Научная статья на тему 'Нашақорлық мәселесінің кейбір медициналық және әлеуметтік қҧраушыларын талдау'

Нашақорлық мәселесінің кейбір медициналық және әлеуметтік қҧраушыларын талдау Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
1539
19
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
инъекция нашақорлық / былшық-септикалық шиеленістері / аурудың әлеуметтік мәртебесі. / injection drug use / purulent-septic complications / the social status of the patients.

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Т О. Қуанов

Ірінді жаралары бар 154 нашақор адамдардың әлеуметтік жағдайлары және ӛмір сапалылығы зерттелді. Олардың жастары 16-50 жас аралығында болды, яғни нағыз жҧмыс істейтін белсенді жас мерзімінде. Зерттеу барысында нашақорларда кездесетін іріңді-септикалық асқынулар жиілігі мен олардың ӛмір сапасы арасында сәйкестік бар екені анықталды. 62% нашақорлардың әлеуметтін жағдайлары, ӛмір сҥру сапасы тӛменгі дәрежеде, 25% жеке шаңырағы жоқ, ал 80% тҧрақты жҧмыс орны жоқ екені байқалды. Қолдан қалай болса солай дайындалған наркотиктерді антисанитарлық жағдайда қолдану олардың арасында іріңді-қабыну қҧбылыстарының кездесу жиілігін арттырады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MEDICAL AND SOCIAL ASPECTS OF NARCOMANIA PROBLEM

An analysis of life quality of 154 drug addicts having purulent diseases of soft tissues was conducted. All individuals that had been subject to test were of able-bodied and socially active age (from 16 to 50 years old). The connection between development of purulent-and-septic complications and lifestyle, social status of drug addicts has been revealed. Almost 62% of patients lived in bad social conditions and had low level of material welfare, nearly 25% of patients did not have permanent place of residence, and more than 80% of patients did not work. Use of improperly produced drugs in unsanitary conditions through unsterile syringes eventually resulted in the development of purulent-and-septic complications.

Текст научной работы на тему «Нашақорлық мәселесінің кейбір медициналық және әлеуметтік қҧраушыларын талдау»

Вестник КазНМУ, №1- 2014

НАРКОЛОГИЯ И ПСИХИАТРИЯ NARCOLOGY AND PSYCHIATRY

УДК 615.015.6:301

Т.О. Куанов

«АМТГ» АН, Алматы Тем'р жол ауруханасыныц филиалы, Алматы

НАШАКОРЛЫК МЭСЕЛЕС1Н1И КЕЙБ1Р МЕДИЦИНАЛЫК ЖЭНЕ ЭЛЕУМЕТТ1К К^РАУШЫЛАРЫН ТАЛДАУ

IpiHdi жаралары бар 154 наша;ор адамдардыц элеуметт'ш жагдайлары жэне вм'р сапалылыгы зерттелд'1. Олардыц жастары 16-50 жас аралыгында болды, ягни нагыз жумыс стейтн белсендi жас мерз'т'тде. Зерттеу барысында наша;орларда кездесетн iрiцдi-септикалы; ас;ынулар жиiлiгi мен олардыц вм'р сапасы арасында сэйкестк бар екет аны;талды. 62% наша;орлардыц элеуметт 'ш жагдайлары, вм'р суру сапасы твменг'1 дэрежеде, 25% жеке шацырагы жо; ал 80% тура;ты жумыс орны жо; екет бай;алды. Нолдан ;алай болса солай дайындалган наркотиктердi антисанитарлы; жагдайда нолдану олардыц арасында iрiцдi-набыну нубылыстарыныц кездесу жиiлiгiн арттырады.

TYw'Hdi свздер: инъекция наша;орлы; былшы;-септикалы; шиеленстерi, аурудыц элеуметт 'ш мэртебеd.

ТМД елдерЫдеп наша^орльщ мэселес экономикалы^ дагдарыс, ^ылмыскерлжтщ ecyi жэне бас^а да элеуметпк ауыт^ушылы^ жагдайында аса шиелешскен мэселе болып отыр. Зерттеуштер, эдетте, наша^орлы^ жагдайындагы ^олайсыз езгер^ерге эсер ететiн бiрнеше факторлар жиынтыгын нус^айды.[1,2]. Алдымен, бул жалпы элеуметпк сипаттагы себептер, экономикалы^ ^иынды^тар, идеологияныц кYйреуi, рухани саладагы аурушацды^ барысы, 1фгамныц жастардыц мYДДелерi мен ^ажетллттерЫ ескермеуi.[1,3]. Сонымен, D.S. Bell et al. (1998), Хьюстон ^аласында еартш пайдалану себептерiн зерделеу бойынша зерттеулер жYргiзу барысында 32 экономикалы^, турмысты^, криминалды^ жэне медициналы^ факторлар арасында жи кездесетiн негiзгi терт тYрiн кeрсеттi: элеуметтiк жайгаспаганды^, материалды^ эл-ау^ат децгеш, зорлы|да шалдыгу, созылмалы аурулар [4]. Бас^а себептер жиынтыгын шартты тYPде жеке деп атайды, булар- жеке басыныц ерекшелiктерi, психикалы^ денсаулыгы, жанындагы адамдардыц ерекшелiгi. Есiрткi ^абылдауга елiктеуге тарихи дэстYрлер, дiни кез^арастар, этносты^ ерекшелiктер, климатты^ жэне бас^а да табиги жагдайлар эсер етуi мYмкiн. Барлы^ аталган факторлар мен себептер кэмелетке толмагандарды есiрткiге тэуелдi болуга елеулi эсер етедi. [5]. Бiз апиындыщ наша^орлар арасында инъекциядан кейiн iрiцдi-септикальщ ас^ынулар дамуыныц 154 жагдайына талдау жасадыщ. Барлыщ нау^астар ецбекке жарамды жэне элеуметтiк белсендi жастагылар (16-дан 50 жас аралыгы) ^атарына жатады. Бiз жYргiзген зерттеулерден адамдарды есiрткiлiк тэуелдiлiкке елiктiру жэне оларда ¡р1цдн септикалыщ ас^ынулардыц дамуы мен осы категориядагы нау^астардыц eмiр салты жэне элеуметтiк мэртебесi арасында езара белг^ бiр байланыс бар екендт аны ^талды. Сонымен ^атар,наша^ор нау^астардыц 58-iнде (37,6%) ту^ым^уалаушылы^ бершу аны^талды. Мунда мас^немдттН экесi тарапынан берiлу жагдайы 49 (31,8%) ец Yлкен салма^ты Yлес алды, ал анасы тарапынан берiлу жагдайы 9 (5,8%). 4 жагдайда (2,6%) пациенттердщ ата-аналары арасында наша^орлы^ ауруы аны^талды.

Тексерiлген нау^астардыц кeпшiлiгiнде ^олайсыз микроэлеуметпк жагдайлар бай^алды (бiр ата-ананыц тэрбиелеу^ кeбiне анасыныц, гипо^ам^орлы^ немесе барлыгына ру^сат беру жагдайында тэрбиелеу, ата-аналар арасындагы жиi жан-жалдар). Барлы^ нау^астарда iшiмдiк iшу жэне шылым шегу 12-ден 15 жас аралыгында басталган. Тексеру сэтiнде нау^астардыц 64%-дан астамы iшiмдiк iшкенiн мойындамады, ^алгандарында ауы^-ауы^ ^абылдаганы бай^алды. Пациенттердщ кeпшiлiгi 14-17 жас аралыгында еартшн пайдалана бастаган. Басым жагдайда бiрiншi пайдаланган еартм каннабис болган. 72 адамда (46,7%) психобелсендi заттар (каннабиоидтар, амфетаминдер жэне галлюциногендер сирепрек) ^абылдау тэжiрибесi героинге тэуелдшжке алып келген. Негiзгi топ нау^астарыныц анамнезiне талдау жасау непзЫде негiзгi топ нау^астарыныц 154-i ^олдан дайындалган есiрткiлiк заттарды («первитин», «эфедрон»), пайдаланган, олардыц 98-i (63,6%) героин ^олданган, ал 59-ы (38,3%) апиынды^ есiрткiнi венага енгiзген, сонымен ^атар, есiрткiнi мурынiшiлiк, сублингвальды^ немесе шегу тYрiнде

^абылдаган. Солай бола турса да, негiзгi топтыц 68-i (44,1%) Гана Алматы наркологиялы^ диспансерЫде тiркелген. Наша^орлардыц eмiр сапасыныц кейбiр кeрсеткiштерiн зерттей келе, олардыц 37ч (24%) Гана отбасылы, ^алгандары отбасын ^урмаганы немесе ажырас^андыгы назар аудартады. Сонымен ^атар, пациенттердН 25%-ыныц тургылы^ты мекенi болмаган. Пациенттердщ элеуметтiк мэртебес мен бiлiм децгейiнiц эртYрлiлiгiн айта кету керек. Олардыц 59-ныц (38,3%) жогары бiлiмi бар, 26-ныц (16,9%) жогарты о^у орындарыныц студенттерi; 4 пациент орта мектептщ 10-11 сынып о^ушылары ; 27 адам (17,5%) арнайы орта бiлiм алган; 38 адам (24,7%). орта мектет1 Гана бтрген. Нау^астармен сухбат жYргiзу кезЫде негiзгi топтыц 80%-ы емдеуге жат^ызу кезiнде еш^айда жумыс iстемеген. Айта кету керек, 154 нау^астыц 38ч (24,7%) сотталган, оныц Yстiне кейбiр пациенттер есiрткiге тэуелдiлiктi тYрмеде бастаган, ^алгандары ^амауда отырып есiрткiлiк препараттарды ^олданган.

Анамнез мэлiметi бойынша пациенттердН 62%-ы материалды^ эл-ау^атыныц темен децгешне байланысты топтас^ан тYPде тeменгi сапалы есiрткiлiк заттарды ^абылдаган. Пациенттер ^олдан жасалган есiрткiлiк заттарды бiр-бiрiне стерильденбеген шприцтермен енгiзген. Антисанитария жэне турмысты^ жагдайдыц болмауы iрiцдi-^абынулы^ ас^ынулардыц дамуына экелiп согады, ол емдеу мекемелерше ^аралудыц негiзгi себебi болып табылады.

Эл-ау^аты жогары децгейдегi пациенттер (38%) еартшш Yй жагдайында ^абылдап, асептика ережелерЫ са^тап, бiр рет пайдаланатын шприцтердi ^оланган, iрiцдеудiц бiрiншi белгiлерi бай^алганда ез бетiмен ^ымбат антибиотиктердi ^абылдаган. Соган ^арамастан, iрiцдiк ас^ынулар жылдан жылга жиiлеген. Антибиотиктердi ездтнен ба^ылаусыз жиi ^абылдау, микроорганизмдердiц эртYрлi препараттарга тура^тылыгын тудырып, соныц салдарынан дэрiнiц нэтижесi болмаган. Сонымен ^атар, мундай нау^астар асептика ережелерiн са^тауды то^татып, кустарлы^ eндiрiлген есiрткiлiк заттарды ^олдана бастайды, eйткенi есiрткiге тэуелдтт стажы ескен сайын есiрткiнiц ^абылданатын мeлшерi де eсе тYседi, ^абылдау жиiлiгi арта тYседi, соныц салдарынан iрiцдiк ас^ынудыц даму Kаупi арта тYседi.

Тексерiлген наша^орлардыц анамнезiн жинау барысында олардыц ^бте апиынныц сурагатын ^олданганы аны^талды. Наша^орлар апиын дайындауда эртYрлi прекурсорларды (ангидрид сiркесу ^ыш^ылы, димедрол, эртYрлi химиялы^ ерiткiштер) пайдаланган. Мундай уытты, стерильденбеген препараттарды ^олдану iрiцдi-инфекциялы^ ас^ынуларга алып келедi. Эдеби мэлiметтер бойынша апиынды кустарлы^ химияльщ eцдеу жолымен алган препараттар еартктт эсермен ^атар уытты^ эсер етед^ ол апиынды^ наша^орлы^тыц клиникалы^ ^р^сшН ерекшелiктерiнен бай^алады. [6-9]. Жогарыда айтылгандар наша^орлы^ мэселесiнiц медициналы^-элеуметтiк мацыздылыгын кeрсетедi, ал ^азiргi уа^ытта бул мэселе наркологтар тарапынан назардан тыс ^алып отыр. Хирургиялы^ туртыдан практикалы^ жэне гылыми ^ызыгушылы^та iрiцдi-^абыну процеа агымыныц ерекшелiктерi жан-жа^ты жэне терец зерттелт, пациенттердiц аталган категорияларын емдеудщ нэтижелерiн жа^сарту жолдары iздестiрiлуде.

Вестник КазНМУ, №1- 2014

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Иванец Н.Н., Винникова М.А. Героиновая наркомания. - М.: Медпрактика, 2000. - 121 с.

2 Данилин А., Данилина И. Героин. - М.: Изд-во Центрполиграф, 2000. - 184с.

3 Болдырев В.Б., Найденова Н.Г., Демин В.Ф., Ключников С.О. Наркомания у детей и подростков. Актуальные проблемы педиатрии //Эколого-социальные вопросы зашиты и охраны здоровья молодого поколения на пути в XXI век: Материалы IV междунар. конгр. - СПб., - 1998. - С. 7879.

4 Bell D.S., Carlson J.M., Richard A.J. The social ecology of drug use: a factor analysis of an urban environment //Substance Use and Misuse. - 1998. -Vol.33.- №ll. - P.2201-2217.

5 Цетлин М.Г., Кошкина Е.А., Шведова М.В. Наркотическая ситуация в подростковой среде и пути выхода из нее. - М.: 1992. - 121с.

6 Гордеева Т.Н., Староверов А.Т., Хлебников А.Н., Бирбин B.C. Особенности клиники наркомании, вызванной парентеральным введением кустарно изготовленных суррогатов опия //Современные проблемы медицинской науки: Матер. науч.-практ. конф. по законченным научным исследованиям. - Саратов: Изд-во СГМУ, 1994. - С. 104-106.

7 Гамалея Н.Б. Иммунопатология и иммунокоррекция у наркологических больных //Вопросы наркологии. - 2008. - № 3. - С. 47-55.

8 Сиволап Ю.П., Савченков В.А. и др. Множественные поражения внутренних органов при опийной наркомании //Журн. неврологии и психиатрии им. С.С. Корсакова. - 2000. - Т. 100, № 6. - С. 64-65.

9 Moake J.L. Thrombotic microangiopathies //N. Engl. J. Med. - 2002. - Vol. 347. - P. 589-600.

Т.О. КУАНОВ

АНАЛИЗ НЕКОТОРЫХ МЕДИЦИНСКИХ И СОЦИАЛЬНЫХ СОСТАВЛЯЮЩИХ ПРОБЛЕМЫ НАРКОМАНИИ

Резюме: Проведен анализ качества жизни у 154 больных наркоманией с гнойными заболеваниями мягких тканей. Все исследуемые относились к трудоспособному и социально активному возрасту (от 16 до 50 лет). Выявлена связь между развитием гнойно-септических осложнений, образом жизни и социальным статусом больных наркоманией. Почти у 62% пациентов отмечалась социальная неустроенность и низкий уровень материального благополучия, около 25% пациентов не имели постоянного места жительства и более 80% пациентов нигде не работали. Употребление кустарно изготовленных наркотиков в антисанитарных условиях с использованием нестерильных шприцов в итоге приводило к развитию гнойно-воспалительных осложнений.

Ключевые слова: инъекционная наркомания, гнойно-септические осложнения, социальный статус больных.

Т.О. KUANOV

MEDICAL AND SOCIAL ASPECTS OF NARCOMANIA PROBLEM

Resume: An analysis of life quality of 154 drug addicts having purulent diseases of soft tissues was conducted. All individuals that had been subject to test were of able-bodied and socially active age (from 16 to 50 years old). The connection between development of purulent-and-septic complications and lifestyle, social status of drug addicts has been revealed. Almost 62% of patients lived in bad social conditions and had low level of material welfare, nearly 25% of patients did not have permanent place of residence, and more than 80% of patients did not work. Use of improperly produced drugs in unsanitary conditions through unsterile syringes eventually resulted in the development of purulent-and-septic complications. Keywords: injection drug use, purulent-septic complications, the social status of the patients.

УДК 616.89-008.441.33:616-002.3

Т.О. КУАНОВ

«АМТГ» А^-ц «Алматы Тем 'р жол ауруханасы» филиалы, Алматы ;

АПИЫН К*МАРЛЫКТЫН 1Р1НД1К-СЕПТИКАЛЫК АСКЫНУЫМЕН ауыратын наукастардын кеш ЕМДЕУГЕ ЖАТКЫЗЫЛУ

МЭСЕЛЕС1 ТУРАЛЫ

Анализ нэтижеснде 216 емделуш'н'ц ягни аурулардыц 154 (71,3%) наша;орлы;пен жумса; матаныц куйзел'юне шалдыгуларымен -былшыi ауруына салнуы (негiзгi топ). Ай;ында не бэрi айналмалылы; аурудыц медициналы; квмег'тен апиын наша;орлы;тыц былшы;-септикалы; постинъекционны шиеленктер'тен туспалсыз жэне кеамд': жергiлiктi ягни орта; ;абыну реакцияныц клиникалы; ай;ында- взгешел'штер'тен, леспел': паталогияныц кец ау;ым бар, ал да абстинент синдром кврсет'лгенд'ш узак уакыт бойы нашакорлы;;а тауелдi болуы.

TYÜiHdi свздер: наша;орлы; былшы;-септикалын; постинъекционды; шиеленстерi, ал бойдыц реактив!н!Ц, абстинентi синдромы.

Медицианьщ кез^арас туртысынан да элеуметпк-экономикалы^ кез^арас туртысынан денсаулы^ са^тауды дамытудыц ^азфп кезецшдеп басты мшдеттердН б^р^ туртындар арасына кецшен тараган ауруларта Гана емес эрi ^арай ны^ есу урд^не байланысты аса 1^аутт ^атер тугызатын ауруларга да дер кезЫдеп мамандандырылган кемектщ керсет^ мен алдын алу бойынша мемлекетпк мацызды багдарламаларды дамыту. Ондай аурулар ^атарына, элбетте, еартм^умарлы^ жэне ¡р^ж хирургиялы^ инфекция жатады [1,2].

Элбетте, тутынылатын психобелсендi заттардыц басым кепшЫп ^олдан дайындалатынды^тан жэне оларды уздтаз парентеральды^ ^абылдау созылмалы бактериемияга, постинфекциялы^ абцесстер мен флегмонга, сондай-а^ екiншi иммунитет тапшылыгына алып келедк [3-5]. Осы орайда, наша^орлыда тэн ерекшелт журек-^ан тамырлары, респираторлы^ жуйе, ас^азанчшек жолдары органдары, несептж-жынысты^ органдар, терi жэне жумса^

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.