CC BY
16
Вестник КазНМУ, №4(1) - 2013
УДК 615.015.6:301
Т.О. КЛАНОВ
«АМТГ» АЦ Алматы Тем 'р жол ауруханасыныц филиалы, Алматы щ. НАШАКОРЛЫК МЭСЕЛЕС1Н1Ц КЕЙБ1Р МЕДИЦИНАЛЫК ЖЭНЕ ЭЛЕУМЕТТ1К К¥РАУШЫЛАРЫН ТАЛДАУ
IpiHdi жаралары бар 154 нашащор адамдардыц элеуметтiк жагдайлары жэне вм'!р сапалылыгы зерттелдi. Олардыц жастары 16-50 жас аралыгында болды, ягни нагыз жумыс ктейтн белсендi жас мерз'т'шде. Зерттеу барысында нашащорларда кездесетн iрiцдi-септикалыщ асщынулар жиiлiгi мен олардыц вм'р сапасы арасында сэйкест'ш бар екеш аныщталды. 62% нашащорлардыц элеуметтн жагдайлары, вм'р суру сапасы твменг'1 дэрежеде, 25% жеке шацырагы жощ, ал 80% туращты жумыс орны жощ екен байщалды. Цолдан щалай болса солай дайындалган наркотиктерд'1 антисанитарлыщ жагдайда щолдану олардыц арасында iрiцдi-щабыну щубылыстарыныц кездесу жиiлiгiн арттырады.
Тушндi свздер: инъекция нашащорлыщ, былшыщ-септикалыщ шиеленстерi, аурудыц элеуметтiк мэртебеа.
ТМД елдершдеп нашакорлык мэселес экономикалык дагдарыс, кылмыскерлттщ ecyi жэне баска да элеуметпк ауыткушылык жагдайында аса шиеленккен мэселе болып отыр. Зерттеуштер, эдетте, нашакорлык жагдайындагы колайсыз езгер^ерге эсер ететш бiрнеше факторлар жиынтыгын нускайды.[1,2]. Алдымен, бул жалпы элеуметпк сипаттагы себептер, экономикалык киындыктар, идеологиянын KYЙреуi, рухани саладагы аурушандык барысы, когамньщ жастардын MYДДелерi мен кажетллттерЫ ескермеуi.[1,3]. Сонымен, D.S. Bell et al. (1998), Хьюстон каласында еартк пайдалану себептерiн зерделеу бойынша зерттеулер ЖYPгiзу барысында 32 экономикалык, турмыстык, криминалдык жэне медициналык факторлар арасында жш кездесетiн негiзгi терт TYрiн керсеттi: элеуметтiк жайгаспагандык, материалдык эл-аукат денгейi, зорлыкка шалдыгу, созылмалы аурулар [4]. Баска себептер жиынтыгын шартты TYPде жеке деп атайды, булар- жеке басынын ерекшелiктерi, психикалык денсаулыгы, жанындагы адамдардын ерекшелiгi. Есiрткi кабылдауга елiктеуге тарихи дэстYрлер, дiни кезкарастар, этностык ерекшелiктер, климаттык жэне баска да табиги жагдайлар эсер етуi MYMкiн. Барлык аталган факторлар мен себептер кэмелетке толмагандарды есiрткiге тэуелдi болуга елеулi эсер етедi. [5]. Бiз апиындык нашакорлар арасында инъекциядан кешн iрiндi-септикалык аскынулар дамуынын 154 жагдайына талдау жасадык. Барлык наукастар енбекке жарамды жэне элеуметтiк белсендi жастагылар (16-дан 50 жас аралыгы) катарына жатады. Бiз ЖYPгiзген зерттеулерден адамдарды есiрткiлiк тэуелдiлiкке елiктiру жэне оларда iрiндi-септикалык аскынулардын дамуы мен осы категориядагы наукастардын емiр салты жэне элеуметтiк мэртебесi арасында езара белг^ бiр байланыс бар екендiгi аныкталды. Сонымен катар,нашакор наукастардын 58-iнде (37,6%) тукымкуалаушылык берiлу аныкталды. Мунда маскYнемдiктiн экес тарапынан берiлу жагдайы 49 (31,8%) ен Yлкен салмакты Yлес алды, ал анасы тарапынан берiлу жагдайы 9 (5,8%). 4 жагдайда (2,6%) пациенттердщ ата-аналары арасында нашакорлык ауруы аныкталды.
Тексерiлген наукастардын кепшiлiгiнде колайсыз микроэлеуметлк жагдайлар байкалды (бiр ата-ананын тэрбиелеуi, кебiне анасынын, гипокамкорлык немесе барлыгына руксат беру жагдайында тэрбиелеу, ата-аналар арасындагы жиi жан-жалдар). Барлык наукастарда iшiмдiк iшу жэне шылым шегу 12-ден 15 жас аралыгында басталган. Тексеру сэтiнде наукастардын 64%-дан астамы iшiмдiк iшкенiн мойындамады, калгандарында ауык-ауык кабылдаганы байкалды. Пациенттердiн кепшшт 14-17 жас аралыгында есiрткiнi пайдалана бастаган. Басым жагдайда бiрiншi пайдаланган есiрткi каннабис болган. 72 адамда (46,7%) психобелсендi заттар (каннабиоидтар, амфетаминдер жэне галлюциногендер сирегiрек) кабылдау тэжiрибесi героинге тэуелдiлiкке алып келген. Непзп топ наукастарынын анамнезiне талдау жасау непзшде негiзгi топ наукастарынын 154-i колдан дайындалган есiрткiлiк заттарды («первитин», «эфедрон»), пайдаланган, олардын 98-i (63,6%) героин колданган, ал 59-ы (38,3%) апиындык еарткн венага енгiзген, сонымен катар, еартшш мурынiшiлiк, сублингвальдык немесе шегу TYрiнде
кабылдаган. Солай бола турса да, негiзгi топтын 68ч (44,1%) гана Алматы к. наркологиялык диспансерiнде тiркелген. Нашакорлардын вмiр сапасынын кейбiр кврсеткiштерiн зерттей келе, олардын 37ч (24%) гана отбасылы, калгандары отбасын курмаганы немесе ажыраскандыгы назар аудартады. Сонымен катар, пациенттердщ 25%-ынын тургылыкты мекенi болмаган. Пациенттердщ элеуметпк мэртебеа мен б^м денгейiнiн эртурлтИн айта кету керек. Олардын 59-нын (38,3%) жогары бiлiмi бар, 26-нын(16,9%) жогаргы оку орындарынын студенттер^- 4 пациент орта мектептщ 10-11 сынып окушылары ; 27 адам (17,5%) арнайы орта бiлiм алган; 38 адам (24,7%). орта мектепт гана бтрген. Наукастармен сухбат жургiзу кезЫде негiзгi топтын 80%-ы емдеуге жаткызу кезiнде ешкайда жумыс iстемеген. Айта кету керек, 154 наукастын 38ч (24,7%) сотталган, онын устiне кейбiр пациенттер есiрткiге тэуелдiлiктi турмеде бастаган, калгандары камауда отырып есiрткiлiк препараттарды колданган.
Анамнез мэлiметi бойынша пациенттердщ 62%-ы материалдык эл-аукатынын твмен денгешне байланысты топтаскан турде твменгi сапалы есiрткiлiк заттарды кабылдаган. Пациенттер колдан жасалган есiрткiлiк заттарды бiр-бiрiне стерильденбеген шприцтермен енгiзген. Антисанитария жэне турмыстык жагдайдын болмауы iрiндi-кабынулык аскынулардын дамуына экелiп согады, ол емдеу мекемелерЫе каралудын негiзгi себебi болып табылады.
Эл-аукаты жогары денгейдеп пациенттер (38%) есiрткiнi уй жагдайында кабылдап, асептика ережелерiн сактап, бiр рет пайдаланатын шприцтердi коланган, iрiндеудiн бiрiншi белгiлерi байкалганда вз безмен кымбат антибиотиктердi кабылдаган. Соган карамастан, iрiндiк аскынулар жылдан жылга жиiлеген. Антибиотиктердi вздiгiнен бакылаусыз жш кабылдау, микроорганизмдердiн эртурлi препараттарга турактылыгын тудырып, сонын салдарынан дэрiнiн нэтижес болмаган. Сонымен катар, мундай наукастар асептика ережелерш сактауды токтатып, кустарлык вндiрiлген есiрткiлiк заттарды колдана бастайды, вйткенi есiрткiге тэуелдiлiк стажы вскен сайын есiрткiнiн кабылданатын мвлшерi де все тусед^ кабылдау жиiлiгi арта тусед^ сонын салдарынан iрiндiк аскынудын даму каупi арта туседi.
Тексершген нашакорлардын анамнезiн жинау барысында олардын квбше апиыннын сурагатын колданганы аныкталды. Нашакорлар апиын дайындауда эртурлi прекурсорларды (ангидрид сiркесу кышкылы, димедрол, эртурлi химиялык ерiткiштер) пайдаланган. Мундай уытты, стерильденбеген препараттарды колдану iрiндi-инфекциялык аскынуларга алып келедi. Эдеби мэлiметтер бойынша апиынды кустарлык химиялык вндеу жолымен алган препараттар есiрткiлiк эсермен катар уыттык эсер етедi, ол апиындык нашакорлыктын клиникалык кврiнiсiнiн ерекшелiктерiнен байкалады. [6-9]. Жогарыда айтылгандар нашакорлык мэселеанщ медициналык-элеуметлк маныздылыгын кврсетедi, ал казiргi уакытта бул мэселе наркологтар тарапынан назардан тыс калып отыр. Хирургиялык тургыдан практикалык жэне гылыми кызыгушылыкта iрiндi-кабыну процесi агымынын ерекшелiктерi жан-жакты жэне терен зерттелiп, пациенттердiн аталган
Вестник КазНМУ, №4(1) - 2013
категорияларын емдеудщ нэтижелерш жаксарту жолдары ¡здеспртуде.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Иванец Н.Н., Винникова М.А. Героиновая наркомания. - М.: Медпрактика, 2000. - 121 с.
2 Данилин А., Данилина И. Героин.- М.: Изд-во Центрполиграф, 2000. - 184с.
3 Болдырев В.Б., Найденова Н.Г., Демин В.Ф., Ключников С.О. Наркомания у детей и подростков. Актуальные проблемы педиатрии //Эколого-социальные вопросы зашиты и охраны здоровья молодого поколения на пути
в XXI век: Материалы IV междунар. конгр. - СПб.: - 1998. - С. 78-79.
4 Bell D.S., Carlson J.M., Richard A.J. The social ecology of drug use: a factor analysis of an urban environment //Substance Use and Misuse. - 1998. -Vol.33.- №ll. - P.2201-2217.
5 Цетлин М.Г., Кошкина Е.А., Шведова М.В. Наркотическая ситуация в подростковой среде и пути выхода из нее. - М.: 1992. - 121с.
6 Гордеева Т.Н., Староверов А.Т., Хлебников А.Н., Бирбин B.C. Особенности клиники наркомании, вызванной парентеральным введением кустарно изготовленных суррогатов опия //Современные проблемы медицинской науки: Матер. науч.-практ. конф. по законченным научным исследованиям. - Саратов: Изд-во СГМУ, 1994. - С. 104-106.
7 Гамалея Н.Б. Иммунопатология и иммунокоррекция у наркологических больных //Вопросы наркологии. - 2008. - № 3. - С. 47-55.
8 Сиволап Ю.П., Савченков В.А. и др. Множественные поражения внутренних органов при опийной наркомании //Журн. неврологии и психиатрии им. С.С. Корсакова. - 2000. - Т. 100, № 6. - С. 64-65.
9 Moake J.L. Thrombotic microangiopathies //N. Engl. J. Med. - 2002. - Vol. 347. - P. 589-600.
Т.О. Куанов
АНАЛИЗ НЕКОТОРЫХ МЕДИЦИНСКИХ И СОЦИАЛЬНЫХ СОСТАВЛЯЮЩИХ ПРОБЛЕМЫ НАРКОМАНИИ
Резюме: Проведен анализ качества жизни у 154 больных наркоманией с гнойными заболеваниями мягких тканей. Все исследуемые относились к трудоспособному и социально активному возрасту (от 16 до 50 лет). Выявлена связь между развитием гнойно-септических осложнений, образом жизни и социальным статусом больных наркоманией. Почти у 62% пациентов отмечалась социальная неустроенность и низкий уровень материального благополучия, около 25% пациентов не имели постоянного места жительства и более 80% пациентов нигде не работали. Употребление кустарно изготовленных наркотиков в антисанитарных условиях с использованием нестерильных шприцов в итоге приводило к развитию гнойно-воспалительных осложнений.
Ключевые слова: инъекционная наркомания, гнойно-септические осложнения, социальный статус больных.
Т.О. KUANOV
MEDICAL AND SOCIAL ASPECTS OF NARCOMANIA PROBLEM
Resume: An analysis of life quality of 154 drug addicts having purulent diseases of soft tissues was conducted. All individuals that had been subject to test were of able-bodied and socially active age (from 16 to 50 years old). The connection between development of purulent-and-septic complications and lifestyle, social status of drug addicts has been revealed. Almost 62% of patients lived in bad social conditions and had low level of material welfare, nearly 25% of patients did not have permanent place of residence, and more than 80% of patients did not work. Use of improperly produced drugs in unsanitary conditions through unsterile syringes eventually resulted in the development of purulent-and-septic complications. Keywords: injection drug use, purulent-septic complications, the social status of the patients.
УДК 616.89-008.441.33:616-002.3
Т.О. КУАНОВ
«АМТГ» АЦ-ц «Алматы Тем 'р жол ауруханасы» филиалы, Алматы щ.
АПИЫН Ц¥МАРЛЫЦТЫЦ 1Р1ЦД1К-СЕПТИКАЛЫЦ АСЦЫНУЫМЕН АУЫРАТЫН НАУЦАСТАРДЫЦ КЕШ ЕМДЕУГЕ
ЖАТЦЫЗЫЛУ МЭСЕЛЕС1 ТУРАЛЫ
Анализ нэтижесшде 216 емделушшщ ягни аурулардьщ 154 (71,3%) нашакорлыкпен жумсак матанын KYЙзелiсiне шалдыгуларымен -былшык ауруына салнуы (непзп топ). Айкында не бэрi айналмалылык аурудын медициналык кемепмен апиын нашакорлыктын былшык-септикалык постинъекционны шиелетст^мен т^спалсыз жэне кесiмдi жергЫкт ягни ортак кабыну реакциянын клиникалык айкында-езгешелiктерiмен, iлеспелi паталогиянын кен аукым бар, ал да абстинент синдром керсетшгендт узак уакыт бойы нашакорлыкка тауелдi болуы.
ТYЙiндi сездер: нашакорлык, былшык-септикалык постинъекциондык шиелешстер^ ал бойдын реактивен, абстинент синдромы.
