Научная статья на тему 'МОБИЛ ИЛОВАЛАРДАН ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ФОЙДАЛАНИШ МЕТОДИКАСИ'

МОБИЛ ИЛОВАЛАРДАН ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ФОЙДАЛАНИШ МЕТОДИКАСИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
277
99
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Область наук
Ключевые слова
WAP / GPRS / EDGE / Bluetooth / Wi-Fi / Mobil / BOYD. / WAP / GPRS / EDGE / Bluetooth / Wi-Fi / Mobil / BOYD.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Мухаббат Зокиржон Қизи Тожибоева

Олий таълимда мутахассис кадрлар тайёрлаш сифатини оширишда таълим технологиялари асосий омиллардан биридир.Шу жумладан олий таълим муассасаларида костюм дизайни фанини “Mobile-learning” технологиясидан фойдаланиш асосида ўқитишни такомиллаштиришда таълим технологияларининг ўрни беқиёсдир. Бу йуналиш буйича кадрларни тайёрлашда таълим технологияларини ишлаб чиқишга янгича ёндашиш билан таълим самарадорлигини оширишда юқори натижаларга эришиш учун замин яратади деб хисоблаймиз.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

METHODOLOGY OF USING MOBILE APPLICATIONS IN THE EDUCATIONAL PROCESS

Educational technologies are one of the key factors in improving the quality of training in higher education.In particular, the role of educational technologies in improving the teaching of costume design in higher education institutions based on the use of mobile-learning technology is invaluable. We believe that a new approach to the development of educational technologies in the training of personnel in this area will pave the way for achieving high results in improving the effectiveness of education.

Текст научной работы на тему «МОБИЛ ИЛОВАЛАРДАН ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ФОЙДАЛАНИШ МЕТОДИКАСИ»

МОБИЛ ИЛОВАЛАРДАН ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ФОЙДАЛАНИШ

МЕТОДИКАСИ

Мухаббат Зокиржон кизи Тожибоева

Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2-kurs magistranti

bekj asurbek@mail. ru

АННОТАЦИЯ

Олий таълимда мутахассис кадрлар тайёрлаш сифатини оширишда таълим технологиялари асосий омиллардан биридир.Шу жумладан олий таълим муассасаларида костюм дизайни фанини "Mobile-learning" технологиясидан фойдаланиш асосида укитишни такомиллаштиришда таълим технологияларининг урни бекиёсдир.

Бу йуналиш буйича кадрларни тайёрлашда таълим технологияларини ишлаб чикишга янгича ёндашиш билан таълим самарадорлигини оширишда юкори натижаларга эришиш учун замин яратади деб хисоблаймиз.

Калит сузлар: WAP, GPRS, EDGE, Bluetooth, Wi-Fi, Mobil, BOYD.

METHODOLOGY OF USING MOBILE APPLICATIONS IN THE

EDUCATIONAL PROCESS

Mukhabbat Zokirjon kizi Tojiboeva

2nd year master's student at Tashkent State Pedagogical University named after Nizami

bekj asurbek@mail. ru

ABSTRACT

Educational technologies are one of the key factors in improving the quality of training in higher education.In particular, the role of educational technologies in improving the teaching of costume design in higher education institutions based on the use of mobile-learning technology is invaluable. We believe that a new approach to the development of educational technologies in the training of personnel in this area will pave the way for achieving high results in improving the effectiveness of education.

Keywords: WAP, GPRS, EDGE, Bluetooth, Wi-Fi, Mobil, BOYD.

КИРИШ

«Таълим тугрисида»ги конун хамда «Кадрлар тайёрлаш миллий дастури»нинг кабул килиниши Узбекистон Республикасида таълим тизимини кенг микёсда ислох килишнинг бошланиши булди [1-5]. Хрзирги кунда таълим жараёнига ахборот-коммуникация технологиялари (АКТ) шиддат билан кириб

келиши билан бирга, у таълимнинг самарадорлигини оширишда энг кулай омиллардан бири булиб колмокда. Таълим тизимини дунё стандартлари даражасига етказиш ушбу ислохотнинг мухим вазифаларидан биридир. Жахонда замонавий таълимнинг характерли томони шундаки таълимни ахборотлаштириш ва ахборий жамиятнинг эхтиёжини хисобга олган холда кадрларни тайёрлаш хисобланади. Бу Узбекистон Республикаси таълимида хам руй бермокда, ахборотлаштириш сохасидаги давлат сиёсати «ахборотресурслари, ахборот технологиялари ва ахборот тизимларини ривожлантириш хамда такомиллаштиришнинг замонавий жахон тамойилларини хисобга олган холда миллий ахборот тизимини яратишга каратилган».

АДАБИЁТЛАР ТАХДИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Шунинг учун хам илгор мамлакатлар таълим тизимида компьютер техникасидан, замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан унумли фойдаланишга каратилган изланишлар тухтовсиз кечмокда.Ушбу холатлар кадрларни тайёрлаш тизимида информатика фанининг урнини мухимлигини курсатиб [6-12] .

Информатиканинг асосий тушунчаларидан бири - бу ахборот коммуникация технологиясидир. Технология грек тилидан (techne) таржима килганда санъат, махорат, билиш маъноларини англатади, булар эса уз навбатида жараёнлардир [13-16].

Жараёнлар - бу куйилган максадга эришиш учун маълум харакатлар мажмуасидир.

Мобил укитиш - бу мобил технологияларни куллаган холда, якка, гурухли ва жамоали таълим олишнинг дарс ва дарсдан ташкари укув фаолиятларини уз ичига бириктириш имкониятига эга булган таълим олишнинг махсус шакли. Таълим жараёнида "Мобил укитиш" ибораси куйидагиларча талкин этилиши мумкин:

- Таълим олишдаги курилма (ихтиёрий мобил курилмалар ва тармок технологиялар);

- Ургатувчи (укитиш жараёнида курилма укув аудиториясида ёки аудиториядан ташкарида жойлашган булиши мумкин);

- Дарс турига караб укув жараёнига куллаш (бошка мактаб, шахар еки региондан булган Интернетдаги виртуал-укитувчи).

Мобил укитишни оммавий тарзда укув жараёнига тадбик этиш учун куйидаги ташкилий-педагогик талабларга эътибор каратиш лозим:

- Таълим амалиётида планшет, нетбук ва ноутбуклар асосида мобил синфлар ташкил этиш;

- BOYD (Bring your own device-шахсий курилмангни олиб кел) йули асосида таълим олиш (таълим олувчилар машгулотга шахсий мобил курилмасини олиб келади).

Таълим муассасасида Интернетга уланишга эркин рухсат бериш нафакат аудитория хоналарида, балки каридорларда, библиотекада, фаоллар залида махсус худудлар ташкил этиш максадга мувофик [17-21].

Мобил таълимнинг афзалликлари куйидагилардир:

1. Таълим олувчиларга жойни эркин узгартириш имкониятини беради;

2. Имконияти чекланган таълим олувчиларга мобил воситалардан фойдаланган холда укиш имкониятини беради;

3. Шахсий компьютер ва когозли укув адабиётига эхтиёж булмайди;

4. Замонавий симсиз технологиялар ёрдамида фойдаланувчилар орасида укув ресурслар таркалиши енгиллашади (WAP, GPRS, EDGE, Bluetooth, Wi-Fi);

5. Мобил укитишда мультимедияли контентдан фойдаланилади, яъни, ахборотлар турли шаклларда ифода этилади: матнли, график, овозли.

Шундай холатда таълим олувчиларда укув ресурсини узлаштириш ва эслаб колиш самарадорлиги ошади, таълим олиш мотивацияси ривожланади. Агарки таълим олувчиларда топширикларни бажаришга кизикиш булса, бундай холда ихтиёрий укитувчи аудитория жонланиши, таълим олишга мотивация ривожланиши хамда узлаштириш самарадорлиги ошишини хеч иккиланмасдан айта олиши мумкин булади [22-25].

Мобил укитишни жорий этишдан асосий максад:

□ Таълим сифатини ошириш;

□ Таълимда АКТ интеграциясини жорий этиш ва куллаб кувватлаш;

□ Укув материални таълим олувчилар томонидан узлаштириш самараси ошириш;

□ Таълим жараёнига шакллантирувчи бахолаш (уз хатоларини тахлил этиш, узузини бахолаш) ва дифференциалланган таълим технологияларни жорий этиш;

□ Стандартлашган тестларни топшириш курсаткичини усиши;

□ Таълим олувчиларда умри давомида узлуксиз таълим олиш имконияти мавжудлиги;

□ "Таълим муассасаси - оила - таълим муассасаси" алокасини урнатилиши ва унинг ривожланиши.

Британия Очик университети профессори Майк Шарпалз уз илмий тадкикот ишларида мобил таълимни тахлил этиб келган. 2002 йил Бирмингем шахрида Майк Шарпалз уз маърузасида мобил таълимнинг 3 та негизи хакида тухталиб утади:

Construction, ConversationandControl. Яъни, укитувчи ва таълим олувчи уртасидаги тушунишни яратиш, улар уртасидаги сузлашув ва укув жараёнини укитувчи томонидан назорат килиш [26].

МУ^ОКАМА

Тадкикотга кура ЮНЕСКО томонидан мобил укитишни бир катор афзалликлари тахлил этилган:

Таълимга имконият ва таъминотни кенгайтириш буйича рухсат бериш. Дунё буйича фойдаланаётган интеллектуал мобил курилмалар таълим олувчиларга катта эркинликни беради, яъни таълим олиш мотивациясини оширишда укувчилар уз темпида факат олдинга харакат килиш ва шахсий кизикишларини бошкариш имкониятига эга булади.

Бир зумдаги тескари алока ва укитиш натижасининг бахоси. Мобил технологиялар укитиш натижасини бахолаш жараёнини тезлаштиради хамда укувчи ва укитувчиларга эришган муваффакиятларини тезрок кузатиш имкониятини беради. Олдинги вактларда таълим олувчилар уз билимларига куйилган бахоларни, такриз ва тавсияларни узок муддат кутишга тугри келарди. Х,озир эса мобил курилмаларнинг интерактив функциялари ёрдамида бахолаш жавоблари бир зумда чикиши амалиётда куриниб турибди.

Бахолар тугрисидаги хужжатларни йигиш, тахлил этиш, таксимлаш жараёнини автоматлаштириш натижасида мобил технологиялардан фойдаланиш педагогларнинг иш унумдорлигини оширади. Укувчилар билимини тезкор бахолайдиган мобил иловаларга Plickers, Socrative ларни келтириш мумкин.

Ихтиёрий вактда ва ихтиёрий жойда таълим олиш. Мобил курилмалар укув жараёнини жой ва вактдан катъий назар ташкиллаштириш имкониятига эга [27].

Мобиллаштиришда 2 та асос мавжуд: биринчи томондан, педагог жисмонан таълим муассасасида катнаша олмаса, таълимий дастурларни педагогнинг ихтиёридаги жойда амалга ошириш имконияти мавжуд. Иккинчи тарафдан эса, замонавий технология, айникса берилганларни булутли саклаш тизими ёрдамида таълим олиш имкониятини беради. Бундай холатда таълим олувчи шахсий мобил курилмасини алмаштириши мумкин, лекин унинг барча укув материалларига булутли саклаш тизими асосида фойдаланиш рухсати булади. Бундан ташкари топширикларни бажаришда турли техник курилмалардан фойдаланиши хам мумкин [28].

НАТИЖА

Аудиторияда укув машгулотига берилган вактдан унумли фойдаланиш. Юнеско тадкикотлари шуни курсатадики, мобил курилмалар ёрдамида укитувчилар берилган вактдан унумли фойдаланиш имкониятига эга. Агар таълим

олувчилар янги материални уйда узлаштириб келса дарсда ушбу материални тахлил, музокара килиш, биргаликда узлаштириш имконияти яратилади [29].

Имконияти чекланган укувчиларга ёрдам. Матнни масштабини катталаштириш, овозли транскрипция, матнни овозга узгартириш ва геолокация килиш каби мобил технологияларнинг афзалликлари имконияти чекланган укувчиларни таълим олиш самарадорлигини оширишда ёрдам беради.

CambridgetoAfrica ташкилоти («Кембридж-Африкага») Угандадаги эшитиши чекланган укувчилар учун махсус дастур ишлаб чикди. Укувчилар укув дастури билан танишади хамда мобил курилма ва инновацион SMS - тизим ёрдамида укитувчилар билан хамкорликни урнатади [30].

Бошкарув ва коммуникация сифатини ошириш. Оддий алока операторларидан кура мобил курилмалар ёрдамида хабарлар тезрок, ишончлирок, сифатлирок ва камхаражатли булиб етказилиши муносабати билан таълим олувчи ва педагоглар ахборот алмашишда купинча мобил курилмалардан фойдаланиб келишмокда. Педагоглар талабалардан топширикларга жавобларни, ота-оналар эса уз фарзандларининг ютуклари буйича маълумотлардан хабардор булиб туришлари мумкин булади. Шунга кура таълим муассасаларда мобил таълимни ташкил этиш учун йилда 365 кун, хафтада 7 кун, суткада 24 соат wеб браузерлар, wеб мижоз, махсус мобил иловалар оркали муассасанинг барча ахборот ресурсларига рухсат булиши, шунингдек, таълим муассасаси худудида Интернет ва ахборот ресурсларига хавфсиз киришни таъминлаш лозимдир.

ХУЛОСА

Энди машгулот учун кандай иловани танлаш ва машгулотнинг кайси кисмида ундан фойдаланиш хакида уйлаб куришимиз лозим. Машгулотга тайёргарлик жараёнида шуни эсда тутиш керакки, мобил иловадан бутун дарс давомида фойдаланиш максадга мувофик эмас. Шунинг учун шундай битта илова танлаш ва ушбу иловадан дарснинг бир кисмида фойдаланиш жоиздир.

Куйидаги холатларга эътибор каратиш мухим хисобланади:

1. Илованинг имконияти.

2. Иловани турли хил мобил курилмаларга урнатишда рухсат берилишини хисобга олиш.

3. Бепул рухсатнинг мавжудлиги.

4. Иловани охирги марта качон янгиланганлиги.

5. Иловага берилган салбий фикр ва мулохазаларни эътиборга олинганлиги.

6. Иловани шахсий мобил курилмада тестдан утганлиги.

Мобил иловалардан ихтиёрий машгулот турида фойдаланиш мумкин:

□ Янги мавзуни узлаштириш-укув материалдан иборат илова (электрон

дарсликлар)

□ Мустакил таълим олиш-контентларни яратиш учун иловалар

□ Тадкикот фаолияти-виртуал лаборатория иловалари

□ Уз-узини текшириш ёки назорат килиш-машк килдирувчи иловалар. Ниелсен аналитик агентлиги мобил курилмалардаги иловалардан таълим

жараёнида фойдаланиш буйича тажриба утказиб, батафсил статистика маълумотларини тахлил килиб утишган. Тадкикот натижалари шуни курсатдики, мобил иловалардан фойдаланиш даражаси барча давлатларда юкорилиги, жумладан уртача фойдаланиш даражаси 85% дан 99 % гачани ташкил этганлиги аникланган.

REFERENCES

[1] Халк таълими. - Тошкент, 1997. - № 5. - С. 4-16.

[2] Педагогические технологии и педагогическое мастерство. Учеб. пособие. -Тошкент: ТДПУ, 2003. - 192 с.

[3] Арипов М. ва бошк. Информатика. Касб-хунар коллежлар учун дарслик. -Тошкент, 2002. - 203 б.

[4] Бисиркин, П.М. Применение технических средств обучения в учебном процессе / П.М. Бисиркин // Научный вестник Львовского государственного университета внутренних дел. Серия психологическая. - Львов, 2008.

[5] Бурлаков М.В. CorelDRAW 12, Санкт-Петербург, 2004. -682 с.

[6] Воинова М.Г. Педагогические технологии и педагогическое мастерство. -Ташкент: «IQTISOD-MOLIYA», 2006. - 160 с.

[7] Гудков С.А. Формирование знаний и умений в области компьютерной графики у учащихся учреждений среднего специального образования (на примере подготовки художников-дизайнеров): Автореф. дис. ... канд.пед.наук. - Москва, 2014. - 21 с.

[8] Ruziev E., Ashirbayev A. Muhandislik grafikasini o'qitish metodikasi (darslik) -T.: «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2010 yil (248 bet).

[9] Ashirbayev A., Ergashev T. Common Mistakes and Teir Warning in Teaching Drawing. Yeastern European Scientific Jornal. Abgabe № 5-2018. ISSN: 2199-7977 Sopyright: Kommuniikations-und Verlagsgesellschaft mbH, Dusseldorf - Germany 378-380 b.

[10] Ashirbayev A., Ergashev T., Tillaeva D.Tupical Mistakes that Occur in the Process of Learning to Draft. International Journal of Progressive Sciences and Technologies (IJPSAT). ISSN: 2509-0119. General Publiic Jicense, Spanish. Vol. 17 No. 1 October 2019, pp. 294-296.

[11] Valiev, A. (2021). About the features of the perspective of simple geometric shapes and problems in its training. Зб^рникнауковихпраць SCIENTIA.

[12] Malikov, K. G. (2020). THEORY AND PRACTICE OF CONSTRUCTION OF

AXONOMERTIC PROJECTS. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 8(9).

[13] Gulomova, N. (2021). CHIZMA GEOMETRIYA, CHIZMACHILIK DARSLARIDA TALABALARGA TESTLAR ORQALI ULARNING BILIMINI ANIQLASH. ГРААЛЬНАУКИ, (4), 404-408.

[14] Xalimov, М., & Farxodova, Z. (2021). DEVELOPING STUDENTS'CREATIVE ABILITIES BY MAKING PROBLEM SOLUTION SITUATION IN DRAWING SUBJECT. 36ipHUKHayKoeuxnpa^A'OrOZ.

[15] Усмонов, Б. Ш., Дадабоева, Д. И., & Валиева, З. Т. (2021). NX-ЭТО ИНТЕГРИРОВАННОЕ РЕШЕНИЕ ДЛЯ ПРОЕКТИРОВАНИЯ ПРОДУКТОВ, РАЗРАБОТКА И ПРОИЗВОДСТВО. Scientific progress, 2(1), 825-834.

[16] Мирзалиев, З. Э., Халимов, М. К., Маликов, К. Г., & Абдухонов, Б. Х. (2017). Методика использования нового механизма для построения аксонометрических проекций. Молодой ученый, (8), 1-6.

[17] Gafurovich, M. K. (2021). Axonometry New Practical Graphical Methods For Determining System Parameters. Psychology and Education Journal, 58(2), 5710-5718.

[18] Мурадов, Ш. К., Халимов, М. К., Мирзалиев, З. Э., &Рамазанова, Г. С. (2017). Определение параметров формы и положения кривых 2-го порядка. Молодой ученый, (7), 454-457.

[19] Валиев, А. Н., Туланова, Д. Ж., & Гуломова, Н. Х. (2018). Современные педагогические и инновационные технологии обучения на занятиях по черчению. Молодойученый, (3), 183-184.

[20] Saydaliyev, S., & Gulomova, N. (2019). Development of Spatial Thinking of Students Based on the Traditions of Eastern Architecture. International Journal of Progressive Sciences and Technologies, 14(2), 210-214.

[21] Gulomova, N. (2021). Use of interactive methods for students in teaching drawing lessons (on the example of views). ACADEMICIA: AN INTERNATIONAL MULTIDISCIPLINARY RESEARCH JOURNAL, 11(1), 1637-1642.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

[22] Gulomova, N., & Saidaliyev, S. (2020). Development of Emergency Image in Students Psychological-Pedagogical Problems. International Journal of Progressive Sciences and Technologies, 18(2), 181-186.

[23] Tashimov, N. E., Student, M., Zoitov, S., & Oblakulova, L. (2019). METHODS OF DEVELOPMENT AND APPLICATION IN THE EDUCATIONAL PROCESS OF COMPUTER TECHNOLOGY IN TEACHING GRAPHIC DISCIPLINES. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 7(12).

[24] Alimovich, N. E. (2021). Determination Of General Positions For The Solution Of Geometric Tasks. International Journal of Progressive Sciences and Technologies, 25(2), 237-241.

[25] Jabbarov, R. (2021). DEVELOPING STUDENTS 'CREATIVE ABILITIES THROUGH TEACHING "LANDSCAPE COLOR PICTURE" IN HIGHER

https://doi.org/10.47100/conferences.v1i1.1088

[26] Jabbarov, R., &Rasulov, M. (2021). FURTHER FORMATION OF STUDENTS' CREATIVE ABILITIES BY DRAWING LANDSCAPES IN

30.04.2021.v2.09

[27] Jabbarov, R. (2021). PRIORITIES FOR THE DEVELOPMENT OF PAINTING. Конференции, 7(1). https://doi.org/10.47100/conferences.v 1i1.952

[28] Хасанов, А. А., & Урокова, Ш. Б. К (2021). ЦИФРОВИЗАЦИЯ ОБРАЗОВАНИЯ НА СОВРЕМЕННОМ ЭТАПЕ РАЗВИТИЯ ИНФОРМАТИЗИРОВАННОГО ОБЩЕСТВА. Scientific progress, 2(1), 300-308.

[29] Abdurashidovich, X. A., & Nigmanovna, M. F. (2019). ACCESS TO ELECTRONIC EDUCATIONAL RESOURCES IN THE EDUCATION SYSTEM. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences Vol, 7(12).

[30] Xasanov, A. A., & Mirjamolova, F. N. (2019). Access to electronic educational resources in the education system. European Journal of Research and Reflection in Educational Sciences, 7(12), 442-445.

EDUCATION

SYSTEM. Конференции, 1(1).

PAINTING. Зб1рникнауковихпрацъА0ГОЕ.

https://doi.org/10.36074/logos-

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.