Научная статья на тему 'Минтақалар минерал хом ашё ва табиий захираларидан самарали фойдаланиш'

Минтақалар минерал хом ашё ва табиий захираларидан самарали фойдаланиш Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
1473
149
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МИНЕРАЛ-ХОМ АШЁ ЗАХИРАЛАРИ / ФОЙДАЛИ қАЗИЛМАЛАР / ТАБИИЙ САЛОҳИЯТДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ / МИНЕРАЛЬНО-СЫРЬЕВЫЕ РЕСУРСЫ / RAW-MATERIAL RESOURCES / ПОЛЕЗНЫЕ ИСКОПАЕМЫЕ / MINERALS / ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПРИРОДНОГО ПОТЕНЦИАЛА / EFFECTIVE USE OF NATURAL POTENTIAL

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Абдураҳимов Дониёр Абдуҳалилович

There is considered in the article mineral raw material resources as object of consumption of both domestic and foreign market. Nevertheless products of mining industries have to be directed first of all to the solutions of important problems of national economy. Thus, strengthening the base of mineral resources is the problem of effective and rational these utilization is essential.Минерально-сырьевые ресурсы считаются объектом потребления внутреннего и внешнего рынков. Вместе с тем, продукты горной промышленности должны направляться, прежде всего, на решение важных проблем национальной экономики. Исходя из этого, в статье рассматриваются вопросы дальнейшего развития минерально-сырьевой базы и рационального их использования.There is considered in the article mineral raw material resources as object of consumption of both domestic and foreign market. Nevertheless products of mining industries have to be directed first of all to the solutions of important problems of national economy. Thus, strengthening the base of mineral resources is the problem of effective and rational these utilization is essential.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Минтақалар минерал хом ашё ва табиий захираларидан самарали фойдаланиш»

Абдура^имов Д.А.,

Мирзо УлуFбек номидаги Узбекистон Миллий университети «Иктисодиёт» факультети «Иктисодиёт назарияси» кафедраси укитувчиси

МИНТАКАЛАР МИНЕРАЛ ХОМ АШЁ ВА ТАБИИЙ ЗАХИРАЛАРИДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ

АБДУРАЦИМОВ Д.А. МИНТАКАЛАР МИНЕРАЛ ХОМ АШЁ ВА ТАБИИЙ ЗАХИРАЛАРИДАН САМАРАЛИ ФОЙДАЛАНИШ

Бозор иктисодиёти шароитида минерал-хом ашё захиралари х,ам ички, х,ам ташки бо-зорнинг истеъмол объекти булганлиги туфайли, tof-кон саноати ишлаб чикараётган мах,сулотлар миллий иктисодиётнинг мух,им ижтимоий-иктисодий муаммоларини ечиш-га йуналтирилган булиши лозим. Шулардан келиб чикиб, маколада бозор иктисодиёти шароитида мамлакат минерал-хом ашё базасини мустах,камлашда улардан самарали ва окилона фойдаланиш масалалари ёритилган.

Таянч иборалар: минерал-хом ашё захиралари, фойдали казилмалар, табиий салох,иятдан самарали фойдаланиш.

АБДУРАХИМОВ Д. А. ЭФФЕКТИВНОЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ МИНЕРАЛЬНОГО СЫРЬЯ И ПРИРОДНЫХ РЕСУРСОВ РЕГИОНОВ

Минерально-сырьевые ресурсы считаются объектом потребления внутреннего и внешнего рынков. Вместе с тем, продукты горной промышленности должны направляться, прежде всего, на решение важных проблем национальной экономики. Исходя из этого, в статье рассматриваются вопросы дальнейшего развития минерально-сырьевой базы и рационального их использования.

Ключевые слова: минерально-сырьевые ресурсы, полезные ископаемые, эффективное использование природного потенциала.

ABDURAXIMOV D.A. OF REGIONANAL MINERAL AND NATURAL RESOURCES AND THE USSES OF EFFECTIVE THESE UTILIZATION

There is considered in the article mineral raw material resources as object of consumption of both domestic and foreign market. Nevertheless products of mining industries have to be directed first of all to the solutions of important problems of national economy. Thus, strengthening the base of mineral resources is the problem of effective and rational these utilization is essential.

Keywords: raw-material resources, minerals, effective use of natural potential.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

Минерал-хомашё захиралари цар бир мамлакатнинг энг муцим ицтисодий салоциятидир. Ундан олинаётган мацсулотлар инсонларнинг хилма хил эцтиёжларини цондиришга хизмат цилади. Минерал хом ашёдан турли металлар, ёцилги, цурилиш материаллари, химикатлар, цишлоц хужалиги учун умтлар ишлаб чицаришда фойдала-нилади.

Ер остидаги минерал х,осилалар к,иди-рилмаган ва бах,оланмаган булса, улар минерал хомашё сифатида куриб чикилиши мумкин. Х,олбуки, уларни аниклаш ва кидиришга мех,нат сарфланган. Аммо ер остидаги бундай минерал-хомашё захиралари потенциал захиралар х,исобланади, холос. Улар ер баFридан казиб олингандан кейингина х,акикий минерал хомашёга ай-ланади. Минерал хомашё тушунчаси фой-дали казилма тушунчаси билан узвий боF-ликдир.

Фойдали казилма - ишлаб чикарувчи кучлар ривожланишининг х,озирги даража-сида саноатда фойдаланиш учун ярокли булган ер кобиFидаги табиий минерал мод-далардир. Улар ер остидан казиб олингандан кейин минерал хомашё куринишига эга булади. Шундай килиб, ер баFридан казиб олинган, халк хужалиги ах,амиятига эга булган фойдали казилмалар минерал хом ашё дейилади. Мамлакатда муайян муддат-да кидирилган, аникланган, бах,оланган х,амда прогноз килинган фойдали казилмалар эса минерал захиралар деб аталади1.

Фойдали казилмаларнинг табиатдаги микдори фойдаланишдаги максадига кура, маъданли ва номаъдан фойдали казил-маларга булинади. Суюк ва газсимон фойдали казилмалар алох,ида гурух,ни ташкил этади.

Конларнинг геологик урганилиш дара-жаси, геологик топилмалар, фойдали казилмалар таркиби ва хоссаларининг урганилиш даражаси, тоF ишлари микдори ва тавсифи х,амда ишлаб чикариш техноло-

1 Кобахидзе Л.П. Экономика геологоразведочной отрасли. - М., «Недра», 1990. -С. 22.

гиясига караб, кон захиралари 4 категория-га булинади. Булар: А, В, С1, С2.

А категорияга турлари ва технологик хоссалари урганилган фойдали казилма захиралари киради. Фойдали казилмаларнинг В категориядаги захиралари руда жисмла-рининг ётиши х,олатлари, табиий турлари ва саноат навлари билан белгиланади. Бундай захиралар кидириб топилган ва чега-раланган булади.

С1 категорияга киритилган фойдали казилмалар захиралари конларнинг ало-х,ида участкаларидан олинган технологик намуналарни урганиш асосида аникланади, аммо рудаларнинг хиллари, сифати ва технологик тавсифлари аникланмаган булади.

Захиралар геологик, саноат ах,амиятига молик ва эксплуатацион хилларга булинади. Минерал захираларга булган талаб вактга караб узгариб туради ва у жамиятнинг ри-вожланиш даражаси, ишлаб чикариш эх,тиёжлари, шунингдек, техника тараккиёти ва иктисодий имкониятига боFлик булади. Табиий минерал моддалар уларга булган эх,тиёж ва амалда улардан фойдаланиш усуллари пайдо булгандагина минерал захираларга айланади. Техника билан курол-ланганлик даражаси нечоFлик юкори булса, фойдали казилмалар ассортименти шунча-лик куп булади ва минерал хом ашёнинг куплаб янги турлари саноат ишлаб чикаришига жалб этилади. Масалан, саноат ах,амиятига эга булган тошкумирдан факат XVII аср охиридан, нефтдан XIX аср урталаридан, алюминий, магний, хром ва нодир элементлар маъданларидан ва ка-лийли тузлардан XIX аср охири ва XX аср бошларидан, уранли маъданлардан эса XX

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

аср урталаридан бошлаб фойдали казилма сифатида фойдаланиб келинмокда.

Одатда, фойдали казилмалар захиралари ва прогноз килинган захиралар микдорий жих,атдан бах,оланади. Дунё ва айрим мам-лакатлар минерал-хом ашё балансида х,ар бир фойдали казилма тури захираларининг 70-80%дан ортиFи йирик ва жуда катта конлар х,исобига туFри келади, колганлари уртача катталикдаги ва куплаб майда кон-ларда жамланган.

Умуман, кидириб топилган фойдали казилмаларнинг талайгина кисми маъдан микдорига нисбатан оз булган, ёки катта чукурликда ва мураккаб тоF-геологик ша-роитларда жойлашган конларда жамланган.

Минерал захираларни саноат йусинида узлаштириш уларни бах,олаш (илмий-тадкикот, излаш ва геологик кидирув иш-лари) ва х,ажми, саноатнинг узига хос хусу-сиятлари ва жамиятнинг ижтимоий-икти-содий ривожланишига боFлик х,амда хужа-лик минерал-хомашё секторининг мамлакат иктисодиётидаги роли билан белгиланади, казиб чикариш, бойитиш ва кайта ишлаш-ни уз ичига олади.

Минерал захираларнинг кайта тиклан-маслиги улардан окилона фойдаланиш за-рурати, казиб чикариш, кайта ишлаш ва та-шишда нест-нобуд булишини камайтириш, шунингдек, иккиламчи хом ашё сифатида ишлатиш ва минерал захиралардан фойда-ланишда экологик-иктисодий ёндашувга риоя килиш лозимлигини такозо этади.

Минерал-хом ашё захираларига булган эх,тиёж истеъмол мах,сулотлари ишлаб чикаришга нисбатан жадал суръатларда ортиб бормокда. Бу, асосан, ишлаб чикаришни ривожлантириш ва такомил-лаштириш, унинг энергетик ва техникавий куролланганлик даражасини ошириш учун куп микдорда табиий захиралар зарурлиги билан белгиланади.

Минерал-хом ашё захиралари ролининг ортиб бориши уларга нисбатан эх,тиёжнинг усиши билангина эмас, балки уларнинг

узига хос хусусиятлари ва мех,нат унумдор-лигига таъсири билан х,ам белгиланади. Бундан ташкари, ишлаб чикаришни ривожлантириш суръатлари ва даражаси куп жих,атдан фойдали казилмалардан фойдаланиш самарадорлиги куламлари ва дара-жасига боFликдир.

Узбекистон Республикасида ишга соли-наётган фойдали казилма конлари бошка мамлакатлардан узининг жуда катта захиралари билангина эмас, балки куйидаги бир катор хусусиятлари билан х,ам ажралиб туради:

биринчидан, табиий ва минерал-хомашё захиралари йирик конларда тупланган булиб, уларни казиб олинган жойнинг узидаёк комплекс кайта ишлаш имконияти бор;

иккинчидан, фойдали казилмаларнинг купгина турлари таркибида фойдали ком-понентлар юкори даражада булибгина колмай, катта микдорда йулдош элемент-ларга х,ам эга;

учинчидан, конларнинг купчилигида очик усулда ишлаш мумкин, рудаларни бойитиш технологияси х,ам нисбатан од-дий. Бу технология куп микдорда фойдали компонентлар чикариш ва жах,он бозорида харидоргир мах,сулот олишни таъминлайди;

туртинчидан, купгина фойдали казилма конлари яхши узлаштирилган, ах,оли зич яшайдиган ^удудларда жойлашган. Улар кулай транспорт инфратузилмаси, шу жум-ладан, суюк ва газ х,олатидаги фойдали казилмалар учун кувур транспортига эга.

Бир катор фойдали казилмалар, чунон-чи, олтин, уран, мис, табиий газ, вольфрам, калий тузлари, фосфорит, каолин буйича Узбекистон тасдикланган захиралар ва истикболли рудалар жих,атидан дунёда етакчи уринларни эгаллайди.

Маълумки, бозор иктисодиёти шароити-да минерал-хом ашё захиралари х,ам ички, х,ам ташки бозорнинг истеъмол объекти булиб х,исобланади. Шу туфайли, тоF-кон саноати ишлаб чикараётган ма^сулотлар миллий иктисодиётнинг куйидаги муаммо-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

ларини ечишга йуналтирилган булиши ло-зим:

• халк хужалиги талабини анъанавий турдаги минерал-хом ашёлар билан тулик таъминлаш;

• ташкаридан кириб келаётган минерал-хом ашёлар урнини тулдириш;

• миллий хужаликнинг янги сох,аларини хом ашё билан таъминлаш;

• экологик вазиятни (кимёвий уFитларни табиий уFитларга алмаштириш) ва санитар-гигиеник вазиятни (йод, бром, шифобахш минераллар) яхшиланишини ташкил этиш;

• ташки бозорни узлаштириш ва ижо-бий савдо балансини ташкил этиш.

Шулардан келиб чикиб, бозор икти-содиёти шароитида мамлакат минерал-хомашё базасини мустах,камлашда улардан самарали ва окилона фойдаланиш лозим.

Узбекистонда Менделеев даврий жадва-лининг деярли барча элементлари топил-ган. Хозирга келиб, республикада 2900 дан ортик фойдали казилма конлари ва улар намоён булган истикболли жойлар, 100 хилга якин минерал хом ашё кидириб то-пилган, шундан тахминан 65 туридан х,озирдаёк саноат ва кишлок хужалигида фойдаланилмокда.

1000 тага якин кон, шу жумладан, 168 та нефть, газ ва кондесат кони, 51 та ким-матбах,о металлар кони, 41 та рангли, но-дир ва радиоактив металлар кони, 3 та кумир кони, 22 та кон - маъдан, 14 та кон -кимёвий ва 24 та яркирама тош хом ашёси кони, 522 та турли максадда фойдаланила-диган курилиш материаллари ва 151 та чу-чук ва минерал ер ости сувлари конлари кидириб топилган. Хозирча уларнинг 45 фоизи ишлатишга жалб килинган.

Республикамизнинг умумий минерал-хом ашё салох,ияти тахминан 3,5 триллион долларни ташкил килади. Ишлатиш учун тайёрлаб куйилган фойдали казилмалар за-хиралари 1025 млрд АКШ долларига бах,оланмокда. Шуни кайд килиш керакки, республикада нисбатан киска муддат ичида

200 млрд доллар микдорида хом ашё казиб олинди1.

Тайёрлаб куйилган захиралар негизида республикада 535 та кон, шахта, карьер, нефть-газ конлари, 420 та сув олиш жойла-ри, бальнеологик шифохоналар, шифобахш сувларни куйиш шохобчалари ишлаб ту-рибди. Узлаштиришга тайёрлаб куйилган минерал-хом ашё захиралари нафакат ишлаб турган кон казиб чикариш мажмуала-рининг узок муддатли истикболини таъ-минлайди, балки уларнинг кувватини оши-риш, энг мух,им фойдали казилмалар (ол-тин, уран, мис, кУрFошин, рух, кумуш, литий, фосфоритлар, калий тузлари, флюорит, кварц-дала-шпат, агрокимёвий маъ-данлар ва бошкалар) казиб олишни кайтадан ташкил этиш имконини х,ам бера-ди. Хар йили республика конларидан тахминан 5,5 млрд доллар микдорда фойдали казилмалар олинмокда ва улар урнига 6-7 млрд долларлик янги захиралар кушил-мокда.

Республикамиз мух,им фойдали казилмалар каторига кирувчи: олтин, уран, мис, табиий газ, вольфрам, калий тузлари, фосфоритлар ва каолинларнинг тасдикланган захиралари ва уларнинг келажакдаги истик-боллари буйича дунёда етакчи уринларни эгаллайди.

Аксарият конларнинг бир-бирига якин жойлашганлиги ва учрайдиган фойдали кушимчаларни казиб олиш мумкинлиги объектларнинг ах,амиятини анча оширади. Аммо минерал-хом ашё негизини ривож-лантиришда катта имкониятлар борлигига карамай, бу сох,ада купгина муаммолар х,ам мавжуд.

Кейинги йилларда жах,он бозорида олтин ва бошка рангли металларнинг нархи жуда пастлаб кетди. Бу х,ол энергетика хом ашёсига х,ам тааллуклидир. Бундай шароит-да факат юкори сифатли, яъни таркибида фойдали кушимчалар микдори куп, ишла-

1 Тошпулатова Л.М. Минтаканинг ижтимоий-иктисодий салохияти. - Т.: ТДИУ, 2004. -123-б.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

1-жадвал. Узбекистан энергетикаси буйича статистика1

Йил Улчов бирлиги Хажми Жах,он рейтингидаги урни

Табиий газ казиб олиш 2014 миллиард куб фут 0 -

Табиий газнинг разведка килинган захиралари 2015 триллион куб фут 65 19

Кумирни бирламчи казиб олиш 2013 минг тонна 4508 35

Кумирнинг бирламчи экспорти 2013 минг тонна 43 42

Нефть хом ашёси (разведка килинган захиралар) 2015 миллиард баррель 0,6 43

тиш шароитлари ва маъданларни кайта ишлаш усулига кура, технологик жих,атдан илFор ва экологик таъминоти юксак дара-жада булган минерал хом ашё захиралари ракобатбардош булиши мумкин.

Умуман, жах,он бозорининг узгарган ша-роитларида Узбекистон Республикаси минерал хом ашё негизини реструктуралаш-тириш муаммосини илгари сурмокда. Бу-нинг учун барча тоифадаги саноат захиралари ва прогноз килинган захиралар киска муддат ичида геологик-иктисодий бах,ола-ниши керак.

Узбекистонда бирламчи энергиянинг умумий истеъмоли 2014 йилда тахминан 2,04 квадриллион британия иссиклик бир-лиги (БИБ)ни ташкил этади. Истеъмолнинг асосий кисмини табиий газ (85%), кол-ганини эса нефть мах,сулотлари (6%), кумир (4%) ва гидроэнергия (5%) ташкил килади2.

Узбекистонда углеводород захиралар устидан давлат назорати урнатилган. Мам-лакатда Узбекнефтегаз давлат компанияси тузилиб, у нефть сектори ва табиий газ сек-торини назорат килади. Узбекистон х,уку-мати асосий эътиборни, биринчи навбатда, янги конларни очишга инвестициялашга эмас, балки ички талабни кондириш учун мавжуд нефть ва газ конларидан казиб олишга каратди.

1 http://www.eia.gov/beta/international/country. cfm?iso = UZB

2 http://www.eia.gov/beta/international/country.

cfm?iso = UZB

Россиянинг «ЛУКОЙЛ» ва «Газпром» х,амда Хитой миллий нефть-газ корпорация-си (CNPC) Узбекистон нефть ва газ саноати-га фаол инвестиция киритувчи компания-лар х,исобланади.

«Oil and Gas Journal» маълумотларига асосан, 2015 йил январь ойи х,олатига кура, Узбекистон 594 млн баррель урганилган нефть захирасига эга булган. 2014 йилда Узбекистонда суткасига 67000 баррель нефть ва бошка ёк1илFи мах,сулотлари иш-лаб чикарилган. Маълум булган нефть ва газ конларининг деярли 60%и Бухоро-Хива минтакасида жойлашган. Бу х,удуд мамла-катда казиб олинадиган нефтнинг 70%ини таъминлайди3.

Узбекистонда учта нефтни кайта ишлаш заводи мавжуд булиб, улар ФарFона, Олтиарик ва Бухорода жойлашган. Ушбу заводларнинг хом нефтни дистиляциялаш кучи суткасига 224 000 баррелни ташкил килади.

Республикамиз Президенти Ислом Каримов бу х,акда шундай дейдилар: «Барчамиз яхши англаб олишимиз зарурки, ишлаб чикаришни диверсификация килмасдан ту-риб, ташки бозорларга чикиш ва мах,су-лотларимизни сотиш борасидаги экспорт дастурини амалга ошириш, валюта даро-мадлари тушумини таъминлаш, юкори тех-нологияларга асосланган янги ишлаб чикаришни ва иш уринларини ташкил этиш, пировард натижада уз олдимизга

3 http://www.eia.gov/beta/international/country. cfm?iso = UZB.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

куйган юксак максадларимизга эришиш хакида суз юритиш мумкин эмас»1.

Маълумки, Узбекистон жахон бозорида хом ашё ресурсларининг нархи кескин ту-шиб кетган холатларни куп маротаба бо-шидан кечирган. Кайта ишлаш тармок-ларида хом ашёларни чукур кайта ишлаш-ни таъминлаш, тайёр махсулотларни хори-жий мамлакатларга экспорт килиш, кейинчалик замонавий технологияларни фаол узлаштириш асосида тайёр махсулот-лар ишлаб чикаришда улкан самарага эришиш мумкин. Мамлакатимизда ишга солин-маган яна куплаб захира ва имкониятлар мавжудлигини юкорида куриб чикдик. Ав-вало, дастлабки хомашёни ва ярим тайёр махсулотларни янада чукур кайта ишлаш технологияларини жорий этиш, бунинг учун нефть-газ, нефть-кимё ва кимё, енгил саноат ва электротехника тармокларида

янги мажмуа ва корхоналар ташкил этиш, шунингдек, жахон ва минтакавий, ички бо-зорларда харидоргир булган тайёр махсу-лотлар ишлаб чикаришни йулга куйишимиз зарур. Бунинг учун чет эл инвестициялари-ни жалб этишнинг давлат томонидан кул-лаб-кувватланишини янада кучайтириш ло-зим.

Юкорида баён этилган масалалар узаро узвий боFлик булиб, замонавий техника ва технологияни макбул бошкариш, республика иктисодиётидаги муаммоларни аник белгилаб, уларни хал килишнинг самарали йулларини излаб топишни такозо килади. Бу эса катта маблаF талаб килувчи гео-логия-кидирув ишлари, тоF-кон саноатини ривожлантириш каби иктисодиётдаги му-хим вазифаларнинг кай даражада хал эти-лишига боFлик.

Адабиётлар:

1. Каримов И.А. 2015 йилда иктисодиётимизда туб таркибий узгаришларни амалга ошириш, модернизация ва диверсификация жараёнларини изчил давом эттириш хисобидан хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликка кенг йул очиб бериш - устувор вазифамиздир. / Узбекистон Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2014 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2015 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маърузаси. // «Халк сузи», 2015 йил 17 январь.

2. Кобахидзе Л.П. Экономика геологоразведочной отрасли. - М., «Недра», 1990. -С. 22.

3. Тошпулатова Л.М. Минтаканинг ижтимоий-иктисодий салохияти. - Т.: ТДИУ, 2004.-123-б.

4. Металл ва нометалл фойдали казилмалар захираларини хисоблашга оид мате-риалларнинг таркиби, расмийлаштирилиши ва уларни Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги фойдали казилмалар захиралари буйича Давлат ко-миссиясига такдим килиш тартиби туFрисида Йурикнома. Фойдали казилмалар захиралари буйича Давлат комиссиясининг 2015 йил 3 апрелдаги 227-сонли баённома-сига 1-илова.

5. http://www.eia.gov/beta/international/country.cfm?iso=UZB

1 Каримов И.А. 2015 йилда иктисодиётимизда туб таркибий узгаришларни амалга ошириш, модернизация ва диверсификация жараёнларини изчил давом эттириш хисобидан хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликка кенг йул очиб бериш - устувор вазифамиздир. / Узбекистон Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2014 йилда ижтимоий-иктисодий ривожлантириш якунлари ва 2015 йилга мулжалланган иктисодий дастурнинг энг мухим устувор йуналишларига баFишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги маърузаси. // «Халк сузи», 2015 йил 17 январь.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2016, 3

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.