CC BY
0ЭОЖ 004.42 UDC 004.42
МОБИЛЬД1 ЦОСЫМШАЛАРДЫ Ц¥РАСТЫРУДЬЩ ТЕХНОЛОГИЯСЫ
О.З.СЕМБИЕВ
т.г.д., профессор, М.Эуезов атындагы Ощуспк ^азакстан университетi, Шымкент,
^азакстан
А.Б.БАЙМУСАЕВА
магистр, ага окытушы, М.Эуезов атындагы Ощуспк ^азакстан университетi,
Шымкент, ^азакстан
Ш.Е.БАЙСЕИТОВ
магистрант, М.Эуезов атындагы Ощуспк ^азакстан университет^ Шымкент,
^азакстан
ty^h. Оздергцгз бглетгндей, мобильдг цосымшаларды цурастыру процесгндегг мацызды элементтердгц 6ipi - интеграцияланган цурастыру ортасын дурыс тацдау, ол тек платформага гана емес, сонымен цатар оларды цурастыруга цатысатын мамандардыц дайындыц децгейгне жэне бглгктглгггне байланысты. Осы гылыми мацаланыц аясында мобильдг цосымшаларды цурастырудыц ец танымал жэне заманауи технологиясы царастырылады. Бул мацалада мобильдг цосымшаларды цурастыруда цолданылатын жергглгктг(нативный) жэне кросс-платформалыц технологиялардыц артыцшылыцтары мен кемшшктер1не жеке - жеке талдау жасалады. Мацалада царастырылган багдарламалыц жасацтаманы жасау цуралдары цурылгыныц цажеттг операциялыц жуйесгнде орнатылган тэуелс1з багдарламалыц вн1мдерд1 жасауга мумкгндт беред1. Бул орталар багдарламалар жазуда арнайы дагдылар мен тэж1рибет цажет етпейд1 жэне сонымен б1рге эртурл1 багдарламалау тшдерт пайдалана отырып, жогары сапалы мобильд1 цосымшаларды жасау мумкгндгггн бередг. Талданган мобильдг цосымшаны цурастыру технологиялары ретгнде келесг технологиялар тацдалды: жергшкт1(нативный) жэне кросс-платформалыц.
ty^h свздер: мобильд1 цосымша, жергшкт1(нативный) технология, кросс-платформалыц технология, iOS, Xcode, Swift, Android, React Native, Flutter, Ionic, Xamarin, PhoneGap
Аннотация. Как известно, одним из важных элементов в процессе сборки мобильных приложений является правильный выбор интегрированной среды сборки, которая зависит не только от платформы, но и от уровня подготовки и квалификации специалистов, участвующих в их сборке. В рамках данной научной статьи будет рассмотрена самая популярная и современная технология создания мобильных приложений. В этой статье будет проведен индивидуальный анализ преимуществ и недостатков нативных и кроссплатформенных технологий, используемых при разработке мобильных приложений. Рассмотренные в статье инструменты разработки программного обеспечения позволяют создавать независимые программные продукты, установленные в необходимой операционной системе устройства. Эти среды не требуют специальных навыков и опыта в написании программ и в то же время позволяют создавать высококачественные мобильные приложения с использованием различных языков программирования. В качестве анализируемых технологий разработки мобильных приложений были выбраны следующие технологии: локальные(нативные) и кроссплатформенные.
Abstract. As you know, one of the important elements in the process of building mobile applications is the correct choice of an integrated build environment, which depends not only on the
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
platform, but also on the level of training and qualifications of the specialists involved in their assembly. Within the framework of this scientific article, the most popular and modern technology for creating mobile applications will be considered. This article will provide an individual analysis of the advantages and disadvantages of local (native) and cross-platform technologies used in the development of mobile applications. The software development tools discussed in the article allow you to create independent software products installed in the necessary operating system of the device. These environments do not require special skills and experience in writing programs and at the same time allow you to create high-quality mobile applications using various programming languages. The following technologies were selected as the analyzed technologies for the development of mobile applications: native and cross-platform.
Kipicne. Мобильдi косымшаларды курастыруда жергшкп(нативный) немесе кросс-платформалык курастыру технологиялары колданылады.
Жергшкп жэне кросс-платформалык курастыру дегенiмiз не? -деген суракты карастырайык.
Жергшкп(нативный) технология (агылшын тшнен native - родной дегендi бiлдiредi) аркылы мобильдi операциялык жYЙенi курастырудщ тYпнускалык тiлдерi мен куралдарын пайдалануды бiлдiредi.
iOS -та мобильдi косымшаларды курастыру Xcode ортасыныц Swift тшн (бурын Objective-C) колдану аркылы жYзеге асырылады.
Android платформасында мобильдi косымшаларды курастыру технологиясын колдану барысында Android Studio ортасы жэне Kotlin тш колданылады (2018 жылга дейiн непзп тiлi ретiнде Java колданылды).
Эрбiр мобильдi косымшаны курастыру ортасы код жазуга, интерфейстердi жобалауга, жендеуге, профильдердi (бакылауга) жэне колданбаларды куруга арналган утилиталардыц тутас жиынтыгын камтиды. ^оршаган орта да, сэйкес утилиталар жиынтыгы да эрбiр мобильдi операциялык жYЙе Yшiн арнайы жасалган жэне мобильдi косымшаларды курастырудщ ец ыцгайлы жэне куатты куралдары болып табылады.
Мобильдi косымшаны курастырудщ кросс-платформалык технологиясы JavaScript тшдер тобына негiзделген косымшаны куру Yшiн арнайы фреймворктарды колдануды камтиды. ^осымшаныц бYкiл курылымы мен логикасы JavaScript-те келесi куралдардыц кемегiмен жасалады: React Native, Flutter, Ionic, Xamarin, PhoneGap жэне т.б. содан кешн жергiлiктi iске косу элементiне оралады, ягни XCode немесе Android Studio Yшiн негiзгi жобага бiрiктiрiледi. Бул бiрден бiрнеше операциялык жYЙелер Yшiн бiрдей логикамен жоба жинактарын жасауга мYмкiндiк бередi.
Теориялык талдау. ^арапайым уксастыкты дербес компьютерлер жагдайында керуге болады: MS Word, Skype, электрондык пошта агенттерi, кYнтiзбелер - бул жумыс Yстелiнiц операциялык жYЙесi Yшiн жергiлiктi курастырылган косымшалар. Браузерде болып жаткан барлык нэрсе (веб-сайттар, онлайн мэтшдш жэне графикалык редакторлар, элеуметпк желiлер, чаттар, форумдар) кросс-платформалык технологиялар болып табылады.
Сурет 1. Xcode жэне Android Studio логотип кершю1
Жергшжт^нативный) мобильд1 косымшаларды курастыру технологиясыныц артыкшылыктары:
^азiрri тацда iOS жэне Android операциялык жYЙелерiнде ез ана тiлдерiнде мобильдi косымшаны курастыру жэне жаца технологияны колдану келесi артыкшылыктарга ие:
1. -Мобильд1 косымша жумысыныц жылдамдыгы
Мобильдi косымшаларды эзiрлеудiц негiзгi куралдарын (Xcode, Android Studio) пайдалану аркылы косымшаны эзiрлеу барысында жасалган код берiлген платформа Yшiн оцтайландырылады.
Бул мобильдi косымшаныц толык аппараттык колдауына ие болуына мYмкiндiк бередi (соныц iшiнде графикалык ецдеу Yшiн арнайы процессор мен GPU пайдалану) жэне кYPделi есептеулер жYргiзуге, сондай-ак мазмунды фондык режимде жYктеуге мYмкiндiк бередi.
^осымшаны эзiрлеу барысында багдарламашылар оныц барлык компоненттершщ жылдамдыгын елшей алады жэне кажет болган жагдайда оларды оцтайландырады. Сонымен катар, ресурстарды пайдалануды бакылау, акпараттыц агып кетуiне жол бермеу жэне т.б. Yшiн куралдар бар.
-1ске асырудагы икемдшж
Интерфейса курудагы шектеулерден жэне жобаларды кросс-платформалык курастыруга арналган фреймворктармен жYктелген визуалды эффектiлердiц ^рделшгшен айырмашылыгы, мобильдi косымшаларды курастырудiц жергшкт технологиясында белгiлi бiр мобильдi операциялык жYЙенiц технологиялары кабiлеттi барлык нэрсеш жYзеге асыруга болады.
-Жаца технологияларды колдану жэне кросс-платформалык фреймворктарга тэуелдшж
^урылгы мен операциялык жYЙе ендiрушiлерi усынатын жаца багдарламалык курал мен аппараттык курал сэйкес жацартулар шыгарылганнан кешн бiрден iске асыру Yшiн колжетiмдi болады.
Мысалы, iOS 9-да косымшалардыц шшен iздеу мYмкiндiгi бар. Олардыц эркайсысында нэтижелердi белгiлi бiр iздеу суранысы бойынша кайтаратын арнайы эдiс жYзеге асырылуы керек. Нэтижесiнде, осы функционалдылык iске асырылган жергiлiктi iOS косымшалары Yшiн iOS жYЙесiндегi iздеу белiмi аркылы мазмунды iздеу мYмкiндiгi кол жетiмдi болады жэне косымшаларды, контактшерд^ окигаларды жэне баска акпаратты iздеу жYзеге асырылады.
Мобильдi цосымшаларды курастыруге арналган кросс-платформалыц технология жагдайында мундай функционалдылыкты жузеге асыру Yшiн iOS 9 шыгарылымын гана емес, сонымен катар сэйкес курылымныц жацартылуын кYтуге тура келедi жэне кашан колдау кeрсетiлетiнiн болжау мYмкiн емес.
-Тестшеудщ жещлд1п мен сапасы
^олданбаныц курылгыныц аппараттык ресурстарын пайдалануын бакылауга арналган жогарыда аталган куралдардан баска, курастырушiлер мен тестшеушшердщ карамагында технологиялардыц толык спектрi бар.
Бiрiншiден, багдарлама жумыс iстеп турган кезде жYЙенщ барлык параметрлерi автоматты тYрде баскарылады. Егер багдарлама ^тшгеннен кеп жадты немесе орталык процессор ресурстарын колдана бастаса, ол назардан тыс калмайды.
Екшшщен, бiрлiк сынактарын кещнен колдану мYмкiндiктерi-колданбадаFы эрбiр дерлiк эдiстi автоматты турде тестiлеу. Егер кодтыц кез-келген езгеруше байланысты косымшаныц бiр бeлiгi дурыс жумыс ютемей калса, жаца нуска жай жиналмайды, ал баFдарламашы оньщ себебiн бiрден кeредi.
Yшiншiден, кателердi кашыктан бакылау жYЙелерiн бiрiктiруде кец мYмкiндiктер бар. Эрбiр жергiлiктi жобада катеш жэне оныц себебiн кез-келген пайдаланушыныц KурылFысында керуге мумкiндiк беретш тиiстi функционалдылык бар.
5. App Store жэне Google Play косымшалар дYкенiн толык колдау
Екi компания да казiргi уакытта мYмкiн болатын тиiстi платформаларда косымшаларды пайдалану кезшде пайдаланушыларFа барынша оц тэж1рибе алуFа мYдделi.
Бул косымша мYмкiндiгiнше жоFары сапалы кeрiнуi керек дегендi бiлдiредi (егер экранныц ажыратымдылыFы жоFары болса жэне суреттер булыщыр болса, колданба App Store дYкенiнде кабылданбайды), мYмкiндiгiнше жылдам жумыс iстейдi (егер колданба элементтердщ шаFын тiзiмiн 20-30 секундта керсетсе, ол да ж1берш алмайды) жэне тутастай алFанда бэрi эдемi жэне ыщайлы болуы керек.
Егер осы параметрлердщ кез келгенi тым темен болса немесе мYлде орындалмаса, колданба дYкенге жiберiлмейдi. Егер олар мобильдi косымшаларды жасауFа арналFан кросс-платформалык технологиялармен кол жеткiзу ете киын жэне эдетте мYмкiн емес болса, олар сэйкес келмесе, аздщ eтiнiмiцiздi арнайы жарнама бeлiмдерiнде орналастыру Yшiн ешкашан тиiстi компаниялар карастырмайды(Featured).
Featured бeлiмдерiндегi косымшалардыц iшiнде интерфейс жYЙелiк болып табылмайтын ойын жобаларын коспаFанда, App Store да, Google Play де кросс-платформалык технологиялардыц кемепмен жасалмаFан.
Мобильд1 косымшаларды курастырудщ кросс-платформалык технологиясыныц артыкшылыктары
Кросс платформалык курастыру ортасыныц келесi жаFымды жактары бар:
1. Бiр уакытта бiрнеше платформаFа арналFан колданбаны енгiзу Yшiн азырак ресурстар кажет. Бул, шын мэншде, Android жэне iOS платформаларында Android жэне iOS Yшiн косымшаларды курастыруге арналFан кросс-платформалык технологияныц мэнi - бiрдей код екi платформада да жумыс ютейдь Жобада жумыс ютейтш баFдарламашылардыц дэл жартысы кажет. Дизайнер графиканыц бiр жинаFын Fана жасайды. Муныц бэрi жумыс уакытыныц санын жэне жоба бюджетiн кыскартады.
1. ^осымшаны iске асыру Yшiн бiрден бiрнеше платформаныц астына енгiзу Yшiн аз ресурстарды кажет етедi. Android Жэне iOS косымшаларын курастырудщ кросс-платформалык технологиясыныц мэш де осында. Android жэне iOS платформаларында косымшаларды курастыруде екi платформада да бiрдей код жумыс жасайды. Бул баFдарламашылардыц жумыс уакыты мен жоба бюджетш азайтуFа септiгiн тигiзедi.
2. Мобильдi косымшаларды курастыруFа аз уакыт кажет етедь Бiрегей интерфейс элементтерiнiц жэне кросс - платформалык косымшаларды курастырудыц карапайым технологияларыныц болмауына байланысты eнiмдердi курастыруFа уакыт аз болады.
ОФ "Международный научно-исследовательский центр "Endless Light in Science"
3. 0шмдi жацартудыц жещлдетшген цикль Егер жобамызга езгертулер eHri3y керек болса немесе кандай да 6ip катеш TY3eTy кажет болса, бул жоба кдмтылган барлык платформалар Yшiн бiрден жасалады.
4. Сайттыц мобильдi нускасын пайдалану мYмкiндiгi. Кеп жагдайда мобильдi косымшаларды курастырудщ кросс-платформалык технологиясына арналган тiлдер JavaScript тiлдер тобына юредь Сондыктан, егер сiзде жобаланып отырган сайттыц мобильдi нускасы бар болса, код пен акпараттардыц кепшiлiгiн косымша курастыруда езгерiссiз колдануга мYмкiндiк болады.
5. БiрыцFай колданбалы логиканы колдану. ^осымшаныц жумысына енгiзiлген Логика, барлык платформалар Yшiн бiрдей жумыс жасаyFа кепiлдiк берiледi. Бул кебiнесе операциялык жYЙелердiц эртYрлi архитектурасына байланысты кемшшктердщ бiрi болуы мYмкiн.
^орытынды.Техникалык турFыдан жэне жасалFан интерфейстщ сапасы турFысынан мобильдi косымшаларды курастыруда жергiлiктi технологияныц артыкшылыктары ете кеп деуге болады. Дегенмен, кросс-платформалык технологияларFа негiзделген салалар да бар: оларFа ойын секторларын жэне тестшеу жобаларын жаткызyFа болады.
^аз1рп тацда ойындарды курастыруда кросс-платформалык технологиялардыц басым кепшiлiгiн колданады. Бул сапаFа нуксан келтiрместен ойын жобасын курастыруды тездетедi, ейткенi бул жаFдайда арнайы графикалык курылымдар колданылады (ец танымалы - Unity
Егер кандай да бiр тестшеу еткiзy Yшiн, кез-келген бiр жобаны тез жасау шы^у кажет болса, бул жаFдайда жобаныц бiр уакытта бiрнеше платформада жумыс ютеуш талап етсе, кросс-платформаны iске асыру оцтайлы шешiм болып табылуы мYмкiн.
Егер курастырылатын жобамыз ойын болмаса, узак мерзiмдi дамyFа баFытталFан жэне пайдаланушылардан жаFымды эсер алуды кажет етсе, онда мобильдi косымшаны жергiлiктi тYPде жасау утымды болады. Мобильдi косыымшшаны курастыру эдiсi тацдалFаннан кейiн, косымшаны курастыру кунын талкылау уакыты да келедi.
1. Shoots K. Mastering PhoneGap Mobile Application Development. Packt Publishing Ltd. 2016. 61 p.
2. Redcar G. Develop mobile applications with ionic. CreateSpace Independent Publishing Platform. 2017. 122 p.
3. Griffith C. Mobile App Development with Ionic, Revised Edition Cross-Platform Apps with Ionic, Angular, and Cordova. O'Reilly Media. 2017. 42 p.
4. Snigdha B. Use Appy Pie to Build Your Mobile Apps // appypie.com [Electronic resource]. URL: https://www.appypie.com/use-appy-pie-build-mobile-apps (date of access: 25.01.2019).
5. Nathan Walker, Nathanael J. Anderson. Mastering NativeScript Mobile Development. Packt Publishing. 2017. 71 p.
6. Branstein M. The NativeScript Book building mobile apps with skills you already have. The Brosteins. 2018. 32 p.
7. Olsson S., Hunter J., Horgen B., Goers K.Professional Cross-Platform Mobile Development in C#. John Wiley & Sons, 2012. 33 p.
8. Reynolds M. Xamarin Mobile Application Development for Android. Packt Publishing. 2014. 48 P.
3D).
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1:
