CC BY
12FТАМБ 76.75.75 ЭеЖ 616-082.6
М1НДЕТТ1 МЕДИЦИНАЛЬЩ САКТАНДЫРУ ЖУЙЕСШДЕГ1 КАЛА ЖАГДАЙЫНДАГЫ АУЫЛ НАУ^АСТАРЫНА ХИРУРГИЯЛЬЩ КЭМЕК КЭРСЕТУ МЭСЕЛЕЛЕР1
Ташев И.А.1, Тасбулатов Н.К.2, Сэрсенбаева Г.Ж.3, Садибекова Ж.3, Отызбаева Н.Э.3
:№ 3 Калалык аурухана, Казакстан, X10X3X8, Шымкент, Каратау ауданы, Сайрам т^ргын алабы, А.Темур квшесi, 152
2«Кожа Ахмет Ясауи атындагы Хальщаральщ казак-TYpiK университета» Казахстан, 161200, ТYркiстан облысы, ТYркiстан каласы, Б. Саттарханов дацгылы, 29Б гимарат
3ОнтYCтiк Казакстан медициналык академиясы, Казакстан Республикасы 160019, Шымкент к. Эл-Фараби, 1/1.
1Ташев И.А. - М.г.д., проф. Бас дэртер, № 3 Калалык аурухана, Шымкент к., Казахстан. ibragim tas@ mail.ru
2Тасбулатов Н.К. - Жогары бiлiмнен кейiнгi бiлiм беру факультетшщ декан орынбасары, Кожа Ахмет Ясауи атындагы халыкаралык казак-тYрiк университетi, Шымкент к., Казактан. nur [email protected]
3Сэрсенбаева Г.Ж. - «Элеуметпк медициналык сактандыру жэне когамдык денсаулык» кафедрасынын мецгерушюг м.г.к., доцент м.а. «Оцтуспк Казакстан медицина академиясы» АК, Шымкент к., Казакстан [email protected]
3Садибекова Ж.У. - «Элеуметпк медициналык сактандыру жэне когамдык денсаулык» доцент м.а., м.г.к.«Ощуспк Казакстан медицина академиясы» АК, Шымкент к., Казакстан sadibekovazh@mail .ru
3Отызбаева Н.Э. - «Элеуметпк медициналык сактандыру жэне когамдык денсаулык» окытушы «Оцтуспк Казакстан медицина академиясы» АК, Шымкент к., Казакстан [email protected]
Макалада МЭМС жуйешндеп хирургиялык наукастарга кврсетшетш стационарлык квмекткщ ауыл жэне кала тургындары арасында уйымдастырылуын талкылау. МЭМС жуйесш енпзу Yшiн жарык кврген зацнамалар мен каулыларда хирургиялык наукастарга кврсетшетш стационарды алмастыратын жэне сационарлык квмек TYрлерiн сараптауда б1ркатар кемштктер аныкталып отыр.
Зерттеу максаты- МЭМС жуйесшде хирургиялык наукастарга кврсетшетш медициналык кызметтерд1 кешенд1 бага беру.
Зерттеу эдiстерi мен материалдары. № 3 Шымкент калалык ауруханасы хирургия бвл1мшес1нде сатцонарлык ем кабылдаган 138 наукастыц ауру тарихына журпзшген салыстырмалы сараптама нэтижелер1 алынган.
Зерттеу нэтижелерi мен талкылау. Наукастардыц ауруханада емделу кезецдерше байланысты олар ею топка бвл1нд1, оларга МЭМС жуйесше сэйке кврсетшген емдж шараларга бага беру.
Цорытынды. МЭМС жуйешндеп нормативтж зацнамаларга усынс жасау мен жет1лд1ру.
Кiлттi сездер: медициналык сактандыру, медициналык квмек кврсету, хирургиялык аурулар.
PROBLEMS OF SURGICAL CARE FOR RURAL PATIENTS IN URBAN CONDITIONS IN THE COMPULSORY HEALTH INSURANCE SYSTEM
I. Tashev1, N. Tasbulatov2, G. Sarsenbaeva3, Zh. Sadibekovа3, NA. Otyzbaeva3
1№ 3 City hospital, Kazakhstan, X10X3X8, Shymkent, Karatau district, Sairam residential area, A. Temur street, 152
international Kazakh-Turkish University named after Khoja Ahmed Yasavi ", Kazakhstan, 161200, Turkestan region, Turkestan city, B. Sattarkhanov Avenue, building 29B
3South Kazakhstan Medical Academy, Republic of Kazakhstan 160019, Shymkent, pl. Al-Farabi, 1/1.
II. Tashev - Prof. Chief doctor of № 3 City hospital, Shymkent, Kazakhstan. ibragim [email protected]
2N. Tasbulatov - Deputy Dean of Postgraduate Education of International Kazakh-Turkish University Khoja Ahmed Yasavi, Shymkent, Kazakhstan. nur [email protected]
3G. Sarsenbaeva - The head of "social medical insurance and public health" department, South Kazakhstan Medical Academy, Shymkent, Kazakhstan. [email protected]
3Zh. Sadibekova - The assistant professor of "social medical insurance and public health", South Kazakhstan Medical Academy, Shymkent, Kazakhstan. [email protected]
3NA. Otyzbaeva - The teacher of "social medical insurance and public health", South Kazakhstan Medical Academy, Shymkent, Kazakhstan. [email protected]
The article considers the organization of inpatient surgical care in the system of OSMS among rural and urban residents. The legislative and regulatory acts adopted for the implementation of the MHIF system reveal a number of shortcomings in the analysis of inpatient and outpatient care for surgical patients.
The purpose of the study is a comprehensive assessment of the medical services provided to surgical patients in the OSMS system.
Materials and methods. In the surgical department of the Shymkent City Hospital No. 3, the results of a comparative examination of the medical history of 138 patients who received satsonal treatment were obtained.
Results and discussion. Depending on the stages of treatment of patients in the hospital, they were divided into two groups, where it is necessary to evaluate the treatment measures specified in the OSMS system.
Conclusion. Recommendation and improvement of regulatory legislation in the OSMS system.
Keywords: medical insurance, medical assistance, surgical care.
ПРОБЛЕМЫ ХИРУРГИЧЕСКОЙ ПОМОЩИ СЕЛЬСКИМ БОЛЬНЫМ В УСЛОВИЯХ ГОРОДА В СИСТЕМЕ ОСМС
Ташев И.А. 1, Тасбулатов Н.К. 2, Сарсенбаева Г.Ж. 3, Садибекова Ж.У.4, Отызбаева Н.А.5
'Городская больница № 3, Казахстан Х10Х3Х8, г. Шымкент, Каратауский район, жилой массив Сайрам, улица А. Темура, д. 152
2"Международный казахско-турецкий университет имени Ходжи Ахмеда Ясави", Казахстан, 161200, Туркестанская область, город Туркестан, Проспект Б. Саттарханов, строение 29В
3 Южно-Казахстанская медицинская академия, Республика Казахстан 160019, Шымкент, пл. Аль-Фараби, 1/1.
1Ташев И.А. - Д.м.н., проф. Главный врач, № 3 Городская больница, г. Шымкент, Казахстан ibragim [email protected]
2Тасбулатов Н.К. - Заместитель декана факультета «После вузовского образование», Международный казахско-турецкий университет им. Ходжа Ахмеда Ясави., г. Шымкент, Казахстан nur [email protected]
3Сарсенбаева Г.Ж. - Заведующий кафедрой «Социального медицинского страхование и общественное здоровье» к.м.н., и.о., доцента. АО «Южно- Кахахстанская медицинская академия», г. Шымкент, Казахстан [email protected]
3Садибекова Ж.У. - И.о., доцента. к.м.н., кафедры «Социального медицинского страхование и общественное здоровье». АО «Южно- Кахахстанская медицинская академия», г. Шымкент, Казахстан [email protected]
3Отызбаева Н.А. - Преподаватель кафедры «Социального медицинского страхование и общественное здоровье». АО «Южно- Кахахстанская медицинская академия», г. Шымкент, Казахстан [email protected]
В статье рассматривается организация стационарной помощи хирургическим больным в системе ОСМС среди сельских и городских жителей. Законодательные и нормативные акты, принятые для внедрения системы OСМС, выявляют ряд недостатков в стационарной и амбулаторной помощи хирургическим пациентам.
Цель исследование- Комплексная оценка медицинских услуг, оказываемых хирургическим больным в системе ОСМС.
Материалы и методы. В хирургическом отделении Шымкентской городской больницы № 3 получены результаты сравнительной экспертизы истории болезни 138 больных, получивших сатцонарное лечение.
Результаты и их обсуждение. В зависимости от этапов лечения больных в стационаре они были разделены на две группы, где необходимо дать оценку лечебным мероприятиям, указанным в системе ОСМС.
Заключение. Рекомендация и совершенствование нормативного законодательства в системе ОСМС.
Ключевые слова: медицинское страхование, медицинская помощь, хирургические заболевания.
Corresponding author: Tasbulatov Nurgeldi Kenzhebaevich. Deputy Dean of Postgraduate Education of International Kazakh-Turkish University. Khoja Ahmed Yasavi., Shymkent. Kazakhstan. nur [email protected]
Postal code: 16000
Address: Shymkent. Tulemetova street 13
Phone: +77054921776
E-mail: nur [email protected]
Recieved: 09.02.2021 Accepted: 06.04.2021
Шркпе
БYгiнгi тацда Элеуметлк медициналык сактандыру коры Казакстан Республикасы Денсаулык сактау министрлiгiнiн «Республикалык электрондык денсаулык сактау орталыгы» ШЖ^ РМК эзiрлеген, жарналарды/аударымдарды жинактау, сактандыру мэртебесiн айкындау алгоритмш берумен сактандырылган жеке т^лгаларды дербестендiрiлген есепке алу Yшiн арналган электронды тiркелiмдегi аударымдардыц/жарналардын есебiн жYргiзедi [1].
Казакстан Республикасы Денсаулык сактау министрлшнщ акпараттык жYЙелерiндегi сактандыру мэр-тебеа автоматтандырылган реж1мде кврсетiлген кызметтер Yшiн шыгындарды втеудiн тиiстi квзiн айкындау мумкшдшн бередi.
Мiндетгi элеументтiк медициналык сактандыру жYесiн енгiзудiн алгы шарттарыньщ бiрi денсаулык сактау саласындагы дэйекп реформалар жиынтыгы бойынша денсаулык сактауды каржыландыру жэне баскару, бэсекелестiк жэне халыкаралык стандарттарды енгiзудегi медициналык кызметтердi ынталандыруды баскару жэне твлеу эдастерш жанарту, сапа мен тиiмдiлiктi Yнемi жаксарту болып табылады [2,3].
Шымкент каласы жэне ТYркiстан обылысы бойынша хирургиялык ауруларга кызмет кврсету жэне т^ргындарга мамандандырылган жэне жогары мамандандырылган медициналык квмекке колжетiмдiлiгi артуда. 2015-2019 жылдардагы кезенде хирургиялык аурулардын децгеш всiп келедi. Озык технологияларды енпзуде аскынулар мен хирургиялык аурулардан туындайтын мYгедектiк денгейiн твмендетiп, б^л толыкканды ецбекпен белсендi вмiр CYPуге оралган наукастар санын арттыруда [4].
Т^ргындарга хирургиялык квмектiн тиiмдiлiгi мен сапасын арттыру казiргi тандагы хирургиянын непзп мэселелерiнiн бiрi болып табылады. Б^л хирургиялык аурулардын жаппай сипатына байланысты (бiздiн елiмiзде жылына 20 мыннан астам операция жасалады. Ресей мемлекетшде б^л кврсеткiш 140 000 - нан астам жэне олармен бiрге влiм-жiтiмнiн салыстырмалы тYPде жогарылауы аныкталады. Алайда, сонгы жылдары саланын дамуына карамастан, хирургиялык кызметгiн сапалык кврсетшштершде айкын жаксару байкалмайды [5,6].
МЭМС жYЙесiн енгiзу Yшiн жарык кврген заннамалар мен каулыларда хирургиялык наукастарга кврсетiлетiн стационарды алмастыратын жэне сационарлык квмек тYрлерiн сараптауда бiркатар кемшшктер аныкталып отыр. Осыган байланысты МЭМС жуйеа ендiрiлуiнiн бiрiншi кYндерiнен ак хиругиялык наукастарды тексеру, ауруынын халыкаралык жштемесшщ 10-шы каралуы бойынша, наукастарды калалык емханаларда тексерiп кала ауруханаларына жолдау Yшiн «ауруханага жаткызу» порталына енгiзу, жаткызу, медициналык акпарат жуйесше енгiзу, стационарлык аурудын электронды риестрше втк1зу жэне кврсетiлген акаулар салдарынан аткарылган кызмет Yшiн Элеументгiк медициналык сактандыру корынан (ЭМСК) алынатын каржы квлемiнiн твмендеуi байкалып отыр [7].
КР ДСМ медициналык тэжрибеге МЭМС жYЙесiнiн енуi карсанында, ТМККК жэне МЭМС шенбершде кврсетiлетiн медициналык квмек тYрлерiн нактылау жэне реттеу максатында, колданыстагы зандарга взгерiстер мен тYзетулер енгiздi. Б^л взгерiстер, непзшен КР ДСЭДМ 2015 жылдын 17 тамызындагы «Стационарды алмастыратын квмек кагидаларын бекiту туралы» № 669 б^йрыгына байланысты жасалды [8].
Стационарлык квмек кврсету кагидалары КР ДСЭДМ 2015 жылдын 29 кыр^йектеп № 761 б^йрыгымен бекiтiлген [9].
Кврсетшген б^йрыктардын квлемiнiн Yлкендiгiн ескере отырып, онын зертгелiп жаткан ауруларга катысты бвлiгiне байланысы твмендегi Yзiндiлердi берудi жвн санадык.
Зерттеудщ максаты
МЭМС жYЙесiнде хирургиялык наукастарга кврсетшетш медициналык кызметтердi кешендi багалау.
Зерттеудщ материалы жэне зерттеу эдiстерi
Зерттеу ж^мыстарынын негiзiне Шымкент калалык денсаулык сактау баскармасынын, шаруашылык жYргiзу к¥кыгындагы (ШЖК) № 3 калалык ауруханасы мемлекетгiк комуналдык кэсiпорнынын (МКК) хирургия бвлiмшесiнде 2019 жэне 2020 жылдардын 1 кантарынан 31 наурызы аралыгында, аурулардын халыкаралык жiктемесiнiц (АХЖ) 10 каралымынын (МКБ-10) бiрнеше кодтары бойынша (К40.2 - К46.9 жэне К60.1 - К61.3) стационарды алмастыратын жэне сатцонарлык ем кабылдаган 138 наукастын ауру тарихына жYргiзiлген салыстырмалы сараптама нэтижелерi алынган.
Зерттеу нэтижелерi
Наукастардын ауруханада емделу кезецдерiне байланысты олар еш топка бвлiндi. Бiрiншi топка, сонгы ек1 жылда емделген 138 аурудын, 2019 жылдын алгашкы 4 айында емделген 78 (56,5%) шрсе, екiншi топты, сол аурулардын 2020 жылдын, кврсетшген уакыт аралыгында емделген 60 (43,5%) к¥рады. вз кезепнде б^л топтар кврсетiлген медициналык квмектщ тYрлерiне байланысты 2 топшага бвлiндi. Бiрiншi топтын бiрiншi
топшасына стационар алмастыру жолымен кврсетiлетiн медицинальщ кемек кабылдаган 33 (42,3%) наукас кiрсе, екiншi топшасын стационарлык ем алган 45 (57,7%) ауру к¥рады. Дэл солай екiншi топтын бiрiншi топшасына стационар алмастыру жолымен керсетшетш медициналык кемек кабылдаган 26 (43,3%) наукас кiрсе, екiншi топшасын стационарлык ем алган 34 (56,7%) ауру к¥рады.
Кесте 1 - Науцастардыц топтары, топшалары, саны жэне твсек KYнi бойынша бвлiнуi.
жату кемек ауру тесек орташа
уакыты TYрi (топшалар) саны тесек кун1
2019 стационар алмастыру 33 (42,3%) 5-11 6,5
01.01-30.04 стационар 45 (57,7%) 5-13 8,4
2020 стационар алмастыру 26 (43,3%) 3-8 5,6
01.01-31.03 стационар 34 (56,7%) 4-10 7,9
- - 138 (100%) 4,25-10,5 7,1
1-шi кестеде керсетшгендей, зерттелген 138 наукастын 78-1 (56,5%) бiрiншi тобын к¥раса, 60-сы (43,5%) екiншi топка кiрдi.
Отформатировано:
Шрифт: 12 пт
Отформатировано:
Шрифт: 12 пт, полужирный
Сурет 1 - 2019-2020 Жалпы аурулар саны.
Наукастардын топтар мен топшаларда АХЖ-10 байланысты жiктелуi 4 кестеде керсеплген.
Кесте 2 - Науцастардыц топтар мен топшаларда АХЖ-10 байланысты жiктелуi.
жату топша ауру К К К К К К К К К
уакы саны 40.2 40.3 40.9 41.9 42.0 42.9 43.9 45.0 45.8
1-ш1 1-ш1 18 - - 10 - - 3 5 - -
топ 11-ш1 36 2 5 14 - 2 - 12 1 -
11-ш 1-ш1 22 1 - 19 1 - 1 - - -
топ 11-ш1 25 - 4 2 - 2 - 15 - 2
101 3 9 45 1 4 4 32 1 2
Топша-лар К К К К К К К К К
46.9 60.1 60.2 60.3 60.4 60.5 61.0 61.2 61.3
1-ш1 1-ш1 15 - - 2 1 1 2 1 5 3
топ П-ш 9 - 1 - 1 - - 1 - 6
11-ш 1-ш1 4 2 1 - - - - 1 - -
топ П-ш 9 1 - - - - - 1 - 7
37 3 2 2 2 1 2 4 5 16
2-шi кестеде керсетшгендей, АХЖ-10 жiктелуiне байланысты зерттелген кодтар бойынша ауруханага жащызылган наукастардыц жалпы саны 138. Оньщ 78-i (56,5%) 2019 жылдыц алгашкы 4 айында жащызылган болса (I-шi топ), 60-сы (43,5%) 2020 жылдыц сол уакыт аралыгында ем кабылдаган (П-шi топ). Демек, зерттелген кодтар бойынша ауруханага 2020 жылцыц алгашкы 4 айында, 2019 жылцыц сол уакыт аралыгымен салыстырганда 18 наукас аз жаткызылган. Керсетiлген медициналык кемек тYрлерiне келсек, 2020 жылы стационар алмастыру жолымен керсетiлген кемекке жупнген аурулар саны, 2019 жылмен салыстырганда 7 пациентке кемiген. Сондай-ак, керсетшген стационарлык кемек келемi 2020 жылы 2019 жылмен салыстырганда 11 наукаска темендеген.
150
100
50 0
Отформатировано:
Шрифт: 12 пт, Узор: Нет (Красный)
1 2 <ь
Отформатировано:
Шрифт: 12 пт, Узор: Нет (Красный)
Сурет 2 - Науцастардыц К40.2 - К45.8 кодтары бойынша бвлmуi.
I-шi топтыц 33 (42,3%) ауруы (I-шi топша) стационар алмастыру жолымен керсетшетш кемекке жупнген болса, калган 45-i (57,7%) стационарлык ем алган (П-шi топша). АХЖ-10 бойынша К40.9 кодымен I-шi топшадан 10 (52,6%), К42.9-бен 3, К43.9-бен 5, К60.2-мен 2, К60.3-пен 1, К60.4-пен 1, К60.5-пен 2, К61.0-мен 1, К61.2-мен 5, К61.3-пен 3 наукас жаткызылган. П-шi топшадан К40.2 кодымен 2, К40.3-пен 5, К40.9-бен 14, К42.0-мен 2, К43.9-бен 12, К45.0-мен 1, К60.1-мен 1, К60.3-пен 1, К61.0-мен 1, К61.3-пен 6 пациент
' Жалпы ауру саны К 46.9 К 60.1 К 60.2 К 60.3 К 60.4 К 60.5 К 61.0 К 61.2 К 61.3
Отформатировано:
Шрифт: 12 пт
Сурет 3 -Науцастардыц К46.9-К61.3 кодтары бойынша бвлmуi.
II-шi топтын 26 (43,3%) ауруы (I-шi топша) стационар алмастыру жолымен кврсетшетш квмекке жYгiнген болса, калган 34^ (56,7%) стационарлык ем алган (П-шi топша). АХЖ-10 бойынша К40.2 кодымен I-шi топшадан 1, К40.9-бен 19, К41.9-бен 1, К42.9-бен 1, К46.9-бен 2, К60.1-мен 1, К61.0-мен 1 наукас жаткызылган. П-ш топшадан К40.3 кодымен 4, К40.9-бен 2, К42.0-мен 2, К43.9-бен 15, К45.8-бен 2, К46.9-бен 1, К61.0-мен 1, К61.3-пен 7 пациент жаткызылган.
Бiрiншi жэне екiншi топ наукастарынын топшаларында АХЖ-10 бойынша ауруханага жаткызылган кодтары бойынша жYргiзiлген салыстырмалы сараптама нэтижесiнде ен жиi кердесетш диагноздар К40.9, К43.9, К61.2, К61.3 кодтарымен койылганы аныкталды. Олардын Yлесiне, зертгелiп отырган уакыт аралыгында, хирургиялык ем кабылдаган 138 наукастын 93^ (67,4%) тиесiлi. Онын iшiнде бiрiшi топтын бiрiншi топшасынын 33 ауыруынын 10-ы (30,3%) К40.9, 5^ (15,1%) К43.9 жэне5-i (15,1%) К61.2 кодтарымен жаткызылса, екiншi топшасынын 45-шщ 14-i (31,1%) К40.9, 12-сi (26,7%) К43.9 тагы 6-ы (13,3%) К61.3 кодтарымен операция болган (сурет 4).
Екiншi топ наукастарына келетiн болсак, бiрiншi топшанын 26 ауыруынын 19-ы (73,1%) К40.9 кодтарымен жаткызылса, екiншi топшасынын 34-iнiн 15-i (31,1%) К43.9, тагы 7- уi (20,6%) К61.3 кодтарымен хирургиялык ем кабылдаган (сурет 5).
80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
11-ш1 топтын, 1-ш1 топшасы
11-ш1 топтын, II-топшасы
I П-ш1 топтын, I-топшасы
К40.9
К43.9
К61.2
К61.3
80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
73,1%
20,6% 15 10/ _ . . „ .
% 13 , 3%
,0%> ,0% 0,0%
I топтын, I-шi топшасы
I I-шi топтын, II-ш1 топшасы
I П-ш1 топтын, I-ш1 топшасы
К40.9
К43.9
К61.2
К61.3
Отформатировано:
Шрифт: 12 пт
Сурет 4 - Науцастардыц топтары мен топшаларына байланысты жш кездесетт К40.9, К43.9, К61.2, К61,3 кодтары бойынша бвлmуi.
Сонымен, 2020 жылдын 1 кантарынан бастап КР аймагында денсаулык сактау саласына МЭМС жYЙесi енгiзiлдi. Алдын ала дайындалган / КР Yкiметi мен ДСМ каулылары жэне завдары/нормтивп к¥жаттар бойынша кврсетшетш медициналык кызметгер ТМККК мен МЭМС тiзiмдерiне кiргiзiлдi, внiрлендiру кагидалары бойынша наукастар калалык немесе ауылдык емдеу мекемелерiне /емханалар, ауруханалар, оналту орталыктары т.б./ жiберiлдi жэне аткарылган кызметтер бойынша ЭМСК каражатгар алынды. Алайда, iс жYзiнде жоспарланган ж^мыстарды баскару барысында бiркатар мэселелер аныкталды.
Б^л жайытгын себебiн аныктау Yшiн кврсеплген квмек тYрлерi мен АХЖ-10 бойынша жаткызу кодтарарына сараптама жасалынды. Нэтижеде 2020 жылдын зерттеу мерзiмiнде стационарды алмастыратын квмек алган наукастардын саны, 2019 жылы сол уакытга емделген аурулармен салыстырганда 11,8% твмендеген. АХЖ-10 кодтары бойынша I-шi топтын I-шi топшасынын 33 пациентiнiн 18-i (54,5%) шап, кiндiк жэне к¥рсактын алдынгы кабыргасынын кебiр жарыктарымен жаткызылса, 15^ (45,5%) арткы втпе мен так iшектiн эртYрлi ауруларымен (К60.1; К60.2; К60.3; К60.4; К60.5; К61.0; К61.2; К61.3) емделген (4-ш1 кестеге кара). П-ш1 топтын I-шi топшасында да 26 наукастын 24-i (92,3%) шап, кшдш жэне к¥рсак куысынын кебiр жарыктарымен ем кабылдаса, 2-i (7,7%) арткы втпе мен так шек ауруларымен (К60.1; К61.0) операция болтан (сурет 5).
100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
92,3%
45,5%
7,7%
11-ш1 топтыц I-топшасы
1П-ш1 топтыц I-топшасы
шап, к1нд1к жэне курсактыц алдыцгы кабыргасыныц кеб1р жарыктары
арткы етпе мен т1к 1шект1ц эртурл1 аурулары
100,0% 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0%
92,3%
45,5%
7,7%
шап, к1нд1к жэне курсактыц алдыцгы кабыргасыныц кеб1р жарыктары
арткы етпе мен т1к 1шект1ц эртурл1 аурулары
11-ш1 топтыц I-топшасы
I П-ш1 топтыц I-топшасы
Отформатировано:
Шрифт: 12 пт
Сурет 5 - Стационарды алмастыратын квмектщ салыстырмалы кврсеткiштерi.
Талкылаулар
Стационалык наукастарга келетiн болсак, зерттелш отырган уакыт аралыгында керсетiлген стационарлык кемектiц келемi 2020 жылы, 2019 жылмен салыстырганда 11 (14%) наукаска темендеген. «Стационарлык кемек керсету кагидаларын бекiту туралы» КР ДСЭДМ 2015 жылгы 29 кыркуектеп № 761 б^йрыгыныц 5-шi косымшасын зерелей отырып, б^нда айтарлыктай езгерiстiц жоктыган айтуга болады. Алайда, К40.9 - шаптыц бiр жакты немесе аныкталмаган тYЙнексiз немесе гангренасыз жарыгы кодыныц, стационарды алмастыратын кемек санатына етш, тек ауылдык децгейде ТМККК шецберiнде гана ем кабылдануы, 2019 жылмен салыстырганда (19 наукас) 2020 жылы (2 наукас) аурулардыц саныныц 17-ге азайуына экелдi. Айта кететiн жай, К40.9 - шаптыц бiр жакты немесе аныкталмаган тYЙнексiз немесе гангренасыз жарыгы кодыныц ТМККК тiзiмiне ендiрiлуi. Б^л тYбегейлi дурыс емес!!! Себеб^ б^л кодка енгiзiлген наукастардыц ауруы ешкандай аскынусыз, жалпы жагдайлары канагаттанарлы болгандыктан, оларга медициналык кемек МЭМС шецберiнде, жоспарлы тYрде керсетiлуi керек.
Сонымен, МЭМС жYЙесiн медициналык тэж1рибеге ендiру жумыстарыныц алгашкы 4 айлык нэтижесiн сараптау барысында бiркатар мюелелердыц кезi ашылды. Ец адымен аныкталган мэселелер, МЭМС аясында наукастарга керсетшетш медициналык кызметтердi баскаруда айтарлыктай киындыктар тугызып отыр. Атап айтканда: емхана децгешнде наукастарда, АХЖ-10 бойынша зерттеу аясына кiретiн кодтармен аурулар аныкталганда оларды медициналык акпараттык жYЙесiнiц «Ауруларды ауруханага жаткызу» порталына енгiзу; № 669 б^йрыгыныц 5-косымшасына байланысты ауруларды калалык емдеу мекемелерiне ж1бере алмау; осыган орай пайда болган наукастардыц наразылыгы мен арыз-шагымдерын карастыру; б^л ауруларды калалык ауруханаларга жаткызган кунде оларды, емнен кейiн шыгара алмау; шыгарган кYнде ЭМСК^-нан телем акы ала алмау сиякты езектi мэселелер ез шешiмдерiн кYтуде.
Стационарды алмастыратын кемек керсепген аурулардыц саныныц 2020 жылы азаю себебiн аныктау Yшiн, КР ДСМ езгертiлген № 669 б^йрыгыныц 5-косымшасын зерделу кажет. Б^л косымшага сэйкес 2020 жылдыц 1 кацтарынан бастап, АХЖ-10 бойынша шап, сан, кщдгк, к¥рсащыц алдыцгы кабыргасыныц кебiр жарыктарымен: К40.9; К41.9; К42.9; К43.9 кодтарымен пациенттерге хирургиялык операция тек ауыл
децгешнде гана кврсетiлеуi тиiс. Осы аурулардьщ тек К40.9 гана квмекл ТМККК шецберiвде ала алса, калгандары (К41.9; К42.9; К43.9) МЭМС шецбершде емделуге к¥кыкты. Айта кететш жай, осы косымшага сэйкес арткы втпе мен тж iшек ауруларынын (К60.0; К60.1; К60.3; К60.4; К60.5; К62.0; К62.1; К62.6) ешкайсысы кала децгешнде стационарды алмастыратын квмек ала алмайды. Себеб^ б^л кодтардыц барлыгы дерлiк ауыл децгейiндегi МЭМС тiзiмiне ендiрiлген.
Калалык емдеу мекемелерiне келсек, 5-шi косымшага сэйкес, шап, сан, кiндiк, к¥рсактыц алдыцгы кабыргасы мен к¥рсак куысыныц жарыктарыныц тек 2 тYрiн гана емдей алады: К42.9; К46.9. Ол да болса тек МЭМС шецбершде.
Демек, 1 300 000 мыца жуык т^ргыны бар Шымкент каласыныц тYPFындары, К40.9; К41.9; К43.9; К60.0; К60.1; К60.3; К60.4; К60.5; К62.0; К62.1; К62.6 кодтарымен белгшенетш ауруларга шалдыккан жагдайда, мiндеттi тYPде ауылдык емханалардыц мен ауылдык ауруханалардыц кYндiзгi стационарларына квмекке жYгiнуi тиiс.
^орытынды
МЭМС жYЙесi хирургиялык ауруларга кврсетшетш медициналык кызметтердi баскару ж^мыстарында аныкталып отырган взектi мэселелрдi ш^гыл тYPде шешу кажет. Б^лай жасамаган жагдайда аталган проблемалардыц ушыгуы, МЭМС жуйесш баскару децгейiн твмендетiп, кврсетiлетiн квмек децгешн нашарлатуы мумкш.
Бул мэселелер, непзшен стационарды алмастыратын квмекке байланысты. Сол Yшiн, бул шешш КР ДСМ взгертшген № 669 буйрыгыныц 5-ш1 косымшасына байланысты болуы кажет. Себеб1 бул косымшада келтаршген вщрленд1ру, АХЖ-10 каралымыныц зерттелш отырган кодтармен бершген хирургиялык ауруларга стационарды алмастыратын квмек кврсетуд1 баскару барысында, кала тургындары Yшiн де, калалык емханалар мен ауруханалар Yшiн де айтарлыктай киындыктар тугызып отыр.
Аныкталып отырган баскару ж^мыстарын жетiлдiрудiц бiрден бiр жолы КР ДСМ взгертiлген № 669 б^йрыгыныц 5-шi косымшасына взгерктер енгiзу: АХЖ-10 каралымыныц К40.9; К41.9; К43.9; К60.0; К60.1; К60.3; К60.4; К60.5; К62.0; К62.1; К62.6 кодтары бойынша стационарды алмастыратын квмек, тек ауыл децгешмен шектелмей кала емханалары мен ауруханаларыныц кYндiзгi стационарларында да кврсетшуш кажет етедi.
Б^л шешiм МЭМС жYЙесi бойынша хирургиялык ауруларга кврсктшетш кызметтердi баскару тетiктерiн жетiлдiрiп, кала т^ршндарына стационарды алмастыратын квмек кeрсетудi барысында аныкталган мэселелердi жойып, медициалык кызмет сапасын квтеруге оц ыкпал ететiнi свзсiз.
ддебиеттер тгзшг
1. Цазацстан Республикасы Денсаулыц сацтау министртщ 2017 жытгы 25 желтоцсандагы № 995 б^йрыгымен бекттген «Халыцтыц нысаналы топтарын профилактикалыц медициналыц тексерш-царауды жург1зу цагидалары».
2. К,азазацстан Республикасы Денсаулыц сацтау министртщ 2019 жылгы 15 ацпандагы № 59 «К^азацстан Республикасы Бастапцы медициналыц-санитариялыц квмектi дамытудыц негiзгi багыттарын кке асыру жоспарын бекту туралы» брйрыггы.
3. «Тегт медициналыц квмектщ кептдж бертген квлемi шецбертде жэне мiндеттi элеуметтж медициналыц сацтандыру жуйестде кврсеттетт медициналыц цызметтерге арналган тарифтердi цалыптастыру ережест жэне тегт медициналыц квмектщ кептдж бертген квлемi шецбертде жэне мiндеттi элеуметтж медициналыц сацтандыру жуйестде кврсеттетт медициналыц цызметтерге арналган тарифтердi цалыптастыру эдiстемесiн бетту туралы» К^азацстан Республикасы Денсаулыц сацтау министртщ 2009 жылгы 26 царашадагы №801 буйрыгы.
4. Денсаулыц сацтау жэне элеуметтж даму министртщ 2015 жътгы 30 царашадагы № 926 «Денсаулыц сацтау уйымдарыныц ТМККК шегтде цызмет кврсету тэртiбiн беюту туралы» буйрыггы.
5. К^азацстан Республикасы Денсаулыц сацтау министртщ 2017 жытгы 29 тамыздагы № 666 буйрынытен бекттген «Тегт медициналыц квмектщ кептдж бертген квлемi шецбертде, оныц Штде белгiлi бiр аурулары (жай-куйлерi) бар азаматтардыц жекелеген санаттарын амбулаториялыц децгейде тегт жэне (немесе) жецтджпен бертетт дэртж заттармен жэне мамандандырытеан емдж внмдермен цамтамасыз етуге арналган дэртж заттардыц жэне медициналыц мацсаттагы буй^ъмдардыц т1збеЫ».
6. «Азаматтарды дэртж заттармен цамтамасыз ету цагидаларын бепту туралы» К^азацстан Республикасы Денсаулыц сацтау жэне элеуметтж даму министртщ 2015 жымгы 30 цыркYйектегi № 766 буйрыггы.
7. Building a Heart Failure Clinic: A Practical Guide from the Heart Failure Society of America/ Greene J. et al.//J. Card. Fail. -Vol. 00, no. 00. - P. 1-18, 2020, doi: 10.1016/j.carcfail.2020.10.008.
8. Hutter C. A new indicator for nowcasting employment subject to social security contributions in Germany//J. Labour Mark. Res. -2020. - Vol. 54, no. 1, doi:
9. «Мiндеттi элеуметтж медициналыц сацтандыру туралы» К^азацстан Республикасыныц 2015 жымгы 16 царашадагы №405-VЦРЗ Зацы. (01.01.2020 жытга дейiнгi взгерiстермен толыцтырулармен).
ddebietter tizimi
1. K,aza^tan Respublikasy Densaulyц sa^au ministrinщ 2017 zhylsy 25 zhelto^andazy № 995 byjrysymen bekitilgen «На1уц(уц nysanaly toptaryn profilaktikaly>ц medicinalyц tekserip^araudy zhyrgizu цaгidalary».
2. K,azaza^stan Respublikasy Densau1уц sapau ministrinщ 2019 zhylsy 15 a^andaFy № 59 «K,aza^tan Respublikasy Bastapцy medicinaly^sanitarija1уц kвmekti сОшуШсУц negizgi basyttaryn iske asyru zhosparyn bekitu turaly» byjrysy.
3. «Tegin medicinaly; kemekti^ kepildik berilgen kelemi she^berinde zhane mindetti aleumettik medicinaly; sa;tandyru zh^jesinde kersetiletin medicinaly; ;yzmetterge arnalsan tarifterdi ;alyptastyru erezhesin zhane tegin medicinaly; kemektiy kepildik berilgen kelemi she^erinde zhane mindetti aleumettik medicinaly; sa;tandyru zhyjesinde kersetiletin medicinaly; yzmetterge arnalsan tarifterdi ;alyptastyru adistemesin bekitu turaly» K,aza;stan Respublikasy Densauly; sa;tau ministriniy 2009 zhylsy 26 ;arashadasy №801 b^jrysy.
4. Densauly; sa;tau zhane aleumettik damu ministriniy 2015 zhylsy 30 ;arashadasy № 926 «Densauly; sa;tau ¡jymdarynyy TMKKK sheginde tyzmet kersetu tartibin bekitu turaly» bjjrysy.
5. K,aza;stan Respublikasy Densauly; sa;tau ministrini^ 2017 zhylsy 29 tamyzdasy № 666 b^jrysymen bekitilgen «Tegin medicinaly; kemektiy kepildik berilgen kelemi she^erinde, onyy ishinde belgili bir aurulary (zhaj-k^jleri) bar azamattardyц zhekelegen sanattaryn ambulatorijaly; de^gejde tegin zhane (nemese) zhe^ildikpen beriletin darilik zattarmen zhane mamandandyrylsan emdik enimdermen tamtamasyz etuge arnalsan darilik zattardyq zhane medicinaly; ma;sattasy b^jymdardyy tizbesi».
6. «Azamattardy darilik zattarmen tamtamasyz etu ;asidalaryn bekitu turaly» K,aza;stan Respublikasy Densauly; sa;tau zhane aleumettik damu ministrini^ 2015 zhylsy 30 tyrk^jektegi № 766 b^jrysy.
7. Building a Heart Failure Clinic: A Practical Guide from the Heart Failure Society of America/ Greene J. et al.//J. Card. Fail. -Vol. 00, no. 00. - P. 1-18, 2020, doi: 10.1016/j.carcfail.2020.10.008.
8. Hutter C. A new indicator for nowcasting employment subject to social security contributions in Germany//J. Labour Mark. Res. -2020. - Vol. 54, no. 1, doi:
9. «Mindetti aleumettik medicinaly; sa;tandyru turaly» K,aza;stan Respublikasynyy 2015 zhylsy 16 ;arashadazy №405-V%RZ Zayy. (01.01.2020 zhylsa dejingi ezgerister men toly;tyrularmen).
