Научная статья на тему 'МАЛЫЙ И СРЕДНИЙ БИЗНЕС: ВЫЗОВЫ, ТЕНДЕНЦИИ, ПЕРСПЕКТИВЫ И СТРАТЕГИИ ВЫХОДА НА МЕЖДУНАРОДНЫЙ РЫНОК'

МАЛЫЙ И СРЕДНИЙ БИЗНЕС: ВЫЗОВЫ, ТЕНДЕНЦИИ, ПЕРСПЕКТИВЫ И СТРАТЕГИИ ВЫХОДА НА МЕЖДУНАРОДНЫЙ РЫНОК Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
21
25
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МАЛЫЙ И СРЕДНИЙ БИЗНЕС / ГЛОБАЛЬНАЯ / МЕЖДУНАРОДНАЯ ЭКОНОМИКА / ЦИФРОВИЗАЦИЯ / ЧЕТВЕРТАЯ ПРОМЫШЛЕННАЯ РЕВОЛЮЦИЯ

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Аюбов Диловар Мирзошарифович, Восиева Фируза Курбановна

В статье определяется роль малых и средних предприятий в современной рыночной экономике, а также описываются темпы и тенденции его развития на международной арене. Описаны ключевые этапы развития малого бизнеса за рубежом и в нашей стране, определены переспективы его дальнейшего развития на основе существующих барьеров и вызов для активной интернационализации таких компаний. Автор статьи уделяет большое внимание вопросы цифровизации малого бизнеса в направлении четвертой промышленной революции, а также разработал предложения по улучшение переспектива выхода малого и среднего бизнеса на международную арену.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по экономике и бизнесу , автор научной работы — Аюбов Диловар Мирзошарифович, Восиева Фируза Курбановна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SMALL AND MEDIUM BUSINESS: CHALLENGES, TRENDS, PROSPECTS AND STRATEGIES FOR ENTERING THE INTERNATIONAL MARKET

This article identifies the role of small and medium enterprises in a modern market economy, as well as describes the pace and trends of its development in the international arena. The key stages of the development of small business abroad and in our country are described, and the prospects for its further development are determined on the basis of existing barriers and challenges for the active internationalization of such companies. The author of this article pays great attention to the issue of digitalization of small business in the direction of the fourth industrial revolution, as well as has developed proposals to improve the prospects for small and mediumsized businesses to enter the international arena.

Текст научной работы на тему «МАЛЫЙ И СРЕДНИЙ БИЗНЕС: ВЫЗОВЫ, ТЕНДЕНЦИИ, ПЕРСПЕКТИВЫ И СТРАТЕГИИ ВЫХОДА НА МЕЖДУНАРОДНЫЙ РЫНОК»

ILIMXQIl ИKTИСGДЙ/ЭKGНGMИЧЕСKИЕ ИЛУ KU

Ш^ИБШРИИ ХУРД BA MИËНA: MУШKИЛGT, TAMGЮЛ^G, ДУPНAMG BA СTPATЕГИЯX,G BGPИД ШУДAН БA БОЗОPИ БAЙНAЛMИЛAЛЙ

Аюбов Д. М., Восиева Ф.К.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи С.Айни

Бaxши шхибкори xyрдy миёнa xycycигaрдонии моликияти дaвлaтй нишоннaи aввaшндaрaчaи дигаргужозихои дaврaи гyзaриш бa иктиcодиёти бозоргонй бyдa, бaрои рacидaн бa бaлaнд бaрдоштaни caмaрaнокии фaъолияги корxонaxо Ba xaмдacтии онхо дaр мyътaдилcозии молиявй, бa чойх,ои нaви корй, тaъмин нaмyдaни axолй Ba aфзyн кaрдaни бозори истеъмоли рaвонa шyдaacт.

Сохибкории xyрд дaр чяхони мyоcир, бешубхя, някши 6узург дорaд. Икттооди мyоcири бозорй нaметaвонaд бидуни он фaъолият нaмyдa, рушд кyнaд. Вобacтa бa ин, тaшaккyл Ba рушди шхибкории xyрд мушкилоти acоcии cиёcaти икти^дй дaр шaроити фaъолияти муътядили меxaнизми бозор мебошaд.

Зaрyрaти рушди шхибкории xyрд дaр Чумхурии Точикистон дaр шaроити имрузя яке яз мя^яляхои мухими икти^дй бя х^об мерaвaд. Дяр шяроити и^^одисти бозоргонй мяхз шхибкории xyрд Ba миёнa мухити рaк;обaтнокиро бя миён меорaнд, ки рушди cифaти мaxcyлот Ba xизмaтрacонии яз тяряфи cyбъектони шхибкории xyрд пешниxодшaвaндaро тяъмин менaмояд.

Суръяти рушди икти^дй, cифaти мaxcyлоти ноxолиcи миллй, инчунин cоxтори онро cyбъектxои шхибкории xyрд муяйян мекyнaнд. Дяр кишвaрxои яз хямя мyтaрaк;к;й фяъолияти шхибкории xyрд 60-70% ММД-ро тяшкил медихяд, яз ин ру шуморяи зиёди онхо фяъолияти xyдро xaвacмaнд нямудя бо бярномяхои гуногуни дaвлaтй дacтгирй меёбaнд.

Мяхз cyбъектxои шхибкории xyрд тaвлидкyнaндaгони рaвaндxои инновaтcионй дяр шхяи кишвaрxои мyтaрaк;к;й Ba ру бя тaрaк;к;й мебошaнд, ки кодирянд бя тaFирёбии cоxтори иcтеъмолот бя тaври динямикй поcyx гуянд.

Нишондихяндяи бештяр бярои тичоряти xyрд иштироки онхо дяр шдироти мaxcyлот мебошяд.

Коршиноcон хитеяи фяъолияти корxонaxои xyрдy миёняро дяр шдироти caноaтии як кдтор кишвaрxои пешряфтя муяйян кярдянд. Хдмин тaвр, дяр Олмон Ba Нидерляндия ин x^ca тякрибян 40%, дяр Италия - 20-25%, дяр ИМА Ba Ч,опон - 15% cодиротро тяшкил медихянд[1, с.9]. Агар мо бя х^об иштироки cоxибкорони xyрдро дяр чaмъовaрии мaxcyлоти тяйёр, ки ширкятхои кялонтар cодир мекунянд, доxил кунем, хитеяи онхо дяр cодироти ин кишвaрxо тякрибян ду бяробяр зиёд мешaвaд.

Maводи acоcии cодиротй бярои шхибкорони xyрдy миёня, бешубхя, caвдои бaйнaлмилaлии теxнология мебошянд. Хдмин тaвр, мacaлaн, дяр Иёлоти Муттяхидя 50% литсензияхои фyрyxтaшyдa бярои тичоряти xyрд Ba ширкятхои инновaтcионй мебошянд[2]. Faйр яз ин, cоxибкории xyрд тaъминкyнaндaи мaxcyлоти мошинcозй, кимиёвй, бофяндягй, коркярди метялл Ba дигар нямудхои мaxcyлоти шхяхои мyxтaлиф мебошяд.

Сохибкории xyрд омилхои рaкобaтпaзирии зиёд дорянд:

1) Сямярянокии бяляндтяри идорякунй ниcбaт бя тичоряти кялон;

2) Хярочоти кям (менечмент Ba бaxиcобгирй);

3) Монеяхои кямтяр бярои бaромaдaн яз бозор;

4) Ошнии ниcбии тaFЙир додяни нямуди тичорят.

Faйр яз он, дяр бяйни cоxибкорони xyрд рякобят зиёдтяр acт Ba инчунин тaъcири бюрокрятй кямтяр acт. Вобacтa бя дурнямои рушди минбяъдяи фяъолияти cоxибкории xyрд дяр тямоми чяхон дяр шяроити пешбурди cоxибкорй тaFироти чиддй бя някшя гирифтя шyдaacт:

1) Рушди ycтyвор, шярти зярурии рушди бомyвaффaкияти cоxибкорй xоxaд шуд;

2) ШyFл бя мяънои aнъaнaвии xyд тядричян яз бяйн xоxaд ряфт (кори мyвaккaтии фрилaнcерxо, пудрятчиён, мyтaxaccиcон, коргарони Faйрирacмй дяр бозори мехнят меъёри MB xоxaд шуд, ки яз нуктяи нязяри cоxибкорон caмaрaнокй, динямизмро бялянд мебярдоряд;

3) ОFOЗ кярдяни фяъолияти cоxибкории xyрдy миёняи xyд оcонтaр Ba ярзонтяр xоxaд шуд;

4) Хдмкории cоxибкории кялон Ba xyрд шиддят мегиряд;

5) Андозяи миёняи корxонaxои xyрдy миёня кохиш xоxaд ёфт[3, с.89-95].

Х,амин тарик, метавон гуФт, ки фаъолияти сонибкории хурду миёна дар иктисоди чанонй накши хеле муним доранд. Сонибкории хурду миёна нисбат ба сонибкорони калон як катор афзалиятно доранд, ки ба онно имконият мединанд, ки бо ширкатнои калон фаъолона рушд кунанд ва натто намкорй кунанд. Аммо, сарфи назар аз таърихи хеле тулонии рушди ширкатнои хурду миёна, дар амалияи чанонй нануз таърифи ягонаи ин шаклнои сонибкорй вучуд надорад. Кишварнои гуногун меъёрнои худро барои таснифи як тичорати мушаххас намчун ширкати хурду миёна мукаррар мекунанд[4, с.287-290].

Сонибкории хурд дар намаи кишварнои чанон, имруз хусусиятнои чанонишавй торафт бештар зонир мешаванд, ки ин зонир мешавад:

- дар афзоиши фаъолияти иктисодии хоричй;

- дар истифодаи васеъи технологиянои иттилоотии чанонй;

- дар ягонагии шаклно;

- дар стандартнои тичорати фаъолияти сонибкорй.

Аммо, дарачаи таъсири ин раванд аз сиёсати давлат дар сонаи фаъолияти иктисодии хоричии сонибкории хурд, хусусиятнои миллй, кобилияти муковимат ба чанонишавй дар асоси афзалиятнои ракобатии миллй вобаста аст.

Дар бораи дастгирии давлат нисбати фаъолияти сонибкорон сухан ронда, мо мехонем кайд намоям, ки дар ин самт пешравино ба назар мерасанд. Муассисанои махсуси дастгирии давлатии сонибкории хурд ва миёна пайдо шуданд: бизнес-инкубаторно, фонднои кафолатй, марказнои рушди кластерно, марказнои дастгирии содирот ва Fайра.

Сабабнои бисёре вучуд доранд, ки сонибкорони хурду миёна фаъолияти худро байналмилалй кунанд:

- баъзе бозорнои хоричй имконият мединанд, ки даромади бештар ба даст оварда шавад;

- зарурати тавсеаи бозор барои ноил шудан ба иктисодиёти микёс;

- хониши кониш додани вобастагй аз як бозор барои кониш додани хавф;

- талаботи мизочони ширкате, ки дар хорича фаъолият мекунанд, хизматрасонй берун аз нудуди миллй;

- бозори дохилии ширкат метавонад аз чониби ширкатнои чанонй мавриди намла карор гирад, шояд ширкати мунофиз карор кунад, ки бар зидди намла ба каламрави хоричй.

Сабабнои дигаре, ки мо дар назар дорем, инноянд:

- ба даст овардани тачрибаи беназир дар бозори кишвари кабулкунанда, ки дар оянда метавонад вуруд ба бозорнои кишварнои нави хоричиро ба таври назаррас содда кунад;

- имкони дароз кардани давраи зиндагии мансулот (ки бо назардошти тамоюли кунунй ба кониши давранои зиндагй хеле муним аст);

- баланд бардоштани эътибори ширкат бо ворид шудан ба бозорнои хоричй (алахусус бозорнои кишварнои пешрафтаи Fарб);

- талош барои наздик шудан ба истеъмолкунанда ба хотири кониш додани харочот ва ба даст овардани кобилияти нисбатан таFЙирёбанда ба таFирёбии бозор;

- ба вучуд омадани шароити мусоид барои ворид шудан ба бозорнои нави хоричй, истифода набурдани он маънои аз даст додани микдори зиёди фоидаи энтимолиро дошт.

Аммо, ба андешаи ман, стратегияи калидии ба арсаи байналмилалй баромадани сонибкорони хурду миёна ин компютеркунонии фаъол ва ракамисозии тичорат мебошад.

Дар заминаи инкилоби чоруми саноатй, системанои виртуалй ва физикй бо намдигар дар сатни чанонй намкории мутакобила доранд. Аз сабаби он, ки кисми афзояндаи давраи наёти мансулот дар марнилаи пеш аз истенсолот ба сонаи виртуалй мегузарад, вакти чорй кардани мансулоти нав кутон мешавад.

Рушди энтиёчоти давлатй асосан аз нисоби маблаFx,ои бучетй маблаFгyзорй карда мешавад, ки кисми зиёди харочоти миллй ба сонаи мудофиа, илми фундаменталй, инчунин танкикот дар бахшнои афзалиятнок, ки барои таъмини рушди устувори ичтимоию иктисодии чомеа анамияти махсус доранд, маблаFгyзорй карда мешавад. (маориф, экология ва f.).

Аммо тавре, ки тачрибаи чанонй нишон мединад, ниссаи харочоти давлатй дар ин бахш аз нисоби афзоиши фаъолияти намояндагони сонибкор тамоюли кониш пайдо мекунад, ки нукумат барои афзоиши сармоягузорй ба танкикот ва тачрибано (минбаъд - R&D) шароити мусоид фаронам меорад бо сохтори мавчудаи сармоягузорй тасдик карда мешавад.

Чунин мавкеи назарраси сонибкорони хурду миёна дар рушди иктисодии кишварнои номбаршуда бо он шарн дода мешавад, ки сонибкорони хурду миёна бо вокуниши сареъ ба талаботнои нам бозорнои дохилй ва нам хоричй фарк мекунанд; сатни баланди тахассус дар истенсоли молно ва хидматно; афзоиши шумораи сонибон, ки асоси синфи миёнаро дар кишварнои пешрафта ва кишварнои дорои иктисодиёти босуръат рушдёбанда ташкил мединанд (масалан, Чин); ташкили чойнои нави корй бо харочоти нисбатан пасти асосй,

бахусус дар сохаи хизматрасонй; тахия ва татбики босуръати навоварихои технологй, техникй ва ташкилй; хамкорй бо ширкатхои калон дар рушди бозорхои нав ва нигох доштани мухити ракобат.

Сохибкорони хурду миёна дар сохди робитахои иктисодии хоричии кишвархо накши мухим доранд, бахши сохибкории иктисодиёт ба навоварихо, самаранокии пасти фаъолияти илмй ва илмй-техникй мебошад, ки бо кохиши маблаггузории бучетй, ки солхои охир мукаррар шуда буд, хос мебошад, дар набудани лоихахои илмй, техникй ва инноватсионии хамкорй дар истехсолот зохир мешавад[5, с.20-29].

Амалияи муосири чахонии рушди сохибкории хурду миёна, динамика ва сохтори сифатии содироти он асосан бо сатх ва системаи дастгирии давлатй муайян карда мешавад. Дар заминаи сохибкорони хурду миёна ширкатхои калон махсулоти нави инноватсиониро озмоиш мекунанд, ки пас аз рушди бомуваффакият ба истехсоли силсилавй бо дастрасии минбаъда ба бозори беруна ворид мешаванд. Дар Чумхурии Корея тачрибаи махсуси дастгирии содироти сохибкории хурду миёна, ки самаранокии баланд нишон медиханд, ташаккул ёфтааст.

Гузашта аз ин, новобаста аз андоза, ба сохаи манфиатхои дастгирии давлатй он сохибкорони хурду миёна дохил мешаванд, ки рушди онхо дар аввал ба омилхои зехнии рушди содирот асос ёфтааст.

Вазифахои ин ташкилот иборатанд аз: тахкики мушкилот ва тахияи сиёсат дар сохаи сохибкории хурд, ташкили системаи муттахидшуда барои расонидани хидматхо барои рушди сохибкорй, кумак дар ташкили намоишгоххои тичоратй, ярмаркахо, гуфтушунидхои тичорй, мавзуъхои омузишй ва машваратй. Дар баробари ин фонди давлатии рушди сохибкории хурд ва миёна низ ба дастгирии сохибкорони хурду миёна машгул аст, ки вазифаи асосии онхо химояи даромади конунй аз суиистифодаи хама гуна ашхос ва ташкилотхо, инчунин химояи хукукхо мебошад.

Вазифаи асосии ин маблагхо таъмин намудани сохибкорони хурду миёна барои гирифтани карзхои бонкй барои тавсеаи истехсоли содирот мебошад. Дар баробари макомоти давлатй, маъмуриятхои музофотии инхо заифии фазои кунунии тичорат дониста шуданд: нарасидани кадрхои баландихтисос, норасоии маблаггузорй, тарифхои баланди барк ва дастрас набудани кувваи нави барк.

Аз чониби дигар рушд наёфтани бисёр намудхои сохибкорй, ки ба хизматрасонй ва истехсоли махсулот машгуланд, ба нокифоя будани имкониятхои молиявии сохибкорон, баланд будани фоизи карзхои бонкй, арзиши гарони содироти махсулот ба бозори беруна вобаста аст. Бо вучуди ин накши сохибкорони хурду миёна дар таъмини бозори дохила бо махсулоти хурока ва саноати хеле калон аст ва зиёда аз 60,0 фоизи таъмини бозори дохилй ба души онхо мебошад. Рушди хунархои анъанавй метавонад дар бехтар намудани вазъи ичтимоию иктисодии нохия накши бенихоят калонро бозад.

Дар давраи феъли барои самаранок истифодабарии потенсиали вучуддоштаи иктисодии нохия чунин сиёсатро гузаронидан лозим аст, ки он ба фаъолсозии рушди сохибкории ахолй барои намудхои фаъолияти гайрихочагии кишоварзй кумак расонида тавонад.

Самти афзалиятнок бояд дар баланд бардоштани накши саноат дар заминаи инкишофи сохибкории хурд ва миёна ба хисоб раванд. Яке аз механизмхои дар фаъолият будаи рушди саноати нохия ташкили намудхои нави истехсолот ва эхё сохтани хунармандй ва касбхои анъанавй ба ахолй омузонидани ихтисосхои саноати мебошад. Х,амохангсозии тадбирхоро оид ба рушди саноат дар нохия бояд маъмурияти макомоти махаллй ва макомоти худидоракунии махаллй дар хамкорй бо бахши хусуси таъмин созанд. Баланд бардоштани иктисодиёти нохия, ичунин бо халли проблемахои таъмини нуктахои ахолинишин бо неруи барк ва бо хал намудани проблемаи барпо сохтани системаи боэътимоди наклиёт ва коммуникатсионй вобаста мебошад.

Дар рушди сохибкорони хурду миёна фаъолияти бонкхо мавкеи хосаро ишгол менамояд. Фаъолияти бонкхои нохия ба талаботи дурнамои самтхои асосии сиёсати пулию карзй ва асъории Чумхурии Точикистон мутобик гардонида шуда, бахри амалй намудани Стратегияи миёнамухлати рушди низоми бонкии Точикистон равона карда шудааст. Дар хамаи бонкхои нохияву шахрхо нуктаи ивази асъор фаъолият менамояд. Бо максади баланд бардоштани сатхи иктисодиёти нохия бонкхо ба сохибкорон ва ахолй карзхои кутохмуддат медиханд.

Хусусигардонии моликияти давлатй элементи аввалин дарачаи дигаргунсозихои давраи гузориш ва иктисодиёти бозоргонй буда барои расидан ва баланд бардоштани самаранокии фаъолияти корхонахо, муътадилсозии молиявй бо чойхои нави кори таъмин намудани ахолй ва афзун кардани бозори истеъмоли равона шудааст.

Ракамикунонии сохибкорони хурду миёна, хамчун як стратегияи нави тичорат, метавонад барои баркарор намудани робита бо шарикони хоричй дар мархилаи пайдоиши гояи интернатсионализатсия кумак расонад. Интиколи харид ва таъминот, инчунин амалиётхои пулй ба алгоритми компютерй захирахои инсонй ва моддиро хеле сарфа мекунанд.

Дар катори пешниходхое, ки имруз дар самти бехтар намудани дурнамои вуруди сохибкорони хурду миёна ба арсаи байналмилалй мавчуданд, инхоянд:

1. ^абули конун дар бораи хифзи хукуки моликияти зехнии сохибкорон, ки хукукхои мустакими онхоро ба объектхои мехнати зехнй кафолат медихад.

2. Субсидияи меъёрхои маблаггузории огозёбандахо аз чониби давлат ва тичорати калон. Ин бояд ба кохиш додани барои карзи корхонахои хурд дар мархилаи гайритичоратии татбики лоиха мусоидат намояд.

3. Таъсиси системаи хисоботи давлатй барои сохибкорони хурду миёна дар бораи харочоти андозхои чамъоваришуда.

4. Дастгири барои сохибкории хурду миёна, омузиши сохибкорон дар асосхои тичорати компютерй.

Х,амин тавр, барои рушди фаъолияти иктисодии хоричии тичорати хурд дар Точикистон зарур аст:

- такмил додани хамкории давлат ва сохибкории хурд ва миёна ;

- ба таври конунгузорй хавасманд кардани фаъолияти иктисодии хоричй;

- мусоидат ба шаклхои нави тичорат (франчайзинг, лизинг, тичорати интернетй);

- дастгирии давлатии молиявй, маъмурй ва иттилоотй ба корхонахои хурду миёна, алахусус фаъолона дастгирй намудани ракамикунонии тичорат ва робитахои иктисодии хоричй.

АДАБИЁТ

1. Абдурасулова Д.Ж. Поддержка инновационной деятельности малого и среднего бизнеса: мировой опыт и корейская специфика / Д.Ж.Абдурасулова // Экономист. - 2017. - № 1. - С. 85-95.

2. Бизнес // Российский внешнеэкономический вестник. - 2014. - № 10. - С. 21-29.

3. Ершов М. Малый и средний бизнес в России: некоторые актуальные финансовые аспекты и перспективы / М.Ершов, А.Танасова, В.Татузор // Проблемы теории и практики управления. - 2017. - № 4. - С. 89-95.

4. Захаров А.Н. Проблема реиндустриализации мировой экономики / А.Н. Захаров // Российский внешнеэкономический вестник. - 2017. - № 8. - С. 3-14

5. Иванов В.В. Международные программы поддержки малого и среднего

6. Кропоткин М. Легко ли быть небольшим // Валовый внутренний продукт. - 2012. - №9 (79).

7. Малое и среднее предпринимательство в России. 2017: статистический сборник / Росстат. - М., 2017. - 96 с.

8. Мясоедов Б.А. Проблемы экономических циклов и длинных волн в трудах и судьбах российских экономистов / Б.А. Мясоедов // Кондратьевские волны. - 2014. - № 3. - С. 343-357

9. Романович Л.Г. Малый бизнес сферы инноваций в условиях глобализации / Л.Г.Романович, Е.И.Евтушенко, М.А.Романович // Вестник Белгородского государственного технологического университета им. ВГ Шухова. - 2015. - № 6. - С. 287-290.

10. Серова Л.С. Микро-предприятия в экономике России: состояние и тенденции развития. СпБ., 2012. - С. 9.

11. Толосийчук А.О. Кадровом обеспечении инновационного развития российской экономики / А.О.Толосийчук // Проблемы теории и практики управления. - 2016. - № 11. - С. 20-29.

12. Шваб К. Четвертая промышленная революция: монография: пер. с англ. / К.Шваб - М.: Изд-во «Э», 2017

13. Audra Bianca. Reasons Why Small Businesses are Important // The Houston Chronicle. 2015. URL: http://smallbusiness.chron.com/reasons-small- businesses-important-54131.html (дата обращения: 21.01.2019)

14. Four global experience to support SME development. URL: http://www.globalsmes.org/html/mdex.php?func=about&lan=en (дата обращения: 21.01.2019)

15. Shumpteter D. Marie Esprit Leon Walras Zeitschrift fur Volkswirtschaft, Sozialpolitik und Verwaltung, 1910. — Bd. 19. — S. 397-402.

МАЛЫЙ И СРЕДНИЙ БИЗНЕС: ВЫЗОВЫ, ТЕНДЕНЦИИ, ПЕРСПЕКТИВЫ И СТРАТЕГИИ ВЫХОДА НА МЕЖДУНАРОДНЫЙ РЫНОК

В статье определяется роль малых и средних предприятий в современной рыночной экономике, а также описываются темпы и тенденции его развития на международной арене. Описаны ключевые этапы развития малого бизнеса за рубежом и в нашей стране, определены переспективы его дальнейшего развития на основе существующих барьеров и вызов для активной интернационализации таких компаний. Автор статьи уделяет большое внимание вопросы цифровизации малого бизнеса в направлении четвертой промышленной

революции, а также разработал предложения по улучшение переспектива выхода малого и среднего бизнеса на международную арену.

Ключевые слова: малый и средний бизнес, глобальная, международная экономика, цифровизация, четвертая промышленная революция.

SMALL AND MEDIUM BUSINESS: CHALLENGES, TRENDS, PROSPECTS AND STRATEGIES FOR ENTERING THE INTERNATIONAL MARKET

This article identifies the role of small and medium enterprises in a modern market economy, as well as describes the pace and trends of its development in the international arena. The key stages of the development of small business abroad and in our country are described, and the prospects for its further development are determined on the basis of existing barriers and challenges for the active internationalization of such companies. The author of this article pays great attention to the issue of digitalization of small business in the direction of the fourth industrial revolution, as well as has developed proposals to improve the prospects for small and mediumsized businesses to enter the international arena.

Keywords: small and medium business, global, international economy, digitalization, the fourth industrial revolution.

Сведения об авторах:

Аюбов Диловар Мирзошарифович - Таджикский государственный педагогический университет им. Садриддина Айни, кандидат экономических наук, доцент, заведующий кафедрой экономической теории. Адрес: 734003, Республика Таджикистан, г. Душанбе, проспект Рудаки 121; Восиева Фируза Курбановна-ведущий специалист отдела национальной библиографии Национальной библиотеки Таджикистана, Адрес: 374025 Республика Таджикистан, г. Душанбе, проспект Техрон 5;

About authors:

Ayubov Dilovar Mirzosharifovich - Tajik State Pedagogical University named after Sadriddina Aini, Candidate of Economic Sciences, Associate Professor, Head of the Department of Economic Theory. Address: 734003, Republic of Tajikistan, Dushanbe, Rudaki Avenue 121;

Vosieva Firuza Kurbanovna-Leading specialist of the National Bibliography department of National library of Tajikistan. Address: 374025, Republic of Tajikistan, Dushanbe, Tehron street 5;

ТАЧ,РИБАИ ЧДХ,ОНИИ ИСТИФОДАИ БАРНОМА^О ДАР РУШДИ ЩТИСОДИВУ ИЧТИМОИИ МИНТАЦА

Валиев У.

Донишгощ давлатии Дангара

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Дар шароити кувват гирифтани ракобати байниминтакавй ва таъсири равандхои чахонишавй дар назди давлат ва макомоти идоракунии минтакавй вазифи такмили низоми идоракунии минтакавй гузошта мешавад, ки ба чустучуи механизмхо ва методхои танзими худуд, ки ба бехтар намудани сатхи ичтимоиву иктисодй ва баланд намудани ракобатпазирии онхо равона карда шудааст. Дар асоси идоракунии самараноки минтака бояд сиёсати махсуси минтакавй чой дошта бошад, ки неруи ракобатнокии минтакаро ба омили рушди устувори он табдил дихад ва гузариши низоми иктисодиро ба сатхи нав ва нисбатан сифатноки амалнамой таъмин намояд. Дар ин самт, албатта сатхи рушди ичтимоиву иктисодии хар як минтака дар алохидагй таъмин карда мешавад.

Модернизатсияи низоми идораккунии минтака, таъмини рушди ичтимоиву иктисодии он ба чанбахои зерин мусоидат менамояд:

-мувофикгардонии сиёсати танзимии рушди устувор барои хар як минтакаи алохида;

- мувофикгардонии механизми таксими воситахо байни барномахои давлатй;

- тахлил ва бахогузории самаранокии идоракунй барои хар як минтака;

-ташаббускорй дар тахияи барномахои давлатии рушди минтакахои алохида [2, с.37].

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.