Научная статья на тему 'МУСИҚА ТАЪЛИМИ ОРҚАЛИ РИВОЖЛАНИШИДА СОҒЛОМ БОЛАЛАРДАН ОРТДА ҚОЛГАН БОЛАЛАРНИ СОҒЛОМЛАШТИРИШНИНГ ПЕДАГОГИК ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШГА ДОИР ТАЖРИБА-СИНОВ ИШЛАРИ НАТИЖАЛАРИ'

МУСИҚА ТАЪЛИМИ ОРҚАЛИ РИВОЖЛАНИШИДА СОҒЛОМ БОЛАЛАРДАН ОРТДА ҚОЛГАН БОЛАЛАРНИ СОҒЛОМЛАШТИРИШНИНГ ПЕДАГОГИК ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШГА ДОИР ТАЖРИБА-СИНОВ ИШЛАРИ НАТИЖАЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
168
19
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
мусиқа терапияси / ривожланишдан ортда қолиш / ижтимоий химояга мухтож болалар / мусиқа мактаби / мусиқа таълими / соғломлаштириш / тажриб / натижа / метод. / music therapy / developmental delay / children in need of social protection / music school / music education / wellness / experience / outcome / method.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Мадина Насритдинова

Мазкур мақолада мусиқа таълими орқали ривожланиши соғлом болалардан ортда қолган болаларни соғломлаштиришнинг педагогик тизимини такомиллаштириш бўйича яратилган янги модели асосида ташкил этилган тажриба-синов ишларининг натижалари атровлича мухокама қилинган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

EXPERIMENTAL EXPERIENCE OF IMPROVING THE PEDAGOGICAL SYSTEM OF SPECIAL CHILDREN IN DEVELOPMENT THROUGH MUSIC EDUCATION

This article discusses in detail the results of experimental work based on a new model for improving the pedagogical system for the rehabilitation of children with developmental disabilities through music education.

Текст научной работы на тему «МУСИҚА ТАЪЛИМИ ОРҚАЛИ РИВОЖЛАНИШИДА СОҒЛОМ БОЛАЛАРДАН ОРТДА ҚОЛГАН БОЛАЛАРНИ СОҒЛОМЛАШТИРИШНИНГ ПЕДАГОГИК ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШГА ДОИР ТАЖРИБА-СИНОВ ИШЛАРИ НАТИЖАЛАРИ»

МУСИНА ТАЪЛИМИ ОРЦАЛИ РИВОЖЛАНИШИДА СОГЛОМ

БОЛАЛАРДАН ОРТДА ДОЛГАН БОЛАЛАРНИ СОГЛОМЛАШТИРИШНИНГ ПЕДАГОГИК ТИЗИМИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШГА ДОИР ТАЖРИБА-СИНОВ ИШЛАРИ

НАТИЖАЛАРИ

Фаргона давлат университети Мусикд таълими ва маданият кафедраси

Аннотация. Мазкур мацолада мусица таълими орцали ривожланиши созлом болалардан ортда цолган болаларни созломлаштиришнинг педагогик тизимини такомиллаштириш буйича яратилган янги модели асосида ташкил этилган тажриба-синов ишларининг натижалари атровлича мухокама цилинган.

Калит сузлар: мусица терапияси, ривожланишдан ортда цолиш, ижтимоий химояга мухтож болалар, мусица мактаби, мусица таълими, согломлаштириш, тажриб, натижа, метод.

ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНЫЙ ОПЫТ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ ПЕДАГОГИЧЕСКОЙ СИСТЕМЫ ОСОБЫХ ДЕТЕЙ В РАЗВИТИИ ПОСРЕДСТВОМ МУЗЫКАЛЬНОГО ОБРАЗОВАНИЯ

Аннотация. В данной статье подробно рассматриваются результаты экспериментальной работы на основе новой модели совершенствования педагогической системы реабилитации детей с отклонениями в развитии посредством музыкального образования.

Ключевые слова: музыкальная терапия, задержка развития, дети, нуждающиеся в социальной защите, музыкальная школа, музыкальное образование, оздоровление, опыт, результат, метод.

Мадина Насритдинова

укитувчиси (orcid: 0000-0002-063 5-7524) https://doi.org/10.5281/zenodo.6527142

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

EXPERIMENTAL EXPERIENCE OF IMPROVING THE PEDAGOGICAL SYSTEM OF SPECIAL CHILDREN IN DEVELOPMENT

THROUGH MUSIC EDUCATION

Abstract. This article discusses in detail the results of experimental work based on a new model for improving the pedagogical system for the rehabilitation of children with developmental disabilities through music education.

Keywords: music therapy, developmental delay, children in need of social protection, music school, music education, wellness, experience, outcome, method.

Кириш. Узбекистан Республикасини янада ривожлантириш буйича Хдракатлар стратегиясида "жисмонан соглом, рухан ва акдан ривожланган, мустакил фикрлайдиган, Ватанга содик, катъий хаётий нуктаи назарга эга ёшларни тарбиялаш, демократик ислохотларни чукурлаштириш ва фукаролик жамиятини ривожлантириш жараёнида уларнинг ижтимоий фаоллигини ошириш[1;] каби устувор вазифалар белгиланди. Натижада ривожланишда ортда колган болаларни фаол ижтимоий хаётга тайёрлаш мазмунини такомиллаштириш, бу жараёнда мусика таълими имкониятларидан самарали фойдаланиш борасида махсус методикаларини ишлаб чикиш зарурати тобора ортиб бормокда.

Статистик маълумотларга кура, дунёда, хар бешинчи бола 5-8%, шу жумладан, носоглом - ирсий патология ва 1-2% - тугма нуксон билан тугилади. Хрзирги кунда таълим муассасалардаги тахсил олаётган имконияти чекланган шахслар умумий сони 10% дан ортигини ташкил этади. Ахолининг 8% и махсус таълим воситаларига мухтож булиб, аслида эхтиёжманд болаларнинг туртдан бир кисми улардан фойдалана олади. Бу шуни англатадики, бундай болаларнинг ижтимоийлашуви жараёни алохида кийинчиликлар билан содир булади ва махсус ишни талаб килади[2].

Тадкикот материаллари ва услублари. Дунёда мусикий терапияни илгари сураётган "Америка" ва "Швед" илмий амалий мактаблари ташкил

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

топишидан анча асрлар илгари тиббиёт илмининг султони Абу Али Ибн Сино миллий мусикамиз негизи булмиш макомлар оркали ушбу сохага асос солди. Аллома узининг "Тиб конунлари" энциклопедик китобининг "Инсон мижозига багишланган булимида" кий бир мижоздаги инсонга кайси "маком"[3:34] хуш келиши ва кай бир "Маком" ижроси оркали киши рухини осмону фалакка олиб чикиш ва аксинча натижаларга эришиш мумкинлигини, мусика оханги оркали согни аклидан айириш ва телбага шифо улашиш малакаларини куллаганини таъкидлайди.

Ривожланишдан ортда колган боланинг хар тарафлама камол топиши нафакат уни, балки якинлари хаётини осонлаштиради ва зийнатлайди. Бундай болалар орасида хакикатдан лаёкатли ва хатто истеъдодлилари хам жуда куп, сабаби улар атрофида булиб утаётган вокеликларга сергаклик ва очик калб билан ёндошадилар, янги билимларни тиришкоклик билан рухланиб узлаштирадилар. Болалар мусика ва санъат мактаблари эса ривожланишдан ортда колган болаларни согломлаштиришда уларнинг ёши ва соглигидаги муаммоларига карамай даркор таълим услуби, яъни мослаштирилган таълим ва индивидуал ёндашувни таъминлаб бера олади. Чунки, бола мавжуд тизимга мослашиши талаб этилмайди, аксинча тизим унинг имкониятларидан келиб чикиб факат ва факат унга буйсундирилади.

Индивидуал укув режасининг имтиёзлари аён: сабаби режада янги таълим ёндашувлари, таълимий шакл ва услуб турлари акс этади. Барча укувчиларнинг эътиборда булиши, уларга муносабат билдиришда турли хил талаб ва истаклари тула тукис амалга оширилиши тулаконли "Инклюзивлик" ташкилланишига хизмат килади.

Таълим олувчи шахсга якка холда йуналтирилган педагогик услуб ва усулларнинг вариатив кулланишини, унда тарбияланувчининг темпераменти, характери, мулокот услубини хисобга олувчи мусикий-педагогик шароитда педагогик фаолиятни алгоритмлаштириш (алгоритм-педагогик технология таркибий булаклари узаро жойлашувининг хамда педагогик технология

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

^apaeHgapuHu aMagra omupum KeTMa-KeTguruHuHr aBBaggaH öegrugaö oguHraH TapTuöu) MypaKKaö Ba3u$agup [4:100].

MycH^a MamrynoTnapHHHHr aKKa TapTuögaru gapcgap ^apaeHuga, aÖHHKca, H^poHHHHK cuH^gapuga negaror xap öup gaKuKaga hmkohhoth neKgaHraH yKyBHuHuHr эмoцнoнag-пснхogoгнк xpgara y3rapnmHra Kapaö, yHHHr H^po öyfiHHa xapaKargapura cuhhkob öygumu Ba myHra moc xpgga yKyB Tagaögap Kyfium Syfiuna Kypcama xaMga negaroruK Tatcup MeToggapuHu y3rapTupum HMKOHura эгa öygagu.

ro^opugaru ^arcraapHu uHoöarra ograH xogga rogaHumgapuMroHuHr MapKa3H cu^araga guKKaTHMH3HH puBO^naHumgaH opTga KograH öogagapHu MycuKa TatguMu opKagu coFgoMgamTupumHuHr negaroruK th3hmhhh TaKoMuggamTupumra KaparguK Ba TagKHKoTHMU3 Ba3H^anapuHH MaKcagugaH Keguö hukuö Kyfiugarugap этн6 öegrugaguK:

- puBo^naHumgaH opTga KograH öogagap TymyHnacu Ba ygapra xoc öygraH ^rouogoruK HyKcoHgapHu öaparapa^ этнm öopacugaru MaB^yg xogarau aHuKgam;

- MycuKa TatguMuHuHr puBo^gaHumgaH opTga KograH öogagapHu coFgoMgamTupum, н^тнмoнн-пegaгoгнк, MatHaBufi-pyxufi, coFgoMgamrapyBnu мoтнвaцнoн ^yH^uagapuHu TaKoMuggamTupum;

- MycuKa MaKTaögapuga ^aoguaT ropuTaeTraH yKmyBHugapHu MyaMMora goup Maxcyc negaroruK-ncuxogoruK öuguM Ba KyHuKMagapuHu TaKoMuggamTupum MexaHu3MgapuHu umgaö nuKum;

- öogagap MycuKa Ba caHtaT MaKTaöu mapouTuga (KefiuHru Taxpupgapga EMCM geö ropuTugagu) puBo^gaHumgaH opTga KograH öogagap ynyH MycuKufi TatguMgaH MaKcaggu ^ofigagaHumga caMapagu u^uMoufi negaroruK tu3um umgaö nuKum;

- puBo^gaHumgaH opTga KograH öogagapHu MycuKa BocuTacuga u^TuMoufi ^aogguruHu omupumHuHr кoppeкцнoн negaroruK acocgapu xaMga нннoвaцнoн- negaroruK ycyggapuHu TaKoMuggamTupum;

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

Ривожланишдан ортда колган болалар учун Республика болалар мусика ва санъат мактаблари шароитида коррекцион таълимга нисбатан мусикий-эстетик согломлаштириш тушунчаси ва тизим мазмуни назарий жихатдан асослаб берилгани, мусикий ва коррекцион фаолиятга ёндашувларни сингдириш асосида ривожланишдан ортда колган шахс маънавий маданиятини ривожлантиришнинг самарали йуллари ишлаб чикилган.

Узбекистоннинг турли худудларида кенг кулланилиши мумкин булган коррекцион таълим тизимини такомиллаштириш буйича илмий ва амалий тавсиялар ишлаб чикилган. Олиб бораётган тадкикотимизда синалган сенсор моторикаси бузилган болаларни урганиш ва укитишнинг методик усулларидан тор доирадаги мутахассислар: маслахатчилар, психологлар, нутк патолого-анатомлари, бундай болалар билан мулокотда буладиган ижтимоий ишчилар уз фаолияти жараёнида фойдаланиши мумкин. Тадкикотимиз натижаларига кура, ривожланишдан ортда колган болаларни мусикий ва эстетик согломлаштириш тизими ва дастури ишлаб чикилди, бу тоифадаги болаларнинг ривожланишида ёш хусусиятлари ва психофизик огишларни хисобга олган холда, мусикий ва коррекцион машгулотларнинг тахминий тупламларини такдим этади (вокалотерапия, мусика терапияси, театр терапияси, ракс терапияси, логоритмотерапия). Шунингдек мазкур диссертациямиз тадкикотида келтирилган асосий коидалар ва услубий тавсиялар педагогика олий укув юртлари коррекцион булимлари ва амалиётчиларни малака ошириш ва кайта тайёрлаш тизимлари дастурида амалга оширилиши мумкин.

Натижалар. Республикамизда жами 312 та фаолият олиб бораётган болалар мусика ва санъат мактабларида таълим олаётган ижтимоий химояга мухтож болаларнинг психофизик ривожланишидаги огишлар ва индивидуал хусусиятларини хисобга олган холда мусикий таълимнинг коррекцион жараёнини махсус ташкил этиш мезонлари такомиллаштирилган;

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

- мусикий-эстетик согломлаштиришнинг ижтимоий-педагогик модели соглигида бузилишлари булган жисмоний ва рухий ривожлантиришга каратилган тиббий, психологик-педагогик чора-тадбирларнинг ажралмас тизими сифатида аниклаштирилган;

- мусикий таълими воситасида согломлаштиришнинг таклиф этилаётган ижтимоий-педагогик модели ривожланишдан ортда колган болаларга ижтимоий, психологик, тиббий ва педагогик ёрдам курсатиш тизимида етарли даражада самарадорликка эгалиги интеграцион ёндашув асосида такомиллаштирилган.

- мусика терапияси сохасидаги тажрибани тарихий ва замонавий жихатларини умумлаштирган холда моторикаси бузилган болаларни мусикий-эстетик согломлаштириш асослари моделлаштирилиб, унинг ривожланишдан ортда колган болалар учун болалар мусика ва санъат мактабларида согломлаштиришнинг назарий ишлаб чикилган моделини жорий этиш самарадорлиги амалий урганилган.

Мух,окама. Педагогик-психологик адабиётларга мурожаат шуни курсатадики, мусикий таълимнинг ушбу замонавий методлари маълум бир мезонларга асосланади:

- технологик, яъни методни педагогик технологияларга таккослаш, хусусан, хозирда тушунтириш-иловалаш технологиясидан ривожлантирувчи, муаммоли, шахсга йуналтирилган технологияларга утиш;

- психологик - йирик шаклдаги мусика асарларини урганишда методлар ёшлар психологияси нуктаи назаридан ахамиятли булиши лозим. И.С.Кон бунинг иккита мухим жихатини алохида таъкидлайди. [3:101]

БМСМ негизида инклюзив таълим ташкил этилишининг асосий максади укувчининг касаллик ташхисидан келиб чикиб хар бир вазиятга алохида ёндашув асосида янги услубий ишланмалар билан таъминлаш хамда укитиш жараёнини мувофиклаштиришдир. Албатта, буларнинг барчаси рахбар ва укитувчидан тугри ва компетентли ёндашувни талаб килади.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

X,aMMa yKHTyBHH y3 MyHocaöarn Ba yKyB ®:apaeHH M3acHgaH maKrnaHHÖ öynraH aHHK KapamnapHHH TyögaH y3rapTHpa onMaögH. fflyHHHr ynyH yKHTyBHHnapHH Manaxa omHpHm TeMaTHK KypcnapHra HyHarrapHm ynapHH aHrHHa negarorHK gyHeKapam Ba KyHHKManapHHH pHBO^naHTupagu.

Y^yB ^apaeHHHH öomnamgaH aBBan öonaHHHr OTa-OHacu eKH yHHHr aKHHnapu öunaH öara^cHn cyxöar ohhö öopurn 3apyp. EonaHHHr aKHHnapH yKHTyBHH öunaH yKyBHHHHHr HHMaHH e^TupumH Ba eMOH Kypumu, Ma^TOB eKH TaHKHgra MyHocaöarn, yHHHr Kynnu Ba 3aH$ Tapa^napu, пcнxoэмoцнoнaп Ba aK^HH pHBO^naHHm ^apaeHH, y3HHH TyTHmHgarH y3Hra xocnHKnap Ba Maumufi xaeTgarH пoзнцнacн, KH3HKHmnapH, WTyK Ba KaMHHHHKnapH ÖHnaH caMHMHH xaMga ornKopa öynHmHmnapH KepaK.

MycHKHH MamrynoTnap Maxcyc Ty3HnraH pe^a acocHga ohhö öopH^HmH 3apyp. YKyBHHHH TonHKTHpagHraH ygganam khhhhhhhhk TyFgHpagHraH MaKcagnap KyHHm MyMKHH эмaс. YKHTyBHH öona HMKoHHaraapH Ba xonaragaH KenHÖ hhkhö ÖHTTa gapc MoöafiHHga Kaö x,a»Mga aHrH MarepHanHH y3namTHpa onHmHHH gHKKaT ÖHnaH hhcthhkthb paBHmga xhc KHna ÖH^HmH KepaK.

Eonanap MycHKa Ba caHtar MaKTaÖH 6a3acHga öyHgafi noÖHxaHH aparnm y3-y3HgaH нннoвaцнoн xHeoönaHagH. EyHgaö MyaccacanapHHHr Ta^pHÖacH eTapnH gapa^aga TacBHpnaHMaraH. Ey KacarnHKHHHr gapa^acH Ba oFHpnHragaH KenHÖ hhkhö, xapaKar BOCHTacHga 6y3HHHmH öynraH öonanapra ncHxo-negarorHK FaMxypnHK KH^Hm, my ÖHnaH ÖHpra TatnHM öepHmHH y3 HHHra onraH Kyn TapMOKgH Myaccaca 6ynH6, ncHxonorHK Ba negarorHK Ty3aTHm Ba FafipHTaÖHHH peaÖHnm^Ha ÖHnaH öonaHH gaBonam KaÖH ^yH^HananpHH y3 HHHra onagH. PeaÖHnm^Ha KypcH ymöy Myaccacaga 5 hhh gaBoM этagн. CaHtar BocHTacHga ncHxoxoppeKTHB HmHHHr aManHH Ta^pHÖacH MoTopHKacH 6y3HnraH öonanap ÖHnaH Hmnamga y3HHHHr KaTTa Ba TepaneBTHK TatcHpHHH KypcaragH. Eona gaBonaHHmra Kaöyn KHHHHraHga ncHxHarp, HeBponaronor, ge^eKTonor ToMoHHgaH TeKmHpHHHÖ, yHgaH cyHr MycHKa TepanHacH cHH^napHra wöopHnagH.

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

2022 № 1

Хулоса. Амалиётда ривожланишдан ортда колган болалар билан илк бор тукнаш келган пайтда педагог узини одатий тутиши ва болани тушкунликка тушмаслиги учун олдиндан уз рухиятини режалаштирилган учташувга созламоги даркор. Куйида ривожланишдан ортда колган болаларни мусика таълими оркали согломлаштиришнинг педагогик модулини такдим этамиз.

1. Муаммони диагностика килиш мезони;

2. Танланма фанлар мезони;

3. Рухий мослашквчанлик мезони;

4. Куникма мезонларини хосил килиш;

5. Истеъдод рагбати;

Мусика терапиясида реабилитация курсининг бошида ва охирида болалар мусикий ривожланиш тадкикотлари утказилади ва мусикий кобилият даражаси учта асосий параметрга (Б. М. Тепловга кура) кура: лад хисси, мусикий ва эшитув тасаввурлари, ритм хисси аникланади. Диагностик булимлар натижалари асосида хар бир бола учун мусикий ва эстетик реабилитация учун коррекцион согломлаштириш дастури тузилади.

Муаммони диагностика килиш мезони 6 баллик шкала асосида амалга оширилади, бу ерда 1-2 балл-мусикий кобилиятнинг паст даражаси; 3-4-уртача даражаси; 5-6 — мусикий ривожланишнинг юкори даражаси.

1 Жадвал. Болаларнинг мусикий кобилиятлари даражасини аниклаш учун диагностик булимлар жадвали

Боланинг И.Ш. Тугилган йили Тиббий ташхис Лад хисси Мусикий эшитиш кобилияти Ритм хисси

топш ирик балл топшир ик балл топшир ик балл

Муроджон М. №1 2 №1 3 №1 2

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

06.11.2011й

ташхиси:

согломлаштиришгач а

Согломлаштириш курсидан сунг №1 3 №1 4 №1 4

Хайдаралиева Муслимахон 02.06.2010й. №1 1 №1 2 №1 2

ташхиси: Резидул энцефалопатия; ЗПР;Когнитив бузилишлар;

Согломлаштириш курсидан сунг №1 2 №1 3 №1 3

Согломлаштириш курси якунида суров натижалари таккосланади, бу эса болаларнинг эгаллаган малакаларини ошириш ва мустахкамлаш максадида ишни мослаштириш имконини беради. Мусика терапиясининг муайян шакли (вокалотерапия, ракстерапия, театротерапия, лагоратория) психокорректив техника сифатида ишлатилиши боланинг мавжуд бузилиши, мусикий ва коррекцион вазифалари ва боланинг имкониятлари билан белгиланади. Мусика воситасидан фойдаланиш болаларни товушларга адекват жавоб беришга, ритм хисси-хиссий ижобий муносабат ва фаолият мотивациясини шакллантиришга ургатади.Театр ва концерт фаолиятидан фойдаланиш болаларнинг мусикий фаолият куникма ва малакаларини егаллашга имкон беради, мусобака элементини боглайди, уз-узини намоён килади, сахна

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

фаолияти-мулокот кобилиятини тарбиялайди, уларда мулокот куникмаларини ривожлантириш имконини беради.

Хулоса ва таклифларнинг кискача умумлаштирилган холда ифодалайдиган булсак, фалсафий, тарихий, психологик, педагогик ва махсус адабиётларни тахлил килиш ва тажриба ишларининг натижалари гипотезани тасдиклади ва куйидаги хулосаларни чикаришга имкон берди:

1. Жамиятда ривожланишдан ортда колган болаларни согломлаштириш, бирлаштириш ва ижтимоийлаштириш мамлакатимиз ривожланишининг хозирги боскиси учун энг долзарб хисобланади ва замонавий таълим бундай болаларга нисбатан уларни тарбиялаш учун макбул шароитлар яратади ва бузилишларни тиклаш, уз вактида ташхис куйиш ва самарали тузатиш, психологик-педагогик ижтимоий мослашув каби янги ёндашувларни талаб килади.

2. Узбекистонда XX асрнинг 60 йилларидан бошлаб таълим тизимида махсус таълим муассасаларининг табакалаштирилган тармоги ишлаб чикилди. Бирок ота-онасининг назоратида булган, огир потологияли тиббий ёки ижтимоий муассасаларда мошслаштирилган таълим оладиган ривожланишдан ортда колган болаларнинг келажак хаётга мослаштирилмаганликлари салбий камчиликларга олиб келди хамда жамиятга кушилишлари учун уларда куплаб тусиклар вужудга келди.

3. Мусикий-эстетик согломлаштиришнинг ижтимоий-педагогик модели боланинг мукобил имкониятлари билан уйгун ривожланишига, уз-узини англашга, имкониятларини такомиллаштиришга хисса кушишга каратилган ижтимоий-психологик, тиббий-педагогик чора-тадбирларнинг ажралмас тизими яратилди.

Фойдаланилган адабиётлар руй^ати:

1. Мирзиёев Ш. Танкидий тахлил, катъий тартиб интизом ва шахсий жавобгарлик - хар бир рахбар фаолиятининг кундалик коидаси булиши керак. - Тошкент: Узбекистон, 2017.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

ISSN: 2181-3337

2. Ромоданов А. П., Мосийчук Н. М. Нейрохирургия. Киев: Выщая школа, 1990.

3. Ибн Сино даврида "Маком" тушунчасига лад деб тушунилган. И.Ражабов "Макомлар масаласига доир" Тошкент., 1968й. 34 б.

4. Педагогик атамалар лугати. -Тошкент: "Фан", 2008. -Б. 100.

5. Madina Nasretdinova, Dilshod Toshaliyev, & Durdona Raimjon Qizi Murodova (2022). AN'ANAVIY IJROCHILIK SAN'ATINING HOZIRGI DAVR MUAMMOLARI. Scientific progress, 3 (2), 846-850.

6. Madina Nasretdinova, Ismoil Rustamov, & Oybek Karimov (2022). MUSIQA SAN'ATINING HOZIRGI KUNDAGI O'RNI. Scientific progress, 3 (2), 841-845.

7. Nasritdinova, M. (2021). PEDAGOGICAL COMPONENTS AND STAGES OF HEALTH OF DEVELOP CHILDREN THROUGH MUSIC EDUCATION. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 9(05), 251-258.

8. Madina Nasritdinova, Mansurova Nigora, & Durdona Murodova. (2022). UZBEK FOLK ART AND ITS PLACE IN PUBLIC LIFE. Archive of Conferences, 44-48. Retrieved from https://www.conferencepublication.com/index.php/aoc/article/view/1888

9. Madina Nasritdinova 2021/9-II Actual problems of modern science, education and training THEORETICAL FUNDAMENTALS OF HEALTH THROUGH DEVELOPING CHILDREN THROUGH MUSIC EDUCATION. 29-33 page

10.Kambarav, A. A. (2020). ATTITUDE ТО SCIENTIFIC AND RELIGIOUS VALUES IN THE POSTMODERN WORLD AND ITS DIALECTICAL FOUNDATIONS. Scientific Bulletin of Namangan State University, 2(9), 158-165.

SCIENCE AND INNOVATION

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL

2022 № 1

1LToshaliev, D. (2021). A BRIEF PHILOSOPHICAL-SCIENTIFIC ANALYSIS OF MAKOMS. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 9(12), 91-95.

12.Qurbonova, B. (2017). FINE ARTS ROLE IN DEVELOPMENT SPIRITUAL МИРОВОЗРЕНИЯ PERSONS. УЧЕНЫЙ XXI ВЕКА, (2-3), 50.

13.Курбонова, Б. (2017). РОЛЬ ИЗОБРАЗИТЕЛЬНОГО ИСКУССТВА В РАЗВИТИИ ДУХОВНОГО МИРОВОЗРЕНИЯ ЛИЧНОСТИ. Ученый XXI века, 48.

14.Курбонова, Б. М. (2016). Роль перспективы в создании образца изобразительного искусства. Учёный XXI века, (7 (20)), 29-31.

15.Akhadjonovich, K. A. THE CLASSIFICATION, CONTENT, ESSENCE AND FUNCTION OF VALUES.

16.Ahadjonovich, K. A. (2021, January). SCIENTIFIC AND SPIRITUAL IN THE RISE OF SCIENCE THE IMPORTANCE OF HERITAGE. In Euro-Asia Conferences (Vol. 1, No. 1, pp. 369-372).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.