Научная статья на тему 'НӘРЕСТЕЛЕРДЕГІ БРОНХӨКПЕ ДИСПЛАЗИЯСЫ: МЕДИЦИНАЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТІК АСПЕКТІЛЕРІ'

НӘРЕСТЕЛЕРДЕГІ БРОНХӨКПЕ ДИСПЛАЗИЯСЫ: МЕДИЦИНАЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТІК АСПЕКТІЛЕРІ Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
124
32
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
БРОНХОЛЕГОЧНАЯ ДИСПЛАЗИЯ / МЕДИЦИНСКИЕ ФАКТОРЫ / СОЦИАЛЬНЫЕ ФАКТОРЫ / НЕДОНОШЕННОСТЬ / ЗДОРОВОЕ ОБЩЕСТВО / БРОНХөКПЕЛіК ДИСПЛАЗИЯ / МЕДИЦИНАЛЫқ ФАКТОРЛАР / әЛЕУМЕТТіК ФАКТОРЛАР / ШАЛАТУЫЛУ / САЛАМАТТЫ қОғАМ / BRONCHOPULMONARY DYSPLASIA / MEDICAL FACTORS / SOCIAL FACTORS / PREMATURITY / HEALTHY SOCIETY

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Сайранқызы С.

Неонатологияда аса назар аударалық дерттер көптеп кездеседі. Олардың қатарына орталық жүйке жүйесінің зақымдалуын, ретинопатияны, құрсақішілік инфекцияларды, туа пайда болған даму ақауларын, бронхөкпе дисплазиясын, туа пайда болған өкпе қабынуын т.б. жатқызуға болады. Солардың арасында балалардың әлеуметтенуінде қиыншылық тудыратын аурудың бірі- бронхөкпе дисплазиясы. Бронхөкпе дисплазиясының дамуына алып келетін медициналық және әлеуметтік мәселелер жеткілікті. Олардың алдын- алу аталған дертпен сырқаттанатын балалар санының азаюына алып келеді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

BRONCHOPULMONARY DYSPLASIA IN NEWBORNS: MEDICAL AND SOCIAL ASPECTS

In neonatology, there are many diseases that require special attention. These include damage to the central nervous system, retinopathy, intrauterine infections, congenital malformations, bronchopulmonary dysplasia, intrauterine pneumonia, etc. Among them, one of the diseases that impedes the socialization of children is bronchopulmonary dysplasia. There are many medical and social problems that contribute to the development of bronchopulmonary dysplasia. By warning them, you can achieve a decrease in the number of children suffering from this pathology.

Текст научной работы на тему «НӘРЕСТЕЛЕРДЕГІ БРОНХӨКПЕ ДИСПЛАЗИЯСЫ: МЕДИЦИНАЛЫҚ, ӘЛЕУМЕТТІК АСПЕКТІЛЕРІ»

VeStnik KaznmU № I - 2020

эеж 61.614

С. Сайранкызы

Цазацстандыц Медицина YHueepcumemi «КДСЖМ» 6D110200 - «Цогамдыц денсаулыц сацтау» мамандыгыныц 3-курс докторанты

НЭРЕСТЕЛЕРДЕГ1 БРОНХеКПЕ ДИСПЛАЗИЯСЫ: МЕДИЦИНАЛЫК, ЭЛЕУМЕТТ1К АСПЕКТ1ЛЕР1 (ЭДЕБИ ШОЛУ)

Неонатологияда аса назар аударалыц дерттер квптеп кездеседь Олардыц цатарына орталыц жуйке жуйесшц зацымдалуын, ретинопатияны, цурса^шшк инфекцияларды, туа пайда болган даму ацауларын, бронхвкпе дисплазиясын, туа пайда болган вкпе цабынуын т.б. жатцызуга болады. Солардыц арасында балалардыц элеуметтенунде циыншылъщ тудыратын аурудыц бipi-бронхвкпе дисплазиясы. Бронхвкпе дисплазиясыныц дамуына алып келетн медициналыц жэне элеуметтiк мэселелер жеткiлiктi. Олардыц алдын-алу аталган дертпен сырцаттанатын балалар саныныц азаюына алып келедi.

TYÜiHÖi свздер: Бpонхвкпелiк дисплазия, медиц инал ыц факторлар, элеуметтiк факторлар, шалатуылу, саламатт ы цогам.

езекттлМ. Бронхвкпе дисплазиясы (Б9Д), перинатальды кезецде дамыган - непзшен шала туылган балалардыц созылмалы вкпе ауруы, вкпенщ барлы; курылымды; бвлiмдерiнiц за;ымдалуымен сипатталады жэне алгаш;ы респираторлы ауру мен жетшмеген вкпедеп тынысты; бузылыстарды ;арк;ынды емдеудiц аралас эсерiнен дамиды, негiзгi белгiлерi тыныс жетiспеушiлiгi жэне вмiрiнiц 28 KYнiнен аса са;талатын оттегiне тэуелдiлiктiц вкпе рентгенограммасындагы взгерктермен ;атар ЖYPуi [1]. Алгаш Б9Д 1967 жылы W. Northway сипаттаган. Ол тыныс алу бузылысыныц синдромы бай;алган жэне 24 сагат немесе одан да квп уа;ыт жасанды вкпе аппаратын (Ж9А) жэне оттеп ;олдауын ;ажет еткен 32 шалатуылган баланыц ауру тарихына, рентгенограмма мэлiметтерiне, патологоанатомиялы; к;орытындыларына CYЙенген. Ба;ыланган балалардыц орташа гестациялы; жасы 32 апта жэне туылгандагы орташа салмагы 2200 г болган. Осы мэлiметтерге CYЙенiп W. Northway жаца созылмалы ауру-Б9Д пайда болганы туралы ;орытынды жасады, оныц пайда болуын Ж9А пайдалану жэне уза; уа;ыт тыныс алуга (150 сагаттан аса) 80-100 % оттепн пайдаланумен байланыстырды [2]. Кешiректе, 1990 ж, автор ерте жастагы балалар арасында Б9Д таралуын зерттей келе оны балалар арасындагы созылмалы бронхвкпе аурулары курылымында жиiлiгi бойынша бронх демшпесшен кейiн екiншi орында тур деп есептедi [3].

Аса шалатуылган нэрестелерд KYтудiц жа;саруына байланысты бронхвкпе дисплазиясы жш кездесетiн бола бастады. Жа;ын уа;ытта Каза;станда, бас;а да дамыган мемлекеттерде бай;алгандай, бронхвкпе дисплазиясымен аурушацды; всуi MYMкiн. Бул ;аза;стандык; денсаулы;сак;тау саласыныц ДYHиежYзiлiк Денсаулы; Са;тау ¥йымы (ДДС¥) усынган, салмагы 500 г жэне одан жогары нэрестелердi ^ркеуд реттейтiн, тiрiтуылу мен влiтуылу критерийлерше жэне дене салмагы экстремальды твмен жэне вте твмен нэрестелердщ вмiршецдiгi мен KYтiмiнiц жа;саруына байланысты. Бронхвкпе дисплазиясымен сыр;аттанатын нэрестелерге

медициналы; квмек кврсету элеуметтш жэне экономикалы; жагынан ;ымбат;а TYседi. Б9Д сыр;аттанган нэрестелердщ MYгедектiгi мен жанама ауру турлершщ кездесуi, педиатрлардыц Б9Д толывданды таныс еместiгi, аталмыш аурудыц тек медициналы; мэселе гана емес, ;огамдык;-элеуметтш мэселеш туындатып отыргандыгы бYгiнгi тацдагы ;огамдык; денсаулы; саласына алацдатушылы; тудыруда.

Бронхвкпе дисплазиясыныц Kayin факторлары. Егер алгашында ауру нэресте вкпесiне оттегiнiц жэне Ж9А за;ымдаушы эсерiнен постнатальды ;абыну жэне фиброз TYрiнде ;аралса, бул А. Philip- тщ (1975) классикалы; формуласында кврiнiс тапты: «оттеп+ ;ысым+ уа;ыт», ал к^рп тацда шалатуылу, хориоамнионит жэне вкпенщ постнатальды элйз дамуы Б9Д дамуында Yлкен орын алады [4, 5, 2, 6].

Б9Д мультифакторлы ауру болып табылады. Б9Д кезiнде

вкпенiц за;ымдалуыныц бiрiншi фазасы - Ж9А ;ажет ететш шалатуылган балалардагы тынысты; бузылыстар нэтижей. Б9Д жиiлiгi туылгандагы дене салмагына жэне гестациялы; жасына керi пропорциональды екенi дэлелденген жэне бул кврсетгаштердщ негурлым твмен болуы Б9Д ауыр TYрiнiц дамуына экеледi [7, 8]. Ресей галымдарыныц жекеленген зерттеулерiне токталса; Д.Ю. Овсянниковтыц зерттеуi бойынша: ;ауш факторларыныц арасында шала туылу 94,9 % (орташа гестациялы; жасы 29,18 ±2,47 апта), дене салмагыныц твмен болуы 93,7 % (орташа салма;-1362,44±452,73 г. ) ие болып, бас;а ;ауш факторларымен салыстырганда жогары кврсеткiштi кврсеткен [9]. Н. А. Морозова мен Е. Г. Кузнецованыц зерттеулерi бойынша гестациялы; жасы <32 аптадан твмен 56%-да Б9Д классикалы; TYрi, 84 %-да жаца TYрi дамыган [10]. Рооз жэне бiрлескен авторлардыц мэлiметтерi бойынша, бронхвкпе дисплазиясыныц жиШп салмагы 1000 г-нан твмен нэрестелер арасында 30-60 %; салмагы 1000- 1499 г нэрестелер арасында 10 %; ауруханалы; ем ;абылдаган нэрестелердiц 1-2 % [11]. Великобританияда Б9Д дене салмагы вте твмен нэрестелердщ 30 %-да жэне дене салмагы экстремальды твмен нэрестелердщ 50 %- да дамиды [12]. АКШ-та жыл сайын салмагы 1500г-нан твмен 60000 нэресте туылады, олардыц 20 %-да Б9Д дамиды [13, 14].

Казiргi кезде Б9Д гестациялы; жасы 30 аптадан жогары балаларда сирек кездесе бастады, Б9Д дамыган балалардыц квбi 23-28 аптада туылады [15]. К.А. Kevill жэне ;осарланган авторлардыц (2007) айтуынша, жаца Б9Д дамуына алып келетш гестациялы; жас 24- 28 апта [16]. 9кпе гипертензиясы, мекониймен аспирация синдромы, туа пайда болган ЖYрек а;ауы немесе пневмония себебшен уза; уа;ыт, концентрациясы жогары оттепмен Ж9А ;ажет еткен мерзiмiнде туылган балаларда да Б9Д дамиды [17, 18]. 510% мекониймен аспирация синдромы бар балалар 28 ^н жэне одан Yлкен кезецде оттепн ;ажет етедi [19]. Ресейлiк мэлiметтерде осы кврсеткiштерге сэйкес келiп, 4,8- 11%-ды курайды [9, 20].

Б9Д мацызды ;ауш факторларыныц бiрi - бароза;ымдалу. Б9Д дамыган шалатуылган балалардыц квбь вмiрiнiц алгаш;ы минутынан бастап Ж9А болган. Алгаш;ы квмек кврсету кезшдеп ;ар;ынды емнiц ;алыпсыз техникасы жэне жасанды дем алу Б9Д дамуыныц жетекшi факторларыныц бiрi [21].

Казiргi кезецде Б9Д жаца TYрi Ж9А ;ажет еткен нэрестелерде гана дамымайд^1. Ол NCPAP квмегiмен респираторлы; ем щбылдаган балаларда да дамиды [22]. Б9Д дамуындагы механикалы; Ж9А жэне оттегщ улы эсерi ауруды жануарларга модельдеу кезiнде дэлелденген [23, 24, 25].

Шалатуылган нэрестелердiц жабыс;ан альвеолаларын ашу Yшiн жогары ;ысым ;ажет. Шала туылган нэрестелерде тыныс жолдары тарылуга бейiм. Газ жогары ;^1сым эсерiнен интерстиций мен плевральды ;уыс;а барады, нэтижесiнде ауаныц кему синдромдары дамиды - вкпенiц

Вестник КозНЛЛУ № I - 2020

интерстициальды эмфиземасы, пневмомедиастинум жэне пневмоторакс. Бул ас;ынулар кеп жагдайда Б9Д дамуымен байланысты, бул вентилятор-ассоциацияланган екпенщ за;ымдануларыныц Б9Д дамуына зор улес ;осатынын дэлелдейдi [26,27,28]. Любименко жэне бiрлескен авторлардыц мэлiметтерi бойынша (2002), Б9Д тiрi ;алган балалардыц 75 % екпенщ интерстициальды эмфиземасы дамыган [29].

Б9Д дамуындагы оттегiнiц улы эсерiн 50 жыл бурын W. Н. Northway ауруды жануарларга модельдеп, ез зерттеулерiмен дэлелдеген. Мукоцилиарлы клиренстщ бузылуы, ателектаздардыц жэне екпе гипертензиясыныц дамуы «тотыгу шабуылыныц» салдары болып табылады [30, 31]. ЖYKтiлiктiц Yшiншi триместрiнде дамитын екпенiц антиоксидантты жуйесешщ жетiлмеуi де Б9Д ;ауш факторы [32, 33].

Кептеген зерттеулер ашы; артериальды TYтiк пен Б9Д арасындагы ассоциацияны керсеткен, кебiнесе ете темен дене салмагымен туылган нэрестелерде аньщталган [34, 35, 36].

Шалатуылган балаларда Б9Д дамуында инфекцияныц орны кептеген зерттеулермен дэлелденген. Солардыц арасында Ureaplasma urealyticum жетекшi инфекция болып отыр. G. 11. Cassel эрiптестерiмен (1988) салмагы 1000 г темен балалардыц кецiрдегiнен жэне ;анынан алынган аспираттарын зерттеп, Б9Д уреаплазма аныщталмаган 41 % баламен салыстырганда, 82 % уреаплазмамен колонизацияланган балаларда дамыганын аныщтаган [37]. 17 зерттеудiц шолуы, U. urealyticum жувдан балалардагы Б9Д дамуыныц салыстырмалы ;ауш (СК) 1,71 тец болды ( 95 % сешмдтк аралы;та 1,5-1,96) [38].

Б9Д кейбiр нау;астарда пневмонияныц, кебiнесе вентилятор- ассоциацияланган ауруханаiшiлiк

пневмонияныц ас;ынуы болуы MYMкiн (облитерациялаушы бронхиолит). Сонымен ;атар, Б9Д сепсистщ жиiрек гипергиялы; TYрiнiц ас;ынуы болуы MYMкiн [39, 40]. Эр TYрлi зерттеулердiц мэлiметтерi бойынша Б9Д нэрестелердеп сепсистiц жиiлiгi 20,9% дан 60% дейш [41, 42, 43].

Ауыр халде жат;ан шалатуылган нэрестелердщ нутритивтi жагдайы Б9Д дамуында Yлкен мацызга ие. Тама;танудыц жеткiлiксiздiгi ;алыпты есуге жэне екпенiц жетiлуiне кедерп болып оттегiнiц уытты эсерiн жэне барожара;аттануды KYшейтуi MYMкiн [ 44]. Б9Д дамуындагы гиповитаминоздардыц ролi де зерттелген, аскорбин ;ыш;ылыныц [45] жэне ретинолдыц жеткiлiксiздiгi аталган ауруга себепкер болуы мумюн [46]. Б9Д дамуына генетикалы; жэне конституциональды факторлар да эсер етедъ Оларга ер жынысы, кавказоидты тек, дэнекер тiнiнiц ту;ым ;уалаушы аурулары жатады [47, 48, 49].

Нэрестелердеп холестаз жэне ;анныц коагуляциялы; ;ызметшщ жетiлмеуi де Б9Д ;ауш факторы болуы MYMкiн

[7].

Бiрк;атар зерттеулер эритроциттiк масса ;ую мен Б9Д дамуы арасындагы байланысты дэлелдеген. Ерте ;ан ;уйылган ( емiрiнiц алгашгы 3 аптасы), бiрнеше рет ;ан ;уйылган балаларда Б9Д жш кездескен жэне ауырлыгына эсер еткен [50].

Б9Д дамуындагы элеуметтш факторлар туралы отанды; жа;ын жэне алыс шетелдегi мэлiметтер кездеспедi. Сонды;тан аталган аурудыц аса жогары жшлшпен шалатуылган нэрестелерде кездесетiнi ескерiлiп, шалатуылган нэрестелердiц дYHиеге келуiне себепшi болатын элеуметтiк ;ауш факторлары ;арастырылды. Тек АКШ-та, жылына жарты миллион мерзiмiнен ерте босану тiркелiп, денсаулы; са;тау саласындагы мацызды ултты; мэселе болып табылады [51]. Елiмiзде барлы; дYHиеге келген нэрестелер iшiнде 2016 ж 6,1% шала туган нэрестелердi курап алдагы жылмен салыстырганда есуге бешмдтк бай;алган [52]. Шалатуылган балаларда тыныс алу ;ызметшщ бузылуы, бронхекпе дисплазиясыныц дамуы, сепсис, ;арыншаштк ;ан ;уйылулар жиiлiгi жогары жэне кейiнiрек балалардыц церебральды салдануы дамып, мiнез- к;улык;тык; жэне когнитивтi ;ызметтщ бузылуы, тшт MYгедектiкке экелетiн денсаулы;тыц

тура;ты бузылуы бай;алады [53, 54]. Осыны ескерсек Б9Д дамуындагы элеуметтiк факторларды аныщтау мацызды мэселе болып отыр.

Ана жагынан мерзiмiнен бурын босануга экелетш аса мацызды факторлар, анасыныц жасы, бiлiм дэрежесi, элеуметтiк- экономикалы; факторлар, акушерлш анамнез, соматикалы; аурулар, зиянды эдеттер, осы ЖYKтiлiк агымыныц ерекшелiктерi болып табылады [55, 56, 57, 58]. Бас;а да эртYрлi факторлардыц эсерi географиялы; айма; пен этникалы; ерекшелiктерiне байланысты Б9Д дамуына эсер етуi MYMкiн.

Шалатуылган баланыц дYHиеге келуiнде анасыныц жасы Yлкен орын алады. Мэскеу ;аласыныц денсаулы; са;тау уйымдарыныц нэрестелердi ^р^нды емдеу бeлiмшеri арасында ЖYргiзiлген элеуметтiк сауалнама бойынша шалатуылган балалардыц аналарыныц жасы босану кезшде 30 дан жогары болган жэне ол бiрiншi баланы кеш босанумен ;осарланган (зерттеуде 50,6 % жагдайда)[59]. Соцгы онжылдыщта эйелдердiц репродуктивт мiнез ;ул;^1нда, ;ундылы;тард^1 жащырту себебшен айтарлы;тай езгерулер бай;алып (бiлiм алудыц, кэсiби дайынд^1;тыц ролiнiц жогарылауы ), ана болу мен баланы дYHиеге экелу кеш мерзiмге ауысып отыр[60, 61, 62]. Эйелдiц ерте репродуктивт жасы (20 жастан темен) да перинатальды жогалту жэне шалатуылган нэрестенщ дYHиеге келуiне себепшi болады. Кейбiр зерттеулер бойынша бул керсеткiш сэйкейнше 19% жэне 14 % кураган [63].

Шалатуылган нэрестелердi дYHиеге экелетш эйелдердщ бiлiм дэрежесi темен екендМн кептеген зерттеулер растаган. Низамованыц зерттеуi бойынаша мерзiмiнен бурын босанган эйелдердщ арасында тек орта бтм туралы аттестат немесе тшт оныц болмауы кездесiп, аталган керсеткiш популяциямен салыстырганда темен болган [59]. Болаша; ананыц ;аржылы; - турмысты; жагдайы сау нэрестеш дYHиеге экелуде мацызды элеуметтш фактор болып табылады. Бшкекте журпзшген сауалнама бойынша экстремальды жэне ете темен дене салмагымен нэрестенi дYHиеге экелген эйелдердiц 32-34 % ;аржылы; -турмысты; жагдайларыныц ;анагаттанарлы; емес екендерш керсеткен [64]. Калалы; тургындардыц арасында, ауылды; тургындармен салыстырганда шалатуылу жиiрек кездеседi. Кейбiр зерттеулер бойынша ;алалы; тургындар арасында бул керсетгаш 90 % жогары екендiгiн керсеткен [65].

Эйелдщ ЖYKтi болганга дешн, ЖYKтiлiк кезiндегi зиянд^1 эдеттерi мерзiмiнен бурын босануды былай ;ойып, тш^ сау баланыц дYHиеге келуiне айтарлы;тай кедергi болатын мацызды мэселелердiц бiрi болып отыр. Оны бiркатар зерттеулер растап отыр. Мерзiмiнен бурын босанган эйелдердiц 7-20 % зиянды эдеттер бай;алган, назар аударатыны мерзiмiнде туылган баланы дYHиеге экелген аналарда зиянды эдеттер MYЛдем бай;алмаган [63,64]. Дет сау анадан деш сау бала дYHиеге келетiнi ерте заманнан белгт. Анасыныц акушерлiк анамнезi, соматикалы; аурулары шалатуылган балалард^1ц дYHиеге келуiне себепшi болып, мацызды мэселе болып отыр. Сонымен ;атар болаша; нэрестенiц экесшщ созылмалы аурулары гестация мерзiмiнiц ;ыс;аруына жэне салмагы темен балалардыц туылуында айтарлы;тай орын алатыны дэлелденген [66]. Аталган мэлiмет ЖYKтiлiктi

жоспарлаудагы жалпы ;абылданган кез;арастард^1 ;айтадан ой елепнен еткiзiп, екi ата- ананыц да преконцепционды дайындалуыныц мацызд^1лыгын керсетедi.

Цорытынды. Сонымен, мерзiмiнен ерте босануд^1 жэне шалатуылган нэрестелердiц дYHиеге келуiнiц алдын-алуда денсаулы;са;тау саласында, элеуметтiк кемек керсетуде, бтм беруде, мемлекеттiк билiкте ведомствоаралы; ;атынастард^1 устану ;ажет. Дене салмагы экстремальды темен жэне ете темен нэрестелердщ дYHиеге келуiнiц алдын- алуды ЖYKтiлiкке дейiн уза; уа;ыт бурын бастау ;ажет (мектеп жасынан бастап). Кебше бiрiншi баласын кетеру кезшде эйелдщ анамнезшде 2-3 аборт немесе TYсiк тастау, инфекциялы; аурулар, улы заттарды ;абылдау (темекi, алкаголь) кездеседъ Сол себептi салмагы темен

нэрестелердщ дуниеге келуiнiц алдын-алудыц 6ip жолы ЖYKтiлiкке дейiн (сонымен катар, ЖYKтiлiктi жоспарлаганда) профилактикалык; каралулардыц, инфекцияга зертханалык;

диагностикадан эту, ультрадыбыстык; зерттеу, зиянды эдеттерден бас тарту бойынша кецес алудьщ уйымдастырылуы болып табылады.

1 Ehrenkranz R.A. et al. Validation of National Institutes of Health Consensus Definition of Bronchopulmonary dysplasia // Pediatrics. - 2005. - №116. - Р. 1353-1360.

2 Northway, W.H. Jr, Rosan R.C., Porter D.Y. Pulmonary disease following respiratory therapy of hyaline membrane disease // N. Engl. J. Med. - 1967. - №276. - Р. 357- 368.

3 Northway W.H. Bronchopulmonaru dysplasia: Twentyfive years later // Pediatrics. - 1992. - №89. - 969 р.

4 Abman S.H., Davis J. M. Bronchopulmonary dysplasia. Kendig's disorders of the respiratory tract in children. -Philadelphia: Elsevier, 2006. - P. 342-358.

5 Allen J., Zwerdling R., Hhrenkranz R. et al. American Thoracic Society. Statement on the care of the child with chronic lung disease of infancy and childhood // Am. J. Respir. Crit Care Med. - 2003. - Vol.168. - P. 356-396.

6 Philip A.G.S. Oxygen plus pressure plus time: the etiology of bronchopulmonary dysplasia // Pediatrics. - 1975. - Vol. 55. -P. 44-50.

7 Yan Li, Yazhou Cui, Chao Wang, Xiao Liu, Jinxiang Han. A risk factor analysis on disease severity in 47 premature infants with bronchopulmonary dysplasia // Intractable & Rare Diseases Research. - 2015. - №4(2). - Р. 82-86.

8 Js Landry, d Menzies. occurrence and severity of bronchopulmonary dysplasia and respiratory distress syndrome after a preterm birth // Paediatr Child health. -2011. - №16(7). - Р. 399-403.

9 Овсянников Д.Ю. Бронхолегочная дисплазия у детей первых трех лет жизни: Дисс. ... д-р. мед. наук - М., 2010.

- 143 с.

10 Е.Г. Кузнецова, О.И. Вотякова, Т.Л. Смирнова, Н.А. Морозова, Влияние факторов риска на формирование и течение бронхолегочной дисплазии у детей // III Межрегиональная научно-практическая конференция врачей центрального федерального округа с международным участием, посвященная 85-летию Ивановской Государственной Медицинской Академии. -Иванова, 2015. - С. 32-33.

11 Райнхард Рооз, Орсоля Генцель-Боровичени, Ганс Прокитте «Неонатология». - М.: 2013. - 562 с.

12 Rennie J.M., Roberton N.PLS. A Manual of Neonatal Intensive Care. - Oxford: Oxford University Press, 2002. - Ch. 12. - P. 204-214.

13 Davis J.M., Rosenfeld W.N. Bronchopulmonary dysplasia. If Avery's Neonatology. - K-Y.: Lippincott Williams & Wilkins, 2005. - P. 578-599.

14 Lemons J.A., Baner C.R., OhW. et al. Very low birth weight outcomes of the National Institute of Child Health and Human Development Neonatal Research Network, January 1995 trough December 1996. // Pediatrics. - 2001. - Vol.107, №1. - Р. 52-58.

15 Coalson J.J. Pathology of new bronchopulmonary dysplasia // Seminars in neonatology. - 2003 - Vol. 8. - P. 73-81.

16 Kevill K.A., Auten R.L., Schultz E.D. New bronchopulmonary dysplasia and long-term airway dysfunction. // Neonatal. Respir. Dis. - 2007. - Vol.17, №2. - P. 1-8.

17 Wiswell T.E., Srinivasan P. Aspiration syndromes. - London: ARNOLD, 2003. - P. 334-354.

18 Гребенников В.А. Интенсивная терапия при некоторых заболеваниях новорожденных // Детская анестезиология и реаниматология. - М.: Медицина, 2001.

- С. 307-323.

19 Wiswell T.E., Srinivasan P. Aspiration syndromes. // Neonatal respiratory disorders. - London: Arnold, 2003. - P. 334-354.

20 Игнатьева А.В., Гаймоленко И.Н., Панченко А.С. Бронхолегочная дисплазия: факторы риска формирования и диагностика // ЭНИ Забайкальский

Т1З1М1

медицинский вестник. - 2012. - №2. - С. 42- 46.

21 Thomas W., Speer C.O. Universitats-Kind erklinik Wurzberg. Bronchopulmonale Dysplasie Fruehgeborener Epidemiologie, Pathogenese und Therapie // Monatsschrift Klnderheilkd. - 2005. - Vol.153. - P. 211-219.

22 Bancalary E., Claure N., Sosenko 1, R. S. Bronchopulmonary dysplasia: changes in patogenesis, epidemiology and definition // Seminars in neonatology. - 2003. - Vol. 8. - P. 6371.

23 Coalson J.J., Winter V., Delemos R.A. Decreased alveolarization in baboon survivors with bronchopulmonary dysplasia // Am. J. Rcspir. Crit, Care Med. - 1995. -Vol. 152. -P. 640-646.

24 Coalson J.J., Winter V.T., Siler-Khodr T., Yoder B.A. Neonatal chronic lung disease in extremely immature baboons. // Am. J. Respir. Crit. Care Med. - 1999. - Vol. 160. - P. 1333-1346.

25 Delemos R.A. A nonhuman primate model of bronchopulmonary dysplasia // Bronchopulmonary dysplasia. - Washington: Hemisphere Publishing Corporation, 1988. - P. 16-21.

26 Delemos R.A., Guajardo A., Null D.M.Jr. Mechanisms and role of barotrauma in neonatal lung injury / / Bronchopulmonary dysplasia. - Washington, Hemisphere Publishing Corporation, 1988. - P. 49-57.

27 Fanaroff A.A., Wright L.L., Stevenson D.FC. et al. Very low birth weight outcomes of the National Institute of Child Health and Human Development Neonatal Research Network, May 1991 through December 1992. // Am. J. Obstet. Gynecol.-1995. -Vol. 173. - P. 1423-1431.

28 Ogawa Y., Fujimura M., Goto A. et al. Epidemiology of neonatal chronic lung disease in Japan. // Acta. Paediatr. Jpn.

- 1992. - Vol.34. - P. 663-667.

29 Любименко В. А., Мостовой А. В., Иванов С. Л. Высокочастотная искусственная вентиляция легких в неонатологии. - М.: 2002. - 126 с

30 Escobedo M.B., Hilliard J.L., Smith F. et al. A baboon model of bronchopulmonary dysplasia. I. Clinical features. // Exp. Mol. Pathol. - 1982. - Vol. 37. - P. 323-334.

31 Evans M.J. Oxydant gases. // Environ health perspect. - 1994.

- Vol. 55. - P. 85-95.

32 Frank L., Groseclose E.E. Preparation for birth into an 02-rich environment: the antioxidant enzymes in the developing rabbit lung // Pediatr. Res. - 1984. - Vol. 18. - P. 240-248.

33 Frank L. Antioxidants, nutrition, and bronchopulmonary dysplasia // Clin. Perinatal. - 1992. - Vol. 19. - P. 541-562.

34 Дегтярев Д.Н., Малышева Е.В., Вакуева Т.И. Особенности постнатальной адаптации недоношенных детей с сочетанной перинатальной патологией, осложненной наличием гемодинамически значимого функционирующего артериального протока // Вопр. практической педиатрии. - 2006. - Т.1, №1. - С. 16-20.

35 Brown E.R. Increased risk of bronchopulmonary dysplasia in infants with patent ductus arteriosus // J. Pediatr. - 1979. -Vol. 95. - P. 865-866.

36 Redlinc R.W., Wilson-Costello D. Maurcen hack, placental and other perinatal risk factors for chronic lung disease in very low birth weight infants // Pcdiatr. Res. -2002. - Vol.52. - P. 5-12.

37 Cassell G.H., Waites K.B., Crouse D.T. et al. Association of Urcaplasma Urealyticum infection of the lower respiratory tract with chronic lung disease and death in very low birth weight infants. // Lancet. - 1988. - №2. - P. 240- 245.

38 Greenough A., Kotecha S., Vrijlandt E. Bronchopulmonary dysplasia: current models and concepts // Eur. Respir. Mon. -2006. - Vol. 37. - P. 217-233.

39 Черняев А. Л. Патологическая анатомия и патогенез внебольничных пневмоний. - М.: Экономика и

информатика, 2002. - С. 49- 66.

40 Шабалов Н.П. Неонатология. - М.: МЕДпресс-информ, 2004. - 640 с.

41 Козарезов С.Н. Клинико-патогенетические аспекты бронхолегочной дисплазии в стадии хронической болезни: автореф. дисс. ... канд.мед.наук - Минск, 2010. -20 с.

42 Смагин А.Ю. Бронхолегочная дисплазия у недоношенных новорожденных детей (оптимизация диагностики и лечения): автореф. дисс. ... канд.мед.наук - Екатеринбург,

2004. - 22 с.

43 Short BJ., Kirchner H.L., Asaad G.R. et al. Developmental sequlae in preterm infants having a diagnosis of bronchopulmonary dysplasia //If Arch. Pediatr. Adolesc. Med. - 2007. - Vol.161, №11. - P. 1082-1087.

44 Davis J.M., Rosenfeld W.N. Bronchopulmonary dysplasia. If Avery's Neonatology. - K-Y.: Lippincott Williams & Wilkins,

2005. - P. 578-599.

45 Vyas J.R., Currie A., Dunster C., et al. Ascorbate acid concentration in airways lining fluid from infants who develop chronic lung disease of prematurity // Eur. J. Pediair. - 2001. - Vol.160. - P. 177-185.

46 Darlow B.A., Graham P.J. Vitamin A supplementation for preventing morbidity and mortality in very low birth weight infants // Cochrane Database Syst. Rev. - 2002. - №4. - Р. 5661.

47 Т.Л. Гомеляы, М.Д. Кашшгам Неонатолошя. - М.: Медицина, 1995. - С. 471-479.

48 Шабалов Н. II. Неонатология. - Т.1. - М.: МЕДпресс-ипформ, 2004. - 608 с.

49 Rennie J.M., Roberton N. PL S. A Manual of Neonatal Intensive Care. - Oxford: Oxford University Press, 2002. - P. 204-214.

50 Zhiqun Zhang, Xianmei Huang & Hui Lu. Association between Red Blood Cell Transfusion and Bronchopulmonary Dysplasia in Preterm Infants // SCIENTIFIC REPORTS. -2014. - №4(4340). - Р. 1-5.

51 Spong CY, Mercer BM, D'Alton M, Kilpatrick S, Blackwell S, Saade G. Timing of indicated late-preterm and early-term birth // Obstet Gynecol. - 2011. - №118. - Р. 323-333.

52 2016 жылда Казахстан Республикасы Хал;ыныц денсаулыгы жэне денсаулы; са;тау уйымдарыныц ;ызме™: статистикалы; жина;. - Астана: 2017. - 267 б.

53 Семенова М.В. Преждевременные роды: некоторые грани проблемы // Проблемы экспертизы в медицине. -2013. - Т.13., №4(52). - С. 19-20.

54 Goldenberg R.L. Epidemiology and causes of preterm birth // Lancet. - 2008. - Vol. 371. - P. 75-84.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

55 Вереина Н.К. Роль заболеваний внутренних органов, факторов тромботического риска и состояния гемостаза в развитии осложнений беременности,

Вестник КазНМУ № I - 2020

ассоциированных с тромбофилией: автореф. дис.. д-р. мед.наук - Челябинск, 2012. - 46 с.

56 Ляличкина Н.А. Причинные факторы преждевременных родов (новый взгляд на проблему) / Н.А. Ляличкина, Л.П. Пешев, Г.В. Фоминова // Фундаментальные исследования. - 2015. - №1-2. - С. 294-297.

57 Ходжаева З.С. Клинико-анамнестические особенности женщин с идиопатическими преждевременными родами на примере славянской популяции / З.С. Ходжаева, О.И. Федотовская, А.Е. Донников // Акушерство и гинекология. - 2014. - №3. - С. 28-32.

58 Чулков В.С. Беременность, роды и перинатальные исходы у женщин с избыточной массой тела и ожирением / В.С. Чулков, Н.К. Вереина, С.П. Синицын // Вопросы гинекологии, акушерства и перинатологии. -2011. - №10(2). - С. 29-32.

59 Низамова Э.Р. Медико-социальные факторы, влияющие на возможность рождения недоношенного ребенка // Электронный научный журнал «Социальные аспекты здоровья населения». - 2008. - №17. - Р. 244-251.

60 Талалаева Г.В. Социальная демография. Учебное пособие. - Екатеринбург: Издательство «УГТУ-УПИ», 2010. - 173 с.

61 Шестаков К.А. Детерминанты репродуктивного поведения или почему рожают больше трех? // Семья и демографические исследования. - 2014. - №1. - С. 102108.

62 Ясюкевич Ю.В. Репродуктивное поведение российских женщин, проживающих на территории Сибири // Междисциплинарные исследования в науке и образовании. - 2012. - №1. - Р. 467-479.

63 Семенов Ю.А., Чулков В.С., Сахарова В.В., Москвичева М.Г. Оценка факторов риска развития преждевременных родов у женщин с недоношенной беременностью // Современные проблемы науки и образования. - 2015. -№4. - С. 81-89.

64 Жумалиева Э. К. Роль социальных факторов в рождении недоношенных детей с очень низкой и экстремально низкой массой тела // Бюллетень науки и практики. -2018. - Т.4., №2. - С. 57-62.

65 Мазур Л.И., Жирнов В.А., Щербицкая О.В., Куршина М.В., Владимирова Ю.В. Социальный портрет семей, воспитывающих детей, родившихся преждевременно // The Journal of scientific articles "Health and Education Millennium". - 2017. - Vol. 19., №10. - С. 229-233.

66 Софронов В.В., Шакирова Э.М. Роль социальных и медико-биологических факторов в формировании здоровья новорожденных различного гестационного возраста // РАМН. - 2010. - №6(45). - С. 113- 117.

С. Сайранкызы

докторант PhD 3 курса, по специалности 6D110200 -«Общественное здравохранение» Казахстанский Медицинский Университет «ВШОЗ»

БРОНХОЛЕГОЧНОЙ ДИСПЛАЗИИ у НОВОРОЖДЕННЫХ: МЕДИЦИНСКИЕ, СОЦИАЛЬНЫЕ АСПЕКТЫ

(ЛИТЕРАТУРНЫЙ ОБЗОР)

Резюме: В неонатологий существует не мало болезней которые требуют особого внимания. К ним относятся поражение центральной нервной системы, ретинопатия, внутриутробные инфекций, врожденные пороки развития, бронхолегочная дисплазия, внутриутробная пневмония и.т.д. Среди них одним из болезней затрудняющим социализацию детей является- бронхолегочная дисплазия.

Существует множество медицинских и социальных проблем которые способстуют развитию бронхолегочной дисплазии. Предупреждая их можно добится уменьшению количества детей страдающих данной паталогией.

Ключевые слова: Бронхолегочная дисплазия, медицинские факторы, социальные факторы,недоношенность, здоровое общество.

S. Sayrankyzy

PhD PhD student 3 courses, specialty 6D110200 -«Public Health» Kazakhstan Medical University «KSPH»

BRONCHOPULMONARY DYSPLASIA IN NEWBORNS: MEDICAL AND SOCIAL ASPECTS

(LITERATURE REVIEW)

Resume: In neonatology, there are many diseases that require special attention. These include damage to the central nervous system, retinopathy, intrauterine infections, congenital malformations, bronchopulmonary dysplasia, intrauterine pneumonia, etc. Among them, one of the diseases that impedes the socialization of children is bronchopulmonary dysplasia.

There are many medical and social problems that contribute to the development of bronchopulmonary dysplasia. By warning them, you can achieve a decrease in the number of children suffering from this pathology.

Keywords: Bronchopulmonary dysplasia, medical factors, social factors, prematurity, healthy society

УДК 616.327.2-053. 2:579

Ш.Е. Угышова, А.Б. Даниярова, Т.С. Бегадилова, М.Т. Адилова, С.Б. Калмаханов

Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова Кафедра микробиологии и вирусологии

МИКРОБИОМ НОСОГЛОТКИ У ЗДОРОВЫХ ДЕТЕЙ ДО 5-ТИ ЛЕТ В УСЛОВИЯХ МЕГАПОЛИСА

В статье отражена литературные данные различных исследователей о микробиомах носоглотки и заболеваемости верхних дыхательных путей у детей в мегаполисах.

Ключевые слова: дисбиоз, микробиом, воспаление, носоглотка, верхние дыхательные пути, гипертрофия аденоидов, гипертрофические миндалины.

Цель исследований: изучить микробиоценоз носоглотки у «здоровых» неорганизованных и посещающих ДДУ детей до 5 лет в двух мегаполисах РК (Астана, Алматы) с определением основных эпидемиологических,

микробиологических характеристик.

Материалы и методы исследования. Проспективное нерандомизированное мультицентровое

микробиологическое исследование микробиома носоглотки «здоровых» детей до 5лет.

Актуальность исследований: Современное состояние экологии в мегаполисе - проблема, которую решает большое количество специалистов - экологи, санитарно-гигиенические врачи, профпатологии. Как ни странно, специалисты по болезням уха, горла и носа на своем первичном приеме сталкиваются именно с последствиями жизни пациентов в мегаполисе [1].

Прежде всего, это большая концентрация населения на квадратный километр, что приводит к постоянному вирусному обсеменению слизистой оболочки (СО) полости носа и ротоглотки, особенно в осенне-зимний период. Кроме того, загрязненность окружающего воздуха автомобильными выхлопами, отходами промышленных предприятий действует токсично на реснитчатый эпителий, снижая мукоцилиарный клиренс [2,3].

При нормальной дыхательной функции носа на его СО действует множество атмосферных токсичных веществ (пыль, пары и газы агрессивных химических веществ, биологические аллергены). В отопительный сезон воздух в рабочих помещениях и квартирах становится недостаточно влажным, что приводит к сухости СО [4,5]. По мнению большинства исследователей, патология дыхательной системы является индикатором экологического состояния территории. По данным А.В. Глушковой, формированию повышенного уровня распространенности неспецифических заболеваний органов дыхания среди детей способствует проживание 49,8% семей вблизи автомагистралей, 33,5% - вблизи промышленных предприятий[6].

Сухость СО носа создает дискомфорт в полости носа, вызывая затруднения дыхания и мешая спокойно спать по ночам. Помимо всех проблем, которые создает сухая СО носовой полости, она не выполняет свою главную задачу: фильтрацию воздуха, попадающего в легкие в процессе дыхания. Микробиом респираторного тракта у детей с рецидивирующими респираторными заболеваниями и гипертрофией миндалин лимфоидного глоточного кольца продолжает активно изучаться. Современные методы высокопродуктивного секвенирования и наличие открытых баз данных микроорганизмов (NCBI/ BLAST) позволяют расширить представления о вкладе облигатных анаэробных бактерий в формирование данного микробиоценоза [7].

Dickson R.P. акцентирует внимание на том, что воспаление при хронических заболеваниях респираторного тракта активно поддерживается дисбиотическими нарушениями на его слизистых оболочках, и обозначает это состояние как «Dysbiosis-Inflammation Cycle». Особое значение автор вкладывает в цикличность процесса (своеобразного замкнутого патологического круга), где дисбиоз поддерживает воспаление, а воспаление — дисбиоз, что в итоге выражается в пролонгации локального воспаления. Соответственно пролонгированное воспаление на слизистой оболочке верхних дыхательных путей и в миндалинах лимфоидного глоточного кольца будет клинически проявляться хроническим ринитом, риносинуситом, отитом, аденоидными вегетациями, гипертрофией небных миндалин, хроническим тонзиллофарингитом, ларингитом, бронхиальной астмой, бронхоэктатической болезнью. Эта патология доминирует в диспансерной группе часто и длительно болеющих детей (ЧБД). Доказано, что повторяющиеся респираторные инфекции также ассоциированы с изменениями микробиома носоглотки. Можно предположить, что Dysbiosis-Inflammation Cycle является ключевым звеном патогенеза постоянно повторяющихся респираторных инфекций у детей, через которое может происходить трансформация рецидивирующих инфекционных

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.