Научная статья на тему 'ДЖИНСИ МАТОЛАРИ УЧУН ЧЎЗИЛУВЧАН ХУСУСИЯТЛИ АРАЛАШ ИП ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ'

ДЖИНСИ МАТОЛАРИ УЧУН ЧЎЗИЛУВЧАН ХУСУСИЯТЛИ АРАЛАШ ИП ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ Текст научной статьи по специальности «Технологии материалов»

CC BY
45
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
джинси матоси / ип / хусусият / чузилувчан / полиэфир / эластан / пахта.

Аннотация научной статьи по технологиям материалов, автор научной работы — Расул Қадамбоевич Хўжаев, Дилфуза Нейматовна Қодирова

Мақолада джинси матолари учун полиэфир, эластик иплар ва пахта толаси аралашмасидан ўзаро турли таркибда қўшиш ҳамда пишитиш орқали ўтказилгн тадқиқотлар натижалари келтирилган. Тадқиқот асосида аралаш толали иплар қўшиб олинган ипнинг сифат кўрсаткичлари ва чўзилучанлиги бошқа ипларга нисбатан юқорилиги тасдиқланди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ДЖИНСИ МАТОЛАРИ УЧУН ЧЎЗИЛУВЧАН ХУСУСИЯТЛИ АРАЛАШ ИП ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ»

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

ДЖИНСИ МАТОЛАРИ УЧУН ЧУЗИЛУВЧАН ХУСУСИЯТЛИ АРАЛАШ

ИП ОЛИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ

Расул Кадамбоевич Хужаев, Дилфуза Нейматовна Кодирова

Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институти

Маколада джинси матолари учун полиэфир, эластик иплар ва пахта толаси аралашмасидан узаро турли таркибда кушиш хамда пишитиш оркали утказилгн тадкикотлар натижалари келтирилган. Тадкикот асосида аралаш толали иплар кушиб олинган ипнинг сифат курсаткичлари ва чузилучанлиги бошка ипларга нисбатан юкорилиги тасдикланди.

Калит сузлар: джинси матоси, ип, хусусият, чузилувчан, полиэфир, эластан, пахта.

Янги тукимачилик корхоналари ва кайта жихозланаётган мавжуд корхоналарда урнатилаётган илгор янги технология корхоналарнинг самарадорлигини кескин ошириш билан бирга бозор ва истемолчи талабига жавоб берувчи ва сифатли махсулотлар ишлаб чикаришга мулжалланган..

Джинси матога булган талаб кундан-кунга ошгани сайин, истеъмол талаблари хам ошиб бормокда ва янги жинси матонинг чузилувчанлик хусусиятларига эга тукима яратиш лозим. Аммо куплаб кийим-кечак материаллари, масалан, джинси матолар учун бундай эмас унда чузиладиган толалар ёкдиги сабабли турли таркибли аралаш ип олиш керак. Бу максадга эришиш учун, пахта иплари ва спандех иплари аралашмаси ёки пахта-полестер ипларини кушиш оркали аралаш йигирилган ип, чузилучан кобилиятли ип олиш оркали яхшилаш мумкин. Пахта билан спандекс кушиш оркали пахта ипларини чузилувчанликни таъминлайди. Бошка томондан, чузилувчанлик хусусиятини олиш учун пахта/полиэстер аралаштирилган йигирилган ип сифатида ишлатилади [1-6]. Ип уртасида спандекс булиб, атрофи пахта иплари билан уралган ва спандекс унинг асосий ипи сифатида кулланилади. Джинси мато огирлиги ва эластан фоизининг таъсирини урганиш керак Шунинг учун жинси кийимларнинг физик-механик хусусиятлари урганилди.

Чузилувчанлик хусусиятига ега тукима учун толанинг сифати ва штапель узунлиги мухим ахамиятга эга. Кимёвий ипларни эса керакли улчамларда ишлаб чикариш имкони мавжуд. Эластик хусусиятга эга булган аралаш таркибли

АННОТАЦИЯ

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

чузилувчанлик хусусиятли янги ассортименти учун Тошкент тукимачилик ва енгил саноат институтида полиэфир, эластик иплар ва пахта толаси аралашмасидан узаро турли таркибда кушиш хдмда пишитиш оркали тажриба намуналарини олиш буйича тадкикотлар утказилди. Тажриба учун аркок ипи сифатида 30/1(18,8 текс) карда усулида йигирилган пахта, 7 тексли спандекс ва 75/36 DTY (8,7 текс) полиэфир иплари олинди 1-жадвал.

1-жадвал.

Тажриба учун намуналарининг физик-механик курсаткичлари (аркок)

Е и л Узилиш кучи, F (сН) Солиштирма узилиш кучи, (сН/текс) Узилишдаги узайиш, в (%)

Намуна иплар F ис зк и те кли т К з и tr Уртача Дисперция Вариация коэффиценти Уртача Дисперсия Вариация коэффиценти Уртача Дисперсия Вариация коэффиценти

Пахта 18,8 210,68 8,56 4,07 11,21 0,46 4,07 3,36 0,36 7,6

Полиэфир 8,7 245,36 21,8 8,88 28,2 2,51 8,88 18,49 2,05 11,0 9

Спандекс 9х2 277,14 17,12 6,18 30,79 1,9 6,18 21,84 1,68 7,69

Танланма иплардан "Йигириш технологияси" кафедраси лабораториясидаги Италиянинг FADIS русумли машинасида турли нисбатларда бир хил тарангликда кушиб 6 хил вариантда намуна иплар ураб олинди. Кейинги боскичда эса кушилган иплар Германиянинг Saurer VTS-08-0-S машинасида пишитилди. 1-расмда якка ипларни кушиб ураш технологияси чизмаси келтирилган.

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

„ FADIS русумидаги ипни

FADIS русумидаги ипни кушиб ураш

кушиб ураш машинасининг

машинасининг

технологик чизмаси

Другое волокно

1-расм. Аралаш ипни кушиб ураб олиш технологияси чизмаси

Бунда биринчи уриндикка якка ип уралган бобиналар 1 урнатилиб йуналтиргич 2 оркали кушилган иплар ип таранглигини ростловчи мослама 3 , ип йугонлигини назорат килиш курилмаси 4 дан утади. Кушилган иплар 5 махсус мослама ипни йуналтиргич 6 оркали уровчи валик 7 га йуллайди ва кушилган иплар 9 калава шаклида уралади. 1-намуна: чизикли зичлиги 44 текс булган, 8,7 тексли полиэфир 9х2 тексли спандекс кушиб ураб пишитилган ип;

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

2-намуна: чизикди зичлиги 52 текс булган, 8,7х2 тексли полиэфир ва 9х2 тексли спандекс ипларини кушиб ураб пишитилган ип

3-намуна: чизикли зичлиги 69.6, текс булган, 8,7х2 тексли полиэфир, 9х3 тексли спандекс ипларини кушиб ураб пишитилган ип;

Олинган аркок ипларининг характеристикаси, физик-механик курсаткичлари 2 -жадвалда келтирилди.

2-жадвал.

Намуна ипларнинг физик-механик курсаткичлари

Е и л F Узилиш кучи, F (сН) Солиштирма узилиш кучи, (сН/текс) Узилишдаги узайиш, в (%)

Намуна иплар К о зк и те кли т К з и !=Г Уртача киймат Дисперсия Вариация коэффиценти Уртача киймат Дисперсия Вариация коэффиценти Уртача киймат Дисперсия Вариация коэффиценти

1-намуна 44 891 14,53 1,63 32,17 0,52 1,63 30,05 1,56 5,18

2-намуна 52 936,31 4,38 0,47 19,07 0,09 0,47 31,69 0,87 2,76

3-намуна 69.6 872,08 48,37 5,55 10,71 0,59 5,55 7,28 0,19 2,6

Хулоса. Тажрибада олинган ипларни синовдан утказиш натижаларини тахлили, пахта, полиэфир ва спандекс ипларини кушиш оркали олинган 3-намуна ипнинг механик хоссалари бошка намуналардан юкори эканлиги аникланди. Тадкикот асосида аралаш толали иплар кушиб олинган ипнинг сифат курсаткичлари ва чузилучанлиги бошка ипларга нисбатан юкорилиги тасдикланди. Полиэфир толаси ипнинг пишиклигини оширса, спандекс иплар унинг эластиклигини оширди. Ипнинг бундай курсатгичлари харидоргир, сифатли тукимаси олиш имконини беради.

АDABIYOTLAR

1. https: //www.wrangler-ap.com.

2. https://www.gloria-jeans.ru.

3. https://textiletrend.ru/pro-tkani/naturalnyie/dzhinsovaya.

4. Бузов Б.А, Алыменкова Н.Д. Материаловедение в производстве изделий легкой промышленности (швейное производство). М.: «Академия», 2004 г. 448 стр.

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=4.63) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22230

5. Джинсовая ткань от истории производства до современных видов. www. 2019 textiletrend.ru.

6. https://www.rodeoiean.ru/vidi-obrabotki-diinsov.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.