Научная статья на тему 'Naftalan nefti̇ fraksi̇yalarinin qaz xromatoqrafi̇yasi-kütlə spektroskopi̇yasi üsulu İLƏ anali̇zi̇'

Naftalan nefti̇ fraksi̇yalarinin qaz xromatoqrafi̇yasi-kütlə spektroskopi̇yasi üsulu İLƏ anali̇zi̇ Текст научной статьи по специальности «Энергетика и рациональное природопользование»

CC BY
336
126
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
naftalan nefti / biomarker / steranlar / hopamlar / Naphthalan oil / biomarker / sterans / gopans

Аннотация научной статьи по энергетике и рациональному природопользованию, автор научной работы — V.M.Abbasov, S.Y.Hacıyeva, A.A.Əlizadə, G.Ə.Nəcəfova, P.Əzizova

Tədqiqat işi Naftalan neftinin gaz xromatoqrafiyası kütlə spektroskopiyası üsulu ilə analizinə həsr olunmuşdur. Naftalan neftinin 160⁰-340⁰C intervalda fraksiyaları analiz olunmuşdur. Analiz olunan fraksiyalarda bioloji aktiv hopan və steranların temperaturdan asılı olaraq dəyişməsi öyrənilmişdir. Aparılmış analizlərdən belə bir nəticəyə gəlmək olar ki, aşağı qaynama temperaturlu fraksiyaların tərkibində hopan və steranlara rast gəlinmir. 235°C-dən artıq hopanların izlərinə rast gəlmək mümkündür. Steranların isə 300°C-dən izləri görünməyə başlayır. Artıq 335-340°C-də qaynayan fraksiyalarda steranları yüksək intensivlikdə görmək mümkündür.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ANALYSIS OF FRACTIONS OF NAPHTHALAN OIL BY MEANS OF GAS CHROMATOGRAPHY-MASS SPECTROSCOPY

The work deals with the analysis of naphthalan oil using methods of gas chromatography-mass spectroscopy. The analysis covered oil fractions in the range 160⁰-340⁰C to identify biologically active gopans and sterans. It found that no gopans and sterans have been detected in fractions with low boiling temperature. Traces of gopans are revealed from temperature 2350С; sterans from temperature 300 0С. Also, sterans are clearly evident in chromatograms of fraction with boiling temperature 335-340°.

Текст научной работы на тему «Naftalan nefti̇ fraksi̇yalarinin qaz xromatoqrafi̇yasi-kütlə spektroskopi̇yasi üsulu İLƏ anali̇zi̇»

UOT 665.658.2

NAFTALAN NEFTÍ FRAKSÍYALARININ QAZ XROMATOQRAFÍYASI-KÜTLa SPEKTRO SKOPÍYASI ÜSULU ÍL9 ANALÍZÍ

V.M.Abbasov, S.Y.Haciyeva, A.A.91izada, G.O.Nacafova, P.9zizova

AMEA-nin akad. Y.H.Mdmmdddliyev adina Neft-Kimya Prosesldri institutu Az 1025, Baki, Xocali pr., 30; e-mail:anipcp@,dcacs. ab.az

Tddqiqat i§i Naftalan neftinin gaz xromatoqrafiyasi - kütld spektroskopiyasi üsulu ild analizind hdsr olunmu§dur. Naftalan neftinin 160°-340°C intervalda fraksiyalari analiz olunmu§dur. Analiz olunan fraksiyalarda bioloji aktiv hopan vd steranlarin temperaturdan asili olaraq ddyi§mdsi öyrdnilmi§dir. Aparilmi§ analizldrddn beld bir ndticdyd gdlmdk olar ki, a§agi qaynama temperaturlu fraksiyalarin tdrkibindd hopan vd steranlara rast gdlinmir. 235°C-ddn artiq hopanlarin izldrind rast gdlmdk mümkündür. Steranlarin isd 300°C-ddn izldri görünmdyd ba§layir. Artiq 335-340°C-dd qaynayan fraksiyalarda steranlari yüksdk intensivlikdd görmdk mümkündür.

Agar sózldr: naftalan nefti, biomarker, steranlar, hopamlar.

ömala galdiyi geoloji §arait va ya§ina uygun olaraq har bir xam neft unikal biomarker qrupuna malikdir. Buna göra da neftin tarkibindaki bioloji biomarkerlar 9ox ahamiyyatli karbohidrogenlar hesab olunurlar. Bela ki onlar neftin bioloji man§ayini, geoloji tarixini va ya§ini müayyan edan 9ox ahamiyyatli birla§malardir [1, 2].

Neftin tarkibinda an geni§ yayilmi§ va zangin biomarkerlar izoprenoid karbohidro-genlaridir: pristan va fitan. izoprenoid biomarkerlar xlorofil deqradasiyasindan amala galirlar [3].

Neftin tarkibinda nisbatan zangin digar biomarkerlar steran va triterpenlardir. Steranlar sterollardan amala galirlar, sonun-cular isa yosunlar va yüksak bitkilarin tarkibinda rast galinir. Steranlar tetratsiklik qurulu§a va yan zancirinda alkil qrupuna malik birla§malardir. Triterpenlar isa bakterialarin tarkibinda olan triterpenoidlardan amala galmi§lar. Onlar tritsiklik, tetratsiklik va ya pentatsiklik qurulu§a malik olurlar va an geni§ yayilmi§lari pentatsiklik hopanlardir.

Neftin tarkibinda biomarkerlarin ayrilaraq identifikasiya edilmasi olduqca 9atindir, 9ünki onlar 9ox mürakkab qari§iga malik olan neftin tarkibinda az miqdardadirlar.

Bir 9ox qadim madaniyyatlarda mineral yaglarin xüsusi növlari asrlar boyu bazi xastaliklarda ananavi müalica üsulu kimi istifada olunurdu. £ox uzun müddat Naftalan

nefti darmanlarin tasir eda bilmadiyi bazi xastaliklarin müalicasinda istifada olunurdu. Adatan, o dari xastaliklarina va selikli qi§aya, kremlar va ya vannalar §aklinda istifada olunurdu. XX asrin avvallarindan etibaran Azarbaycanda naftalan artiq klinik §araitinda tatbiq olunmaga ba§ladi [4].

Müalicavi Naftalan neftinin tadqiqati sahasinda geni§ tadqiqatlar hala 1945-ci ildan indiki Neft-Kimya Proseslari institutunda ba§lanmi§di [5]. Sonralar bu sahada tadqiqatlar akademik ö.M.Quliyev [6,7], professor H.H.Ha§imovun [8-11] AMEA-nin müxbir üzvlari V.M.Abbasov va F.i.Samadovanin rahbarliyi altinda aparilmi§dir [12-29].

Müalicavi Naftalan neftinin fiziki-kimyavi xassalari ayri-ayri quyu neftlarinin tadqiqi ila öyranilmi§ va bu neftlarin farqli va ox§ar cahatlari müayyanla§dirilmi§dir. Müalicavi neftin ayri-ayri quyulardan götürülmü§ nümunalari fraksiyala§dirilmi§, fraksiyalarin struktur-qrup tarkiblari öyranilmi§dir. Müalicavi neftin q. ba§langici -5000C-da qaynayan fraksiyasinin

aromatiksizla§dirilmasi texnologiyalari i§lanib hazirlanmi§dir. Müayyan edilmi§dir ki, aromatiksizla§dirilmi§ fraksiyanin tarkibi >98% naften karbohidrogenlarindan va <2% izoparafinlardan ibaratdir. Aromatiksizla§-dirilmi§ geni§ fraksiya va onun dar fraksiyalarinin dörd patogen mikroba qar§i antimikrob tasirlari öyranilmi§dir. Nax9ivanin

darman bitkilarinin yaglari va müalicavi neftin yag fraksiyasi asasinda güclü antimikrob tasirli kompozisiyalar yaradilmi§dir.

Neft-Kimya Proseslari institutunda Naftalan yagina aid 3 patent alinmi§dir [3032].

Qaz xromatoqrafiyasi-kütla spektrosko-piyasinin (GC-MS) va onlarla alaqali olan informasiya sistemlarinin iqtisadi alveri§liyi ötan asrin 70-ci illarindan biomarkerlardan geni§ maqsadlar ü9ün istifada etmaya imkan yaratdi. Biomarkerlarin mürakkab qurulu§u va kigik qatiliqda olmalari onlari daha daqiq va hassas üsullarla analiz etmaya ehtiyac yaradir. Analitik üsullarin va onlar arasindaki alaqanin inki§afi neft biomarkerlarinin ayrilmasinda,

tayin olunmasinda, qurulu§ va qatiliqlarinin müayyan edilmasinda böyük ahamiyyat kasb edir. Bir ne9a ayrilma üsulunun birga istifada olunmasi hamin üsullarin analitik gücünü daha da artirir. esas biomarkerlarin tayin olunmasinda GC-MS üsulu an geni§ yayilmi§ üsul hesab olunur. GC (qaz xromatoqrafiyasi) biomarkerlarin müxtalif qurulu§larinin ayril-masini tamin etdiyi halda, MS (kütla spektroskopiyasi) hamin qurulu§lari tayin va identifikasiya edir. Tadqiqat i§i naftalan neftinin gaz xromatoqrafiyasi va kütla spektroskopiyasi üsulu ila analizina hasr olunmu§dur. Bioloji aktiv olduqlari ü9ün asas diqqat hopan va steranlara yetirilmi§dir.

TecRüBi Hisse

Naftalan neftinin 160°-340°C intervalda 50C-lik 35 fraksiyasi analiz olunmu§dur. Analiz olunan fraksiyalarda hopan va steranlarin fraksiyalar üzra temperaturdan asili olaraq dayi§masi öyranilmi§dir. Naftalan fraksiyalari halledici (dixlormetan:meta-nol=1:1) ila 1:50 nisbatinda mahlullari hazirlanmi§dir.

Tadqiqat i§i Shimadzu GCMS-QP 2010 Ultra qaz xromatoqrafiyasi va kütla spektroskopiyasi detektoru ila tachiz olunmu§ cihazda aparilmi§dir. BPX5 60m*0.25mm* 0.25^m kapilyar kalonkasindan istifada olunmu§dur. Qaz xromatoqrafinin temperatur rejimi müxtaif fraksiyalar ü9ün farqli se9ilmi§dir. a). 160°-265°C-da qaynayan fraksiyalar ü9ün: sobanin temperatur proqrami ba§langic 50°C-da 2 daq saxlanilir, 10°C/daq 80°C 9atdirilir, 2°C/daq 200°C-ya qaldirilir va son olaraq 10°C/daq 250°C qadar yüksaldilir; b). 2650-315°C-da qaynayan fraksiyalar ü9ün: sobanin temperatur proqrami ba§langic 500C-

da 2 daq saxlanilir, 100C/daq 1000C 9atdirilir, 10C/daq 2200C-ya qaldirilir va son olaraq 100C/daq 2500C qadar yüksaldilir; c). 315°-340°C-da qaynayan fraksiyalar ü9ün: sobanin temperatur proqrami ba§langic 50°C-da 2 daq saxlanilir, 10°C/daq 120°C 9atdirilir, 1°C/daq 240°C-ya qaldirilir va son olaraq 10°C/daq 300°C qadar yüksaldilir va 5 daqiqa hamin temperaturda saxlanilir; inyeksiya temperaturu 250°C; da§iyici qaz helium; axin sürati 1 ml/daq; split nisbati 1:100; inyeksiya hacmi

Kütla spektroskopiyasi scan rejimi va se9ilmi§ ion monitorinq (SiM- Selected ion Monitoring) rejiminda, m/z=191 (hopanlar), va m/z=217, 218 (steranlar) faaliyyat göstarmi§dir. SiM rejimi digar birla§malarin xromatoqramda kanar küylari va 9irkliliklarindan azad olmasina §arait yaradir [13]. Har iki rejimda detektorun elektron enerjisi 70 eV, gücü 1,2 kV, ion manbayinin temperaturu 270°C-ya sazlanmi§dir.

NeTiceLeRiN MuzAKiResi

iki sinif biomarkerlar pentatsiklik triterpanlar va steranlar kütla spektroskopiyasi vasitasila identifikasiya edilmi§dir va fraksiyalar üzra paylanmasi analiz edilmi§dir.

Naftalan neftinin 160°-340°C-lik fraksiyalari analiz olunmu§ va hopan va steranlarin fraksiyalar üzra temperaturdan asili olaraq dayi§masinin müqayisali tadqiqi aparilmi§dir. ilk olaraq 160-165°C-lik

fraksiyanin analizi aparilmi§ va naticalar (kütld/yük) 191, 217 va 218 ü9ün alinmi§ tadqiq olunmu§dur. SiM rejiminda m/z naticalar §ak. 1-da göstarilmi§dir.

491.0

a)

b)

c)

§akil 1. 160-165°C-da qaynayan fraksiyanin SiM xromatoqrami: a) m/z 191 kütla fraqmentoqram, b) m/z 217 kütla fraqmentoqram va c) m/z 218 kütla fraqmentoqram.

§akil 1-dan aydin görünür ki, 160-165°C- da qaynayan fraksiyanin tarkibinda hopanlar va steranlara rast galinmir.

Analiz naticasinda a§kar olunmu§dur ki, 225-230°C-da qaynayan fraksiyalara qadar demak olar ki, hopan va steranlara xromatoqramlarda rast galinmir. Lakin 235-

xl.nnnn

J)I

n

3

n

n

5

0

5

0

5

0

5

10 0

12 5

15

0

17

20 0

22

25 0

27 5

50 0

52

55

0

57

40

0

42 5

240°C-da qaynayan fraksiyada artiq alinmi§ naticalarda aydin §akilda görmak hopanlarin izlarini görmak mümkündür. §akil mümkündür. 2-da SiM rejiminda m/z 191, 217 va 218 ü9ün

a)

b)

c)

§akil 2. 235-240°C-da qaynayan fraksiyanin SiM rejimda xromatoqrami: a) m/z 191 kütla fraqmenti, b) m/z 217 kütla fraqmentoqram, c) m/z 218 kütla fraqmentoqram.

§ak.2a-dan görmak olar ki, 235-240°C-da qaynayan fraksiyada artiq hopanlarin 90X cüzi izlarina rast galmak mümkündür. Lakin

hamin temperaturda qaynayan fraksiyada hala da steranlara rast galinmir.

20 0

22 5

25

0

27

3.25

2.50

1.75

Analiz olunan növbati fraksiya yüksak temperaturda, 310-315°C-da qaynayir. §akil 3-

da hamin fraksiyanin skan rejiminda analiz naticasindan hopanlar se9ilarak göstarilmi§dir.

a)

b)

§akil 3. 310-315°C-da qaynayan fraksiyanin m/z 191 hopanlar ü9ün a) Skan rejimi va b) SiM (Selectedion Monitoring) analiz naticalari

310-315°C-da artiq hopanlarin inten-sivliyi artmaga ba§layir. §akil 3b hopanlarin SiM rejiminda alinmi§ naticalarini göstarir. Xromatoqramdan göründüyü kimi 90-ci daqiqadan etibaran hopanlarin ilkin siqnallari alinmaga ba§layir. 100-cü daqiqada sobanin temperaturu 209°C olduqda an yüksak intensivlik göstarirlar.

295-300°C-da qaynayan fraksiyalarda

artiq steranlarin 9ox cüzi izlari görünmaya ba§layir. Temperaturun artmasi ila fraksiyalarda steranlari daha nazara9arpacaq daracada görmak mümkündür. §ak. 4-da 310-315°C-da qaynayan fraksiyanin Skan va SiM rejimda analiz naticasi göstarilmi§dir. §ak. 4a va 4b-da m/z 217 va 218 kütla fraqmentina malik steranlarin xromatoqrafda 105-ci daqiqadan sonra izlarini görmak mümkündür.

(xi ООО ОО

i о От

:а7.0

a)

Çakil 4. 310-315oC-da qaynayan fraksiyanin SÍM rejiminda alinmi§ xromatoqrami: a) m/z 217 kütla fraqmenti va b) m/z 218 kütla fraqment

320-325oC-da qaynayan fraksiyanin analiz naticalari §ak.5-da verilmi§dir.

i.is 1.1О •

i. об • 1.оо • о^ • о.9о • ов • о.во

0.7б •

ото • об • о.бо • о^ • о^о •

о^ • о.4о • оз • о.зо о^ • о.2о • о.^ • о.1о • оо •

1о 2о зо 4о б0 бо то Во 9о 1оо 11о 12о 1зо

i.i s i.i о

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

1.о s

1.о о

о.9 s

о.9 о

о.в s

о.в о

о.т s

о.т о

о.б s

о.б о

û.s s

û.s о

о.4 s

о.4 о

о.з s

о.з о

о.2 s

о.2 о

о.1 s

о.1 о

о.о s

1 2 з 4 s б 7 В 9 1о 11 12 1з

ооооооооооооо

Çakil 5. 320-325oC-ds qaynayan fraksiyanin steranlar üçün SiM rejiminds xromatoqrami: a) m/z 191 kütls fraqmenti vs b) m/z 217 kütls fraqmenti.

Analiz nsticslsri onu göstsrir ki, 335-340oC-ds qaynayan fraksiyada hopan vs steranlarin intensivliyi getdikcs yüksslir.

Çakil б. 335-340oC-da qaynayan fraksiyanin SÍM rejiminda xromatoqrami: a) m/z 191 kütla fraqmenti, b) m/z 217 kütla fraqmenti va c) m/z 218 kütla fraqmenti.

Aparilmi§ analizlardan bela bir naticaya galmak olar ki, a§agi qaynama temperaturlu (160-2300C) fraksiyalarin tarkibinda hopan va steranlar mü§ahida olunmur. 235°C-dan ba§layaraq artiq

hopanlarin izlarina rast galmak mümkündür. Steranlarin isa 300°C-dan izlari görünmaya ba§layir va 335-340°C-da qaynayan fraksiyalarda steranlari yüksak intensivlikda görmak mümkündür.

0D0BiYYAT

1. Z. Wang and M. Fingas, Development in the analysis of petroleum hydrocarbons in oils, petroleum products and oil-spill-related enviromental samples by gas chromotography, J. Chromatogr. A 774 (1997) 51-78.

2. Z. Wang, M. Fingas, C. Yang and B. Hollebone, Biomarker Fingerprinting: Application and Limitation for Correlation and Source Identification of Oils and Petroleum Products, Prep. Pap.-Am. Chem. Soc., Div. Fuel Chem. 49 (1) (2004) 331-334)

3. G. Eglinton, M. Calvin. Chemical fossils. // Scientific American. 1967. 216. 32-43.

4. Huseinov D. Y. and Rustamov A. I., Azerb. Int. 3 (1995) 70-71.

5. Мамедалиев Ю.Г. К теории механизма действия нафталанской нефти. // Известия Академии Наук СССР. 1946. №5. C.560-562.

Mamedaliev Yu.G. К teorii mekhanizma deystviya naftalanskoy nefti. // izvestiya Akademii Nauk SSSR. 1946. №5. C.560-562.

6. Кулиев А.М., Левшина А.М. Исследование углеводородного состава лечебной нафталанской нефти. //Газоконденсаты и нефть. Ашхабад: Изд-во «Ылым»Л968. С. 330.

//Кулиев А.М., Лев8Ьина А.М. Исследование уgлеводородноgо состава лееЬебной нафталанской нефти. //Оазоконденсап и нефт. А8ЬкЬабад: Изд-во «Гшм».1968. С. 330.

7. Кулиев А.М., Левшина А.М., Полякова Л.П. Современные проблемы рационального использования лечебной нафталан-ской нефти. // Всесоюзная конференция по химии нефти: Тез. Докл. Томск. 1988. C.237-238.

//Кулиев А.М., Левshина А.М., Полyaкова Л.П. Современте nроблемi раsионалgного исползованиya лечебной нафталанской нефти. // Всесоyuзнаya конференsiya по Шимии нефти: Тез. Докл. Томск. 1988. S.237-238.

8. Бабаев Р.М., Ашумов Г.Г., Агаева Р.М. Труды ИНХП Ан. Азерб. ССР. III. 1968 г.

Бабаев Р.М., Аshумов G.G., Аgаева Р.М. Трудi ИН^ПÄN. Азерб. ССР. III. 1968 г.

9. Бабаев Р.М., Ашумов Г.Г., Агаева Р.М. Черфас С.И. Аз ИНТИ, серия «Химия и нефтепереработка». №25. 1968 г. //Бабаев Р.М., Аshумов G.G., Аgаева Р.М. СИерфас С.И. Аз ИНТИ, серuya «Khимиya и нефтепереработка». №25. 1968 г.

10. Бабаев Р.М., Ашумов Г.Г., Агаева Р.М. Аз ИНТИ, серия «Химия и нефтепереработка». №2. 1970 г.

Бабаев Р.М., А8Ьумов G.G., Аgаева Р.М. Аз ИНТИ, сериya «Khимиya и нефтепереработка». №2. 1970 г.

11. Ашумов Г.Г., Агаева Р.М., Меджидов А.А. и др. Углеводородный состав нафталанской лечебной нефти. //Азерб. Хим. Журнал. 1976. №1. С.88-93.

//Аshумов G.G., Аgаева Р.М., Меджидов А.А. и др. Уgлеводороднiй состав нафталанской лечебной нефти. //Азерб. КИим. Журнал. 1976. №1. С.88-93.

12. Мир-Бабаев М.Ф., Самедова Ф.И. Структурные особенности высокомолекулярных соединений нафталанской лечебной нефти. // Азербайджанское нефтяное хозяйство. 1991. №4. С.49-52. //Мир-Бабаев М.Ф., Самедова Ф.И. Структурше особенности вiсокомолекулyaрнikh соединений нафталанской лечебной нефти. // Азербайджанское нефтyaное хозyaйство. 1991. №4. С.49-52.

13. Аббасов В.М., Алиев Б.М., Исаева Г.А. Исследование состава и структуры фракций Нафталанской нефти методом ЯМР-Н спектроскопии. // Азербайджан- ское нефтяное хозяйство. 1997. №8. С.37-41. //Аббасов В.М., Алиев Б.М., Исаева GA. Исследование состава I структуры фра^ий Нафталанской нефти методом КМР-'И спектроскопии. // Азербайджанское нефтyaное хозyaйство. 1997. №8. С.37-41.

14. Abbasov V.M., Musayev Э.У., isayeva G.0. Naftalan nefti va onun naften

karbohidrogenlari. / Baki: Elm na§riyyati.

1998. 119 s.

//Abbasov V.M., Musayev A.V., isayeva G.A. Naftalan nefti ve onun naften karbohidrogenleri. / Baki: Elm nashriyati. 1998. 119 s.

15. Аббасов В.М., Джафарова Р.А., Исаева Г.А. Структурно-групповой состав ароматических углеводородов Нафталанской нефти и ее люминесценция. // Азербайджанское нефтяное хозяйство.

1999. №2. С.24-26.

//Аббасов В.М., Джафарова Р.А., Исаева GA. Структурно-групповой состав ароматиЛескиХ углеводородов Нафталанской нефти и ее лyuминесенsиya. // Азерб. нефтyaное хозyaйство. 1999. №2. С.24-26.

16. Аббасов В.М., Исаева Г.А., Б.М.Алиев., Аббасов М.М. ПМР-спектроскопи-ческое исследование насыщенных и ароматических фракций Нафталанской лечебной нефти. // Азерб. Химич. Журнал.

1999. №4. С.35-39.

//Аббасов В.М., Исаева GA., Алиев Б.М., Аббасов М.М. ПМР-спектроскопиЛеское исследование на^щеншкЬ и ароматических фра^ий Нафталанской лечебной нефти. // Азерб. ЕЪимиск Журнал. 1999. №4. С.35-39.

17. Аббасов В.М., Исаева Г.А., Алиев Б.М. и др. Изучение особенности углеводородного состава 50-градусных фракций Нафталанской лечебной нефти. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2000. №1. С.17-20.

//Аббасов В.М., Исаева Г.А., Алиев Б.М. и др. Изучение особенности уgлеводородноgо состава 50^радусшХ фра^ий Нафталанской лечебной нефти. // Проsессi Нефтехимии и Нефтепереработки. 2000. №1. С.17-20.

18. Аббасов В.М., Исаева Г.А., Алиев Б.М. и др. Результаты исследований лечебной Нафталанской нефти из различных скважин. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2000. №2. С.26-29. //Аббасов В.М., Исаева Г.А., Алиев Б.М. и др. Резултаты исследований лечебной Нафталанской нефти из разлиЛшХ скважин. // Проsессi Нефтехимии и Нефтепереработки.

2000. №2. С.26-29.

19. Аббасов В.М., Исаева Г.А. Нафта-ланская нефть: вчера, сегодня и в перспективе. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2000. №3. С.6-11.

//Аббасов В.М., Исаева GA. Нафталанскаya нефт: вЛера, сеgоднya и в перспективе. // Проsессы НефтеХимии и Нефтепереработки. 2000. №3. С.6-11.

20. Аббасов В.М., Исаева Г.А., Ибрагимов Г.М. и др. Фунгицидная активность нафтеновых углеводородов Нафталанской нефти и некоторых индивидуальных нафтеновых углеводородов. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2002. №1. С.11-14.

//Аббасов В.М., Исаева GA.., Ибраgимов G.М. и др. Фу^^иднауа активност нафтеновikh уgлеводородов Нафталанской нефти и некоторikh индивидуалнikh нафтеновikh углеводородов. // Проsессi Нефтеkhимии и Нефтепереработки. 2002. №1. С.11-14.

21. Аббасов В.М., Самедова Ф.И., Исаева Г.А. Нефти отдельных скважин Сурахан-ского месторождения. // Процессы нефтехимии и нефтепереработки. 2002. №4. С.34-38.

//Аббасов В.М., Самедова Ф.И., Исаева GA. Нефти отделшХ скважин СураХанского месторождениуа. // Проsессы нефтеХимии и нефтепереработки. 2002. №4. С.34-38.

22. Самедова Ф.И., Аббасов В.М., Исаева Г.А. Углеводороды Сураханской белой нефти. // Процессы нефтехимии и нефтепереработки. 2003. №3. С.16-19. //Самедова Ф.И., Аббасов В.М., Исаева GA. Уgлеводородi СураХанской белой нефти. // Проsессi нефтеХимии и нефтепереработки. 2003. №3. С.16-19.

23. Abbasov V.M., Samadova Fi., 0liyev B.M. va b. Müxtalif quyularin ag Suraxani neftinin 50-daracalik fraksiyalarin oksipro-pilenlarin neftyigma va neftdispersla§ma xassalari. // Neft kimyasi va neft emali proseslari. 2003. №4. C.17-19.

//Abbasov V.M., Samedova F.i., Aliyev B.M. ve b. Muxtelif quyularin ag Suraxani neftinin 50-derecelik fraksiyalarin oksipropilenlerinin neftyigma va neftdispersleshma xasseleri. // Neft kimyasi ve neft emali prosesleri. 2003. №4. C.17-19.

24. Аббасов В.М., Исаева Г.А., Гасанов А.П. и др. Отличительные особенности лечебной Нафталанской нефти от некоторых промышленных нефтей Азербайджана. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2005. №3 (22). С.32-34.

//Аббасов В.М., Исаева G.A., Оасанов А.П. и др. ОтлиЛителше особенности лечебной Нафталанской нефти от ^^TOpi^ пpомishленнikh нефтей Азербайджана. // Пpоsессi Нефтеkhимии и Нефтепереработки. 2005. №3 (22). С.32-34.

25. Аббасов В.М., Исаева Г.А., Гасанов А.П. и др. Экспертиза бензинов и флегм, производимых на БНПЗ им. Г.А.Алиева в качестве промежуточных и товарных продуктов. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2006. №1 (24). С.117-120.

//Аббасов В.М., Исаева GA., Gасанов А.П. и др. Експертиза бензинов и флеgм, производим1кЬ на БНПЗ им. G.A.Aлиева в касЬестве промежутосЬшкЬ и товаршкЬ продуктов. // Про8есс1 НефтекЬимии и Нефтепереработки. 2006. №1 (24). С.117-120.

26. Аббасов В.М., Мамедов А.П., Джафарова Р.А. и др. Хемилюминесценция и свободные радикалы в лечебной Нафталанской нефти. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 2007. 4(31). С.19-30.

//Аббасов В.М., Мамедов А.П., Джафарова Р.А. и др. КЪемилиминесешиуа и свободше радикал в лечебной Нафталанской нефти. // Пpоsессi Нефтехимии и Нефтепереработки. 2007. 4(31). С.19-30.

27. Аббасов В.М., Зейналова С.К., Расулова Г.Р. и др. Фунгицидное влияние композиций белого Нафталанского масла с эфирными маслами растений семейства губоцветных на грибы Candida albicans. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 4(31) 2007. С.31-34. //Аббасов В.М., Зейналова С.К., Расулова G.P. и др. Фу^даидное влиyaние композжий белоgо Нафталанскоgо масла с ефиршми маслами растений семейства gубоsветнikh на gpибi Candida albicans. // Пpоsессi Нефтеkhимии и Нефтепереработки. 4(31) 2007. С.31-34.

28. Аббасов В.М., Зейналова С.К., Расулова Г.Р. и др. Бактерицидное действие

АНАЛИЗ ФРАКЦИЙ НАФТАЛАНСКОЙ НЕФТИ МЕТОДОМ ГАЗОВОЙ ХРОМАТОГРАФИИ - МАСС СПЕКТРОСКОПИИ

композиций белого Нафталанского и эфирного масла растений семейства губоцветных на Staphylococcus Aureus. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 1 (33) 2008. С.30-32. //Аббасов В.М., Зейналова С.К., Расулова G.P. и др. Бактержидное действие композжий белоgо Нафталанскоgо и eфирноgо масла растений семейства gубоsветнikh на Staphylococcus Aureus. // Проsессi НефтекЬимии и Нефтепереработки. 1 (33) 2008. С.30-32.

29. isayeva G.9. Müalicavi Naftalan neftinin va onun hidrogenlaçma mahsullarinin struktur tarkibinin tadqiqi va keyfiyyati. Namizadlik dissertasiyasinin avtoreferati. Baki. 2003. //isayeva G.A. Mualicevi Naftalan neftinin ve onun hidrogenleshme mehsullarinin struktur terkibinin tedqiqi ve keyfiyyeti. Namizedlik dissertasiyasinin avtoreferati. Baki. 2003.

30. Аббасов В.М., Наджафова Г.А., Аббасова З.В., Расулова Г.Р. История исследования лечебной Нафталанской нефти за последние 15 лет: реальности и искажения. // Процессы Нефтехимии и Нефтепереработки. 3 (26). 2006. C.87-91. //Аббасов В.М., Наджафова G.A., Аббасова З.В., Расулова G.P. Историya исследованиya лечебной Нафталанской нефти за последние 15 лет: реалности и искажениya. // Проsессi Нефтехимии и Нефтепереработки. 3 (26). 2006. C.87-91.

31. Patent (AR) Î2005 0088 30.05.2005. Biostimulaçdirici aktivliya malik Naftalan yagi va Naftalan malhami.

32. Patent (AR) Î2007 0026 25.01.2007. Bioloji aktiv "Ag Naftalan yagi".

33. Patent (AR) Î2007 0125 06.07.2007 . Bakterisid malhami.

В.А.Аббасов, С.Я.Гаджиева, А.А.Ализаде, Г.А.Наджафова, П.Азизова

Работа посвящена анализу нафталанской нефти методом газовой хроматографии - масс спектроскопии (ГХ/МС). Анализированы фракции нефти в интервале 160°-340°C на содержание биологически активных гопанов и стеранов. Установлено, что во фракциях с низкой температурой кипения гопаны и стераны не обнаружены. Следы гопанов

появляются начиная с температуры 2350С, стеранов - начиная с 300 0С. А в хроматограммах фракции с температурой кипения 335-340° уже отчетливо наблюдаются стераны.

Ключевые слова: нафталанская нефть, биомаркер, стераны, гопаны.

ANALYSIS OF FRACTIONS OF NAPHTHALAN OIL BY MEANS OF GAS CHROMATOGRAPHY-MASS SPECTROSCOPY

V.A.Abbasov, S.Y.Hadjiyeva, A.A.Alizadeh, G.A.Nadjafova, P.Azizova

The work deals with the analysis of naphthalan oil using methods of gas chromatography-mass spectroscopy. The analysis covered oil fractions in the range 160°-340°C to identify biologically active gopans and sterans. It found that no gopans and sterans have been detected in fractions with low boiling temperature. Traces of gopans are revealed from temperature 2350С; sterans from temperature 300 0С. Also, sterans are clearly evident in chromatograms of fraction with boiling temperature 335-340°.

Keywords: Naphthalan oil, biomarker, sterans, gopans.

Redaksiyaya daxilolub 16.08.2014.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.