CC BY
26ГТАХР 14.23.09
МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙ1НГ1 БАЛАЛАРДА МЭДЕНИ М¥РА ТАРИХЫН
ЦАЛЫПТАСТЫРУ
Н.А. Жацыбай 2- курс магистранты Казац мемлекетпк цыздар педагогикалыц университетi, Казацстан, Алматы ц., email: zhakybay@inbox.ru
Б^л мацалада мектеп жасына дeйiнгi балаларды отaнcYЙгiштiккe тэрбиелеу - ез Отанына деген CYЙicпeншiлiк ceзiмiн оятып, оган адал цызмет жасауга, оны цоргауга баулу жэне осы мацсаттар бойынша ж^мыс жасау. Туган ел тарихы жэне ез халцы мен басца да ^лыстардыц мэдени м^расын, салттары мен дэcтYрлeрiн цастерлеу цатынасын цалыптастыру. Жалпы адамзаттыц, ^лттыц ц^ндылыцтарды мецгеруге тэрбиелеу. Жас ^рпацца ез eлiмiздiц тарихымен тeрeцiрeк таныстыру жэне мэдени мараны сацтауга тэрбиелеу. 9лкeмiздe эртYрлi замандарда салынган тарихи мэдени м^ра цызмeтiн зерттеп бiлу; туып ескен жерлервдеп елкетану м^ражайларына саяхаттар ^йымдастыру; балаларга eлiн, жeрiн CYЙeтiн ц^ндылыц ceзiмдeрiн жeтiлдiрe отырып, балалар архитектурасын жасату жэне жас ^рпацца ^лттыц, патриоттыц тэрбие беру.Басты мацсатымыз болашац ^рпацца мэдени м^ра тарихын цалыптастырып, ц^ндылыцтарымызды багалауга тэрбиелеу.
Туйт свздер: мэдени мура, улттыц цундылыц, тэрбие, балалардыц танымдыц дамуы, сэулет внерг
Eлiмiздiц тарихи естелш - гасырлар бойы мэдени м^ра жалгасцан, барлыц адамзат еркeниeтiнiц рухани дYниeci, халыцтыц, ^лттыц, этностыц езiн сацтап цалудыц нeгiзi цайта жацгыру факторы болып табылады. Мэдени м^ра тарихи сацталу дэрeжeci ец мацызды себеп болып табылады, ол езiндiк рухани - багалау мен материалдыц ц^ндылыцтардан т^рып, ол бiр ^рпацтан кeлeci ^рпацца жалгасып цана цоймай, оларды жойып алмас Yшiн, халыцтыц, мeмлeкeттiк мэселе рет1нде Yлкeн кYш салуды цажет етедь Тэyeлciздiк алганга дeйiн eлiмiз жойылу цayпiндe т^рды. Халцымыз цол жетюзген тэyeлciздiгi Yлкeн цатерден цугцарып, ц^ндылыцтарымызды iздeyгe цайтарды.Элемде мылтыцсыз майдан кун сайын жYрiп турган цaзiргi жагдайда тарихи жадыны сацтау - эрбiр халыц Yшiн езiн - езi сацтап цалуы, улттыц цундылыцтыц болашацца жалгасуы. Сол ceбeптi цaзiргi уацытта мэдени мараны сацтау ултымыз Yшiн езeктi мэселе болып отыр.
Елбасы прeзидeнтi Н.Э.Назарбаев 2004 жылы «Мэдени мура» мeмлeкeттiк багдарламасын цолга алды. Оныц ец бiрiншi царалатын мэceлeci улттыц тарихи мура арцылы eлiмiздiц жаца тарихи дYниeтaнымы мен сана ceзiмiн дамытуга багытталган. «Мэдени мураныц» eкiншi мацызды царалатын мэселес - элемге Казац eлiнiц улттыц мурасын насихаттау. Багдарламаныц Yшiншi царастыратын мэceлeci - тарих, сэулет ескертюштерш цайта жацгырту, этнография, т1л, эдебиет, керкем енер жэне т.б цазац халцыныц мэдени цундылыгына аспект жасау; «Мэдени мура» мeмлeкeттiк багдарламасы тарих жэне археология ескертюштерш бiр жYЙeгe кeлтiрy, сацтау жэне цайта жацгырту. Eлiмiздe 25 мыц ecкeрткiш, 2 миллионга жуыц багалы цазба байлыцтары бар деп есептелуде, Кожа Ахмет Яссауи кeceнeci мен Тацбалы тас шатцалыныц петроглифтер мeкeнi ДYниeжYзiлiк мэдени мура тiзiмiнe eнгiзiлгeн, сонымен цатар ЮНЕСКО тiзiмiнe ecкi Отырар цалашыгын цосу болып табылады.
¥лтымыздыц тарихи жэне мэдени ескертюштершщ мeмлeкeттiк тiзiмi жYЙeгe кeлтiрiлiп, олар республика дэрежесшде жэне жeргiлiктi дэрежеде aныцтaлып,тiзiмдeрi бектлдгСоныц iшiндe Дамасктагы Султан Бейбарстыц мавзолеш. Тарихи шаЬар мавзолейден, муражайдан жэне мектеп цабыргаларынан тирады. Кайта цалпына кeлтiрy жумысы барысында шahaрдыц барлыц сэулет пiшiндeрi мен цабыргаларын арнайы мамандарды шацыртумен ендeлiп, 200 мыцнан аса цунды кiтaптaр сацталган муражайлар ец соцгы Yлгiдeгi техникамен жабдыцталды [1]. Сондай ац Дамасктагы тарихи мэдени орталыгыныц жэне Эл Фараби Мавзолешнщ цурылысы жалгасуда, ол мешотен, тарих жэне мэдениет бойынша экспозиялыц залдардан, оцу залы бар ютапханадан, конференция залдары мен цонац YЙлeрдeн тирады. «Мэдени мура» багдарламасыныц арцасында 10 мыцнан аса мурагаттыц материалдар, цужаттар, цолжазбалар жэне жасанды заттар аныцталды. Шeтeлдiк муражайлардагы ец кептеген мэлiмeт - 3 мыц цужат - Кытайда болды. Бул цужаттар гылымга бYгiнгi кYнгe дeйiн беллиз, олар Казацстан тарихын жYЙeлeндiрyгe кемектеседг Сондай -
ак, Шыгыс Еуропадан, АКШ, ТYркия, Кытай, Ресей, Жапония жэне Армениядан республикага 5 мыц бiрeгeй тарихи к¥жаттар кайтарылды. Багдарламаныц Yшiншi багыты: ^лттыщ эдебиеттщ бай м^расын зерттеу, оны жYЙeлeндiрy жэне кептомдылыщ шыгару. Fылыми-тaнымaл эдебиет ж^мыстарыныц тугас сериясы ецделд^ тарих, этнография, археология бойынша 400 аса ютап атаулары, сондай ак жаца энциклопедиялыщ cездiктeр шыгарылды. «Бабалар сезЬ> (Слово предков) жYЗ томдыщ басылымыныц 66 томы басып шыгарылды. Онда eжeлгi казак eртeгiлeрiнeн заманауи эдебиет эцпмелерше дeйiн бар. 200 томдык «ЖYЗ казак романын» шыгару жалгасуда. Казакстанныц 10 томдык энциклопедиясы, бес том орыс тiлiндe жэне аныктама агылшын тiлiндe шыгарылды [1]. Сондай-ак eжeлгi заманнан кaзiргi ^нге дeйiнгi казак ойшылдарыныц м^расын камтитын жиырматомдыкты шыгару бойынша гылыми жобалар жYзeгe асырылуда, баска жобага дYниeжYзiлiк философиялык мараны басып шыгару юрсе, ал Yшiншici эл-Фараби шыгармаларыныц жиырма томдыгын шыгаруга арналган. «Мэдени м^ра» мeмлeкeттiк багдарламасын жYзeгe асыру шецбершде еткен жYЗжылдыктыц танымал орындаушыларыныц аудио, фотожазбаларын iздecтiрy жэне калпына кел^ру жэне eлiмiздeгi м^ражай жэне ютапханалардыц акпараттык технологиясын eнгiзy. Багдарламаныц ец мацызды багыттарыныц бiрi оны жYзeгe асыру барысында алынган, мэлiмeттeрдi жYЙeлeндiрy жэне оку багдарламасына жэне орта жэне жогаргы оку орындарыныц багдарламасына eнгiзy болып табылады.
БYгiнгi ^ннщ ец мацызды тапсырмаларыныц бiрi - туып ескен мэдeниeтiн, эдеп-г^рпын жаксы бiлeтiн, ез eлiн, тарихын жаксы керeтiн, eлдiц болашагын ceнiп тапсыратын ^рпак тэрбиелеу. Cейтiп, «Мэдени м^ра» ^лттык стратегиялык жобасын жYзeгe асырудыц максаты, тапсырмасы казакстандыктардыц кaзiргi ^рпагына, ¥лы казак даласында емiр cYргeн жэне емiр cYрiп жаткан халыктыц мэдени игiлiгiн сактау болып табылады. Адамныц езiнiц солай деп тандауына орай, к¥ВДылык кашанда бeлгiлi бiр канагаттанарлык нэрceнi бiлдiрeдi. Ал материалдык жэне рухани кажетпктердщ етeлyi т^ргысынан к¥ндылыктардыц бэрiн канагаттанарлык категорияга жаткызуга болмайды [1]. К¥ндылы^тардыц мазм^ны когамныц мэдени жeтicтiктeрiмeн шарттастырылган. Ол адамныц рухани кызмет аясы, оныц санасыныц д^рыстыгын айгактаушы, адамныц рухани байлыгыныц елшeyiшi icпeттi. К^ндылыктарды мYДдeлeрдiц карапайым жалгасы немесе бeйнeлeнyi рeтiндe карастыруга болмайды.
Адамдардыц немесе элeyмeттiк топтардыц кажеттшктер^ мYДдeлeрi жене талгамдары эр тYрлi болады. Сондыктан барлык к¥ВДылыктар салыстырмалы. К¥ВДылык катынас канагаттанарлык немесе канагаттангысыз болып кeлyi мYмкiн. Бiрey Yшiн мынау, eкiншi Yшiн анау к¥ВДы. Олардыц кайсысынш д^рыс, кайсысы кателесш т^рганын рeлятивиcтiк т^ргыдан оны ажыратып жатуда магына болмайды. Шынайы деп — адамга пайда экелетш, оныц санасына жогары адамдык кacиeттeрдi ciцiрeтiн, адамдардыц бакыты мен игшктшшн камтамасыз eтeтiн, адамныц т^ргысын ажарландыратын, адаммен когамныц iлгeрiлeй дамуын камтамасыз eтeтiн к¥ндылыктарды айткан жен. Алдамшы к¥ндылыктарга жеке индивидтер к¥ВДылык деп кабылдаганымен, шынында, когамныц дамуына септшн тигiзбeйтiн, оны кeрi кeтiрeтiн, адамды аздыратындарды айтамыз [2].
БYгiнгi кYнгi басты мiндeттeрдiц бiрi - тел мэдени дэстурлерш жаксы бшетш, ез халкыныц тарихын cYЙeтiн ^рпак, eлдiц болашагына тiрeк бола алатын ^рпак тэрбиелеу [3].
Кaзiргi Казахстан - халыкаралык кауымдастыктыц толык к¥^ылы, ^рметп жэне бeдeлдi мYшeci. Непзп экономикалык, элeумeттiк дамудыц жэне т^ргындардыц емiр CYPУ дeцгeйi керceткiштeрi бойынша бiздiц eлiмiз ТМД-да бiрiншi орында т^р. Елде бiрнeшe тiлдe еркш сейлей алатын, заманга сай акпараттык технологияларды игерген бeлceндi жас ^рпак еciп келе жатыр. Сонымен бiргe, халкыныц рухани к¥ндылыктарын игермеген, ез тарихын бшмейтш жас ^рпак кaзiргi жahaндaну агынына тетеп бере алмай тYрлi догмалык багыттарга eрiп кету каут бар eкeндiгiн жасыруга болмайды [5].
Мемлекеттщ осы т^ргыдагы мiндeтi - жас казакстандыктарды патриоттык рухта, халкына деген CYЙicпeншiлiк рухында тэрбиелеу. Б^л мэceлeнi жан-жакты талкылау жэне тиicтi шeшiм кабылдау Yшiн узак мeрзiмдi болашакка арналган ж^мыс жоспарлары жасалып, оларды жYзeгe асыру колга алынатын болады [3].
Ересектер тобыныц балаларын тандау психологиялык-педагогикалык гылымныц дeрeктeрiнe байланысты: оныц шшде бес жастагы бала жаксылык пен жамандыкты, эдeмiлiк пен ^скынсыздыкты ажырата бiлeдi, баланыц кецiл-кYЙi, ашыктыгы, тш табысуы дамыган, ересек топтыц балалары ^сынылган рольдерге тез кiрe алады, олардыц жаца эсер алуга кажеттшш дамыган
цоршаган ортага деген цызыгушылыгы, танымдыц белсендшп жогары болады (JI.A. Венгер, H.A. Ветлугина, JI.C. Выготский, О.М. Дьяченко, A.H. Леонтьев, B.C. Мухина, E.A. Флёрина) [2].
Мектепке дешнп педагогика саласындагы зeрттeулeрдi талдау, бул мэселенщ кecкiндeмe, музыка, поэзия сияцты енер тYрлeрiнe Караганда жeткiлiкciз зeрттeлгeнiн керсетедг Зeрттeушiлeр С.Ю. Болотова, A.H. Давидчук, Л.В. Куцакова, З.В. Лиштван, В.Г. Нечаева, Л.А. Парамонова сэулет енeрiн баланыц ацыл-ойын дамытуга цажетп дидактикалыц материал рeтiндe пайдаланган [6].
Педагогтер сэулет енершщ cурeттeрiн, схемаларын, цурастыру сабацтарында балаларга Yлгi ретвде гана пайдаланган.Педагогика, философия салаларындагы жумыстарды талдау, бiлiм берудщ тулгага багытталган мoдeлi мен мектепке дeйiнгi бшм беру мекемелершщ саласында цундылыцтар жYЙeciн цалыптастыру механизмшщ жоцтыгыныц арасындагы; цаланыц сэулет енершщ потенциалды цундылыцтары мен олардыц балабацшаларда нацты бiлiм беру YДeрiciндe цолданылуыныц арасындагы, цаланыц турацты орта рeтiндeгi cэулeттiк кещспгшщ мYмкiндiктeрi мен мектеп жасына дeйiнгi баланыц элеуметпк-эмоционалдыц, психикалыц ееркшелштершщ арасындагы царама-цайшылыцтарды аныцтауга жэне баланы сэулет енершщ цундылыцтарына баулу мэceлeci бойынша мектепке дешнп, бастауыш жэне орта бшм беру арасындагы сабацтастыцтыц мYмкiндiк бердг Ересек топтыц балаларыныц ез цаласына, сэулет кещстш рeтiндeгi кундылыц царым-цатынасын цалыптастыруга ыцпал eтeтiн педагогикалыц шарттарды iздecтiрумeн тYciндiрiлeдi.
Мектеп жасына дешнп балалардыц сэулет кещстш рeтiндe ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамыту YДeрici. Мектеп жасына дeйiнгi балалардыц сэулет кещстш рeтiндeгi ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамытудыц эдicтeрi жэне мазмуны.Мектеп жасына дeйiнгi балалардыц сэулет кещстш рeтiндe ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамытудыц педагогикалыц шарттарын царастыру. Мектеп жасына дешнп балалардыц сэулет кещстш ретшде ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамытудыц темендеп талаптары орындалган жагдайда тиiмдi шeшiлуi мYмкiн:
• пeдaгoгтердiц цаланы aдaмгeршiлiк - эстетикалыц цундылыц репнде тYciнуi;
• мектепке дeйiнгi бшм беру мазмунын сэулет енeрiнiц адамгершшк, мэдени-танымдыц, эстетикалыц, гумaниcтiк цундылыцтарымен толыцтыру;
• бiлiм беру эдicтeрiн мэдениетке сэйкестшк идеясы, диaлoгтердi бeлceндi пайдалану, ойын, танымдыц-эстетикалыц, рeфлeкcтiк, керкем-шыгармашылыц эдютершщ нeгiзiндe цайта жасау;
• цала кeцicтiгiндe танымдыц ic-эрeкeттi уйымдастыру формаларыныц эртYрлiлiгi: сухбат, эцгiмелecу, саяхаттар т.б.
• баланы сэулет цурылыстарыныц суреттер^ сызбалары, схемалары, карталары, мoдeльдeрi арцылы балабацшаныц cэулeт-кeцicтiк ортасыныц Yлгiciн жасауга Yйрeту.
ЖYргiзiлгeн эксперимент нэтижeлeрi темендеп мiндeттeрдi шешу цaжeттiгiн аныцтады:
1. Сэулет енершщ мектеп жасына дешнп баланыц ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамыту факторы ретшдеп нацты мYмкiндiктeрiн аныцтау.
2. Мектепке дешнп бшм беру уйымдарда мектеп жасына дешнп балалардыц сэулет кещстш ретвде ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамытуга багытталган, бшм беру YДeрiciнiц элеуметпк-мэдени моделш жасау.
3. Мектеп жасына дешнп балалардыц сэулет кещстш ретшде ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамыту дeцгeйлeрi мен критерийлерш аныцтау:
4. Мектеп жасына дешнп балалардыц сэулет кещстш ретшде ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамытудыц педагогикалыц шарттарын аныцтау жэне эксперимент арцылы непздеу
5. Тэжiрибeлiк-cынaц жасау арцылы мектеп жасына дешнп балалардыц сэулет кещстш ре^нде ез цаласына деген цундылыц царым-цатынасын дамыту YДeрiciнiц тшмдшгш тексеру [5].
Зерттеудщ эдюнамалыц нeгiзi - мэдениеттанушылыц тэciлдi ашып керсететш идеялар, оныц адамды мэдениет cубьeктici рeтiндe дамытудыц мэдениетке сай детерминациясы туралы нeгiзгi ережес (Е.В. Бондаревская, JI.C. Выготский, В.В. Давыдов, М.С. Каган, A.H. Леонтьев, С.Т. Шацкий, P.M. Чумичева и др.); аксиологиялыц тэсш (О.Г. Дробницкий, А.Т. Здравомыслов, М.С. Каган, Н.Д. Никадров, В.П. Тугаринов, Н.З. Чавчавадзе, В.А. Ядов,) жэне ic-эрeкeт тэсш (В.Г. Апостолов, В.Е. Давидович, Ю.А. Жданов, В.М. Межуев и др.) [4] болып табылады.
Зерттеудщ теориялыц непзш а) тулгага багытталган бшм беру (Е.В.Бондаревская, В.В. Сериков, И.Б. Котова, E.H. Шиянов, И.С. Якиманская) б) сэулет енершщ мэдениет цундылыгы
репнде дамуыньщ ерекшелш культуры (А.В. Иконников, В.Л. Глазычев, А.Э. Гутнов, А.К. Бурова, М.Г. Бархина, Ле Корбюзье, B.C. Кукушин, Л.П. Барышникова); в) сэулет енершщ баланы адамгершшк-эстетикалык касиетке тэрбиeлeудeгi рoлi Н.В. Алешина, С.Ю. Болотова, В. Вольпина, Т.С. Комарова, Л. Кудрявцева), мектеп жасына дешнп балалардыц к¥растыру шыгармашылыгын дамыту, керкем-эстетикалык тэрбиелеу эдicтeрiнe (С.Ю. Бологова, О.Л. Ведмедь, Т.Г. Казакова, JI.B. Компанцева, Т.С. Комарова, Л.В. Куцакова, З.В. Лиштван, Л.А. Парамонова, Н.П. Сакулина, Н.Б. Халезова, P.M. Чумичева) [4] катысты мэселелер карастырылган eцбeктeрi к¥рады.
Сэулет енершщ к¥ндылыктарын мецгеруге ыкпал eтeтiн, мектепке дeйiнгi бiлiм беру ¥йымдарыныц кещстшт>заттык ортасын к¥ру бала бойына к¥ндылык катынасын калыптастырудыц алгы шарты болып табылады. Педагог ж^мысыныц мазм^нын, принциптeрiн, технологиясын камтитын, каланыц сэулет кещстшне балалардыц к¥ндылык карым-катынасын дамыту жYЙeciн К¥рудыц эдicнaмaлык жэне теориялык нeгiздeрi жасалуын камтамаыз ету керек. Бiрiктiру жэне мэдениетке сэйкес болу принциптершщ нeгiзiндe балалардыц к¥ВДылык карым-катынасын дамыту басты мэселелердi карастырады.Педагогикалык YДeрicтi к¥ру принциптeрiнiц аныкталуымен, б^рынгы жэне кaзiргi кeздeгi сэулет ecкeрткiштeрi жэне олардыц баланыц к¥ндылык карым-катынасын дамыту к¥ралы рeтiндe мэдени жэне педагогикалык зeрттeлуiмeн тYciндiрiлeдi [7].
Бiрiктiру жэне мэдениетке сэйкес болу принциптершщ непзшде балаларды каланыц сэулет кещстшне к¥ндылык карым-катынасын дамытудыц педагогикалык YДeрiciн к¥ру нeгiздeлeдi: сэулет енершщ к¥ндылыгын ашып кeрceтeтiн, мектепке дешнп бшм бeрудiц мазм^нын к¥растырудыц интeгрaтивтiк мeхaнизмi аныкталады; ересек топ балаларыныц жеке т^лгасыныц рухани адамгершшкп калыптасуыныц нeгiздeрiн дамытудыц мацызды аспектшерш сипаттайтын, калага деген к¥ндылык карым-катынасыныц даму кeрceткiштeрi жэне критeрийлeрi аныкталады; мэдениетке сэйкес болу, мектепке дешнп бшм берудщ мазм^нын к¥руга кажетп мэдениетке сэйкес болу тэciлi мен баланыц т¥лгасын дамытатын т¥тас педагогикалык процесс арасындагы зандылыктар аныкталады. Ересектер тобындагы балаларга арналган каланыц сэулет кещстшне к¥нды карым-катынасын дамытуга багытталган «Балалар жэне кала сэулет!» эксперименталды багдарлама мазм¥ны жасалды; тэжiрибeгe диагностикалык, дамытушы жэне орта кoмпoнeнттeрi камтылган, бiлiм беру YДeрiciнiц элeумeттiк-мэдeни мoдeлi жасалып, eнгiзiлeдi; баланыц эртYрлi ю-эрeкeтiмeн cэйкecтeндiрiлгeн бiрiктiру принципi бойынша дамыту технологиялары эзiрлeндi; баланыц каланыц сэулет кещстшне к¥ндылык карым-катынасын дамытуга багытталган, мэдениетке сэйкес жэне юршпршген оку кызметшщ т^тас жYЙeci жасалды, баланыц белсендшшн, кызыгушылыгын, эмоционалдыгын дамытатын кещстштш-заттык ортаны толыктыратын мэдениет символардары мен бeлгiлeрi рeтiндe заттык элeмeнгтeрi аныкталды [6].
Корыта келе, ¥лттык орталыктыц жоспарлаган ic шаралары алдагы уакытта толык аткаруына басшылык тарапынан колдау болып, мYмкiндiктeр болса, осы уакытка дeйiн жинакталган тэжрибе нeгiзiндe бiз де ез мiндeгтeрiмiздi орындауга тырысамыз. Казак халкыныц еткеш мен бYгiнiн таразыга сала отырып, кeлeшeFiнe отаншылдык туын аркау еткен аскак, жандары таза жас ¥рпакты тэрбиелеу мен кacиeгтi Отанныц кaдiрiн ¥Fындыру, ар, намыс, ождан сездерш ¥лт, атамекен, халык сиякты киeлi тYciнiктeрмeн байланыстыру аркылы болашакка бaFыт ciлтeу эрбiр пeдaгoгтiц мiндeтi.
Пайдалаотан эдебиеттер:
1. «Мэдени м¥ра» мемлекетпк бaFдaрлaмacы - Астана 2006-2011 жылдар
2. Ж^мабекова Н. Мектепке дешнп педагогика. Астана: Фолиант, 2008.
3. «Жаца онжылдык - жаца экономикалык ерлеу - Казакстанныц жаца мYмкiндiктерi» КР президентi Н.Э.Назарбаевтыц Казакстан халкына 2010 жылFы Жолдауы
4. Хижняк Ю.Н. Как прекрасен этот мир. 2001
5.«Балаларды мектепке дейiнгi тэрбиемен жэне окытумен камтамасыз ету женшдеп 2010-2014 жылдарFа арналFан «Балапан» баFдарламасы Казакстан Республикасы Yкiметiнiц 2010 жылFы 28 мамырдаFы № 488 каулысы
6. Казакстан Республикасы Yздiксiз бшм беру жYЙесiндегi тэрбие т¥жырымдамасы. 2009.
7. Fjortoft, I. (2004). Landscape as Playscape:The Effects of Natural Environments on Children's Play and Motor Development. Children, Youth and Environments, 14(2): 21-44.
ИСТОРИЯ КУЛЬТУРНОГО НАСЛЕДИЯ НАРОДОВ В ВОСПИТАНИИ ДЕТЕЙ ДОШКОЛЬНОГО ВОЗРАСТА
Н.А. Жацыбай Магистрант 2 курса Казахский государственный женский педагогический университет Казахстан, г. Алматы, email: 7ИакуЪау@1пЪох.ги
В статье показано, как культурное наследие страны можно использовать в процессе дошкольного воспитания. Развитие любви к Родине, уважения к культуре, обычаям и традициям своей страны и других народов, воспитание в духе общечеловеческих и национальных ценностей, познание истории родной страны -проходят через изучение культурного наследия разных народов. Воспитательное значение имеет ознакомление детей с историческими сооружениями в различных частях страны, проведение экскурсий в музеи. Прививая детям общечеловеческие ценности, воспитывается патриотизм. Основная цель статьи -показать, как знакомство детей с памятниками культурного наследия формирует их важнейшие духовные ценности на всю жизнь.
Ключевые слова: культурное наследие, национальные ценности, воспитание, когнитивное развитие детей, архитектурное искусство
HISTORY OF CULTURAL HERITAGE OF PEOPLES IN THE EDUCATION OF CHILDREN OF
PRESCHOOL AGE
N.A. Zhakybay
Master student Kazakh State Women's Teacher Training University Almaty, Kazakhstan, email: zhakybay@inbox.ru
The article shows how the cultural heritage of the country can be used in the process of pre-school education. The development of love for the Motherland, respect for the culture, customs and traditions of own country and other nations, education in the spirit of human and national values, knowledge of the history of the native country - go through the study of the cultural heritage of different nations. Educating children about historical buildings in various parts of the country, excursions to museums are of educational importance. By instilling common human values in children, patriotism is fostered. The main purpose of the article is to show how the acquaintance of children with monuments of cultural heritage forms their most important spiritual values for a lifetime.
Keywords: cultural heritage, national values, upbringing, children's cognitive development, architectural art
