CC BY
17
ЮеиЫ1к ХажМММ №4-2018
РУХАНИ ЖАЦГЫРУ МОДЕРНИЗАЦИЯ ОБЩЕСТВЕННОГО СОЗНАНИЯ
УДК 433
Ю.О. СмаF¥лова, 2Н.К. Дуйсенова
1К,азац улттыц аграрлыц университетыщ профессоры, 2С.Ж. Асфендияров атындагы К,азац улттыц медицина университет1
«РУХАНИ ЖАН^ЫРУ» ЖЭНЕ ¥ЛТТЬЩ К¥НДЫЛЫК;ТАР
Буя мацалада Президентiмiз Н.Э. Назарбаевтыц «Рухани жацгыру: болашацца багдар» мацаласыныц мацыздылыгы мен цазiргi тацда ондагы цазац жазуын латын эрiбiндегi элшбиге квшiру барысындагы жYргiзiлin отырган к-шаралар, гуманитарлыц бшм саласына цазац тiлiндегi 100 оцулыц багдарламасыныц жYзеге асыруылуы мен «Туган жер», «Цазацстандагы 100 еам», «Цазацстанныц цасиеттi рухани цундылыцтары» немесе «Цазацстанныц киелi жерлершщ географиясы» жобаларыныц орындалу барысы айцындалады. К,азац тшне аударылып, цазiргi тацда жогары оцу орындарыныц пайдаланылуына бермген оцулыцтардыц бшм беру Yрдiсiнде тишдлт, сондай-ац, Цазацстандагы киелi орындардыц мемлекеттщ тарихында ерекше орны нацтыланады.
ТYйiндi свздер: рухани жацгыру, латын элтбш, цазац жазуы, киелi жерлер, туган жер, рухани цундылыц, оцулыцтар
Президентiмiз Н.Э. Назарбаев «Рухан жацгыру: болашакка багдар» атты багдарлама кпеттес макаласында елiмiздегi таяу жылдардагы аткарылатын бiрнеше мiндеттердi нактылап керсеткен болатын. Таяу арада колга алынатын мына мшдеттер ед^ казак жазуын латын эрiбiндегi элшбиге кешiру, гуманитарлык бЫм саласына казак тiлiндегi 100 окулы; багдарламасы, «Туган жер», «Казакстандагы 100 еам», «Казакстанныц касиетт рухани кундылыктары» немесе «Казакстанныц киелi жерлершщ географиясы» жобалары [1]. Елбасы «Болашакка багдар: рухани жацгырту» атты багдарлама кпеттес макаласында елiмiздi элемдегi дамыган 30 елдщ ;атарына ;осатын багыт берш, жол керсете отырып, таяу жылдарга койылган мшдеттердщ катарына казак тыщ бiртiндеп латын элiпбиiне кешiру жумыстарын койган болатын. Негiзiнде 2007 жылгы Жолдауында казак жазуын латын эрiбiне кешiрудщ мацыздылыгын керсеткен болатын. Бул латын элiпбиiне кешу концепциясы Казакстан халык Ассамблеясыныц XII сессиясында да айкындалган едi. Президентiмiздщ айтканындай, казак жазуын латын графикасына кешiру Казакстан Республикасында казак тышщ мемлекеттiк ты ретiндегi мэртебесiн ныгайта тYседi. Осы уакытка дейiн латын элiпбиiне кешу Yшiн латын графикасына негiзделген казак элшпеа реформасына катысты когамдык шюрге талдау жасалынуы мен халык арасында казак жазуын латын графикасына кешiрудiц тиiмдiлiгi женiнде тYсiндiрме, угындыру жэне насихаттау жумыстарын жYргiзiлуiнен кейiнгi шыгарган корытындыда латын элiпбиi енгiзiп, колдауды кепшiлiк колдайтындыгы ацгарылды.
Сондыктан Президентiмiз Н.Назарбаевтыц: «Латыншага кешудщ терец логикасы бар. Бул казiргi замангы технологиялык ортаныц, ком-муникацияныц, сондай-ак XXI гасырдагы гылы-ми жэне бЫм беру процесiнiц ерекшелiктерiне байланысты. Мектеп кабыргасында
балаларымыз агылшын тiлiн окып, латын эрiптерiн онсыз да Yйренiп жатыр. Сондыктан, жас буын Yшiн ешкандай киындык, кедергiлер болмак емес» деуi осыган дэлел. Макала жарык керген кYннен бастап осы мэселе когамда кецiнен талкыланып, латын элшбшнщ казак тiлiн дамытудагы мацызы, езектыт жан-жакты айтылганы белгiлi. Мемлекет тарапынан накты шаралар жYзеге асырылып келедi. Казакстандык тiл мамандары латын элшбшнщ бiрнеше нускасын жасап, халыктыц талкылауына усынды. Нэтижесiнде 2017 жылдыц 26 казанында Елбасы казак тЫ элiпбиiнiц 2025 жылга дейiн латын графикасына кезец-кезещмен кешуiн камтамасыз ету женшдеп жарлыкка кол койылып, ресми тYPде макулданды. Халык арасында кызу талкылауга салынып, тYрлi ойлар баспасез беттершде жарык кергеннен кейiн элшбиге тYзетулер енгiзiлiп, 2018 жылдыц 19 акпанында тYпкiлiктi бекiтiлдi. Ендi елiмiздiц алдындагы мацызды максаты 32 эрштен туратын элiпбидi колданыска енгiзу болып табылады.
Президентiмiз Н. Назарбаев бiзге латын элiпбиiне кешудi реттеп, 2025 жылга дешн бiлiм берудiц барлык децгейiнде латын жазуына кешудiц накты кестесш жасауды жYктеп отыр. Ол Yшiн 2018 жылдан бастап жаца элiпбидi Yйрететiн мамандарды жэне орта мектептерге арналган окулыктарды дайындауга юркущ
Ъыипшши ЭСа^ТбМЩ 4-2018 ^ 1
усынуы аса орынды деуге болады. Дегенмен, ХХ гасыр 30-40 жылдардагы жазуды латын графикасына кeшiрудегi жэне де осы латын эрiбiне негiзделген элшбиге кешкен бурынгы КСРО курамындагы елдердщ тэжiрибелерiне каперге алу аса мацызды. Себеб^ еткен гасырда казак жазуын Yш бiрдей арабка, латынга, латыннан орыс жазуына (кириллица) кешiру мэдени даму барысына бiршама кедергiлер кел^рдь Бул бiрiншiден, жаца эрiп жасауда, оны насихаттауда, жаца оку куралдарын, кiтаптарды шыгаруда баспаханаларды ыцгайлауда кеп каражатты кажет етсе, екiншiден, араб жазуынан ендi латын жазуын кабылдап, терец бiлiп келе жатканда орыс жазуына кешiру тургылыкты халыктыц арасында
кобалжулыктарды да туындатты. Казак жазуыныц бiрнеше рет езгерiске ушырауы мэдени кундылыктарымызды пайдалануда бiршама киындыктар тудырды. Араб, латын эрiбiнде жазылып, жарык керген кептеген кiтаптарымыз кiтапхана серелершде жатып калды. Мiне, осындай жагдай кайталанбас Yшiн бурынгы кателiктерiмiздi ескеруiмiз орынды. «Рухани жацгыру» мемлекеттiк багдарламасы аясында iске асырылатын «Жаца гуманитарлык бiлiм. Казак тiлiндегi 100 окулык» жобасы жайында Елбасыныц: «..^здщ максатымыз айкын, багытымыз белгiлi, ол - элемдеп ец дамыган 30 елдщ катарына косылу. Максатка жету Yшiн бiздiц санамыз iсiмiзден озып жYPуi, ягни одан бурын жацгырып отыруы тиiс. Бул саяси жэне экономикалык жацгыруларды толыктырып кана коймай, олардыц езегiне айналады. Бiз алдагы бiрнеше жылда гуманитарлык бiлiмнiц барлык багыттары бойынша элемдегi ец жаксы 100 окулыкты эртYрлi тiлден казак тыше аударып, жастарга дYниежYзiндегi тацдаулы Yлгiлердiц негiзiнде бiлiм алуга мYмкiндiк жасаймыз. Жаца мамандар ашыктык, прагматизм мен бэсекелестiкке кабiлет сиякты сананы жацгыртудыц негiзгi кагидаларын когамда орныктыратын басты кYшке айналады. Осылайша болашактыц негiзi бiлiм ордаларыныц аудиторияларында каланады...», -деуi, 2017 жылы элемдегi жогары оку орындарында колданылудагы тацдаулы кiтаптардыц казакстандык студенттердiц бЫм сапасын арттыруына лайыктылыгы
нактыланган болатын. Сейтiп, Казакстан Республикасыныц Туцгыш Президент - Елбасы Нурсултан Назарбаевтыц бастамасымен «Жаца гуманитарлык бiлiм. Казак тышдеп 100 окулык» жобасы негiзiнде 2018 жылдыц езiнде iрiктелiнiп алынган 18 окулык казак тыше аударылып, казiргi тацда жогары оку орындарыныц пайдаланылуына берiлдi. Булардыц арасында гуманитарлык гылым заманауи бiлiм сапасын артыруга Дэвид
Бринкерхоф, Роуз Уейтс, Сюзан Ортеганыц «Элеуметтану негiздерi», Джордж Ритцер, Джеффри Степницкидщ «Элеуметтану теориясы», Дерек Джонстонныц
«Философияныц кыскаша тарихы. Сократтан Дерридага дейiн», Дуэйн Шульц, Сидней Эллен Шульцтщ «Казiргi психология тарихы», Энтони Кеннидщ «Батыс философиясыныц жаца тарихы. Антика философиясы» 1-томы жэне «Батыс философиясыныц жаца тарихы. Орта гасыр философиясы» 11-томы, Реми Хесстiц «Философияныц тацдаулы 25 ютабы», Дональд Ф. Куратконыц «Кэсiпкерлiк: теория, процесс, практика», Эллиот Аронсонныц «Кепке умтылган жалгыз. «Элеуметтiк психологияга кiрiспе», Дэвид Г. Майерс, Жан М. Туенждщ «Элеуметтж психология», Клаус Швабтыц «Тертiншi индустриялык революция». Карен Армстронгтыц «Иудаизм, христиандык пен исламдагы 4000 жылдык iзденiс: Кудайтану баяны», Виктория Фромкин, Роберт Родман, Нина Хайамстыц «Тiл бЫмше кiрiспе», Светлана Тер-Минасованыц «Тiл жэне мэдениетаралык коммуникация», Алан Барнардтыц
«Антропология тарихы мен теориясы», Н. Грегори Мэнкью, Марк П. Тейлордыц «Экономикс», Рикки У. Гриффиннщ «Менеджмент» ютаптарыныц косары мол боларына сенемiз.
Аударылган окулыктарда элеуметтану, мэдениеттану, тiл бЫм^ антропология, менеджмент, философия, психология мен экономика жэне тагы баска гылымдар камтылган. Эр окулыктыц ерекшелiктерi, мацыздылыгы бар. Окырман окып отырган мэселесше катысты шетел галымдарыныц кезкарасымен танысып, езiндiк пайым жасауга эбден мYмкiн. Мэселен, окулардыц арасында британдык философ, дштанушы Карен Армстронгтыц «Иудаизм, христиандык пен исламдагы 4000 жылдык iзденiс: Кудайтану баяны» кiтабы элемнщ 30-дан астам тiлiне аударылган. Кудайды тануга, жалпы дштануга арналган бул ютап яхудилiк, христиан жэне ислам дшдершщ элемдегi орнынан бастап, Авраамнан бастап, дшнщ антикалык орта гасыр, жаца заман мен казiргi кездеп даму кезецдерiн керсетедi.
Энтони Кеннидщ ею томдык «Антика философиясыныц» томында Ежелгi
Жерорта тецiзi мацындагы философияныц тууы жэне еркендеуi, ойлауы мен пайымдауыныц ерiсi женiндегi Пифагор мен Фалестен бастап, Аугустинге дешнп аральщтагы акыл-ой философиясын, Сократ пен Платонныц iлiмiн, Аристотельдiц саяси теориясын, жан мен сана, тYЙсiну мен ойлау, ерж, сезiм, iзгiлiк, рахат, бакыт, кудай туралы ойлар камтылса, ал 2-шi томында Аугистиннен бастап, ягни 387 жылдан
ЮелЪик ХажМММ №4-2018
1512 жылгы Латеран соборына дешнп аральщтагы тарих карастырылады. Автор бул ецбегшщ кiрiспе белiмiнде: «Философияныц пайда болуынан бастап, казiргi калпына дешн камтылатын бул ой тарихында мен ею максатты да жумыстыц эр белтнде езiнше дамыткым келедi. ...даналык iлiм тарихын жазу Yшiн максаты айкындаудан бурын азырак аялдап, нагыз философияныц табигатын саралап алу кажет», - дей келе, кiтап жазуыныц максатын «емiрден еткен гуламалардыц философиясы уакытпен шектелмейтiнiн жэне бYгiнде бiз улы ецбектердi мурага алып калып, оларды егжей-тегжейлi оки отырып, философиялык танымга кол жеткiзе алатынымызды керсету» - деп келтiредi [2, 20]. Ал белгЫ француз галымы Реми Хесс «Философияныц тацдаулы 25 ютабында» окырмандарын батыстыц кернектi
ойшылдарымен жэне олардыц
шыгармаларымен таныстыруды максат туткан. Ежелгi заманнан бYгiнге дейiнгi аральщтагы Платоннан бастап, Жан-Франсуа Маттеи сиякты Батыс философтарыныц 25 шыгармасы iрiктелiп алынган кiтаптыц авторы алгы сезшде кiтаптыц жас урпактыц философиямен алгаш танысуына кемектесуге арналгандыгын, осы кезге дешн ецбегшщ он ею тыге аударылгандыгын, ендi, «казак тiлiне аударылуы жаца бiр мэдениетке жол ашкан какпага айналып отыр» дей, философия окуга, жазуга, емiр сYPуге жэне ойлауга тэрбиелейдi деген тужырым жасады. Автордыц окырмандарга усынган бiр усынысы - бурынгы философтардыц тэсiлiмен философиялык ^нделж жYргiзу. eзiнiц Джон Локк, Марк-Антуан Жюльен, Мен де Биран жэне баска ойшылдардыц дэстYрiн жалгастырып, кYнделiк жазумен айналысып келуi «талкылау, пiкiр алмасу диалектикасын калыптастыруга мYмкiндiк бередi» деген тужырымды устанады [3, 13-14]. Бiр сезбен айтсак, философтардыц ецбектерiн оку аркылы емiрде сабак аларлык, кажеттi ой-пiкiрлердi, устаным, тужырымдарды жазып алу аркылы, беделге, мэдениетке, адамгершыж кундылыктарды бойга ащруге умтылу болып табылады.
Реми Хесстщ кiтабы аркылы Платонныц шыгармасынан махабатты, Гоббс, Локк, Руссо мен Сартрдагы саясатты, Кант пен Шопенгауэрдiц танымын, Эулие Аугустиндегi дiндi, Гуссерль мен Хайдеггердеп уакытты, Аристотель мен Спинозадагы этиканы, Гегельдегi кукыкты, Маркстегi идеологияны жэне т.б. философтардыц эдiснама, когам жайындагы кезкарастарын оки отырып, ез заманындагы осы мэселелерге катысты кезкарастыц калай ербiп отыргандыгын салыстырмалы тYPде карастыруга болады [4, 19].
Казакшаланган Алан Барнардтыц
«Антропология тарихы мен теориясы» ецбегi антропологияныц калыптасу мен даму тарихына арналган. Осы гылымга катысты туындаган кезкарастар мен тYсiнiктердi талдай отырып, антропологиядагы эволюция, диффузионизм жэне мэдени аймактар теориялары, функционализм жэне курылымдык фунционализм, структурализм,
интерпретациялык жэне постмодернистiк эдiстерi жэне тагы баска тужырымдарды кецiнен камтыган. Бул ютаптыц негiзгi мазмуны антропология теориясына
арналгандьщтан, автор окырмандарын антропология идеяларыныц дамуымен таныстыруды максат еткен [5, 9]. Дэвид Бринкерхоф, Роуз Уейтс, Сюзан Ортеганыц «Элеуметтану негiздерi» окулыгы когам жэне оныц курылымы, когамдагы тYрлi эрекеттер мен мiнез-кулыктар туралы, элеуметтанудыц негiзгi угымдарын, зерттеу эдiстерi мен теорияларын, элеуметтанудагы негiзгi кезкарастарды саралауга арналган. Бул ецбекте этностык тецсiздiк, отбасы, бiлiм, дiн, халык саны, элеуметтiк езгерiстер, галамдык проблемалар мысалдар негiзiнде жан-жакты ашып бередi [6, 5-7].
2018 жылы Елбасыныц тапсырмасымен 30 кiтапты сапалы аударып, басылып шыгуына барлык жагдайлар жасалуда. Жалпы, бул кiтаптардыц бiрiншiден, бЫм беру YPДiсiнде тиiмдiлiгi зор, еюншщен, студенттердiц заманауи бiлiмге кол жетюзуше мYмкiндiк бередi. Ал Yшiншiден, жогары оку орындарыныц бiлiм сапасын арттырып, бiлiм саласындагы жаhандык бэсекелестiкке дайындалуга мYмкiндiк бередi.
КР Президентi Н.Э. Назарбаевтыц багдарламалык макаласында колга алуды мiндеттеген келесi бiр мэселе - «Казакстанныц касиеттi рухани кундылыктары» немесе «Казакстанныц киелi жерлерiнiц географиясы» жобасы. Осы жоба аясында Елбасыныц тапсырмасымен КР ¥лттык музейi жанынан «Касиетп Казакстан» гылыми зерттеу орталыгы курылып, ецiрлiк комиссияныц, елкетанушылардыц, галымдардыц пiкiрлерi ескерiле отырып, киелi орын саналган 100 нысанныц тiзiмi усынылды. Сараптамалык кецестiц шешiмiмен осы тiзiмге енпзыген касиеттi нысандар бес тока жжтелд^
1. Ерекше багаланатын табиги мура ескертюштерь Ел аузында киелi аталып кеткен, кейбiреуi казiрдiц езiнде мемлекет карауында турган табигат кубылыстарыныц нэтижесшде пайда болган орындар.
2. Археологиялык ескерткiштер жэне орта гасырлык калалык орталыктар. Бул топка калашыктар, беюшстер, петроглифтер, корымдар, халкымыздыц калыптасуында
Вестник Ка^ЖМУ №4-2018
ерекше рел аткарган, Казак мемлекетшщ, ¥лы жiбек жолыны; курылуына уйыткы болган ортагасырлык калалар кiредi.
3. Дiни жэне гибадат орындары болып табылатын орындар. Бундай касиетт орындарды эулие феномешмен байланыстыруга болады. ТYркi кезенiне дешнп дэуiрдегi аттары а;ызга айналган, кене тYркi дэуiрi жэне орта гасырлардагы, сонымен бiрге XIX аягы - ХХ гасырды; басына дейiнгi тарихи тулгаларды камтиды.
4. Тарихи тулгаларга катысты касиетт орындар. Казакстан тарихында елеулi орын алатын, бYкiл емiрiн казак елiнiн бостандыгы мен егемендтне арнап, Yш жYздiн батыр-билерш жиып, елдiк ма;ызды мэселелердi шешкен хандар, казак хандыгыны; тэуелсiздiгi Yшiн кYрескен казакты; батырлары, улт-азаттык козгалысыны; жетекшiлерi, колбасшылары, гылым мен бЫмге, мэдениетке коскан мемлекет жэне когам кайраткерлерi, акындар, галымдар, агартушылар туралы мэнi зор орындар алынып отыр.
5. Саяси, тарихи окигаларга байланысты касиеттi орындар. Казак даласында казак халкыны; бiрлiгi Yшiн болган шайкастарды, ерлiктi, батырлыкты, кайсарлыкты насихаттайтын, елдiн бiрлiгiн бiлдiретiн ескертюштер мен ел жадында ешпес iз калдырган касiреттi орындар мен когамны;, мемлекеттiн тарихында ерекше орны бар мемлекетiмiздiн жа;а нышандары енiп отыр [7,
9].
«Ерекше коргалатын табиги ескертюштердщ» тiзiмiнде ¥лытау, Эулиетау (Акмеш^) шы;ы, Едiге шы;ы, Алтын шокы, Бекет ата тауы мен YH^i, Иманкара кешенi, Жылаган ата булагы мен YHгiрi, Акмешiт YHгiрi, Казыгурт тау кешенi жэне т.б. енпзысе, ал «Археологиялык ескерткiштер жэне ортагасырлык калалык орталыктарга» Торгай геоглифтерi, Та;балы (Тамгалы) археологиялык кешенi, Акбауыр тарихи-археологиялык кешенi,
«Бозок» калашыгы, «Боралдай», «Есж» тарихи-археологиялык кешендерi, Яссы, Койлык калашыгы, Жанкент калашыгы жэне т.б. орындар болса, «Дш жэне гибадат орындарын» Yкаш ата, Абат-Байтак кесенеа, Ботагай кесенесi жэне тагы баска казак жершде сакталып калган кесенелер, «Тарихи тулгаларга катысты касиеттi орындарга» Кобыланды батыр мемориалды кешенiнен бастап, Капал, Кабанбай, Карасай, Агынтай жэне тагы баска казак халкыны; батырлары, Махамбет, Исатай, Есет, Жанкожа сиякты улт-азаттык козгалысты; басшыларыны; мавзолейлерi мен кесенелерi, агартушы Ш. Уэлиханов, Ы.
Алтынсарин, Абай, кешендерi мен казак халкыныц камын ойлап, ею бiрдей жYЙемен кYрескен, кугын^рпн нэубетше ушыраган А. Байтурсынов бастаган улт зиялылары мен мемлекет кайраткерлерiнiц, Ж. Жабаевтай акын-жыраулардыц мемориалдык Yйлерi, тарихи-мэдени кешеш, кесенесi, сондай-ак, саяси, тарихи окигаларга байланысты касиеттi орындар енпзыдь Мэселен, 1921-1922 жэне 1931-1933 жылдарындагы ашаршылык курбандарына арналган монумент енпзыу^ бул казак ултыныц тарихындагы орны толмас каареттщ ескелец урпактыц быш, еткен тарихты Yнемi еске алып, оларга тагзым етуiне жен сiлтерi сезсiз. Немесе Орбулак, Ацыракай, Буланты сиякты казактардыц жоцгар шапкыншыларына карсы шайкастары болган жерлердiц касиеттi жерлерге айналуы, сол шайкаста жерi, елi Yшiн емiрiн киган каншама абзал азаматтарга курмет керсету деп тYсiну керек. Бул болашакта туристiк нысандарга айналып, тарихымыздыц сыр шертетiн касиетт мекенi болса, бай рухани тарихымыз улт жадында мэцгi сакталар едь «Казакстандагы 100 жаца есiм», «Туган жер» багдарламасыныц патриоттык мацызы бар. Казак халкы гасырлар бойы жерш, улттык салт-дэстYрiн, тiлiн, дшш, мэдениетiн, эдебиетiн, бiр сезбен айтканда улттык рухын сактауга, урпактан-урпакка калдыруга тырысты. Себебi, улттык кундылыгын жогалткан халык еш уакытта ецсесiн кетере алмайды, ондай елдi ешкiмде мойындамайды. Каншама халыктыц дYниетанымынан, жерiнен, тышен, дiнiнен айырылып, бiреулерге кiрiптар болып отыргандыгы тарихтан белгiлi. Елбасыныц рухани жацгыруда осындай улттык кундылыктарымызды сактауымыздыц
мацыздылыгын кетерушщ мэнiсi де осында. бскелец жастарымызды ец бiрiншi езi туып ескен жерш сYюге, тарихын, мэдениетiн быш, эдет-гурпын, салт-дэстYрiн устануга, сол жерден шыккан, ецбегi сiцген, белгiлi азаматтардыц есiмдерiн улыктау аркылы баулу аса кажет. Туган жердi кастерлеу, оннан енш-есш шыккан тулгалардыц жасампаздыгын тарихта калдыру улттык рухымыздыц биiктiгiн керсетерi сезсiз. БYгiнгi еркениеттiлiкке умтылган егемендi ел, мемлекетiмiздiц патриоттык урпагын тэрбиелеуде еткенiмiздi еске алып, ешкенiмiздi жандандырып, умыт болып бара жаткан дэстYрiмiздi жацгыртып, санамызга тек адамгершiлiктi каситеттер мен журтымыздан калган кундылыктарымызды багалау аса мацызды. Мiне, осы жагдайды Елбасыныц рухани жацгыруга катысты тужырымдамасы мецзеп керсетедi.
ш
С.О. СмаF¥лова, Н.К. Дуйсенова
НАЦИОНАЛЬНЫЕ ЦЕННОСТИ И «РУХАНИ ЖА^ЫРУ»
Резюме: В данной работе говорится о важности статьи Президента РК Н.А.Назарбаева «Взгляд в будущее: модернизация общественного сознания», а также о мероприятиях, проводимых в рамках реализации программы, как перевод казахского языка на латиницу, реализация 100 учебных программ в области гуманитарного образования на казахском языке, проект «Туган жер», «100 имен Казахстана», «Священные духовные ценности Казахстана» или «География сакральных земель Казахстана». Ключевые слова: модернизация, сознание, Казахстан, «Туган жер».
S.O. Smagulova, N.K. Duisenova
NATIONAL VALUES AND «RUHANY ZNANGYRU»
Resume: In this article the author reports about significance of the President N.A.Nazarbayev's work «PyxaHH ®aH;Fbipy: 6o.namaK;K;a 6aFgap». Moreover, the information about events such as a translation of the Kazakh language to the Latin alphabet, the implementation of 100 educational programs in the field of humanitarian education in the Kazakh language and the implementation of the project "Tugan Zher", "100 names in Kazakhstan", "The sacred spiritual values of Kazakhstan" or "Geography of the sacred land of Kazakhstan" held in the framework of the program.
Keywords: modernization, consciousness, Kazakhstan, «Tugan Zher».
