Научная статья на тему 'МИЛЛАТЛАРАРО ТОТУВЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ДИНИЙ ҚАДРИЯТЛАРНИНГ ЎРНИ'

МИЛЛАТЛАРАРО ТОТУВЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ДИНИЙ ҚАДРИЯТЛАРНИНГ ЎРНИ Текст научной статьи по специальности «Философия, этика, религиоведение»

94
33
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ислом дини / диний бағрикенглик / миллатлараро тотувлик / диний соҳадаги ўзгаришлар / ислоҳотлар / Islam / religious tolerance / interethnic harmony / changes in the religious sphere / reforms.

Аннотация научной статьи по философии, этике, религиоведению, автор научной работы — Баҳодир Хаитов

Ушбу мақолада Ватанимизда қадимдан бошлаб турли миллат ва дин намоѐндаларининг тинч ва осуда турмуш кечириб келаѐтганлиги айтиб ўтилган. Юртимизда диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувликни мустаҳкамлаш соҳасида олиб борилаѐтган ислоҳотларга тўхталиб ўтилиб, унинг турли халқ ва дин вакилларининг ҳамжиҳатлигини оширишдаги аҳамияти ѐритиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE ROLE OF RELIGIOUS VALUES IN PROVIDING INTERNATIONAL PEACE

This article says that people of different nationalities and religions have been living in peace and tranquility in our country since ancient times. Reforms in the field of strengthening religious tolerance and interethnic harmony in our country, its role in enhancing the unity of different peoples and religions were highlighted.

Текст научной работы на тему «МИЛЛАТЛАРАРО ТОТУВЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ДИНИЙ ҚАДРИЯТЛАРНИНГ ЎРНИ»

МИЛЛАТЛАРАРО ТОТУВЛИКНИ ТАЪМИНЛАШДА ДИНИЙ

КАДРИЯТЛАРНИНГ УРНИ

Ба^одир Хаитов

Чирчик ОТ^МБЮ Гуманитар фанлар кафедраси катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Ушбу маколада Ватанимизда кадимдан бошлаб турли миллат ва дин намоёндаларининг тинч ва осуда турмуш кечириб келаётганлиги айтиб утилган. Юртимизда диний баFрикенглик ва миллатлараро тотувликни мустахкамлаш сохасида олиб борилаётган ислохотларга тухталиб утилиб, унинг турли халк ва дин вакилларининг хамжихатлигини оширишдаги ахамияти ёритиб берилган.

Калит сузлар: ислом дини, диний баFрикенглик, миллатлараро тотувлик, диний сохадаги узгаришлар, ислохотлар.

THE ROLE OF RELIGIOUS VALUES IN PROVIDING INTERNATIONAL

PEACE

Bahodir Khaitov

Chirchik Higher Tank Command Engineering School Senior Teacher of the Department of Humanities

ABSTRACT

This article says that people of different nationalities and religions have been living in peace and tranquility in our country since ancient times. Reforms in the field of strengthening religious tolerance and interethnic harmony in our country, its role in enhancing the unity of different peoples and religions were highlighted.

Key words: Islam, religious tolerance, interethnic harmony, changes in the religious sphere, reforms.

КИРИШ

Юртимизда асрлар давомида турли миллат ва халклар тинч-тотувликда, толерантлик Fоялари асосида осуда яшаб келганлар. "Толерантлик (лот. tolerant - сабр-токат), баFрикeнглик - узгаларнинг турмуш тарзи, хулк-атвори, одатлари, xис-туЙFулари, фикр-мулохазалари, FOялари ва эътикодларига

нисбатан токатли булиш", деб таъриф берилган, Узбекистан Миллий Энциклопедиясида. [7-485]

Бугунги кунда хам миллатлараро тотувлик ва динлараро баFрикенглик FOяси дунёда энг долзарб муаммолардан биридир. Шу муносабат билан ЮНЕСКО 1995-йил Парижда "БаFрикенглик тамойиллари декларацияси"ни кабул килди. Бирлашган Миллатлар ташкилоти эса хар йилнинг 16-ноябрини "Халкаро баFрикенглик куни" деб эълон килди. [6-471]

Мамлакатимиз худудида яшаган ахоли кадимдан турли-туман динларга эътикод килиб келганлар. Тарихий маълумотларга караганда ислом дини VII аср охири VIII аср бошларида юртимизга кириб келган. Унга кадар ахолимизнинг асосий кисми зардуштийлик динига сетинган булса-да, насронийлик, буддизм, яхудийлик, шомонизм, оташпарастлик, хиндуизм каби динларга хам эътикод килувчилар купчиликни ташкил этган. [6-45] Жумладан, Самарканд вилоятининг Ургут шахри нафакат мамлакатимиз, балки бутун Марказий Осиё минтакасида насронийлик маркази булган булса, Сурхондарё вилоятининг Термиз шахри буддизм марказларидан бири хисобланган.

АДАБИЁТЛАР ТАХ,ЛИЛИ ВА МЕТОДОЛОГИЯ

Ислом дини анъаналари хаётимизга тулик сингиб, турмуш тарзимизнинг ажралмас кисмига айланиб кетганидан сунг катор миллий ва махаллий динлар таъкикланган, бошка динларга эътикод килувчилар турли тазйикларга учраганлар. Лекин бирмунча вакт утгандан сунг ислом дини билан бир каторда бошка дин вакиллари елкама-елка, бир маконда узаро инокликда яшашни давом эттирганлар. "Бу даврда маънавиятда хурфикрлилик, хар кандай билим, илм -фанга хурмат, диний окимлар эркинлиги устуворлик килган. Диний ва дунёвий илмлар узаро узвий боFлик холда ривожланган. К,адимги юнон, хинд ва бошка юртлар анъаналаридан, билим манбаларидан хам кенг ижодий фойдаланилди". [8-125]

Х,озирги вактда юртимизда 130 дан ортик миллат ва элат намоёндалари, 16 диний конфессияга мансуб 2238 та диний ташкилот, православ ва протестант семинариялари фаолият юритиб, мамлакатимизнинг тараккиётига узларининг муносиб хиссасини кушиб келмокдалар. [6-476]

Бизнинг худудимизда минглаб йиллардан бери турли диний эътикод вакиллари диний баFрикенглик тамойили асосида яшаб келаётганлигини куриш мумкин. Халкимизнинг хаётида ён-атрофдаги шахслар кайси динга эътикод килмасин уларга узаро хурмат асосида, олижаноблик туЙFулари билан муносабатда булганлигини куришимиз мумкин.

Мисол тарикасида, яхудий миллатига мансуб шахсларнинг урта асрларда бошка улкалардан кувFин килиниши уларни Бухоро шахрига келиб жойлашишларига сабаб булган. Шу давр давомида кучиб келган яхудийлар ва

my xygygga ucTHKoMaT KH.yBHH ep.H axo.H BaKH..apH ypTacuga xeH KaHgaô

HH3o.apHH Ke.Hô HHKMaraHnurHHH KypumHMH3 MyMKHH.

CoxuÔKHpoH amhp TeMyp gaBpuga Ôom^a gHH Ba MH..aT BaKH..apHra ôomnaHa ôepraH.HrH, y.apHH y3 xuMoacura o.raH.Hru xaKHgaru Mat.yMoT.ap Kyn.a6 caK.aô Ko.HHraH. Y.apgaH ôupuga CoxuôKupoHHHHr ^khh fflapK gaB.aT.apura xapôuô ropHmH BaKTHga HpoK xygygHga Mycy.MoH.apHHHr mHa HyHanHmHra MaHcyô axo.HHH khpfhh KHHHHHmuHHHr ycTHgaH HHKagu. AMHP TeMyp y3HHHHr ogu.oHa cuëcaTH Ty$aô.H ôy epgaru mua Ba cyHHHô.ap ypTacugaru ypymra ôapxaM ôepagu.

CoxHÔ^upoH aB.ogugaH 6y.raH 3axpuggHH MyxaMMag Eoôyp X,HHgucTOH xygyg^apHHH y3 Ky.ura KupmraHgaH cyHr ôy xygyg axo.ucuHH ënnacura HC^OM^amTHpumra KupumMagu, ôa.KH xuHg.apHHHr эbтнкog KH.yBHH y3 gHH.apu ynyH KeHr HMKOHH^T^ap apaTuô, y.apgaru MapxyMHHHr AKHH.apHHH Kymuô yTga ëHgupum^apura HeK Kyôgu.

HATH^AÏÏAP

Ey Tapuxuô MHco..apgaH KypHHuô TypuôgHKH gHHHô ôaFpuKeHraHK Mun^aTHMH3 MeHTanureTHra KymH.Hô KeTraH ôy^uô, y y3ôeK xa.KH MatHaBHô gyHë^apamHHHHr a^pa^Mac KucMHra aô.aHraH. ehphhhh npe3ugeHTHMH3: "Xa^KHMH3HHHr acp.ap CHHOBHga AHaga KyHaôuô, Toô.aHHô ôopraH MycTaxKaM upogacH, HÔMoH^tTHKogH Ha^a^aT KaguMuô MatHaBHATHMH3, ôa.KH mha^hh y3^urHMH3HH caK.aô Ko.umra acoc ôy.agH", [3-26] geô TatKHg.araH эgн.

ropTôomHMH3 ffl.Mup3HëeB TOMOHHgaH ôy..aHraH ^opuô ÔH.garu Mypo^aaTHOMaga, ^aMH^Tga MH..aT.apapo ToTyB.HK, gHHHô ôaFpuKeHraHK MyxHTHHH MycTaxKaM^am ôopacugaru um.apHH H3HH. gaBOM эттнpнm a.oxuga TatKHg^aHgu. fflyHHHrgeK, 30 uro.b - "Xa.Kapo gycT.HK KyHH" MyHOcaôaTH ôH.aH ropTHMH3ga ôhphhhh MapTa ",3ycT.HK xa$Ta.HrH"HH Ba ",3ycT.HK" xa.Kapo ^opyM-^ecTHBanHHH yTKa3 umHH TaKnu^ этgн. [4-28]

CyHrru ÔH..apga npe3ugeHTHMH3 ffl.Mup3HëeB ôomHHnHruga tom MatHoga KeHr KaMpoB^H Hc.oxoT.ap aMa.ra omupH.Hô, axo.HMH3HHHr TypMym Tap3HHH axmunam, yHHHr gapoMag.apHHH omupum, MaM.aKaTHMH3 Hy$y3HHH ^axoH MaôgoH.apuga AHaga ro^opu HyKKH.apra o.uô HHKHm, MH..araapapo ToTyB.HK Ba gHH.apapo ôaFpHKeHraHK TaMoôu..apu acocuga amam.apura a.oxuga эtтн6op KapaTH.uô Ke.HHMoKga.

MycTaKH..HKHHHr h.k ôu..apugaëK ôhphhhh npe3ugeHTHMH3 Tamaôôyc.apu ôu.aH gHHHô coxaga KaTop h^oôhô y3rapum.ap aMa.ra omupu.raH. AôHHKca, axo.hmH3HHHr KaTTa khcmh эtтнкog KH.yBHH hc.om gHHH aHtaHa.apu Ba KagpuaT.apuHH THK.amra a.oxuga ypFy ôepHnraH. ^yM.agaH, Hmom TepMH3Hô, Hmom Eyxopuô, MaxMyg a3-3aMaxmapuô, Ha^MugguH Kyôpo,

Бахоуддин Накшбанд, Ахмад Яссавий, Хожа Ахрор Вали, Бурхониддин МарFиноний, Имом Мотурудий каби ислом дини ривожига улкан хисса кушган буюк аллома ва мутафаккирларнинг номлари кайта тикланди. Уларнинг асарлари таржима килинди ва бир неча марта чоп этилди. Шунингдек, Рамазон ва Курбон хайитларини нишонлаш ва мукаддас Хаж зиёратини амалга ошириш борасида ахолимизга катор енгилликлар берилди.

Шу уринда таъкидлаш лозимки, жорий йилда Имом Бухорий, Имом Мотурудий, Абу Муин Насафий каби буюк аллома ва мутафаккирларнинг таваллуд айёмлари юкори савияда утказилиши белгиланган.[4-29]

Шу билан биргаликда ислом дини анъаналарини чукур урганиш ва тахлил килиш максадида 1999 йилда Тошкент Ислом институти ташкил этилди.

Шуни таъкидлаш уринлики, 1992 йил кабул килинган Узбекистон Республикаси Конституциясининг 31-моддасида: "Хамма учун виждон эркинлиги кафолатланади. Х,ар бир инсон хохлаган динга эътикод килиш ёки хеч кайси динга эътикод килмаслик хукукига эга. Диний карашларни мажбуран сингдиришга йул куйилмайди", [1-13] деб белгилаб куйилган.

Бугунги кунда хам ушбу ислохотлар изчиллик билан давом эттирилмокда. Миллатлараро муносабатлар ва динлараро баFрикенглик тамойилларига алохида урFу бериб келинмокда.

Хурматли Президентимиз Ш.М.Мирзиёев томонидан кабул килинган Узбекистонни янада ривожлантиришнинг бешта устувор йуналишини камраб олган Харакатлар стратегиясининг бешинчи йуналиши «Хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний баFрикенгликни таъминлаш, чукур уйланган, узаро манфаатли ва амалий рухдаги ташки сиёсат юритиш» деб номланиб, унда миллатлараро муносабатлар сохасидаги сиёсатнинг устувор йуналишлари концепциясини хамда Диний сохадаги давлат сиёсати концепциясини ишлаб чикиш назарда тутилган [2-4].

МУХОКАМА

Мамлакатимиз тарихига эътибор каратадиган булсак ислом дини ривожига улкан хисса кушган куплаб буюк алломалар етишиб чикканлигини, уларнинг асарлари мана бир неча асрлардан бери бутун мусулмон оламида алохида эътибор ва эхтиром билан укиб-урганиб келинаётганини куришимиз мумкин. Улар жумласига, Имом Бухорийнинг "Ал-жомеъ ас-сахих", "Ал-адаб ал-муфрад", Имом Термизийнинг "Суннаи Термизий", Махмуд аз-Замахшарийнинг "Ал-Кашшоф", Бурхониддин МарFинонийнинг "Хидоя" асарларини алохида таъкидлаш максадга мувофик.

CyHrru HH..apga npe3ugeHTHMH3 tomoHHgaH Typ.H gHHHH экcтpeмнcтнк TamKH.oT.apra at3o ôy.uô Ko.raH MHHr.aô $yKapo.apuMH3 aB$ этн.gцн. ^khh fflapK MHHTaKacuga ôat3H caôaô.apra Kypa ôopuô Ko.raH, AKHH.apHgaH a^panraH KaHHagaH-KaHHa $yKapo.apuMH3, ^yM.agaH, oTa-oHacro ôo.a.ap Kypo..u TyKHamyB yHOK^apngaH BaTaHHMH3ra KafiTapHngu.

ffl.M.Mnp3HëeB EMT Eom AccaMÔ.eacuHHHr 72-ceccHacuga cy3.araH HyTKHga xaM: ",3yHëga Teppopu3M Taxguggapu aHHHKca, cyHrru HH..apga KyHafiuô ôopaëTraHH y.apra Kapmu Kypamum ycy.H y3HHH oK.aMaëTraHugaH ga.o.aT ôepagu.

Ey ôopaga Kyn xo..apga Taxgug.apHH Ke.THpuô HHKapaëTraH acocuH caôaô.ap ôu.aH эмaс, ôa.KH y.apHHHr oKHÔaT.apura Kapmu Kypamum ÔH.aHruHa HeKnaHHÔ Ko.HHMoKga. Xa.Kapo Teppopu3M Ba экстpемнзмнннг HngrouHH ôomKa oMH..ap ôu.aH ôupra ^axo.aT Ba Mypocacu3.HK TamKH. этagн, geô xucoô.aHMaH.

ffly MyHOcaôaT ôu.aH ogaM.ap, ôupuHHH HaBÔaTga, ëm.apHHHr OHry Ta^aKKypHHH Matpu^aT acocuga maKmaHTHpum Ba TapÔHA.am энг MyxuM Ba3H$agup", [5-22] geô TatKHg.aô yTraH эgн.

2018 hh. 16 anpe.ga "^HHHH-MatpH^HH coxa $ao.HOTHHH TyôgaH TaKOMH^^amTHpHm Hopa-Tagôup.apH TyFpucuga"rH npe3ugeHT OapMOHH эt^он KH.HHgu. Ymôy ^apMOHra Kypa KyHugaru Maca.a.apra a.oxuga эtтнôоp KapaTum .o3HM.Hru ôe.rH.aHgu:

EupHHHHgaH, "^axo.aTra Kapmu Matpu^aT" FoacuHHHr Ma3MyH-MoxuflTHHH AHaga HyKyppoK cuHrgupum;

HKKHHHHgaH, hc.om gHHH Ba ^axoH цнвн^нзaцнacнгa y.KaH xucca KymraH a^gog^apHMH3HHHr ôoh MagaHHH MepocHHH HyKyp ypraHum acocuga ëm.apHHHr OHry Ta^aKKypHHH TyFpu maK..aHTHpum;

YnHHHHgaH, guHHHHr 3ypaBOH.HK Ba koh TyKHm ôu.aH ôup KaTopra Ky^guraH ëT FO^.apHHHr ac. moxhath Ba MaKcag.apu xaKuga axo.HHHHr, aHHHKca, ëm.apHHHr xaôapgop.HK gapa^acuHH omupum;

TypTHHHugaH, ^aMH^rga ôaFpuKeHrauK, y3apo xypMaT, Mexp-OKHÔaT, thhh.hk Ba TOTyB.HK, H^THMOHH-MatHaBHH MyxHT ôapKapop.uruHH TatMHH.am Maca.a.apura a.oxuga эtтнôоp KapaTum;

EemuHHugaH, нн$opмaцнoн puBo^naHraH gaBpga ^aMHATHMH3HHHr H^THMOHH-MatHaBHH MyxuT ôapKapop.urura Ba эtтнкоg эpкннпнгнгa Taxgug Tyrgupumu MyMKHH ôy.raH OMH..apHH ôapBaKT aHHK.am Ba y.apHH o.gHHH o.umra KapaTH.raH axôopoT-Tax.u.HH ^ao.u^THH KyHaHTHpum;

O.THHHHgaH, gHHHH Ba gyHëBHH ôu.HM.ap yHFyH.urHHH puBo^naHTHpum acocuga Tat.HM cu^aTHHH omupum.

EyryHru rnoôannamyB gaBpuga ôyTyH gyHë "khhhk ôup KHmnoKKa aônaHgH" geôum MyMKHH. ATpo^HMH3ga pyô ôepaëTraH Typ.H H^THMoHÔ-cuëcHÔ y3rapum.apra ôe$apK.HK ofhp oKuôaT.apHH KenTHpuô HHKapumu MyMKHH. CyHrru ôunnapga ^khh fflapK MHHTaKacuga cogup ôynraH BoKeanapHHHr KynHunuruga ôeBocuTa y3apo gHHHô KenHmMoBHHnHKnapHHHr ypHH ôopnurHHH Kypum MyMKHH. ^yM.agaH, .HuBaH, HpoK, CypuA, Mucp, ^MaH Kaôu gaB.aT.apga ôynuô yTraH Ba Typnu KypHHHmnapga gaBoM этaëтгaн BoKeanap $HKpuMH3 ganunugup. AHHHapnu ^uxaTH myHgaKH, ôat3H oMMaBuô axôopoT BocuTanapu Ba HHTepHeT Hampnapu tomoHHgaH eTap.H gapa^aga ypraHH.MaraH, ôup ëKnaMa ^HKpnap 6u.gHpH.raH, acoccu3, pacMHô TacgHKnaHMaraH xaôapnapHH TapKaTHmnapu HaTH^acuga Kynnaô HHcoHnap, aÔHHKca hc.om gHHH xaKHga eTapnu MatnyMoTra эгa ôynMaraH KHmunap opacuga hc.om gHHH TyFpucuga HoTyFpu TacaBBypHHHr maKnnaHHmura, myHHHrgeK, "hc.omo^oôha" By^ygra Ke.aëTraHnurHHH Kypum MyMKHH.

XYÏÏOCA

fflyHgaô экaн, ëmnap Tapôuacura xap KanoHrugaH xaM roKopu gapa^aga эtтн6opnн ôynum ôyryHru KyHHHHr MyxHM TanaônapugaH gecaK, acno MyôonaFa ôynMaôgH. ^yHKH, ëmnap oHruga gHHHô ôaFpuKeHrnHK FoAnapuHHHr maKn.aHTHpu.HmH MH.naT.ap ypTacugaru thhh.hk, ôapKapop.HK Ba y3apo xaMKop.HK anoKanapuHHHr puBo^naHHmura caôaô ôynagu.

Xynoca kh.hô aÔTraHga xap ôup maxc, xap ôup MHnnaT ôyryHru KyHga y3 TapaKKHëTHHHHr KeôuHru TaKgupu xaKHga yônap экaн, Munnarnapapo totyb.hk Ba gHHnapapo ôaFpuKeHrnHK TaMoôunnapH xaKHga HyKyp yônamu no3HM. Ey ôopaga aÔHHKca, ycuô KenaëTraH ëm aB.og BaKHnnapura guHHHHr xaKHKHô Ma3MyH-moxhath xaKHga HyKyp Ba ôaTa^cun TymyHHa ôepum ynapHH Typ.H 3apap.H Ba ëT Foanap Tatcupura Tymuô KonumHHHHr ongHHH onraH ôynap эgн.

3epo, xypMaTnu ropTôomHMH3 TatKHgnaraHugeK: "MaM.aKaTHMH3ga "^axonaTra Kapmu Matpu^aT" geraH эзгy foa acocuga hc.om guHHHHHr HHcoHnapBapnHK moxhathhh, thhh.hk Ba gycT.HK Kaôu onu^aHoô MaKcagnapra xH3MaT KunumHHH TapFuô этнm KyH TapTHôHMH3garu goHMHÔ MacananapgaH ôupu ôynuô Konagu" [4-28].

^OH^A^AHH^rAH A^ABHËT^AP PyHXATH

1. Y3ôeKHcToH Pecnyô.HKacu Koнcтнтyцнflcн. T.: ^ôeKHcroH, 2017 ô.

2. "y3ôeKHcTOH Pecnyô.HKacuHH AHaga puBo^naHTupum ôyôuHa XapaKaT.ap CTpaTeruacu TyFpucuga". y3ôeKucToH PecnyônHKacu npe3ugeHTHHHHr 2017 ôh. 7 ^eBpan nO-4947-coH.H OapMoHH. T.: Fa^yp FynoM HoMHgaru HampuëT-MaTôaa H^oguô yôu, 2017 ô.

3. H.A.KapuMoB MKcaK MatHaBHaT - eHru.Mac KyH. T.: MatHaBHaT, 2016.

4. Y3ÔeKHcTOH Pecnyô.HKacu npe3ugeHTHHHHr 0.hh Ma^nucra Hy..araH Mypo^aaTHoMacu. 2020 h. www.gov.uz

5. ffl.M.Mup3HëeB. EMT Eom AccaMÔ.eacuHHHr 72 ceccuacuga cy3.araH HyTKH. ^yHë, cuëcaT, ^aMHaT. 8-Hamp. ry.ucToH. 2017 h.

6. M.PaxHMoB, A.3aMoHoB. Y3ÔeKHeroH Tapuxu. T.: "OaH" HampuëTH. 2019 h.

7. Y3ÔeKucToH mh..hh энцнкпoпegнacн. 8-tom. T.: "Y3ÔeKHcTOH mh..hh энцнк..oпegнacн» ^aB.aT h.mhh HampuëTH, 2000 h.

8. k,.ycmohob, M.CogHKoB, C.EypxoHoBa. Y3ÔeKHeroH Tapuxu. T.: "HK,THCO,3, -MO-TCHfl", 2016 h.

REFERENCES

1. Y3ÔeKHcTOH Pecnyô.HKacu Koнcтнтyцнacн. T.: Y3ÔeKHeroH, 2017 H.

2. "Y3ÔeKHcTOH Pecnyô.HKacHHH aHaga pHBo^naHTupum ôyHHHa XapaKaT.ap CTpaTeruacu TyFpucuga". Y3ÔeKHcTOH Pecnyô.HKacu npe3ugeHTHHHHr 2017 hh. 7 ^eBpa. nO-4947-coH.H OapMoHH. T.: Fa^yp Fy.oM HoMHgaru HampuëT-MaTÔaa H^oguH yHu, 2017 H.

3. H.A.KapuMoB ^KcaK MatHaBHaT - eHru.Mac KyH. T.: MatHaBHaT, 2016.

4. Y3ÔeKHcTOH Pecnyô.HKacu npe3ugeHTHHHHr O.HH Ma^nucra Hy..araH Mypo^aaTHoMacu. 2020 H. www.gov.uz

5. ffl.M.Mup3HëeB. EMT Eom AccaMÔ.eacuHHHr 72 ceccuacuga cy3.araH HyTKH. ^yHë, cuëcaT, ^aMHaT. 8-Hamp. ry.ucToH. 2017 H.

6. M.PaxHMoB, A.3aMoHoB. Y3ÔeKHeroH Tapuxu. T.: "OaH" HampuëTH. 2019 H.

7. Y3ÔeKHcTOH mh..hh энцнкпoпegнacн. 8-tom. T.: "Y3ÔeKHcTOH mh..hh энцнк.oпegнacн» ^aB.aT h.mhh HampuëTH, 2000 H.

8. k,.ycmohob, M.CogHKoB, C.EypxoHoBa. Y3ÔeKucToH Tapuxu. T.: "HK,THCO,3, -MO-HH^", 2016 h.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.