CC BY
41
Vestnik KazNMU №2-2020
УДК 616.155.194-053
Мектеп xacbiHAafbi балалар арасында темнртапшылыкты анемиянын таралу жиiлiгi
¥.К,. Кукембай, А.С. Турсынбекова, Ж.К,. К,алдыбай, М.У. Турдалиева, А.С. Сейткызы, 9.Т. Маликов, Б.Н. Балсергенов, Ж.Г. Сабиров
С.Ж. Асфендияров атындат Казак ¥лттык медицина университет1
Бул макалада журпзшген Fылыми зерттеулер ерте жас^ы балалардаFы тем1р тапшыль^ы анемиясынын к,аз1рг1 проблемасы ез1н1ц езекгЫпн сактап калатынын жэне зерттеуш1л1к кызы^ушылыктын мэн1 болып калатынын дэлелдейд1.Зерттеулер тек медициналык Fана емес, сонымен катар элеуметтк болып табылатын тем1р тапшылы^ынын даму факторларын зерттеу бойынша журпзшдк Мэселен1 жоюдын турл1 эд1стер1н камтитын диагностика жэне емдеу мэселелер1 козFалды.. Туй1нд1 сездер: тем1ртапшылыкты анемия, ерте жас^ы балалар, элеуметт1к, тем1р препаратты
Мектеп жасындаFы балалардаFы тем1ртапшылыкты анемия дуние жуз1ндег1 езект1 мэселелерд1н б1р1, себеб1 ол барлык мемлекеттерде кездесед1. Онын таралуы элеуметтк-экономикалык жаFдаЙFа, халыктын табысына, тамактану ерекшел1г1не жэне косымша ауруларынын болуына байланысты. ДД¥ мэл1мет1нде тем1ртапшылыкты анемиянын кездесу жишп мектеп жасындаFы балалар арасында 40.5% курайды.
Тем1ртапшылыкты анемия - клиникалык аFымында сидеропениялык жэне анемиялык белгшермен кер1нет1н, микроцитарлы, гипохромды, норморегенераторлы анемиямен сипатталады. ТТА кау1п тобына ерте жас^ы балалар, пубертатты кезендег1 балалар жэне жукл эйелдер к1ред1. ТТА баланын денсаулыFына орасан зор зиянын тиг1зед1: акыл ест1н кеш дамуына, физикалык жэне танымдык дамудын кешеушдеуЫе. Инфекциялык аурулардын артуына, диареянын жэне жедел респираторлык инфекциялардын ете ауыр ету1не, балалардын аз салмакпен туылуына себепкер болады. Мектеп жасындаFы балалар арасында тем1ртапшылыкты анемиянын таралу жиЫпн аныктау.
Мектеп жасындаFы балалардын физикалык жэне психомоторлы дамуына анемиянын типзетЫ эсер1н аныктау.
1. Мектеп жасындаFы балалар арасында тем1ртапшылыкты анемиянын таралу жиЫпн зерттеу.
2. Мектеп жасындаFы балалар арасында анемиянын клиникалык аFымынын ерекшел1ктер1н аныктау.
3. ТТА-нын неврологиялык ауруынын аFымына тиг1зет1н эсер1н аныктау.
Зерттеу материалдарына «Аксай» Республикалык клиникалык балалар ауруханасынын неврология бел1мшес1нде жаткан 100 наукастын стационарлык ауру тарихы алынып, ретроспективт1 зерттеу жасалды. Зерттеу кезЫде библиографиялык жэне статистикалык эд1с колданылды.
Зерттеу барысында балалар церебральды салдануы, симптоматикалык жэне идиопатиялык эпилепсия, нейроинфекция салдарынан туындаFан паралич, туа пайда болFан гидроцефалия жэне таFы баска неврологиялык аурулармен ауыратын 5-12 жас арасындаFы 100 наукас балалардын стационарлык ауру тарихы каралды. 100 наукастын 62-де ТТА аныкталды. Отбасылык анамнезд1 карау барысында ТТА бар наукастарда антенатальды кезенде колайсыз факторлардын эсер1 болFанын аныктадык. ТТА аныкталFан наукастарда элс1зд1к, шаршаFыштык, бас ауыру, бас айналу, есте сактаудын темендеу1, эмоционалды бузылыстар 3 есе жи1 кездесед1. Нег1зг1 топ наукастары зерттеу нэтижес бойынша ем1р анамнез1нде инфекциялык
аурулармен (ЖРВИ, тумау, бронхит т.б.) ете кеп жэне жи ауырды.
ТТА диагнозы объектива тексеру мен лабораторлык зерттеу
нэтижелерЫе суйене отырып койылды. Объектива тексеру
кез1нде анемияFа тэн сидеропениялык жэне анемиялык
белгшер ескер1лд1. ОларFа
тер1н1н курFактыFы мен бозFылттыFы,
уйкышылдык, шаршаFыштык,
шаштын сынFыштыFы мен кеп тусу1,
KулактаFы шу,
и1с сезуд1н бурмалануы - краска, ацетон, тырнак бояFыш заттар жэне т.б эуестк,
дэм сезуд1н бурмалануы - топырак, бор, шик1 ет жэне т.б эуестк,
шырышты кабаттын езгеру1,
диспепсиялык кер1н1стер, кеп жаFдайда 1ш катуFа бей1мд1л1к, кыздарда менструалды цикл езгеру1, балтырдаFы, булшыкеттердег1 ауру сез1м1 к1ред1. Анемиянын орташа жэне ауыр дэрежелерЫде тахикардия, ент1гу, журек тондарынын туйыкталуы, журек ушында систоликалык шудын естшу1 мумк1н.
Лабораторлык зерттеуде клиникалык жалпы кан анализ!,
автоматты анализатормен жасалFан кан анализ! жэне
биохимиялык кан анализУн нэтижелер1 алынды.
Нэтижес1нде клиникалык кан анализЫде:
Hb денгей1н1н темендеу1 (< 110 г/л),
эритроцит санынын азаюы (< 3,810*12/л),
туст1к керсетюштн темендеу1 (< 0,85),
ЭТЖ-нын орташа улFаюы (> 10-12 мм/саF),
ретикулоциттердщ калыпты саны (1-2% немесе 10-20 %о)
аныкталды.
Анализатормен жасалFан кан анализЫде назар аударатын
керсетк1штер:
MCV (< 80 фл) темендеу1,
MCH (< 26 пг) керсетюшлшн темендеу1,
эритроцитттег1 Hb орташа концентрациясынын темендеу1 —
MCHC (< 320 г/л),
эритроциттердщ анизоцитоз дэрежес1 улFаюы — RDW (> 14%) аныкталды.
Биохимиялык кан анализЫде:
сарысулык тем1р концентрациясынын темендеу1 (< 12,5 мкмоль/л),
сарысулык ферритин денгешшн темендеу1 (< 30 нг/мл) аныкталды.
Сарысулык ферритин аFзадаFы тем1р корынын маркер1 болып табылады. Б1рак ол кабынудын жедел фазасынын нэруызы болFандыктан, кез-келген инфекция, кабыну, жана туз1л1стер
кезЫде онын денгеж жоFaрылaйды, сондыктан баска да кабынудын клиникалык жэне лабораторлык белгiлерiн (С-реактивтi белок — СРБ) жокка шыFарып алдык.
Кесте 1 - Балалар жасы мен жыныс бойынша сурыптап алдык
Журпзшген анализдерге карап корытындылайтын болсак:
№ Кыздар ¥лдар Саны Пайызы
1 5-6 жас aрaлыFындaFы балалар 5 9 14 22,5%
2 7-8 жас aрaлыFындaFы балалар 8 8 16 25,8%
3 9-12 жас aрaлыFындaFы балалар 20 12 32 51,7%
4 Барлы^ы 33 29 62
25
20
15
10
5-6 жас
7-8 жас
9-12 жас
¥лдар | Кыздар
Сурет 1 Балалар жасы мен жыныс бойынша сурыптап алдык
Керт отырFанымыздай негiзгi топты орта мектеп жасындаFы балалар (9-12жас) к¥райды, 51,7 % пайызFа тен, ал ен азы топты ерте жас^ы балалар к¥рады , барль^ы 22,5 % .
Жынысы бойынша 5-6 жаста анемия улдарда басым, 7-8 жаста улдар мен кыздар арасында тен, ал 9-12 жас, яFни пубертатты кезенге сай келелн бул жаста кыздар басым.
Кесте 2 Зерттеу барысында тексерген 100 наукастын 62-де ТТА аныкталды.
Категория Топтар Аныкталуы Саны Пайыздык улес
Анемиянын ауырлы^ы Женш НЬ денгеш 99± 5 г/л 62/100 45/62 72,5%
Орташа НЬ денгеш 82±7,3 г/л 16/62 25,8%
Ауыр НЬ денгейi 65 г/л 1/62 1,7%
Анемия жок НЬ денгеш 110-150 г/л 38/100
Сурет 2 Анемиянын дэрежелерi
Зерттеу барысында тексерген 100 наукастын 62-де ТТА аныкталды. Онын 72,5%-да анемиянын женш дэрежеа - НЬ денгейi 99± 5 г/л тiркелдi. Бiрaк бул топтаFы наукастардын жартысынан кебi aнемияFa байланысты ешкандай препарат кабылдамайды. 25,8% наукаста анемиянын орташа дэрежеа -НЬ денгеш 82±7,3 г/л лркелдк 1 наукаста анемиянын ауыр дэрежесi - НЬ денгейi 65 г/л аныкталды.
Корытынды
Темiр тапшылыкты aнемияFa шалдыккан мектеп жaсындaFы балалардын физикалык жэне психоматорлы дамуына типзетЫ эсерiнiн мол екенi.ТТА ауыратын балалардын интеллектуалды кaбылеттiнiн темендеуi, атап айтканда есте сактаудын нашарлауы , зешшн бузылысы , назардын темендеуi эмоциналды бузылыстардын керiнуi анемиянын ауырлык
5
0
Vestnik KazNMU №2-2020
дэрежесiне жэне ауру aFbiMbiHbiH, узакты^ына байланысты eKeHi аныкталды К,урамында TeMipi бар акуыздардын фукциясына байланысты зат алмасудын бузылуы бiркатар eMip^iK манызды Yрдiстердiн дамуына жэне когнитивтк фукциялардын бузылуына да экелу! .ДД¥ мэлiметтеpiне сYЙене сYЙенсек ТТА дамуындаFы эеуметтiк факторлар шамамен -50% биалогиялык -20%,антpопагендi - 20% жэне медициналык факторлар 10% курайды.Демек мектеп жасындаFы балалардын анемиясымен KYpесу элемдк денгейде эр6!р мемлекеттiн элеуметтiк -эканомикалык манызды мэселесi болып отыр. Нэтижеа
ДД¥ мэлiметтеpiне сэйкес ,адам аFзасынадаFы темip тапшылыFы бYкiл элемдегi адам аFзасындаFы коpектiк
заттардын iшiндегi ен кеп таpалFан тапшылыFынын болып табылады. Зеpттеудiн нэтижесiнен кepiп оть^анымыздай , темip тапшылыкты анемия балалар арасында 50 % - дан астам белтн камтиды. Бул ез кезепнде eзiнiнiн негiзгi ауруынын жш epшуiне , pемиссияFа жетудiн узакты^ына , емнiн дурыс конбауына , жш рецидтвтерге алып келiп отыр.Мэсележн eзектiлiгiн ескере отырып мемлекет темipтапшылыкты анемиянын ерте диагностикасына баFыттылFан шараларды дер кезiнде жасау кеpектiгiн басты назарда устау. Сонымен катар ТТА алдын алу схемаларын эзipлеу темipмен байытылFан дурыс балалар тамаFын уйымдастыpуFа баFыттыалFан шаралар нактылау.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 А.Г. Румянцев, И.Н. Захарова, В.М. Чернов Профилактика и лечение железнодефицитной анемии у детей. - М.: 2015. - С. 210-215.
2 Ожегов A.M., Ожегов Е.А. Оценка эффективности применения комплексного препарата железа в лечении детей раннего возраста с ЖДА // Вопросы гематологии/онкологии и иммунопатологии в педиатрии - 2014. - Т.3., №4. - С. 25-27.
3 Структура наследственных гемолитических анемий у детей Приморского края // Материалы II Всероссийской университетской научно-практической конференции молодых ученых и студентов по медицине. - Тула, 2014. - С. 1924.
4 Жукова Л.Ю., Харчев A.B., Колобова О.Л., Соколова Н.Е., Тарасенко А.Н. Железодефицитная анемия у детей первого года жизни: поиск формулы успеха амбулаторного ведения пациентов URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zhelezodefitsitnaya-anemiya.
5 Конь И.Я., Куркова В.И. Роль алиментарного фактора в развитии железодефицитной анемии у детей раннего возраста // Дефицит железа и железодефицитная анемия детей. - М.: Славянский диалог, 2015. - С. 87-98
6 Финогенова Н.А. и соавт. Оценка эффективности лечения железодефицитной анемии у детей препаратами железа различных групп // Consiliummedicum. Педиатрия. - 2017. - С. 66-67.
¥.К. Кукембай, А.С. Турсынбекова, Ж.К. Калдыбай, М.У. Турдалиева, А.С. Сейткызы, 0.Т. Маликов, Б.Н. Балсергенов, Ж.Г. Сабиров Казахский Национальный медицинский университет имени С.Д. Асфендиярова
ЧАСТОТА РАСПРОСТРАНЕНИЯ ЖЕЛЕЗНОДЕФИЦИТНОЙ АНЕМИИ СРЕДИ ДЕТЕЙ ШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТЕ
Резюме: Исследование проведенние в этой статье, доказывает что текущая проблема железнодефицитной анемии у маленьких детей остается предметом исследовательского интереса. Исследование и изучение факторов развития дефицита железа, которые являются не только медицинскими
но и социальными. Был поднят вопрос о том как устранять проблемы диагностировать и лечить различные методы. Ключевые слова : железнодефицтная анемия, в раннем возрасте у детей, социальное, препараты железа.
U.K. Kukembay, A.S. Tursynbekova, Zh.K. Kaldybai, M.U. Turdalieva, A.S. Seitkyzy, O.T. Malikov, B.N. Balsergenov, J.G. Sabirov Asfendiyarov Kazakh National medical university
THE INCIDENCE OF IRON DEFICIENCY ANEMIA AMONG SCHOOLCHILDREN
Resume: The study in this article proves that the current problem of iron deficiency anemia in small children remains a subject of research interest.Research and study of iron deficiency which are not only medical but also social.The question was raised about
how to troubleshoot problems diagnose and treat various methods.
Keywords: Iron-deficiency anemia, at an early age in children, social, iron preparations.
