Научная статья на тему 'КИЙИМБОП ТЎҚИМАЛАРНИ ТАНДА ВА АРҚОҚ ИПЛАРИ ТАРКИБИ АСОСИДА БАДИИЙ БЕЗАШ'

КИЙИМБОП ТЎҚИМАЛАРНИ ТАНДА ВА АРҚОҚ ИПЛАРИ ТАРКИБИ АСОСИДА БАДИИЙ БЕЗАШ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

57
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
тўқима / безак / тўқимачилик / нақш / чизиқий зичлик / тўқув дастгоҳи. / weaving / decoration / textile / pattern / linear density / weaving loom

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Нодира Бахтияровна Юсупова, Шоира Равшановна Умарова, Эркабой Абдураҳмон Ўғли Холмирзаев

Тўқиманинг ипларини чизиқий зичлигини кескин фарқ қилиш натижасида тўқимада бўртма йўллар шаклланади. Мақола газламалар ишлаб чиқариш учун олдиндан режалаштирилган маълум қонуниятлар асосида нотекис ип ишлаб чиқариб, ундан мато олишга бағишланган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по технологиям материалов , автор научной работы — Нодира Бахтияровна Юсупова, Шоира Равшановна Умарова, Эркабой Абдураҳмон Ўғли Холмирзаев

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

As a result of a sharp difference in the linear density of the threads of the tissue, embossed paths are formed in the tissue. The article is devoted to the production of uneven yarn and the production of fabric from it on the basis of certain pre-planned laws for the production of fabrics.

Текст научной работы на тему «КИЙИМБОП ТЎҚИМАЛАРНИ ТАНДА ВА АРҚОҚ ИПЛАРИ ТАРКИБИ АСОСИДА БАДИИЙ БЕЗАШ»

КИЙИМБОП ТУКИМАЛАРНИ ТАНДА ВА АРКО« ИПЛАРИ ТАРКИБИ

АСОСИДА БАДИИЙ БЕЗАШ

Нодира Бахтияровна Юсупова

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти доценти

nodira7673@mail .ru

Шоира Равшановна Умарова

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат ассистенти

Эркабой Абдура^мон уFли Холмирзаев

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти магистранти

АННОТАЦИЯ

Тукиманинг ипларини чизикий зичлигини кескин фарк килиш натижасида тукимада буртма йуллар шаклланади. Макола газламалар ишлаб чикариш учун олдиндан режалаштирилган маълум конуниятлар асосида нотекис ип ишлаб чикариб, ундан мато олишга багишланган.

Калит сузлари: тукима, безак, тукимачилик, накш, чизикий зичлик, тукув дастгохи.

ABSTRACT

As a result of a sharp difference in the linear density of the threads of the tissue, embossed paths are formed in the tissue. The article is devoted to the production of uneven yarn and the production of fabric from it on the basis of certain pre-planned laws for the production of fabrics.

Keywords: weaving, decoration, textile, pattern, linear density, weaving loom.

КИРИШ

Узбекистон республикаси Президентининг 2019 йил 12 февралдаги "Тукимачилик ва тикув-трикотаж саноатини ислох килишни янада чукурлаштириш ва унинг экспорт салохиятини кенгайтириш чора-тадбирлари тугрисида" ги П^-4186 сон карори, 2017 йил 14 декабрдаги ПФ -5285 сон фармони, 2017 йил 7 февралдаги ПФ-4947-сон Фармонлари буйича республика тукимачилик ва тикув-трикотаж саноатида юкори ва баркарор усиш суръатларини таъминлаш,

https://t.me/ares uz

April, 2022

Multidisciplinary Scientific Journal

344

тугридан-тугри хорижий инвестицияларни жалб килиш ва узлаштириш, ракобатбардош махсулотларни ишлаб чикариш ва экспорт килиш, модернизация килишнинг стратегик мухим ахамиятга эга булган лойихаларини амалга ошириш хисобига юкори технологияли янги иш уринларини яратиш, корхоналарни техник ва технологик янгилаш, илгор "кластер модели"ни жорий этишга каратилган таркибий кайта ташкил этишни янада чукурлаштириш буйича тизимли ишлар амалга оширилмокда.

АЛАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Дуне тукимачилик амалиётида газламаларга бадиий безак беришни иккита усули мавжуд. Улар куйидагилар :

1-тукув дастгохида хом газлама ишлаб чикариб, сунгра пардозлаш жараёнида турли сидирга рангга буяш ёки накш тушириш усули;

2-тукув дастгохида бевосита безак бериб, тайёр газлама ишлаб чикариш.

Иккинчи усулда газлама ишлаб чикаришда турли йуналишлари мавжуд -

урилишлар хисобига, ипларнинг ранглари хисобига, мураккаб тукималарда катламлар ипларини маълум тартибда алмаштириш хисобига,тукиманитанда ва аркок буйича зичликларини узгартириш хисобига, танда ва аркок ипларининг таркиби хисобига безак бериш.

Бу усулни турли толалардан олинадиган махсулотларда турлича кулланилиши мумкин. Масалан, классик табиий ипак газламаларни креп гурухида тандасини хом ипакдан аркогини эса катта бурам берилган крепдешинларда донадорлик (зернистость) жилолар олинади. Бу донадорлик тукима шаклланишида аркок ипларини галма-гал Ъ йуналишдаги ва Б йуналишдаги бурамлар бериб (2000-2500 бурам/м) пардозлаш жараёнида мато кайнатилиб серецинни ювиш натижасида ипларни тескарига буралиши тукимани донадор булишини таъминлайди.

Тукиманинг танда ва аркок ипларини чизикий зичлигини кескин фарк килиш натижасида тукимада буртма йуллар шаклланади. Агар танда текси бир неча бор аркок тексидан кичик булса, мато сиртида буйлама йуллар шаклланади. Бу бизнинг миллий газламамиз бекасамларда кенг кулланилган. Уларнинг тандалари табиий ёки сунъий ипак булиб (ингичка), аркоги эса йугон ипдан тукилади. Агар танда ва аркок ипларининг фарки тескари булса, яъни танда текси бир неча бор аркок тексидан катта булса, кундаланг йул- йул накшлар шаклланади.

https://t.me/ares uz

Multidisciplinary Scientific Journal

April, 2022

PT / Pa eKH Pa / PT 6y HucSaraap MaTO M3acura Tatcupu KaTTa SynuS, ynapgaH MaTOHH Se3amga ^ofiganaHum MyMKHH. Bup xun 3HHnHKgaru TaHga Ba apKoK unnapugaH onuHaguraH cap«a Marocuga guoroHan öynnap 450 hh xocun Kunca, nnnapHHHr 3HHHHKnapH HucSaTHHHHr y3rapumH guoraHan fiynnapHHHr xaM xonara y3rapHfflura onuS Kenagu. MacanaH, PT / Pa = 2/1 Synca, guoroHan öynnap 630 SypHaK ocTuga HyHanagu.Arap PT / Pa=1/2 Synca, 270 SypHaK ocTuga öyHanraH guoroHan öynnap xocun Synagu.

TyKyBHHHHK aManueTuga Typnu paHrau unnapgaH ra3naManap umnaS HHKapum KeHr Ky^naHHnagu. raanaManapga TonanapHH SyanuS apanamrupum Hau^acuga umnaS HHKapnnraH unnap MenaH« TexHonoruacu acocuga ohhhhs, yHgaH Hunop, atHH Suna unHHHr y3yHacu SyÖHHa Sup Hena paHrga SynraH ra3naManap umnaS HHKapum MyMKHH. By ycynHHHr KaMHunuru TonaHH xyn xonaTga Syam Ba cyHrpa ynapHH apanamrapuS, Hunop un onum aHHa khhhh Kenagu.

Bu3HHHr TagKHKoTnap Hunop ra3naManap umnaS HHKapum ynyH onguHgaH pe^anamTupunraH MatnyM KoHyHuaraap acocuga HoTeKuc un umnaS HHKapuS, yHgaH MaTo onumra SarumnaHraH. ByHgafi unHH TTECH HHHr «MAn» Ka^egpacu xoguMnapu SunaH xaMKopnuKga xanKanu fiurupyB MamuHacuga onuHgu Ba yHgaH MaTo umnaS HHKapum TexHonoruacu umnaS HHKnngH. ^Kopu HoTeKucnuKKa эгa SynraH unHH TaHga cu^arnga umnaramHH yHHHHHHnHKnapHHH xucoSra onuS (HHruHKa KucMnapuHHHr y3HnHmu) SyHgafi unHH apKoK cu^arnga umnaram TaBcua этнпagн. MaB«yg SynraH HoTeKucnuKnap Hunop ra3naMa onum yHyH экcnepнмeнтaп HaMyHanapHH caTHH ypunumu SunaH umnaS HHKnngH. OnuHraH HaMyHanapHHHr axaMHarau xoccanapu Centex.Uz naSoparopHacuga ypraHungu. ^acTroxHHHr Taxraam napaMeTpnapu «agBanga KenTupunraH.

^agBan 1.

^acTroxHHHr TaxTnam napaMeTpnapu

№ KypcaTKHH^ap y^HOB ÖHp^HrH ^HHMaTH

1 ^acTrox, MapKacu CTB-280

2 Bom Ban Te3nuru MHH -1 280

3 Thf HoMepu Tum/10cM 130

4 ^H3HKHH 3HHnurH TaHga SyfiHHa TeKc 20

4.1 ApKoK SyfiHHa ypT.TeKc 38,7

® ©

https://t.me/ares uz

April, 20221 Multidisciplinary Scientific Journal

©

o1

©

346

5 Ту;има зичлиги Танда буйича ип/10 см 270

5.1 Ар;о; буйича ип/10 см 215

6 Шодалар сони Фон учун дона 8

6.1 Милк учун дона 2

7 Ипнинг ;ис;ариши Танда буйича % 6,5

7.1 Ар;о; буйича % 6,27

8 Матонинг юза зичлиги гр/м2 134

Тайёрланган намунанинг танда буйича узилиш кучи - 306,255 Н, аркрк; буйича узилиш кучи - 211,42 Н. Узилишдаги чузилиши танда буйича - 15,66 %, ар;о; буйича - 16,48 %.

ХУЛОСА

Ишлаб чи;арилган тажрибавий ту;има намунасининг мустахкамлик курсаткичлари шу гурух газламаларини меъёрий курсаткичларига тугри келяпти. Танда буйича янги намунанинг узилиш кучи -306 Н булиб, арк;ок; буйича узиш кучига нисбатан анча катта. Арк;ок; ипининг узгарувчан тузилиши ва 1/3 ар;о; саржа урилишининг ;улланилганлиги газламанинг сирт куринишида «муар» эффектини хосил ;илади.

REFERENCES

1. К.Э. Разумеев, Н.Б.Юсупова, Д.Т.Назарова, С.Ш.Ташпулатов, Ж.Е.Данадилов, З.Б. Онгарбаева. Улучшения качества костюмных хлопчатобумажных тканей в зависимости от её опорной поверхности // Известия вузов. Технология текстильной промышленности. Иваново, 2019, № 5 (383). -С.85-88.

2. N.B.Yusupova., Nazarova D.T., Khamrayeva S.A., Valiyeva Z.F. Evaluation of the Structure the Costume Fabric over its Surface // International Journal of AdvancedResearch in Science, Engineering and Technology. ISSN: 2350-0328 Индия, 2018, t. 6738-6742

• О

https://t.me/ares uz

April, 20221 Multidisciplinary Scientific Journal

©

О

©

347

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.