Научная статья на тему 'МОДЕРНИЗАЦИЯ ЖАРАЁНЛАРИДА ФУҚАРОЛИК ЖАМИЯТИНИ ИНСТИТУТЛАРИ ИШТИРОКИНИ ЯНАДА КУЧАЙТИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ'

МОДЕРНИЗАЦИЯ ЖАРАЁНЛАРИДА ФУҚАРОЛИК ЖАМИЯТИНИ ИНСТИТУТЛАРИ ИШТИРОКИНИ ЯНАДА КУЧАЙТИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
давлат / фуқаролик жамияти институтлари / трансформация / Нодавлат нотижорат ташкилотлари / сиёсий партиялар ва ижтимоий институтлар. / state / civil society institutions / transformation / NGOs / political parties and social institutions.

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Ernazarov, Dilmurod Zuxriddinovich

Ушбу мақолада мамлакатимизда фуқаролик жамияти институтларининг роли ва аҳамиятини кучайтиришга давлат сиёсати ҳақида фикр юритилади. Бугунги кунда ННТлар роли ва аҳамиятини, ижтимоий фаоллиги ва фаолиятининг самарадорлигини оширишга хизмат қилмоқда. Фуқаролик жамияти институтлари фаолиятининг очиқлигини таъминлаш масаласи 2021-2025 йилларда фуқаролик жамиятини ривожлантириш концепциясининг асосий йўналишларидан бири сифатида белгиланди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MECHANISMS FOR FURTHER STRENGTHENING THE PARTICIPATION OF CIVIL SOCIETY INSTITUTIONS IN MODERNIZATION PROCESSES

This article examines government policy to strengthen the role and importance of civil society institutions in our country. Today, NGOs serve to increase the role and importance, social activity and effectiveness of their activities. The issue of ensuring openness of the activities of civil society institutions is identified as one of the main directions of the concept of development of civil society for 2021-2025.

Текст научной работы на тему «МОДЕРНИЗАЦИЯ ЖАРАЁНЛАРИДА ФУҚАРОЛИК ЖАМИЯТИНИ ИНСТИТУТЛАРИ ИШТИРОКИНИ ЯНАДА КУЧАЙТИРИШ МЕХАНИЗМЛАРИ»

МОДЕРНИЗАЦИЯ ЖАРАЁНЛАРИДА ФУЦАРОЛИК ЖАМИЯТИНИ ИНСТИТУТЛАРИ ИШТИРОКИНИ ЯНАДА КУЧАЙТИРИШ

МЕХАНИЗМЛАРИ

d https://doi.org/10.5281/zenodo. 11628213

Ernazarov Dilmurod Zuxriddinovich

Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti "Ijtimoiy fanlar" kafedrasi dotsenti Siyosiy fanlar bo'yicha falsafa doktori (PhD) E-mail: dilm79@inbox.ru Mobil: +998901866106

АННОТАЦИЯ

Ушбу мацолада мамлакатимизда фуцаролик жамияти институтларининг роли ва ауамиятини кучайтиришга давлат сиёсати уацида фикр юритилади. Бугунги кунда ННТлар роли ва ауамиятини, ижтимоий фаоллиги ва фаолиятининг самарадорлигини оширишга хизмат цилмоцда. Фуцаролик жамияти институтлари фаолиятининг очицлигини таъминлаш масаласи 2021-2025 йилларда фуцаролик жамиятини ривожлантириш концепциясининг асосий йуналишларидан бири сифатида белгиланди.

Калит сузлар. давлат, фуцаролик жамияти институтлари, трансформация, Нодавлат нотижорат ташкилотлари, сиёсий партиялар ва ижтимоий институтлар.

МЕХАНИЗМЫ ДАЛЬНЕЙШЕГО УКРЕПЛЕНИЯ УЧАСТИЯ ИНСТИТУТОВ ГРАЖДАНСКОГО общества в процессах

МОДЕРНИЗАЦИИ

Эрназаров Дилмурод Зухриддинович

Ташкентский государственный экономический университет

Доцент кафедры «Общественные науки» доктор философии по политическим наукам (PhD) E-Mail: dilm79@inbox.ru Моб.: +998901866106

АННОТАЦИЯ.

В данной статье рассматривается государственная политика по усилению роли и значения институтов гражданского общества в нашей стране. Сегодня НПО служат повышению роли и значения, социальной активности и эффективности своей деятельности. Вопрос обеспечения

открытости деятельности институтов гражданского общества определен в качестве одного из основных направлений концепции развития гражданского общества на 2021-2025 годы.

Ключевые слова. государство, институты гражданского общества, трансформация, ННО, политические партии и социальные институты.

MECHANISMS FOR FURTHER STRENGTHENING THE PARTICIPATION OF CIVIL SOCIETY INSTITUTIONS IN MODERNIZATION PROCESSES

Ernazarov Dilmurod

Tashkent State Economic University Associate Professor of the "Social Sciences" Department

Doctor of Political Science (PhD) E-Mail: dilm79@inbox.ru Mobile: +998901866106

ABSTRACT

This article examines government policy to strengthen the role and importance of civil society institutions in our country. Today, NGOs serve to increase the role and importance, social activity and effectiveness of their activities. The issue of ensuring openness of the activities of civil society institutions is identified as one of the main directions of the concept of development of civil society for 2021 -2025.

Keywords. state, civil society institutions, transformation, NGOs, political parties and social institutions.

КИРИШ

ННТлар томонидан амалга оширилган ишлар, ижтимоий шериклик даражаси, ажратилган субсидия, грант ва ижтимоий буюртмалар натижадорлиги ва бошка мух,им фаолият курсаткичлари асосида уларнинг рейтинги тузиш мамлакатимизда фукаролик жамияти институтларининг ривожланиш тенденциялари, усиш суръатлари, амалга ошираётган ишларининг самарадорлигини курсатувчи му^им курсаткич сифатида куриш мумкин.

С.ф.д. Б.Омонов узининг "Жамиятни модернизациялашнинг концептуал асослари" деб номланувчи монографиясида, куйидагича таърифни беради. "Модернизациялаш эски ижтимоий хрдисаларни бузиш; ижтимоий-маданий узгаришларни ясаш; анъанавий жамиятдан индустрлаштирилган жамиятга утиш; ижтимоий-иктисодий тузумни трансформациялаш; ривожланишнинг ижтимоий-иктисодий парадигмасини алмаштириш ва ижтимоий хдётнинг барча со^аларини узгартириш демак" [1] Демак, ижтимоий-иктисодий тузумни

трансформациялаш, ривожланишнинг ижтимоий-иктисодий парадигмасини алмаштириш ва ижтимоий хаётнинг барча сохаларини узгаришларни амалга оширишда фукаролик жамияти институтларининг роли ва ахмияти каттадир.

ННТлар фаолияти ривожланиб боргани сари фукаролик жамияти институтларининг давлат ва хокимият тузилмалари фаолияти устидан таъсирчан жамоатчилик назоратини амалга ошириши ва уларга таъсир таъсирк курсатиши, карорлар кабул килишдаги самарали иштироки янада ортишига олиб келади. Бизнингча, фукаролик жамияти — бу шундай ижтимоий тузумки, унда конунлар устуворлиги таъминланади, инсон хукук ва эркинликлари карор топади, сиёсий партиялар ва ижтимоий институтлар, фикрлар плюрализми кафолатланади, хар бир фукаронинг иктисодий, ижтимоий, сиёсий, хукукий ва бошка манфаатларининг таъминланишини кафолатлайди. [2]

МУ^ОКАМА.

ОАВлар фаолияти

Мамлакатимизда амалга оширилаётган демократик жараёнларни оммавий ахборот воситаларисиз тасаввур этиб булмайди. Халк хокимиятига асосланган жамиятнинг узига хос жихатлари, мазмун-мохияти, ривожланиш конуниятлари, ижтимоий-иктисодий, маданий-маънавий, сиёсий асосларини оммага етказишда ОАВнинг урни бекиёс.

Агар мамлакатимизда ОАВлар фаолиятининг киёсий тахлил киладиган булсак, 2000 йилда республикамизда 700 га якин ОАВ фаолият юритган. Шундан умумий ОАВ таркибида нодавлат секторининг хиссаси 14,2% дан 58,2% га ошган. Айникса, нисбатан фаол усиш худудий ОАВ хиссасига тугри келади. Жумладан, уларнинг сони 2000 йилдан 2012 йилгача икки баробар, яъни 480 тадан 977 тага ошган. Медиа-махсулотларни ишлаб чикариш жараёнида замонавий ракамли ва мультимедиа технологиялари кенг жорий килинмокда. Интернетдан фойдаланувчилар сонининг шиддат билан ошиб бораётганлиги хамда уларнинг сони бугунги кунда 10 миллион нафарга етганлиги алохида кайд этиб утилди.

2011 йил 1 декабрь холатига 160 тадан ортик ОАВ сифатида фаолият курсатувчи нодавлат Интернет-сайтлар руйхатдан утказилган. Бугунги кунда Узбекистонда 1243 та ОАВ фаолият курсатмокда. Улардан 704 таси газеталар, 254 журналлар, 17 таси ахборот бюллетенлари, 4 таси ахборот агентликлари, 63 та телевидение, 36 та радио, 165 та веб-сайтлар хиссасига тугри келади. Фаолият курсатаётган босма нашрларнинг 43 фоизи, телеканалларнинг 53 фоизи, радиоканалларнинг 85 фоизи нодавлат ОАВ хисобланади.

2020 йилга келиб уларнинг сони 2 мингдан ошди ва уларнинг аксарияти хусусийдир. Бу уз-узидан улар уртасида ракобат мухитининг пайдо булишига, энг мухими, жамоатчилик назоратининг кучайишига сабаб булди.

ОАВлари фаолиятининг сиёсий жщатлари куйидагилардан иборат:

- жамиятда фукароларнинг фикрлари ва харакатларини консилидация килади;

- давлат бошкаруви органлари рахбарларининг каоролари ва фолиятини танкидий тахлил килиш ва лозим булса "протест" киритишига сабаб булади;

- амалга оширилаётган ислохотларнинг самарадорлиги, сифатлилиги, ахолининг барча катламларининг коунуний манфаатларига мослигини текширади;

- давлат бюджети маблагларининг максадли сарфланиши, коррупциядан холи эканлигини текшириш;

- давлат бошкаруви органларининг фаолияти тугрисидаги маълумотларни кенг жамоатчиликка уз вактида етказиб туриш ва хоказолар. [3]

Демак, давлат хокимияти ва бошкаруви органлари фаолияти очиклиги ва шаффофликни таъминлашда ОАВлари етакчи кучи вазифасини бажариши лозим. Фикримизча, ОАВлари фукароларга давлат хокимияти хамда бошкаруви органлари органлари томонидан кабул килинган карорлар ва уларнинг ахамияти хакида атрофлича маълумот етказиши оркали жамоатчилик фикрини шакллантиради. Айни пайтда давлат хокимияти ва жамият уртасида ахборот ва фикр алмашииш имконияти юзага келади. Бу эса кучли фукаролик жамиятини ривожлантириш, давлат бошкарувини демократлаштириш, мазкур жараёнларда фукароларнинг фаол иштирокини таъминлашга хизмат килади. Бу мулокот мухитининг ривожланиши ОАВ фаолиятининг кучайиши, фукароларнинг ижтимоий-иктисодий фаоллиги, сиёсий-хукукий маданияти юксалиши хамда жамият хаётини модернизация килиш билан уйгун равишда амалга ошади.

Сиёсий партиялар

Мамлакатда амалга оширилаётган барча сохадаги ислохотлар жараёни албатта аввало унинг хукукий асосларни такомиллаштиришни талаб килади. Бу эса сиёсий партияларнинг фракциялари ва умуман парламентдан уз фаолиятини ушбу янги талаблар даражасида кайта куриб чикишини кун тартибига куди. Тахлиллар утган даврда шу йуналишларда бир катор ишлар амалга оширилганлигини курсатди. Парламент куйи палатасининг конун ижодкорлиги йуналишидаги фаолияти самарадорлигини ошириш максадида зарур тадбирлар амалга оширилди. Хусусан, норматив-хукукий хужжатлар лойихаларини юридик-техник жихатдан расмийлаштиришнинг ягона услубиёти ишлаб чикилди. Тугридан-тугри амал килувчи конунларда тизимлаштирилиши лозим

бyлгaн конун xyжжaтлaрини кури6 чикиш бyйичa «Йул хaритaси» кдбул килинди.

Конун лойиx1aдaрини жaмоaтчилик мyxокaмaсидaн yткaзиш тaртиби йyлгa куйилди. Нaтижaдa конyнлaрни кдбул килиш жaрaёнидa кенг жaмоaтчиликнинг иштирокини тaъминлaшгa эришилди. X,aрaкaтлaр стрaтегияси кдбул килингaндaн кейин пaдaтaнинг конун ижодкорлиги йyнaдишидaги фaолиятидa кескин узгариш юз бергaнлигини куриш мумкин.

Тaдкдкотчи Б.Якубовнинг фикричa, "2019 йилдa ^онунчилик пaдaтaси томонидaн мaмлaкaтимизни хдр томонлaмa модернизaция кдлишга кaрaтилгaн 177 тa конун лойихдси мaвжyд бyлгaн булиб, бу кyрсaткич чaкдрикнинг дaстлaбки йиллaридaгигa нисбaтaн деярли 3 бaрaвaргa куп. Ята бир кyрсaткич -конун лойиx1aдaрининг нaфaкaт хджми, бaдки сифaти хдм ошди. Хyсyсaн, 2015 йилдa куйи пaдaтaдa кдбул килинган конyнлaрнинг фaкaт 11 тaси aдоx1идa Ba янги тaxрирдaги конyнлaр бyлсa, чaк,ирик; якyнидa бу кyрсaткич 35 тaни тaшкил этиб, 3 мaртaдaн зиёд ошди. Депyтaтлaр корпуси конун ижодкорлиги фaолиятининг сaмaрaдорлиги ошди. 2019 йилдa депyтaтлaр томонидaн ^онунчилик пaлaтaсигa куриб чикиш учун 19 тa конун лойихдси киритилгaн бyлсa, бу кyрсaткич 2015 йилгa нисбaтaн деярли 3 бaрaвaргa ортгaнлигини куриш мумкин". [4]

Шу билaн биргa утган дaвр мобaйнидa сиёсий пaртиялaр фрaкциялaри томонидaн конун тaшaббyслaрини киритиш олдинги йиллaргa нисбaтaн ошгaн бyлсaдa, yлaрнинг сони пaдaтa мyxокaмaсигa киритилaётгaн умумий конyнлaр нисбaтидa жyдa кaмлигичa колмокдa.

Сиёсий пaртиядaрнинг дaвлaт бошкaрyвини модернизaция кдлишдaги иштироки 'сМлъмурий ислоxотлaр концепцияси'^ кyрсaтилгaн устувор йyнaдитшлaрни aмaдгa оширишдa фaол иштироки кyринaди. Aдбaттa, бошкдрув оргaнлaри фaолиятини тaкомиллaштириш Ba модернизaция килиш мaсaдaдaри сиёсий пaртиялaрнинг мухдм вaзифaдaридaн бир x1исоблaнaди. Хдр бир сиёсий тартия мaмлaкaт келaжaгини тaъминловчи либериaд, социaд, модернистик кaрaшлaрини ифодaлaр экaн, сиёсий пaртиялaр уз дaстyрий xyжжaтлaридa бошкaрyв оргaнлaри фaолиятини янaдa тaкомитллaштириш борaсидa илгор FOялaр Ba кaрaшлaрини илгaри сyришaди. Хyсyсaн, пaрлaмент Ba вaкиллик оргaнлaри ролини оширишга сиёсий пaртиялaр дaстyрлaридa aдоx1идa урин кaрaтилгaнлигини куриш мумкин.

УзЛиДеП - уз сиёсий кaрaшлaридa Узбекистондa пaрлaментaризмни ривождaнтириш, мaмлaкaтдa xокимиятлaр тaрмокдaри yртaсидa yзaро тийиб туриш Ba мyвозaнaтни тaъминлaш сaмaрaди тизимини шaкдлaнтириш, хусусий секторнинг мaвкеини янaдa кyчaйтиришни илгари сyрaди. УзЛиДеП

сайловларда галаба козонган партия нафакат Бош вазир нозодини, балки парламент куйи палатаси Спикери номзоди, хукумат таркибини таклиф этиш лозимлиги, сайловларда пропорционал тизимга утиш гоясини илгари суради.

Узбекистон МТДП - парламентни "Халк уйи"га айлантириш гоясини илгари суради. Х,ар бир масалада халкнинг иштирокини янада кучайтириш, сиёсий карорлар кабул килишда халкнинг фикр ва мулохазалари инобатга олиниши. Партия Узбекистонни бой маънавий-маърифий меросга эга, иктисодий ривожланган, баркарор фукаролик жамиятига таянган, инсон хукуклари, эркинликлари ва конуний манфаатлари кафолатланган кучли мамлакатга айлантириш гоясини илгари суради.

Давлат бошкаруви самарадорлигини ошириш, очиклиги ва шаффофлигини таъминлаш, узок муддатли ривожланиш стратегияларини ишлаб чикиш, давлат органлари фаолиятига инновацияларни жорий этиш, давлат бошкарувига кадрлар тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш борасида борасида сиёсат олиб боради.

Хркимият бугинларининг фаолияти "Халк давлат идораларига эмас, балки давлат идоралари халкимизга хизмат килиши керак" деган тамойил асосида жамият билан доимий ва тизимли мулокотни, давлатнинг фукаролар билан якин хамкорлигини йулга куйиш, давлат органлари фаолияти устидан таъсирчан жамоатчилик назоратини урнатишга асосланади.

Узбекистон "Миллий тикланиш" демократик партияси: "Миллий тикланишдан - миллий юксалиш сари" шиорига таянган "Инсонни узгартириш оркали жамиятни узгартириш" гояси билан янги Узбекистонни барпо этиш йулидаги ислохотларда фаол иштирок этишни;

"Маънавий интеллектуал тараккиётга эришиш учун мамлакатни модернизация килиш, инсон капиталини ривожлантиришга шароит яратишни, жамиятда хукукий, сиёсий онг ва маданиятни ошириш оркали конун устуворлигини таъминлашни; давлат ва жамият уртасида ишончли мулокот, мансабдор шахсларнинг фукаролар олдидаги хисобдорлиги ва фукароларнинг давлат бошкарувидаги хукукларидан самарали фойдаланишини таъминлашни узининг асосий максад ва вазифалари сифатида белгилайди". [5]

МТДП парламентнинг хукумат фаолияти устидан назоратни амалга ошириш ваколатларини кенгайтириш, сайловларни мажоритар ва пропорционал сайлов тизимини уйгунлаштирган холда утказиш гояларини илгари суради.

Узбекистон Халк Демократик партияси. ХДП ахоли ижтимоий химоя килиш масаласида ижро хокимияти томонидан карор кабул килишда парламентдаги сиёсий партиялар фракциялари билан мажбурий маслахатлар

утказиш механизмини жорий этиш гоясини ёкдайди. Узбекистон тараккиёти стратегиясининг бош максади - ахоли турмуш даражаси юкори булган ривожланган демократик давлатлар каторига кушилиш, жахон хамжамиятида муносиб урин эгаллаш максади ушбу манфаатларга тулик мос келади.

Мазкур жараёнда ислохотлар самарадорлигини тубдан ошириш, давлат ва жамиятни хар томонлама, жадал ривожлантириш, мамлакатни модернизациялаш хамда барча сохаларни либераллаштиришга каратилган 2017 - 2021 йилларда Узбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йуналиши буйича Хдракатлар стратегиясини хаётга татбик этиш мухим ахамият касб этади.

Мамлакатда парламент ва сайлов тизимини такомиллаштириш борасида ХДП ахолининг мухтож катламлар ижтимоий химояси билан боглик меъёрий хужжатлар лойихаларини жамоатчилик экспертизасидан утказиш мажбурийлигини конунчиликда мустахкамлашга интилади. Халк демократик партияси Узбекистонда ижтимоий адолат ва тенглик, ижтимоий бирдамлик, ижтимоий демократия мезонларига мос келадиган ижтимоий демократик давлат барпо этишни узининг олий максади деб хисоблайди.

Узбекистон "Адолат" СДП си уз дастурларида "Ижтимоий тенглик - тенг хукук ва тенг масъулият демакдир" деган тамойилга таянган холда жамиятдаги ижтимоий тенгликни таъминлайдиган, хар бир фукаронинг кобилияти хамда малакасидан келиб чиккан холда мехнат килиши кафолатланадиган, у уз мехнатининг микдори ва сифатига яраша муносиб иш хаки ва хаёт даражасига эришиши учун кенг имкониятлар яратилган ижтимоий давлат куриш учун курашишини эълон килган. Партиянинг максади - ижтимоий адолат тамойилини таъминлаш. Партия инсон капитали мамлакатнинг мухим миллий бойлигидир ва биз унинг хар томонлама купайиши ва тараккий этиши, замонавий фикрлайдиган, интеллектуал ривожланган, профессионал тайёргарликка эга, мамлакатимизни модернизация килиш ва демократик жамият куриш йулидаги мураккаб ва кенг куламли вазифаларни хал этишга кодир булган, юртимиз ва халкимиз манфаатларига садокатли янги авлод кадрларини тайёрлаш масаласи принципиал ва хал килувчи ахамиятга эга деб билади.

"Партия кучли, эркин ва адолатли фукаролик жамияти куриш, "халк давлат органларига эмас, давлат органлари халкка хизмат кдлмоги керак" деган гоя асосида халк хокимияти тамойилини изчил амалга ошириш, парламентаризмни ривожлантириш, парламент демократиясининг замонавий институтларини куллаб-кувватлаш, давлат хокимияти ва бошкаруви тизимида вакиллик

органларининг ролини кучайтириш - мамлакатни демократик янгилашнинг мухим йуналиши, деб хисоблайди" [6]

Узбекистон Экологик партияси - Узбекистоннинг «яшил» иктисодиётга утиш Стратегияси, "2030 йилгача булган даврда Узбекистон Республикасининг атроф-мухитни мухофаза килиш Концепцияси" ва бошка истикболли давлат дастурларини изчил амалиётга жорий этилишини куллаб-кувватлайди. Ушбу максадларда илм-фанни жадал ривожлантириш, юкори малакали кадрларни тайёрлаш хамда саноат, транспорт, курилиш ва бошка сохаларда экологик модернизациялашни амалга ошириш, энг замонавий экологик тоза технологияларнинг жорий этилишини таъминлаш талаб этилади.

Хулоса. Юкорида куриб утилганидек, мамлакатимизда фаолият юритаётган сиёсий партиялар ахолининг сиёсий социаллашуви ва фаоллашуви, уларнинг ислохотлар туфайли ижтимоий хаётига кириб келаётган инновациялар, модернизацияларга мослашувида мухим урин тутади. Сиёсий партияларнинг модернизация жараёнларининг фаол иштирокчисига айланиши учун факатгина жамиятда объектив шарт-шароитлар булишининг узи етарли эмас, бунинг учун сиёсий партияларнинг узида, уларнинг ичида замонавий талабларга мос узгаришлар амалга ошириш талаб этилади.

Узбекистон ислохотларни амалга ошириш жараёнида модернизация сиёсатидан кутилган натижаларга эришиши, бу йулда амалга оширилаётган ишларнинг самарадорлиги амалга оширилаётган узгаришларнинг ахоли турли катламлари томонидан кенг куллаб-кувватланишига боглик. Уз навбатида ахолининг ислохотларни куллаб-кувватлаш даражаси улар амалга оширилаётган узгаришларда узларини уйлантираётган муаммоларнинг канчалик акс этганлигига бевосита богликлигини хам унутмаслик керак.

REFERENCES

1. Омонов Б.А. Жамиятни модернизациялашнинг концептуал асослари. - Т.: "Aloqachi", 2019. Б- 175 б.

2. Зухриддинович, Е. Д. (2023). Некоторые аспекты политической модернизации Узбекистана. Журнал исследований в области социальных наук, 22.

3. Зухриддинович, Е. Д. (2022). Участие институтов гражданского общества в антикоррупционной политике Узбекистана. Глобальный журнал гуманитарно-социальных наук, 22(F2), 51-56.

4. Якубов Б.С. Узбекистонда амалга оширилаётган модернизация жараёнларида сиёсий партияларнинг урни. 23.00.02 - Сиёсий институтлар,

^apaeHnap Ba TexHonornanap. CnecHH ^aHnap goKTopn (DSc) днссертацнaсн. ABTope^eparn. TomKeHT - 2021. - E 22-23.

5. O'zbekiston "Milliy tiklanish" demokratik partiyasining 2020-2024-yillarga mo'ljallangan. saylovoldi dasturi. https://mt.uz/storage/oldisaylovs/September2021/7yPoc8uoKsyKt8mcv9P1.pdf

6. Y36eKHCTOH "AgonaT" сoцнaп-rцeмoкpaтнк napTHacn cannoBongn gacTypn. https://adolat.uz/saylovoldi-dastur

7. Saifnazarov, I. (2023). Yangi O'zbekiston: inson qadri ulug'langan yurt. -Tashkent: "Ilm-Ziyo-Zakovat" MChJ. - 209.

8. Saifnazarov, I. (2022). So'z erkinligi-Yangi O'zbekiston tayanchi [Freedom of speech is the pillar of New Uzbekistan, in Uzbek]. Scienceweb academic papers collection.

9. Saifnazarov, I., Kuchkarov, V., Sultonov, T. (2023). Islohotlar tadrijiyligini ta'minlashda mahalla instituti faoliyatini takomillashtirish. O'zMU xabarlari, 1(4), 145-148.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.