CC BY
0RUSAD 11, 2024, 73-85
Ara^tirma Makalesi - Research Article Geli? - Received: 26.04.2023 Kabul - Accepted: 07.06.2024 Yaym-Published: 30.06.2024 doi: 10.48068/rusad. 1473903
NAZi ALMANYA'SI KAR§ITI SOVYET PROPAGANDASINDA £OCUKLARIN KULLANIMI
© Abdülhakim Bahadir DARIa
Öz
1939'da Sovyetler Birligi, Alman-Sovyet Saldirmazlik Pakti'ni imzalayarak Nazi Almanya'siyla ili^kilerini düzenlemij, ancak kisa bir süre sonra Polonya'nin i^galiyle sava^a dähil olmu^tur. Almanya'nin Sovyetler Birligi'ne ani bir saldirisiyla 1941'de savaj ba^lamij, Sovyetler Birligi Bati sinirlarinda toprak kaybi ya^amij ve Nazi ordulari Moskova'ya kadar ilerlemi^tir. Sovyetler Birligi, halki Alman i^galine kar^i motive etmek ifin etkin bir propaganda stratejisi izlemi^tir. Propagandada hüzün, mizah, korku ve öfke unsurlari kullanilmij, focuklar ise bu görsellerde ön plana fikarilmi^tir. Analizler, Sovyet propaganda görsellerinde Nazi Almanya'nin focuklara zarar verdigi ve Sovyet halkinin birlik olmasi gerektigi mesajinin verildigini göstermektedir. Bu propaganda, Nazi i^galine kar^i halki harekete gefirmeyi amaflami^tir. ikinci Dünya Sava^i'nda Sovyet propagandasinda, Nazi Almanya'sina kar^i focuklarin nasil öne fikarildigini belirlemek afisindan bu fali^ma önemlidir. Bu kapsamda Sovyetler Birligi tarafindan gerfekle^tirilen Nazi Almanya'si kar^iti propaganda faaliyetlerinde mizah, hüzün, korku ve öfke fekicilikleri kullanilmi^tir. Sovyetler Birligi'nin hüzün fekiciliginden yararlandigi kimi propaganda görsellerinden de focuklar ön plana fikarilmi^tir. fali^mada ikinci Dünya Sava^i'nda Sovyetler Birligi'nin hüzün fekiciligi baglaminda focuklari ön plana fikardigi görsellerde propaganda boyutunda ne tür mesajlarin verildiginin tespit edilmesi amaflanmi^tir. Bu amafla fali^ma kapsaminda konuya ili^kin görseller, hüzün fekiciligi boyutunda Louis Hjelmslev'in semiyoloji modeli üzerinden analiz edilmi^tir. fali^mada elde edilen bulgular i^iginda propaganda görsellerinde Nazi Almanya'sinin focuklarin magdur olmasina yol aftigi mesajinin verildigi tespit edilmi^tir. Bu kapsamda da propaganda görselleri üzerinden Nazi Almanya'sinin üzerine sert bir jekilde gidilerek, Nazi Almanya'sinin i^galinin sonlandirilmasi ifin Sovyetler Birligi halkinin seferber edilmeye fali^ildigi sonucuna ula^ilmi^tir. focuklarin ya^adigi acilar hüzün fekiciligiyle vurgulanarak Almanlara kar^i nefret söylemi güflendirilmi^tir. Bu jekilde Sovyet halki, Nazi i^galine kar^i birlik olmaya yönlendirilmi^tir.
Anahtar kelimeler: Rusya tarihi, Sovyetler Birligi, Nazi Almanya'si, ikinci Dünya Sava^i, propaganda, hüzün fekiciligi.
^ ^ ^
a Dof. Dr., Kirgizistan-Türkiye Manas Üniversitesi tletijim Fakültesi/ Yalova Üniversitesi Insan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, abahadir.dari@manas.edu.kg; aldulhakim.dari@yalova.edu.tr
BY-NC-ND
THE USE OF CHILDREN IN SOVIET PROPAGANDA AGAINST NAZI GERMANY
Abstract
In 1939, the Soviet Union signed the Molotov-Ribbentrop Pact with Nazi Germany, regulating their relations, but shortly after, it became involved in the war with the occupation of Poland. The sudden German attack in 1941 initiated the war, resulting in territorial losses for the Soviet Union and the advancement of Nazi forces towards Moscow. To motivate against the German occupation, the Soviet Union implemented an effective propaganda strategy, utilizing elements of sadness, humor, fear, and anger, with children prominently featured in these visuals. In this context, humor, sorrow, fear and anger appeals were used in the propaganda activities against Nazi Germany carried out by the Soviet Union. Children were also featured in some of the propaganda visuals, in which the Soviet Union benefited from the sorrow appeal. In the study, it was aimed to determine what kind of messages were given in the propaganda dimension in the images in which the Soviet Union brought children to the forefront in the context of the sorrow appeal of the Second World War. For this purpose, within the scope of the study, the images related to the subject were analyzed through Louis Hjelmslev's Sign Model in the dimension of sorrow appeal. In the light of the findings obtained in the study, it was determined that the message that Nazi Germany caused children to be suffered was given in the propaganda images. In this context, it was concluded that the people of the Soviet Union were sought to be mobilized in order to end the occupation of Nazi Germany by harshly attacking Nazi Germany through the propaganda images. Keywords: Russian history, Soviet Union, Nazi Germany, Second World War, propaganda, sorrow appeal.
Ж Ж Ж
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ОБРАЗА ДЕТЕЙ В СОВЕТСКОЙ НАГЛЯДНОЙ АГИТАЦИИ ПРОТИВ
НАЦИСТСКОЙ ГЕРМАНИИ Аннотация
В 1939 году Советский Союз подписал с Германией пакт о ненападении (пакт Молотова-Риббентропа). Вскоре после этого страна была вовлечена в события, связанные с немецкой оккупацией части территории Польши. Внезапное нападение Германии в 1941 году положило начало войне, приведшей к территориальным потерям Советского Союза и продвижению нацистских войск к Москве. Народу необходимо было единство. В статье рассматривается эффективная пропагандистская стратегия, которую избрал о Советский Союз, с использованием воздействием на эмоции печали, юмора, страха и а гнева. Анализ показывает, что в советской наглядной агитации содержалось
^ у сообщение о том, что жертвой нацистской Германии становились дети. Пропаганда
a g ,
< ™ против оккупантов была направлена на мобилизацию населения, и заметное место в
§ 3 © агитационных изображениях занимали детские образы в контексте скорбного вызова |74| Второй мировой войны. В рамках исследования образцы наглядной агитации были
проанализированы с помощью модели знаков Луи Ельмслева.
Ключевые слова: Российксая история, Советский Союз, нацистская Германия, Вторая мировая война, пропаганда, скорбный вызов.
Ж Ж Ж
Giri?
Ikinci Dünya Sava^i'nda Sovyetler Birligi, Nazi Almanya'sina kar§i Sovyet halkinin topyekün bir mücadele iferisine girebilmesi ifin kapsamli bir propaganda faaliyeti gerfekle§tirmi§tir. £e§itli iferiklerde propaganda posterleri hazirlatilarak, Sovyet kamuoyunda Nazi Almanya'sina kar§i olumsuz bir alginin olu^turulmasi amaflanmi^tir. Bu kapsamda hazirlatilan propaganda posterlerinin bir kisminda da focuklara yer verilerek, Nazi Almanya'sina kar§i Sovyet halkinin kararli bir mücadele iferisinde olmasina fali§ilmi§tir.
£ali§mada Sovyet propagandasinda Nazi Almanya'si kar^iti focuklarin kullanildigi propaganda posterlerinde Sovyet halkina ne tür mesajlarin verildiginin tespit edilmesi amaflanmi^tir. Bu amafla konuya ili^kin propaganda posterlerinde görsel ve yazili iferikler fali^ma kapsaminda incelenmi^tir. £ali§mada fe^itli bulgulara ula§ilmi§, bu bulgular üzerinden de a^agidaki sorularin yanitlanmasina fali§ilmi§tir:
- Sovyet propagandasinda Nazi Almanya'si kar^iti focuklarin kullanildigi propaganda posterlerinde Almanlara yönelik ne tür suflamalara yer verilmi^tir?
- Sovyet propagandasinda Nazi Almanya'si kar^iti focuklarin kullanildigi propaganda posterlerinde hangi duygu fekiciliginden yararlanilmi^tir?
£ali§mada Sovyetler Birligi'nin Almanya'yi konu alan 39 posterine ula^ilmi^tir.1 Ula^ilan posterler iferisinden amafli örneklem metodu kullanilarak, Sovyet propagandasinda Nazi Almanya'si kar^iti focuklarin kullanildigi sekiz propaganda posteri fali^manin örneklemi olarak belirlenmi^tir. £ali§mada örneklem olarak belirlenen propaganda posterlerindeki görsel ve yazili iferiklerin kapsamli olarak ele alinabilmesi ifin Louis Hjelmslev'in Semiyoloji Modeli'nden yararlanilmi^tir. Bu modelden yararlanilarak göstergelerin hem düz hem de yan anlamlarinin ortaya konulmasina fali§ilmi§tir. Modelde anlatimin tözü, anlatimin bifimi, iferigin tözü ve iferigin bifimi olmak üzere dört kisim bulunmaktadir. Anlatimin tözü, mesaj olu^turulurken yararlanilan göstergeleri, anlatimin bifimi, bu göstergelerin mesaj olu^turulurken kullanimini; iferigin tözü, bu göstergelerin anlamlarini ve iferigin bifimi de bu göstergelerle olu^turulan mesaji ifade etmektedir.2 £ali§mada örneklem olarak belirlenen sekiz propaganda posteri sirasiyla modeldeki anlatimin tözü, anlatimin bifimi, iferigin tözü ve iferigin bifimi üzerinden analiz edilmi^tir.
£ali§ma, ikinci Dünya Sava^i'nda Sovyet propagandasinda, Nazi Almanya'sina kar§i focuklarin nasil öne fikarildigini belirlemek afisindan bu fali^ma önemlidir. Bu afidan fali^manin, Ikinci Dünya Sava^i'nda Sovyet propagandasi üzerine fali^an ara^tirmacilarin yararlanabilecegi bir kaynak olmasi amaflanmi^tir.
1) Nazi Almanya'si Kar?iti Sovyet Propagandasi
Sovyetler Birligi, Nazi Almanya'siyla 1939 tarihinde Alman-Sovyet Saldirmazlik
1 Redavantgarde, "Sovyetler Birligi'nin Almanya'yi Konu Alan Propaganda Posterleri," erijim 12.05.2023, http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/?themeId=9
2 Metin I§ik ve digerleri, "Birinci Dünya Savaji'nda Amerikan Kütüphane Dernegi'nin ABD Ordusuna Yönelik Hazirladigi Propaganda Posterleri Üzerine Inceleme," Türk Kütüphamecüigi Dergisi 35/2 (2021): 139.
Pakti'ni imzalami§, paktin imzalanmasindan kisa bir süre sonra da Polonya, Sovyetler Birligi ve Nazi Almanya'sinin i^galine ugrami^tir.3 Polonya'nin i^galinden sonra Nazi Almanya'si, Ingiltere ve Fransa'yla sava^a giri^irken, Sovyetler Birligi ise bir süre bu sava^in di^inda kalmi^tir. Buna kar^ilik 22 Haziran 1941 tarihinde Sovyetler Birligi, Alman ordularinin ani bir saldirisina maruz kalmi§ ve Nazi Almanya'sina kar§i topyekün bir sava^a giri§mi§tir.4 Sovyetler Birligi, Nazi Almanya'siyla giri^tigi sava^in ba^larinda Bati sinirlarinda önemli bir toprak kaybina ugrami§ ayni zamanda da fok sayida askerini kaybetmi^tir. Bu dönemde Alman ordulari, Sovyetler Birligi'ne kar§i önemli ba^arilar elde ederek, Moskova'ya yakin bir mesafeye kadar ilerlemi^tir.5 Sovyetler Birligi de Nazi Almanya'sina kar§i etkin bir propaganda faaliyetine yönelerek, Sovyetler Birligi halkinin Alman ordularina kar§i kararli bir §ekilde mücadele etmesine fali§mi§tir. Bu kapsamda Ikinci Dünya Sava^i'nda fe^itli amaflar ifin kullanilan propaganda posterlerinden, Nazi Almanya'si kar^iti kamuoyu in^asinda etkili bir §ekilde yararlanmi^tir.6
a) Birinci Propaganda Posteri
£ali§ma kapsaminda analiz edilen birinci propaganda posteri, 1942 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "Baba, Almanlari öldür!" yazisi bulunmaktadir.
§ekil 1: "Baba, Almani Öldür!" Adli Propaganda Posteri, 19427
Anlatimin tözünde propaganda posterinde focuk, kadin, ev ve yangin yer almaktadir. Anlatimin bifiminde propaganda posterinde ön planda bir focuk bulunmaktadir. Propaganda posterindeki focugun arkasinda ise sirt üstü yatan bir kadin p ve propaganda posterinin arka planinda ise yanmakta olan evler yer almaktadir. Iferigin § tözünde propaganda posterinde yikim ve katliam mesaji ön plana fikmaktadir. Iferigin q ^ z bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin i?gal ettigi yerdeki bazi evleri
D £
§ 1 -
3 John Keegan, Ikinci Dünya Savapi, fev. Samet Öksüz (Istanbul: Say Yayinlari, 2016), 49-50. |76| 4 Serkan Kizilci & Tamer Kavuran, "Ikinci Dünya Savaji'nda Japonya Karjiti ABD Propaganda Posterlerinin Korku
£ekiciligi Baglaminda Incelenmesi," Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 1/3 (2019): 66.
5 Sadik ^alijkan, "Nazi Almanyasi tjgali Altindaki Sirbistan'da Komünizm Karjiti Kullanilan Propaganda Posterlerinin Göstergebilimsel Analizi," Abant Kültürel Araptirmalar Dergisi 5/9 (2020): 97-99.
6 Mehmet Ozan Gülada, "Ikinci Dünya Savaji'nda Sovyetler Birligi'nin Casusluk Karjiti Propagandasinin Posterlerdeki Sunumu," Medeniyet ve Toplum Dergisi 3/1 (2019): 51.
7 Posterde bir focuk, focugun arkasinda sirt üstü yatan bir kadin ve arka planda yanan evler yer almaktadir. Redavantgarde, "Papa, kill Germans!" erijim 12.05.2023, http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/885-papa-kill-germans-.html?themeId=9
yaktigi ve sivil olumune yol aftigi algisi meydana gelmektedir. Ozellikle yerde yatan kadinin, muhtemelen propaganda posterinde yer alan focugun annesi oldugu ve savajta focugun annesini kaybettigi mesaji verilmektedir. Propaganda posterinde on plana fikan focugun da bu durumdan magdur olan bir focuk oldugu anlatilmakta ve Sovyetler Birligi askerlerinin buna son vermesi istenmektedir.
Tablo 1: Birinci Propaganda Posterinin Analizi
Anlatimin Tozu £ocuk, kadin, ev ve yangin
. , ___ . On planda bir focuk, focugun arkasinda sirt ustu yatan bir kadin ve
Anlatimin Bicimi , ,, , ,,,
arka planda yanan evler yer almaktadir.
tperigin Tozu Yikim ve katliam
tperigin Bicimi Alman askerlerinin ijgal ettikleri yerlerde sivillerin hedef alinmasi
b) ikinci Propaganda Posteri
£ali§ma kapsaminda analiz edilen ikinci propaganda posteri, 1942 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "Kizil Ordu Askeri Kurtar!" yazisi bulunmaktadir.
§ekil 2: "Kizil Ordu Askeri, Kurtar!" Adli Propaganda Posteri, 19428
Anlatimin tozunde propaganda posterinde kadin, gozu yajli bir focuk ve uzerinde Nazi ijareti bulunan sungulu bir silah yer almaktadir. Kadin ve focuga dogrultulmuj olan silahin sungu kisminda damlayan bir kirmizilik (muhtemelen kan] gorulmektedir. S
Q
Propaganda posterinde kendilerine dogrultulmuj silah karjisinda silahi tutan kijiye ^
dogru bakan korkuyla kadina sarilmij gozunden yaj akan bir focuk ve focuga sarilmij bir a
kadin yer almaktadir. Iferigin tozunde propaganda posterinde korku mesaji on plana g £ 0 fikmaktadir. Iferigin bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin ijgali
surecinde kadin ve focuklari (sivilleri] hedef aldigi anlatilmaktadir. Bu jekilde l77l propaganda posterinde kadin ve focugun yajadigi korku/magduriyet uzerinden Sovyet
8 Uzerlerine silah dogrultulmuj, korkuyla birbirine sarilmij kadin ve focuk yer almaktadir. Redavantgarde, "Red Army Soldier, Save us!," erijim 12.05.2023, http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/74-red-army-soldier-save-us-.html? themeId=9
askerlerinin Alman askerlerine karji harekete geferek sivilleri kurtarmasi istenmektedir.
Tablo 2: Ikinci Propaganda Posterinin Analizi Anlatimin Tözü Kadin, gözü yajli bir focuk ve silah
Anlatimin Bifimi Kadin ve focugun korkuyla birbirine sarilmasi Iferigin Tözü Korku ve magduriyet
Iferigin Bifimi Alman askerlerinin ijgalinde kadin ve focuklarin hedef alinmasi
c) Üfüncü Propaganda Posteri
falijma kapsaminda analiz edilen üfüncü propaganda posteri, 1943 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "focuklarimizin kani ve gözyajlari ifin Almanlara ölüm!" yazisi bulunmaktadir.
Sekil 3: "focuklarimizin Kani ve Gözyajlari Ifin Almanlara Ölüm!" Adli Propaganda Posteri, 19439
Anlatimin tözünde propaganda posterinde focuk ve sargi bezi yer almaktadir. Anlatimin bifiminde propaganda posterinde bajinda ve sag kolunda sargilar olan gözünden yajlar damlayan bir focuk bulunmaktadir. focugun bajindaki sargida kirmizi bir leke (muhtemelen kan lekesi) yer almaktadir. Iferigin tözünde propaganda posterinde magduriyet mesaji ön plana fikmaktadir. Iferigin bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin ijgali sürecinde bir focugun yaralandigi ve gözyaji iferisinde oldugu anlatilmaktadir. Bu jekilde propaganda posterinde focugun yajadigi magduriyet 3 üzerinden Sovyetler Birligi askerleri Alman askerlerine karji harekete gefmeye ND- fagrilmaktadir.
4 NC-
Q g , Tablo 3: Üfüncü Propaganda Posterinin Analizi
A rn -
|78|
© Anlatimin Tözü focuk ve sargi bezi
Anlatimin Bifimi Yaralanmij bir focugun gözünden yaj damlamasi
Iferigin Tözü Korku ve magduriyet
Iferigin Bifimi Alman askerlerinin ijgalinde focuklarin hedef alinmasi
9 Bajinda ve kolunda sargilar olan aglayan bir focuk yer almaktadir. Redavantgarde, "For the blood and tears of our children death to the Germans!" erijim 12.05.2023, http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1626-for-the-blood-and-tears-of-our-children-death-to-the-germans-.html?themeId=9
d) Dördüncü Propaganda Posteri
£alijma kapsaminda analiz edilen dördüncü propaganda posteri, 1943 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "Asker, bu focuklari afliktan kurtar. Alman saldirganlarini yok et!" yazisi bulunmaktadir.
Sekil 4: "Asker, Bu focuklari Afliktan Kurtar. Alman Saldirganlarini Yok Et!" Adli Propaganda Posteri,
194310
Anlatimin tözünde propaganda posterinde Alman askeri, focuklar ve yiyecek yer almaktadir. Anlatimin bifiminde propaganda posterinin sol tarafinda bir Alman askeri bir jey (muhtemelen ekmek) yemekte, sag tarafinda ise iki focuk Alman askerine dogru bakmaktadir. Iferigin tözünde propaganda posterinde aflik mesaji ön plana fikmaktadir. Iferigin bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin ijgal ettigi yerde focuklarin af kalmasina yol aftigi ileri sürülmektedir. Propaganda posterinde focuklarin afliktan kurtulmasi ifinde Sovyet askerlerinin Alman askerlerine saldirmasi tejvik edilmektedir.
Tablo 4. Dördüncü Propaganda Posterinin Analizi
Anlatimin Tözü Alman askeri focuklar ve yiyecek
Anlatimin Bipimi Askerin af focuklarin karjisinda ekmek yemesi
Iferigin Tözü Aflik ve korku
Iperigin Bipimi Alman askerlerinin ijgalince halkin ve focuklarin aflik yajamasi
e) Be^inci Propaganda Posteri
£alijma kapsaminda analiz edilen bejinci propaganda posteri, 1943 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "Alman Köpeklerinden Intikam!" ve "... Alman canavarlari evinize ulajti. Bütün ejyalari götürdüler. Ejiniz Nastya Galkin'i focuklariyla birlikte kovaladilar. Sokakta kojtular ama sonra ejiniz Nastya bir Alman tarafindan vurularak öldürüldü... En büyük Olya ve oglunuz Vanya agladilar ama Nastya onlari bir
10 Elinde bir jey yiyen Alman askeri ve askere dogru bakan korkuyla birbirine sarilmij iki focuk yer almaktadir. Redavantgarde, "Soldier, save these children from starvation. Exterminate the German aggressors!" erijim 12.05.2023, http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/884-soldier-save-these-children-from-starvation-exterminate-the-german-aggressors-.html?themeId=9
daha duymadi..." (Cephedeki asker Galkin'e mektup) yazisi bulunmaktadir.
Sekil 5: "Alman Köpeklerinden Intikam!" Adli Propaganda Posteri, 194311
MCTH HEHEUKHH HCAH!
0.
^
D
z
a 2
D £ § 1
|80|
Anlatimin tözünde propaganda posterinde focuk, kadin, öldürülen biri, iki asker ve bir ev yer almaktadir. Anlatimin bifiminde propaganda posterinde ön planda korkulu bir kadin ve kucaginda gözü ya§li bir focuk bulunmaktadir. Propaganda posterindeki kadin ve focugun arkasinda ise yüz üstü yerde yatan bir ki§i ve bu ki^inin ba^inda iki Alman askeri bulunmaktadir. Alman askerlerinin ellerinde fuvallar (muhtemelen yagmaladiklari e^yalar] ve propaganda posterinin arka planinda ise bir ev yer almaktadir. Iferigin tözünde propaganda posterinde katliam, yagma ve kafi§ mesaji ön plana fikmaktadir. Iferigin bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin i?gal ettigi yerlerdeki evleri yagmaladigi, kadinlarda dahil olmak üzere sivillerin ölümüne yol aftigi ve insanlarin bu katliamdan kafmaya fali^tigi algisi meydana gelmektedir. Özellikle yerde yatan ki^inin, Alman askerleri tarafindan öldürüldügü ve kadinin kucaginda küfük focukla birlikte korku iferisinde Alman askerlerinden kafmaya fali^tigi mesaji verilmektedir. Propaganda posterinde ön plana fikan kadin ve focugun Alman askerlerinin saldirilarindan magdur olan siviller oldugu anlatilmaktadir. Propaganda posterinde Sovyetler Birligi askerlerinin bu magduriyete son vermesi, Alman askerlerinden intikam almasi istenmektedir.
Tablo 5: Befind Propaganda Posterinin Analizi Anlatimin Tözü Askerler, kadin, focuk ve ev
Anlatimin Bifimi Kadin ve focugun korkuyla askerlerden kafmaya falijmasi Iferigin Tözü Katliam, yagma, korku ve kafij
Iferigin Bifimi Alman askerlerinin ijgal ettikleri yerlerde yagma ve katliam yapmasi
11 Ölmüj bir kijinin bajinda iki asker ve onlarin önünde korkuyla kucagindaki focuguna sarilmij bir kadin yer almaktadir. Redavantgarde, "Revenge on German dogs!" erijim 12.05.2023, http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/797-revenge-on-german-dogs-.html?themeId=9
f) Altinci Propaganda Posteri
falijma kapsaminda analiz edilen altinci propaganda posteri, 1943 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "Alman ijgalcilere Lanet ve Ölüm! Sovyet halkina yikim, kölelik ve ölüm getiriyorlar!" yazisi bulunmaktadir.
Sekil 6: "Alman Ijgalcilere Lanet ve Ölüm! Sovyet Halkina Yikim, Kölelik ve Ölüm Getiriyorlar!" Adli
Propaganda Posteri, 194312
IMKIBITbE ■ tXtPTb HEHtUHHH MOWUTIMl OH* trm Wlimm. PiHTM H OMPr> COKinmff UPflVl
Anlatimin tözünde propaganda posterinde kadin, focuk, Alman askerleri, büyükbaj hayvan ve evler yer almaktadir. Anlatimin bifiminde propaganda posterinde sag tarafta Alman askerleri ellerinde silah ve fuval (muhtemelen gasp edilen ejyalar) varken büyükbaj hayvani sürüklemeye falijmakta, sol tarafta ise kadin ve kucagindaki focuk korkuyla Alman askerlerine dogru bakmaktadir. Arkada yer alan evin kenarinda ise iki büklüm bir insan oldugu görülmektedir. Iferigin tözünde propaganda posterinde yagma ve magduriyet mesaji ön plana fikmaktadir. Iferigin bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin ijgal ettigi yerlerdeki halkin evlerini ve hayvanlarini yagmaladiklari halki yokluga mahküm ettikleri ileri sürülmektedir. Propaganda posterinde Alman ijgalcilerin Sovyet halkina zulüm ve baski uygulayarak ölüm getirdikleri iddia edilmektedir. Alman ijgalcilerine ölüm fagrisi yapilarak Sovyet askerleri harekete gefirilmeye falijilmaktadir.
Tablo 6: Altinci Propaganda Posterinin Analizi
Anlatimin Tözü Askerler, hayvan, evler, kadin ve focuk
Anlatimin Bifimi Askerlerin ev ve hayvanlari yagma etmesi
Iferigin Tözü Yagma, korku ve magduriyet
Iferigin Bifimi Alman askerlerinin ijgal ettikleri yerlerde köyleri yagmalamasi
0. 4.
D
z
a £ ^
D £
§ 3© |81|
12 Elinde fuvallar olan ve bir hayvani götürmeye falijan iki asker ile kucaginda focuguyla askerlere korkuyla bakan bir kadin yer almaktadir. Redavantgarde, "Curse and Death to the German invaders! They bring destruction, slavery and death to the Soviet people!," erijim 12.05.2023 http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1936-curse-and-death-to-the-german-invaders-they-bring-destruction-slavery-and-death-to-the-soviet-people-.html?themeId=9
g) Yedinci Propaganda Posteri
£alijma kapsaminda analiz edilen yedinci propaganda posteri, 1944 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "Bunu Almanlar yapti! Almanlar, Sovyet halkinin kan denizini döktü- focuklar, kadinlar, yajlilar! Almanlar, jehirlerimizi ve köylerimizi yüz üstü ateje ve yikima birakti! Almanlar, Sovyet halkina fok büyük felaketlere ve acilara neden oldu! Kizil Ordu savajfilari, Alman ijgalcileri acimasizca yok edin!" yazisi bulunmaktadir.
§ekil 7: "Bunu Almanlar Yapti!" Adli Propaganda Posteri, 194413
ЭТО СДЕЛАЛИ НЕМЦЫ!
ннцы чилм» «ОН «реи «»елки мщМ-дпП, шащм. it юти I
Немцы предела опт ■ вмотшпшю "«на г о рот k CUII
нтцы ««манили M««wM бадтм» » ОИШ" «миави* xHKirl
Anlatimin tözünde propaganda posterinde focuk, koltuk degnegi ve yikintilar yer almaktadir. Anlatimin bifiminde propaganda posterinde sag kolunun altinda koltuk degnegi olan bir focuk resmedilmektedir. Propaganda posterinin arka planinda ise yikintilar oldugu izlenimi veren bazi yapilar bulunmaktadir. Iferigin tözünde propaganda posterinde magduriyet mesaji ön plana fikmaktadir. Iferigin bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin ijgal ettigi yerde yikima yol aftigi ve bir focugun sakat kalmasina neden oldugu anlatilmaktadir. Propaganda posterinde bu nedenlerden dolayi da Alman askerlerine karji Sovyet askerlerinin harekete gefmesi istenmektedir.
Tablo 7: Yedinci Propaganda Posterinin Analizi
Anlatimin Tözü Yikintilar ve yarali focuk
Anlatimin Bifimi Yikintilar arasinda koltuk degnegi ile yarali focugun durmasi
о
Iferigin Tözü Magduriyet
Q
Z
tj Iferigin Bifimi Alman askerlerinin saldirilari ile yajanan yikim ve sivillerin sakatlanmasi Q 2 -
§ 3 ® h) Sekizinci Propaganda Posteri
£alijma kapsaminda analiz edilen sekizinci propaganda posteri, 1944 yilina tarihlenmektedir. Propaganda posterinde "Almanlarla yaptiklari tüm zulümler ifin hesaplajma saati yaklajti! Bebek Katili Fajistlere ölüm!" yazisi bulunmaktadir.
13 Yikintilarin önünde koltuk degnegi ile bir focuk yer almaktadir. Redavantgarde, "This has been done by Germans!" erijim 12.05.2023, http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1432-this-has-been-done-by-germans-.html?themeId=9
Sekil 8: "Almanlarla Yaptiklari Tüm Zulümler Ifin Hesaplajma Saati Yaklajti! ..." Adli Propaganda Posteri,
194414
EMMH 4M fMltflAIW C MEHUW M SCE u IWM
CMEPTb 0flUJHCTflH - (]ETOyBHHLllM!
Anlatimin tözünde focuk, Alman askerleri, sigara ve silah yer almaktadir. Anlatim bifiminde propaganda posterinde kollarinda Nazi ijareti olan biri uzun (muhtemelen Nazi subayi] digeri kisa boylu iki Alman askeri oldugu ve kisa boylu olan Alman askerinin sigara iferken bir kiz focuguna silah dogrulttugu görülmektedir. Yere fökmüj olarak görünen kiz focugunun sirtina dayanan silah nedeniyle yajadigi korku resmedilmijtir. iferigin tözünde propaganda posterinde korku ve katliam mesaji ön plana fikmaktadir. iferigin bifiminde propaganda posterinde Alman askerlerinin ijgal ettikleri yerlerde focuklari katlettigi ileri sürülmektedir. Propaganda posterinde bebekleri katleden Alman askerleri ile hesaplajma vaktinin geldigi vurgulanmaktadir.
Tablo 8: Sekizinci Propaganda Posterinin Analizi
Anlatimin Tözü Askerler, sigara, silah ve focuk
Anlatimin Bifimi Iki askerin silahini focuga dogrultmasi
Iferigin Tözü Korku ve katliam
Iferigin Bifimi Alman askerlerinin focuklari katletmesi
Sonuf
falijmada incelenen propaganda posterlerinde Sovyetler Birligi'ni ijgal eden Alman askerlerinin ijgal ettigi yerlerde focuklarin magdur edilmesine yol aftigina ilijkin mesajlarin ön plana fikarildigi tespit edilmijtir. Bu kapsamda propaganda posterleri iferisinde focuklarin savaj nedeniyle yaralandigi, sakatlandigi, af kaldigi ve yakinini kaybettigine yönelik suflamalarda bulunulmujtur. Bu suflamalar üzerinden de propaganda posterlerinde Sovyetler Birligi askerlerinin, Alman askerlerine karji harekete gefmesi istenmijtir. Propaganda posterlerinde focuklarin magduriyeti
14 Iki asker ve önlerinde arkadan silah dogrultulmuj bir focuk yer almaktadir. Redavantgarde, "The hour of reckoning with the Germans is close for all their atrocities! Death to the fascists-infanticide!" erijim 12.05.2023 http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1008-the-hour-of-reckoning-with-the-germans-is-close-for-all-their-atrocities-death-to-the-fascists---infanticide-.html?themeId=9
0. 4.
D
z
tNJ Z ° ^
™ M
pi 3© |83|
vurgulanarak hüzün fekiciligi tekniginden yararlanildigi ortaya fikmaktadir.
Hüzün fekiciligi tekniginde de focuklarin yajadigi magduriyet, Sovyetler Birligi askerlerinin Alman askerlerine karji mücadelesini tejvik edici jekilde kullanilmijtir. Diger yandan focuklarin kullanildigi propaganda posterlerinde Sovyet kamuoyunda Alman askerlerine karji nefret söylemine yer verildigi ileri sürülebilmektedir. Nitekim falijmada incelenen propaganda posterlerinde Alman askerlerine karji harekete gefmeye fagrilan Sovyetler Birligi askerlerine yönelik "Almanlari öldür!", "Almanlara ölüm!" "Alman saldirganlarini yok et!", "Alman ijgalcileri acimasizca yok edin!", "Alman köpeklerinden intikam!", "Almanlarla yaptiklari tüm zulümler ifin hesaplajma saati yaklajti! Bebek katili fajistlere ölüm" ve "Alman ijgalcilere lanet ve ölüm!" gibi fagrilarda bulunulmujtur. Bu ajamada Sovyet propagandasinda focuklarin, Sovyetler Birligi'nin Nazi Almanya'sina karji topyekün savajinda kitlelerin kararli bir jekilde harekete gefirilmesinde kapsamli bir jekilde kullanilmaya falijildigi ileri sürülebilmektedir.
Beyanname:
1. Etik Kurul Izni: Etik Kurul Izni gerekmemektedir.
2. Katki Orani Beyani: Yazar, makaleye bajkasinin katkida bulunmadigini beyan etmektedir.
3. fikar £ati$masi Beyani: Yazar, herhangi bir fikar fatijmasi olmadigini beyan etmektedir. Declarations:
1. Ethics approval: Not applicable.
2. Author contribution: The author declares no one has contributed to the article.
3. Competing interests: The author declares no competing interests.
KAYNAK^A
£ali^kan, Sadik. "Nazi Almanyasi i^gali altindaki Sirbistan'da komünizm kar^iti kullanilan propaganda posterlerinin göstergebilimsel analizi." Abant Kültürel Araptirmalar Dergisi 5/9 (2020): 96-112.
Gülada, Mehmet Ozan. "ikinci Dünya Sava^i'nda Sovyetler Birligi'nin Casusluk Kar^iti Propagandasinin Posterlerdeki Sunumu." Medeniyet ve Toplum Dergisi 3/1 (2019): 4968.
0 I^ik, Metin, Mehmet Ali Gazi, Caner £aki & Gül £aki. "Birinci Dünya Sava^i'nda Amerikan
2 Kütüphane Dernegi'nin ABD Ordusuna Yönelik Hazirladigi Propaganda Posterleri
z
u Uzerine inceleme." TürkKütüphaneciligi 35/2 (2021): 131-158.
q g ^ ■ ...
< ™ ga Keegan, John. Ikinci Dünya Savapi. £ev. Samet Öksüz. istanbul: Say Yayinlari, 2016.
§ 3© |84|
Kizilci, Serkan & Tamer Kavuran. "ikinci Dünya Savaji'nda Japonya Karjiti ABD Propaganda Posterlerinin Korku fekiciligi Baglaminda incelenmesi." Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 1/3 (2019): 63-78.
Redavantgarde. "Red Army Soldier, Save us!" Erijim 05.12.2023. http://redavantgarde.com/en/collection/show-conection/74-red-army-soldier-save-us-.html?themeId=9
Redavantgarde. "Papa, kill Germans!" Erijim 05.12.2023.
http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/885-papa-kill-germans-.html?themeId=9
Redavantgarde. "Revenge on German dogs!" Erijim 05.12.2023. http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/797-revenge-on-german-dogs.html?themeId=9
Redavantgarde. "Curse and Death to the German invaders! They bring destruction, slavery and death to the Soviet people!" Erijim 05.12.2023. http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1936-curse-and-death-to-the-german-invaders-they-bring-destruction-slavery-and-death-to-the-soviet-people-.html?themeId=9
Redavantgarde. "Soldier, save these children from starvation. Exterminate the German aggressors!" Erijim 05.12.2023. http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/884-soldier-save-these-children-from-starvation-exterminate-the-german-aggressors-.html?themeId=9
Redavantgarde. "This has been done by Germans!" Erijim 05.12.2023. http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1432-this-has-been-done-by-germans-.html?themeId=9
Redavantgarde. 'The hour of reckoning with the Germans is close for all their atrocities! Death to the fascists-infanticide!" Erijim 05.12.2023.
http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1008-the-hour-of-reckoning-with-the-germans-is-close-for-all-their-atrocities-death-to-the-fascists---infanticide-.html?themeId=9
Redavantgarde, "Sovyetler Birligi'nin Almanya'yi Konu Alan Posterleri." Erijim 05.12.2023. http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/?themeId=9
Redavantgarde. "For the blood and tears of our children death to the Germans!" Erijim 05.12. 2023. http://redavantgarde.com/en/collection/show-collection/1626-for-the-blood-and-tears-of-our-children-death-to-the-germans-.html?themeId=9
|85|
