Научная статья на тему 'МУРАККАБ ЎРИЛИШЛИ ТУКЛИ АВРЛИ ГАЗЛАМАНИ ТЎҚУВ ДАСГОҲИДА ОПТИМАЛ ТАХТЛАШ ПАРАМЕТРЛАРИНИ ИШЛАБ ЧИКИШ'

МУРАККАБ ЎРИЛИШЛИ ТУКЛИ АВРЛИ ГАЗЛАМАНИ ТЎҚУВ ДАСГОҲИДА ОПТИМАЛ ТАХТЛАШ ПАРАМЕТРЛАРИНИ ИШЛАБ ЧИКИШ Текст научной статьи по специальности «Энергетика и рациональное природопользование»

CC BY
46
8
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
газлама / миллий / нақш контури / аврли / ҳомуза / ҳомуза баландлиги / таранглик / ҳомуза ҳосил қилиш / ранг / аврли / тўқима / тўқима пеши. / fabric / national / design / pattern / avrov / pharynx / pharynx formation / pharynx height / tension / color / avrov / fabric / edging fabric.

Аннотация научной статьи по энергетике и рациональному природопользованию, автор научной работы — M. Umarova, N. Hamadullaeva, P. Siddiqov

Ушбу мақолада мавжуд миллий аврли газламалар дизайнидан фарқли бўлган, янгича йўналишли аралаш типдаги яъни симметрик ва носимметрик нақшларни қўллаш усули билан яратилган янги дизайн келтилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DEVELOPMENT OF THE OPTIMAL SPINNING PARAMETERS ON THE KNITTING MACHINE OF A COMPLEX IMPACT HAIRY WIRE GAUGE

This article provides information about the value of the height of the pharynx and factors that affect its height.

Текст научной работы на тему «МУРАККАБ ЎРИЛИШЛИ ТУКЛИ АВРЛИ ГАЗЛАМАНИ ТЎҚУВ ДАСГОҲИДА ОПТИМАЛ ТАХТЛАШ ПАРАМЕТРЛАРИНИ ИШЛАБ ЧИКИШ»

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

МУРАККАБ УРИЛИШЛИ ТУКЛИ АВРЛИ ГАЗЛАМАНИ ТУЦУВ ДАСГО^ИДА ОПТИМАЛ ТАХТЛАШ ПАРАМЕТРЛАРИНИ ИШЛАБ ЧИКИШ Умарова Мунаввар Омонбековна

Ферганский политехнический институт Х,амадуллаева Наргиза Исматуллаевна

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти Сиддиков Патхилло Сиддикович Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти, "Тукимачилик матолари технологияси"

кафедрасининг профессори, т. ф. д., проф. https://doi.org/10.5281/zenodo.7179695

Аннотация. Ушбу мацолада мавжуд миллий аврли газламалар дизайнидан фарцли булган, янгича йуналишли аралаш типдаги яъни симметрик ва носимметрик нацшларни цуллаш усули билан яратилган янги дизайн келтилган.

Калит сузлар: газлама, миллий, нацш контури, аврли, уомуза, уомуза баландлиги, таранглик, уомуза %осил цилиш, ранг, аврли, туцима, туцима пеши.

РАЗРАБОТКА ОПТИМАЛЬНЫХ ПАРАМЕТРОВ АВРОВЫХ ТКАНИ СЛОЖНОГО ПЕРЕПЛЕТЕНИЕ ПРИ ЗАПРАВКЕ ТКАЦКИХ СТАНКОВ

Аннотация. В этой статье представлен информация о значении высоты зева и факторов, и влияющих на его высоту

Ключевые слова: ткань, национальный, дизайн, узор, авровый, зев, образование зева, высота зева, натяжение, цвет, авровых, ткань, опущка ткань. DEVELOPMENT OF THE OPTIMAL SPINNING PARAMETERS ON THE KNITTING MACHINE OF A COMPLEX IMPACT HAIRY WIRE GAUGE

Abstract. This article provides information about the value of the height of the pharynx and factors that affect its height.

Keywords: fabric, national, design, pattern, avrov, pharynx, pharynx formation, pharynx height, tension, color, avrov, fabric, edging fabric.

КИРИШ

Х,озирги кунда узбек аврли газламаларининг истеъмол даражаси кенгайиб бормокда ва шу билан бирга бу газламаларга булган талаб хдмда кизикиш Узбекистонда ва х,орижий мамлакатларда х,ам борган сари ошиб миллий брендга айланмокда. Аврли газламаларини ишлаб чикаришдаги жараёнларнинг йигирмадан ортиклигига карамай, ишлаб чикаришга булган талаб ортиб бормокда [1]. Аврли тукима ишлаб чикаришда ассортимент турининг серкирралиги ва имкониятини кенглиги, юкори сифати, истеъмолчилар талабига жавоб беришлиги уни мавкеини янада оширади. Уни юкори сифатини таъминловчи омиллардан рангларни мутаносиб танланганлиги, накш контурларини аниклик ва тиниклиги, тукимадаги нуксонларни мавжуд эмаслигидир [2]

[3].

ТАДЦЩОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА МЕТОДОЛОГИЯСИ

Аврли газламалардан айнан костюмбоп тукималарга каратадиган булсак танда ипларини зичлиги, танда ёки аркок иплари тизимининг икки ва ундан ортиклиши мухим ахамият касб этади. Бу х,олатда факатгина танда иплари турли хил керакли рангларда

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

табиий буёклар билан буялади. Аркок ипи сифатида эса бир хил рангдаги ип ишлатишимиз мумкин булади [4] [5].

Узбек классик газламаларида аврли газламалар ишлаб чикариш технологияси, ташки куриниши, газламага ишлатиладиган хомашё таркибининг ва буёкларнинг табиийлиги жихатдан хам алохида урин тутади.

Гилам махсулотларини ишлаб чикаришда хам замин танда иплари ва тук танда иплари сифатида аврли газламалар накшини куллаб тукли гилам ишлаб чикарилмокда. Гиламчиликда хам тук аркок, замин аркок, замин танда ипларини меёрий тахтлаш параметрларини аниклаш мухим ахамиятга эга.

ТАДЦЩОТ НАТИЖАЛАРИ

Аврли газламаларда кулланиладиган ишлаб чикариш усуллари хомузанинг тозалиги билан узига хослигини англатади. Чунки тукимадаги накшлар аврли газламаларда бошка турдаги тукималардан фаркли уларок танда ипларига чизилади ва бу жараёнда ранг турлари юкори сонда булишлиги билан бир каторда рангларнинг узаро бир-бири билан тушиши хамда эститик жихатдан инсонга яхши таъсир килиши инобатда олинади [6]. Аврли газламалардаги накшларнинг яна бир мухим жихатларида бири бу, ишлатилган накшлар миллийлигимиздан дарак бериб туриши хам алохида уринга эга [7]. Шу уринда хомузани хосил булишида гулабардорликда гулабардорнинг колиплардаги гула ипларини бир хил тарангликда, бир хил масофада тера олишидаги махорати жуда мухим хисобланади.

1-расм.

Бир хил тарангликда терилган гула иплари

1

Аврли тукималар Шундан келиб чиркан холатда айнан миллий газламалардаги накш дизайнларини турларини купайтириш ва янгиликлар киритиш устида илмий ишлар олиб борилмокда.

Авр тукималаридаги хомузани тозалигини таъминловчи оптимал вариантларини аниклаш бир неча омилларга богликлигини курамиз. Уларни урганиш натижасида махсулот сифатига таъсир этувчи курсаткичларни хисобга олган холда, куйидаги натижаларга эришилди:

Аврли газламани тукув дастгохида ишлаб чикариш технологик параметрларини

математик моделлаштириш

Узилишга таъсир этувчи факторлар Даражани узга] риши интервал

-1,682 -1 0 +1 -1,682

Хомуза баландлиги (Хх), мм 57 61 67 73 77 5

Замин танда таранглиги (Х2), сН 12 15 20 25 28 5

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

Хрмуза орка кисми узунлиги 350 380 440 500 535 60

(Х3), мм

Матрица буйича режалаштирилганда куйидаги формуладан фойдаланилади.

мм м

YR=b0+ У Ь^ +

i=1 i=j=1

ybiXi+ У bijXiXj + уьих2. i=1 i=i=1 i=1

Регрессия тенгламасининг узаро жуфт таъсир коэффитциентлари куйидаги формула оркали аникланди:

N

и=1

Регрессия коэффитциентларининг ахамиятлилигини аниклашда Стьюдент мезонидан фойдаланилади. Шундай килиб, ахамиятли регрессия коэффициентлари билан модель куйидаги куринишга эга булиб, ундан фойдаланиб параметрнинг хисобий кийматлари аникланади.

yR = 0,845 + 0,0264х3 + 0.025х1х2 - 0.042х1х3 + 0.043x2 + 0,02x3: Аникланган ахамиятга молик коэффициентлар формулаларга куйилиб, регрессион тенгламалари олинди. MatCAD" дастуридан фойдаланиб, ечимлари олинди хдмда уларнинг изолиниялари курилди.

yR = 0,845 + 0,0264х3 + 0.025х1х2 - 0.042х1х3 + 0.043x2 + 0,02x2 х1 = -1, -0.2. .1 х3 = -1, -0.2. .1 х2 = 1

Расм 2.

Регрессион тенгламалар натижасида олинган ечимлар изолинияси

Демак олинган изолинияга асосланиб айтишимиз мумкинки, хомуза баландлиги 61 дан 67 гача (-1 дан 0 гача) булганда оптимал вариант эканлиги, шунингдек хомузанинг орка кисми яъни довонгача булган масофа 380 дан 420 гача (-1 дан 0 гача) булганда оптимал эканлиги.

yR = 0,845 + 0,0264х3 + 0.025х1х2 - 0.042х1х3 + 0.043x2 + 0,02x2 х1 = -1, -0.2. .1 х2 = —1, -0.2. .1 х3 = 1

Расм 3.

Регрессион тенгламалар натижасида олинган ечимлар изолинияси

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

МУ^ОКАМА

Демак, замин танда таранглиги 15 дан 20 гача (-1 дан 0 гача) ва хомуза баландлиги 67 дан 73 гача (0 дан 1 гача) булганда оптимал вариант эканлиги изолиниядан куриниб турибди.

yR = 0,845 + 0,0264х3 + 0.025ххх2 - 0.042ххх3 + 0.043x2 + 0,02х| х2 = -1, -0.2. .1 х3 = -1, -0.2. .1 хх = 1

Регрессион тенгламалар натижасида олинган ечимлар изолинияси

Расм 4.

Демак, орка давонгача булган масофа 380 дан 440 гача (-1 дан 0 гача) ва замин танда таранглиги 15 дан 18 гача (-1 дан -0,6гача) булганда оптимал вариантни ишгол килиши куриниб турибди.

ХУЛОСА

Аврли тукли газламаларни ишлаб чикаришда асосий оптимал технологик параметрлардан хомуза баландлиги, замин ва тук танда ипларининг таранглига, аркок ипларининг зичлиги мухим ахамият касб этиб, мах,сулот сифатини ошириш билан бирга

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

иш унумдорлигига, газламадаги нусха контурининг юкори аниклигига олиб келади. Акс холда хомузада танда ипларининг нотекислиги таъсирида унинг тозалиги аник булмаслиги, унинг натижасида нотекис таранглик туфайли танда ипларининг узилишлари ортиши сифат курсаткичларига, газлама мустахкамлигига, шунунгдек самарадорликка таъсири катта эканлиги тугрисида фикр билдирилади. Ушбу оптимал вариантни аврли ва тукли махсулотларни ишлаб чикаришда куллаш тавсия эилади.

REFERENCES

1. Сиддиков П.С. Тукимачилик махсулотлари технологияси ва жихозлари. Дарслик, "Фан ва технологиялар" . Тошкент-2012 й. 57б.

2. Siddiqov P.S., Umarova M. O. ABOUT FORM LIBIT AND METHODS DETERMINATION PARAMETER WIND THREADS OF THE BASE ON LIBIT-WARPING DRUM. SJIF Impact Factor: 6. 260 | ISI I.F.Value: 1. 241 | Journal DOI: ISSN: 2455-7838 EPRA International Journal of Research and Development (IJRD). INDIA, 5.03.2020. p.100-102. DOI: 10.5958 / 2249-7137.2021.00479.1

3. Peculiarities of wrapping in the design of abril fabrics P.S. Siddikov, M.O. Umarova Nauchnotehnicheskiy zhurnal FerPI 24 (3), 172-175

4. Omonbekovna U. M., & Siddiqovich, S. P. (2021). Optimization of the parameters of the aurband process in the manufacture of warp threads for national aurb fabrics. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 11(4), 396-400.

5. Umarova, Munavvar Omonbekovna (2021). Tanda tukli kostyumbop avrli gazlama ishlab chiqarish mehnat maxsulidir. Oriental renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences, 1 (11), 522-530.

6. Optimization of the parameters of the avrbandnogo process for the production of quality bases for the national avrovyx tissue Patxulla Siddiqovich Siddikov, Munavvar Omonbekovna Umarova.2016.Nauchno -technicheskiy zhurnal FerPI.Tom20. №2. Pages160-162. Dadaxon Nur Print

7. Development of new types of national woolen European fabrics. Patxulla Siddiqovich Siddiqov, Munavvar Omonbekovna Umarova.2017.Nauchno -technicheskiy zhurnal FerPI.T. 21.№2St 34-37. Dadaxon Nur Print

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.