Научная статья на тему 'МИНИАТЮРА РАНГТАСВИРИНИНГ ХОЗИРГИ КУНДА БАДИИЙ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ТУТГАН ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ'

МИНИАТЮРА РАНГТАСВИРИНИНГ ХОЗИРГИ КУНДА БАДИИЙ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ТУТГАН ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
59
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МАРКАЗИЙ ОСИЁ / МИНИАТЮРА / МИЛЛИЙ РАНГТАСВИР / ХАТТОТЛИК / НАқШ / КОМПОЗИЦИЯ / БАДИИЙ ТАЪЛИМ

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Хаджиметов Б.Б.

Миниатюра санъатини Ўзбекистонда миллий рангтасвир сифатида ривожланиш босқичлари, собиқ иттифоқ давридаги миллий санъатимизни тиклашга бўлган ҳаракатлар, ташаббускор ва ўз соҳасининг фидойи инсонларининг жонбозликлари, ҳамда хозирги кунда таълим тизимидаги ривожи борасида олиб борилаётган ислоҳотлар тахлиллар асосида ўрганиб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE AND SIGNIFICANCE OF MINIATURE PAINTING IN THE PROCESS OF MODERN ART EDUCATION

Based on the analysis, the stages of development of miniature art in Uzbekistan as a national painting, the efforts to restore Uzbek national art during the former Soviet Union, the enthusiasm of initiative and dedication of people in their field, as well as the reforms carried out today in the education system in the areas of miniature are studied

Текст научной работы на тему «МИНИАТЮРА РАНГТАСВИРИНИНГ ХОЗИРГИ КУНДА БАДИИЙ ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ТУТГАН ЎРНИ ВА АҲАМИЯТИ»

Хаджиметов Б.Б.

Камолиддин Бе^зод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти "Миниатюра ва китоб графикаси " кафедраси профессори

МИНИАТЮРА РАНГТАСВИРИНИНГ ХОЗИРГИ КУНДА БАДИИЙ

ТАЪЛИМ ЖАРАЁНИДА ТУТГАН УРНИ ВА АХДМИЯТИ

Анотация: Миниатюра санъатини Узбекистонда миллий рангтасвир сифатидаривожланиш босцичлари, собиц иттифоц давридаги миллий санъатимизни тиклашга булган уаракатлар, ташаббускор ва уз соуасининг фидойи инсонларининг жонбозликлари, уамда хозирги кунда таълим тизимидаги ривожи борасида олиб борилаётган ислоуотлар тахлиллар асосида урганиб чицилган.

Таянч сузлар: Марказий Осиё, миниатюра, миллий рангтасвир, хаттотлик, нацш, композиция, бадиий таълим.

Xadjimetov B.B. professor

department of miniature and book graphics National Institute of Art and Design named after Kamoliddin Behzod

THE ROLE AND SIGNIFICANCE OF MINIATURE PAINTING IN THE PROCESS OF MODERN ART EDUCATION

Annotation: Based on the analysis, the stages of development of miniature art in Uzbekistan as a national painting, the efforts to restore Uzbek national art during the former Soviet Union, the enthusiasm of initiative and dedication of people in their field, as well as the reforms carried out today in the education system in the areas of miniature are studied

Key words: Central Asia, miniature, national painting, calligraphy, pattern, composition, art education.

Миниатюра рангтасвир санъати Марказий Осиё давлатлари тасвирий санъати сифатида жозибадор ва мафтункор санъат турларидан биридир. Хозирги кунда Шарк миниатюра санъатини урганувчи, таджик этувчи олимлар ёки бу нафис санъат мухлислари томонидан анъанавий ва замонавий куринишдаги Миниатюра рангтасвир санъати катта кизикиш билан урганилмокда. Сунгги уттиз йил оралотида Узбекистонда, миниатюра санъатининг иккинчи умри бошланди. Унинг анъаналарини давом эттираётган замондош мусаввирларимиз махррати улар асарларидаги пластик тимсолларнинг хдйратланарли жозибадорлигида намоён булади. Кдйта тикланган Шарк миниатюраси намуналари бу

санъатнинг умрбокийлигидан ва умумжахон бадиий жараёнларининг мухим таркибий кисми эканлигидан далолатдир. XX аср охири -XXI аср бошларида миниатюра санъатини Узбекистонда тикланиш жараёнлари ва ривожланиш боскичлари жадал суратлар билан шаклланиб, хозирги кунда KOFOЗ, мато, тошкоFOЗ, тери, локли кутича ва паннот, деворий сурат каби узига хос сатхларда ишланиб узгача киёфа касб этмокда.

Урта Осиёда XVI- XVII асрларда Моворауннахр, хусусан темурийлар давридаги тарихий кулёзмалар, уларга ишланган миниатюра асарлари, миниатюра мактаблари, тарихий ривожланиш боскичлари О.Грбар, Т.Буркхард, А.Адамова, Э.Бахари, Л.Улуч, О. Акимушкин, Б.Сергеев, Г.Пугаченкова, О.Галеркина, М.Ашрафи, М.Назарли каби олимлар томонидан урганилган. Замонавий Узбекистон миниатюра санъат ривожида кечаётган жараёнларни урганишда Ш.Шоёкубов, А.Хакимов, К.Акилова, З.Рахимова каби олимларнинг илмий маколалари ва изланишлари катта ахамиятга эга.

Бугунги кунда XVI- XVIII асрлар оралотида яратилган минииатюра рангтасвир асарлари Лувр музейи, АКЩдаги Метрополитен санъат музейи, Фрир галереяси, Россиядаги Эрмитаж каби куплаб йирик музейлар, Британия, Франция Миллий кутубхоналари каби йирик кутубхоналарнинг энг ноёб экспонатлари хисобланади. Бу мужаз миниатюра асарлари нафакат рассом ва илмий изланувчиларни балки оддий томошабинни хам уз нафислиги, мукаммал композициявий сюжетлари, рангдорлиги ва ишланиш жозибаси билан узига жалб килади.

Урта Осиёда Темурийлар давридаги санъат ва маданиятнинг чуккига кутарилганлигини бутун дунё эътироф этган. Темур ва Темурийлар даврида Урта Осиёда махобатли курилишлар ва турли санъат турларини гуллаб яшнагани ва бу холат янгича куринишда намоён булганини замондошлар хам таъкидлашган. Тарихчи Ибн Арабшох, Темурийлар Самаркандда курган иншоотлари "янги услубда курилган" деб таъкидлайди. [ 1. Б.17 ]

Шубхасиз, Моварауннахр худудида китоблар кадим замонлардан тайёрланган, аммо "китобат санъати" тушунчаси тула ишонч билан айтиш мумкинки, XV аср биринчи ярмида, яъни Амир Темурнинг набираси УлуFбек томонидан Хуросон(Х,ирот)дан Самаркандга "китоб усталари"нинг келтирилиши билан пайдо булган[2. Б.20]

Х,ирот миниатюра мактаби ва анъаналарининг давом эттирган холда миниатюра рангтасвири Самарканд, Бухоро ва Шохрухия каби марказларда XV-XVI асрларда узига хос усулда шакилланиб ривож топиб боради. Уз даврида Мовароуннахр миниатюра мактабларининг йирик вакилларидан Мирак Наккош, Камолиддин Бехзод, К,осим Али, Махмуд Музаххиб, Мухаммад Мурод Самаркандий, Мухаммад Дарвиш Самаркандий, Мухаммад Муким, Абдулла Мусаввир каби куплаб

намоёндаларини келтиришимиз мумкин. Улар уз ижодий асарлари яратган усуллари билан тарих зарваракларида уз номларини абадий мухрлаганлар.

XV аср Шайбонийхон давлати ташкил булгунга кадар, Темурийлар давлати пойтахти Х,иротда санъат энг гуллаган даврини уз бошидан кечирган. Кулёзма китоблари сарой "Китобхона"си мохир усталари томонидан яратиларди. Китобхонада махоратли хаттотлардан ташкари, рассом, сахифаловчи, китоб муковасини тери босмаси ёки локли панно куринишида тайёрловчи усталар ва нихоят мохир наккош, китоб, мукова, зарварак ва хошияларидаги энг нозик сиёхкалам тилло суви ёки накшларини ишловчи усталар булган. [3. Б.20]

XX аср бошларида собик шуролар давлатининг сиёсий, ижтимоий мураккаб OFир дамларида ижод этган, узбек миниатюрасини сунгги вакили хисобланган рассом Садриддин Поччаев(1870-1948й) ижодида миниатюра йуналишида бир катор, нусха олиш ва композиция яратишга булган урунишларни, Камолиддин Бехзод номидаги Бухоро санъат музейида сакланаётган "Лаззатун нисо", "Юсуф ва Зулайхо" номли миниатюралар билан безатилган икки кулёзма китоблари, алохида куринишдаги 28 дона миниатюраларда куришимиз мумкин.

С.Поччаев китобот санъати услубида Абурахмон Жомийнинг "Юсуф ва Зулайхо", Алишер Навоийнинг "Фарход ва Ширин" достонлари ва "Тутинома" асарига миниатюралар ишлаган. Унинг асарларини уша давр Бухоро миниатюра мактабининг сунги наъмуналари дейиш мумкин.

Умуман олганда утган асрда миниатюра яъни миллий рангтасвир йуналиши деярли йуколиб кетиш даражасига келиб колган эди. 1980 -йил бошларида уша пайтдаги Узбекистоннинг биринчи секретари Ш.Рашидов ташаббуси билан Россияда локли миниатюра ишлаш мутахассислиги буйича таълим олиб, амалий тажриба орттирган Ниёзали Холматовнинг Узбекистонда ижодий фаолият бошлаши сабабли Тошкент шахрида "Усто" бирлашмаси кошида "Локли миниатюра" устахонаси очилди. Бу бирлашмага миниатюра йуналишида мустакил изланаётган Ш.Мухаммаджонов, А.Кдмбаров, Г.Камолов, А.Йулдошев, Т.Болтабоев, М.Сабиров, Х.Назиров, М.Сотиболдиева ва бошка ёш рассомлар йотилди. Бу устахона рахбарлигига Чингиз Ахмаров ижодий йуналиш буйича таклиф килинди, устахона ишлаб чикаришга асосланган булсада, ижодий йуналишида фаолият олиб борилган эди. Устахона ёшлиги сабабли уз хом ашё базасига эга эмас эди. Шу сабабли кутичалар Россиянинг Палех KишлоFидан келтирилар эди. Ёш рассомлар анъанавий рангдор композицияларни кора фонда ишлашга мослашиш устида синов ва изланишлар олиб боришган. Шу билан бирга, турли давлат буюртмалари асосида махобатли миниатюра йуналиши шакллана бошлади.

Миниатюра санъати тасвирий санъатнинг миллий тури сифатида давлат буюртмалари асосида бино интерьерларини безашда уз урнига эга булди. Бунга мисол килиб, Темурийлар тарихи давлат музейи, Ипакчилик

вазирлиги, Тошкент аэропорти, Камолиддин Бехзод мемориал-боF музейи каби бир катор бинолар ички деворларига ишланган суратларни мисол килишимиз мумкин.

Узбекистон мустакилликка эришган дастлабки йиллариданок, Республикамизда тасвирий ва амалий санъат сохаларини ривожлантириш, ёшларни санъат сохаларга кизиктириш масалаларга давлат даражасида катта эътибор каратила бошлади.

Узбекистон Республикаси Президентининг 1997-йил 23-январдаги "Узбекистон Бадиий Академиясини ташкил этиш хакида"ги Фармони, Вазирлар Махкамасининг 1997-йил 11-мартдаги 131-сонли Кдрорига асосан Узбекистон Бадиий Академиясини ташкил килинди. Узбекистон Бадиий Академияси(кейинги уринларда — УзБА)га бириктирилган бир катор муассасалар каторида Тошкент шахри ва вилоятларда, К,оракалпоFистон Республикасида жойлашган бадиий сохага ихтисослаштирилган санъат мактаблари, колежлар ва Камолиддин Бехзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти(кейинги уринларда — Институт) ташкил этилди.

Юртимизда тасвирий ва амалий санъати, дизайн, санъатшунослик ва музейшунослик сохаларини ривожлантиришга, бу сохалар учун ёш малакали кадрлар тайёрлашга, уларни жахон бозори талаблари даражасидаги кадрлар булиб чикишига катта эътибор каратилмокда. Бунинг мисолини, Узбекистон Республикаси Президентининг 2017-йил 16-августдаги "Узбекистон Бадиий академияси фаолиятини фаолиятини ривожлантириш ва янада такомиллаштиришга доир кушимча чора-тадбирлар туFрисида"ги ПК-3219 сонли карори, 2020-йил 21-апрелдаги "Тасвирий ва амалий санъат сохаси самарадорлигини янада оширишга доир чора-тадбирлари туFрисида"ги ПК,-4688-сонли карорларидаги санъат сохаларини ривожлантириш ва замон талаблар асосида бадиий таълим тизимини такомиллаштириш масалаларига каратилган бандларда куришимиз мумкин. Хусусан, миниатюра санъатига булган алохида эътиборни, Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 -йил 21-апрелдаги ПК-4688-сон карорида, Камолиддин Бехзод таваллудининг 565 йиллигини кенг нишонлашга тайёргарлик куриш ва уни утказиш(1-иловаси), Хорижда сакланаётган Камолиддин Бехзод ва унинг издошлари ижодига мансуб асарларнинг асл ёки кучирма нусхаларини юртимизга кайтариш(2-иловаси 3-банди), Бадиий академия тизимидаги ихтисослаштирилган санъат мактаблари хамда мактаб-интернатларнинг мутахассислик фанлари буйича янги авлод дарсликлари, укув -методик кулланмалар, каталог-альбомлар, нота ва материалларни тайёрлаш хамда чоп этиш(2-иловаси 6-банди), Камолиддин Бехзод номидаги давлат стипендиясини таъсис этиш(2-иловаси 17-банди) буйича бандлари оркали куришимиз мумкин.

Узбекистон Республикаси Вазирлар махкамасининг 2021-йил 8-январдаги "Камолиддин Бехзод номидаги Миллий рассомлик ва дизайн институти фаолиятини янада такомиллаштириш хамда моддий-техника базасини мустахкамлаш чора-тадбирлари туFрисида"ги 8-сон карорида "Хаттотлик ва миниатюра таълим йуналишларида дарс жараёнини бевосита амалиёт билан боFлаш, миллий кадрият ва анъаналарни урганиш, саклаш ва давом эттириш максадида миниатюра ашёларида ишлаш хамда кулда тайёрланадиган коFOЗ укув ишлаб чикариш устахоналарини ташкил этиш"(1-иловаси 15-банди) буйича чора тадбирлар режаси ишлаб чикиш оркали алохида эътиборни куришимиз мумкин.

Юкоридаги, Давлат даражасида ишлаб чикилаётган карор ва фармонлардан куриниб турибдики, Республикамизда бадиий таълим, хусусан миллий санъати тури булмиш, миниатюра рангтасвири сохасида кадрлар тайёрлаш масаласига катта этибор каратилмокда. Амалда хам, Узбекистон Республикаси худудлари буйлаб утказилиб келаётган халкаро ва республика микёсидаги фестивал, конференция, танлов ва кургазмалар, бу сохага кизикувжиларни эътибори тортиб, Узбекистон ёшларни бу сохага янада куп жалб килиб келмокда.

Хрзирги кунда, Узбекистонда, УзБА тасарруфида тасвирий ва амалий санъат сохаларига ихтисослаштирилган республикамизни турли шахар ва туманларида жойлашган 13 та махсус мактаб интернатлари ва Институти фаолият курсатиб келмокда. Ушбу таълим муассаларида миниатюра йуналиши буйича хар йили кабул квоталари шакиллантирилади ва ушбу курсаткич йил сайин ошириб бормокда. Миниатюра рангтасвири сохасига кизиккан, уз ижодий фаолиятини ушбу йуналишида давом эттириш хохиши бор ёшлар тобора купайиб бормокда. Ушбу санъат тури анъаналарини тиклаш, ривожлантиришга давлат даражасида эътибор каратилгани сабаб бу соха Узбекистонда кун сайин ривожланиб бормокда.

Минаитюра сохасида дастлаб таълим фаолиятини бошлаган таълим муассаси "П.Бенков номидаги республика ихтисослаштирилган санъат мактаби"(кейинги уринда ихтисослаштирилган санъат мактаби) хисобланади. Бу таълим муассаси, 1949-йилда "П.Бенков номидаги республика билим юрти" негизида ташкил этилган булиб, 1991-йилдан 2020-йиллар оралиFида "Республика рассомлик колледжи" деб юритилган. Ихтисослаштирилган санъат мактаби 1997-йилдан хозирги кунга кадар УзБА тасарруфида уз фаолиятини амалга ошириб, тасвирий ва амалий санъат, дизайн сохалари буйича республикамиз иктисодиёти секторларига кадрларни етиштириб келмокда. Ихтисослаштирилган санъат мактаби 1990-йиллардан буён "Локли миниатюра" йуналиши буйича мутахассислар тайёрлайди. Хозирги кунда бу йуналиш, Узбекистон Республикаси Бандлик ва мехнат мехнат муносабатлари вазирлиги касб стандартлари руйхатида "Лок миниатюраси рассоми" номи билан номланган.

УзБА тизимидаги махсус мактаб интернатларнинг еттитаси(П.Бенков номидаги махсус ихтисослаштирилган мактаб, Кукон ихтисослаштирилган санъат мактаби, Наманган ихтисослаштирилган санъат мактаб-интернати, Хоразм вилоят ихтисослаштирилган санъат мактаб-интернати, Кашкадарё ихтисослаштирилган санъат мактаб-интернати, Андижон ихтисос лаштирилган санъат мактаб-интернати, Жиззах ихтисослаштирилган санъат мактаб-интернати)да "Лок миниатюра рассоми" ихтисослиги буйича кабул мавжуд ва укувчиларга ушбу соха буйича таълим бериб келинмокда.

Бу уринда укув жараёни ва педагог кадрларни фаолиятини тахлили натижасида тизимдаги баъзи камчиликларни мавжудлиги аникланди. Бу вилоятлардаги мактаб интернатларда миниатюра сохаси буйича малакали, диплом мутахассислиги мос келадиган кадрларнинг етишмаётганлигидан келиб чикади. УзБА тизимидаги таълимм муассасаларинидан олинган суровнома ва тахлиллар натижасида П.Бенков номидаги махсус ихтисослаштирилган мактаби, Кукон вилоят ихтисослаштирилган санъат мактаби ва Хоразм вилоят ихтисослаштирилган санъат мактаб -интернати укитувчилари диплом мутахассисликлари буйича дарс бериб келишаётгани маълум булди. Бу эса "Лок миниатюра рассоми" сохаси буйича мутахассислиги буйича таълим бериш масалаларига салбий таъсир курсатиши мумкин. Лок миниатюраси буйича амалий куникмага эга булмаган мутахассис шу соха буйича укувчиларга талаб даражасида билим бериб уларда ушбу соха буйича куникмаларни хосил килиши мантикан туFри келмайди. Демак УзБА тизимидаги ушбу соха укитувчиларини танлаш масаласини кайта куриб чикиш керак булган долзарб масала хисобланади.

Давлат томонидан таълим тизимида узвийлик ва узлуксизликни таъминлаш максадида, мактаб интернат, коллеж ва санъат мактабларидан сунг кейинги боскич, олий таълим тизимида бакалавр ва магистратура мутахасиссликлари буйича миниатюра сохасида тахсил олиш имконияти яратилган. Укувчилар Тошкент шахри, вилоятлар ва КоракалпоFистон Республикасидан келиб уз кизиккан сохалари буйича институтда укишни кейинги боскичини давом эттириш имкониятига эга.

Институтда 1999-йилдан бошлаб "Хаттотлик ва миниатюра" таълим йуналишига талабалар кабул килиниб келинмокда. "Хаттотлик ва миниатюра" таълим йуналиши учун кабул квоталари дастлабки 1999-2000 укув йилида 6 нафар(4та грант, 2та контракт)ни ташкил этган булса, бу курсаткич 2021-2022 укув йилига келиб 20 нафарни(3та грант, 17та контракт) ташкил килмокда. Лекин табакалаштирилган тулов контракат асосида таълим олиш хохловчилар сони куплиги сабаб, бу курсаткичлар 2021-2022 укув йлида яна 5 нафарга купайиб, хозирда институтнинг "Хаттотлик ва миниатюра" таълим йуналиши биринчи боскичида 25 нафар талаба тахсил олмокда. Институтда ушбу таълим йуналиши очилгандан

буён Миниатюра сохасида фолият олиб борган мутахассислардан дастлаб Узбекистон Халк устаси, Узбекистон Бадиий Академияси Академиги Н.Холматов(1948-2020), "Мехнат шухрати" ордени сохиби М.Сабировлар, кейинчалик шу йуналишда тахсил олиб институтни мувофакиятли тамомлаган ёш педагоглардан Б.Хаджиметов, З.Сулаймонова, Ч.Пайзиева, А.Солиев, А.Алибоев, Г.Абдуллаевалар ишлаб талабаларга мутахассислик фанларидан билим бериб келишмокда.

Институтда "Хаттотлик ва миниатюра" йуналишида тахсил олувчи талабаларга "Миниатюра композицияси", "Китобот санъти", "Миниатюра ашёларида ишлаш", "Мутахассислий буйича материалшунослик", "Хаттотлик", "Хуснихат" каби мутахассислик фанларидан тахсил бериб келинмокда. Ушбу фанлар доирасида вазифалар анаънавий ва замонавий мавзуларга булиниб, фан вазифалар оддийликдан мураккабликка караб ривожлантириб борилади. Талабалар мутахассислик фан вазифалари юзасидан маиший мавзулардан тортиб то мураккаб тарихий композициялар устида тажриба ва изланишлар олиб борадилар.

"Хаттотлик ва миниатюра" йуналиши ташкил этилганлигига киска вакт булганлигига карамай Миниатюра сохдсида Институтда эришилаётган ютуклар сезиларли. Бунга ушбу йуналиш талабаларидан Б.Хаджимеиов(2005), Ч.Пайзиевалар(2013) Узбекистон Республикаси Президенти Давлат стипендияси, З.Сулаймонова (2005), Ч.Пайзиева(2010), Г.Абдуллаева (2015) Навоий номли Давлат стипендияси, Д.Хошимова(2021) Камолиддин Бехзод номидаги Давлат стипендияси сохиблари, куплаб Халкаро ва Республика микёсидаги танлов FOлиблари, кургазма иштирокчилари мисолида куришимиз мумкин.

Миллий рангтасвир санъати булмиш миниатюра рангтасвирини назарий ва амалий жихатдан урганиш, унинг асл мазмуни ва киёфасини йукотмаган холда кайта тиклаш ва замон талаблари асосида янги асарлар яратиш Узбекистон тасвирий санъатида 1980 йиллардан бошлаб хозирги кунга кадар долзарб масалаларидан булиб колмокда.

Хозирги кунга келиб тасвирий санъатнинг миниатюра йуналишларида ижод этаётган куплаб рассомлар ижоди мисолида Узбекистон миниатюра санъатида ижобий томонга жуда катта узгаришлар булмокда. Шу уринда миниатюрачи мусаввирларнинг сунгги уттиз йил давомида сафи, хамда сифати ошиб, дунёнинг барча давлатларида уз махоратларини намоиш этиб томошабинларни хайратга солиб келмокда. Хозирги кун миниатюра мусаввирларнинг килкалами уткирлиги, нозиклиги ишланаётган композицияларнинг турли мавзуларда эканлиги томошабинни мафтун этади, лекин миниатюра нафакат ижтимоий турмуш тарзи балки, биринчи уринда шеърият билан чамбарчас боFлик санъат туридир.

Бизгача тарих вараклари сифатида етиб келган уз даврини акс эттирган миниатюра асарлар каби биз хам авлодларимизга санъат асарлари

куринишида муносиб манбаа колдиришимиз зарур. Шундай экан хозирги кун миниатюра рассомлари XIV-XVIII аср миниатюраларидан андоза олиш билан кифояланмасдан, балким хозирги кун шеърияти, турмуш тарзи, урф одатлари ва шунга ухшаш замонамиз жараёнларини тарих зарваракларига мухрлаши лозимдир.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Пугаченкова Г.А. Шедевры срений азии./Албом. Гофур Гулом номидаги адабиёт ва санъат нашриёти.1986.

2. Акилова К. Лакли миниатюра: шакилланиш муаммолари. // San'at. № 13.- Тошкент, 1998.

3. Галеркина О. Миниатюра Мевереннахра. Издательства «Аврора» Ленинград.1980.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.