Научная статья на тему 'МАЛАКА ОШИРИШ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИДА БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИНГ ТАНКИДИЙ ФИКРЛАШИ ДАРАЖАСИНИ ЎРГАНИШ'

МАЛАКА ОШИРИШ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИДА БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИНГ ТАНКИДИЙ ФИКРЛАШИ ДАРАЖАСИНИ ЎРГАНИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
36
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
танқидий фикрлаш / бошланғич синф ўқитувчилари / малака ошириш таълими / танқидий фикрлаш даражаларини баҳолаш мезонлари / танқидий фикрлаш даражалари / диагностика воситалари

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Қодиров Раҳмон

Мақолада муаллиф малака ошириш таълими жараёнида бошланғич синф ўқитувчиларининг танқидий фикрлаши шаклланиш даражасини аниқлаш учун диагностика воситаларини танлаш мантиқини таклиф қилади. Эмпирик тадқиқот усулларини танлаш танқидий фикрлашнинг белгиланган мезонлари ва уларнинг кўрсаткичлари билан белгиланади. Белгиланган мезонларга мувофиқ, танқидий фикрлаш тадқиқотчилари томонидан қўлланиладиган усуллар танлаб олинди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «МАЛАКА ОШИРИШ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИДА БОШЛАНҒИЧ СИНФ ЎҚИТУВЧИЛАРИНГ ТАНКИДИЙ ФИКРЛАШИ ДАРАЖАСИНИ ЎРГАНИШ»

МАЛАКА ОШИРИШ ТАЪЛИМИ ЖАРАЁНИДА БОШЛАНГИЧ СИНФ УЦИТУВЧИЛАРИНГ ТАНКИДИЙ ФИКРЛАШИ ДАРАЖАСИНИ УРГАНИШ

^одиров Рах,мон

Сурхондарё вилоят педагогларни янги методикаларга ургатиш миллий маркази катта

укитувчиси https://doi.org/10.5281/zenodo.7927406 Аннотация. Мацолада муаллиф малака ошириш таълими жараёнида бошлангич синф уцитувчиларининг танцидий фикрлаши шаклланиш даражасини аницлаш учун диагностика воситаларини танлаш мантицини таклиф цилади. Эмпирик тадцицот усулларини танлаш танцидий фикрлашнинг белгиланган мезонлари ва уларнинг курсаткичлари билан белгиланади. Белгиланган мезонларга мувофиц, танцидий фикрлаш тадцицотчилари томонидан цулланиладиган усуллар танлаб олинди.

Калит сузлар: танцидий фикрлаш, бошлангич синф уцитувчилари, малака ошириш таълими, танцидий фикрлаш даражаларини бауолаш мезонлари, танцидий фикрлаш даражалари, диагностика воситалари.

Ахборот жамияти шароитида замонавий мутахассиснинг муваффакиятли фаолият юритиши учун танкидий фикрлашнинг ахамияти хорижий ва махаллий тадкикотчилар томонидан асослаб берилган, уни шакллантиришнинг мухимлиги давлат ва халкаро концептуал хужжатларда алохида таъкидланган. таълим.

Танкидий фикрлаш асосий компетенциялардан бири ёки укитувчининг касбий компетенцияси таркибий кисмларини шакллантиришнинг зарур шарти сифатида белгиланади. Шунинг учун малака ошириш таълими жараёнида укитувчининг мухим касбий сифати сифатида танкидий фикрлашни ривожлантириш унинг шаклланиш даражасини диагностика килишни ташкил килишни талаб килади.

Белгиланган масалалар буйича утган йиллардаги тадкикотларни тахлил килиш куйидагиларни аниклаш имконини берди.

Диагностика воситаларининг хусусиятларига утиш учун бошлангич синф укитувчиларининг танкидий тафаккурини шакллантиришнинг бошлангич даражаси аникланган мезон ва курсаткичлар хакида тухталиб утиш керак. Манбада [6] амалга оширилган бошлангич синф укитувчисининг танкидий фикрлаш таркибий кисмларининг асосланиши укувчиларнинг танкидий фикрлашини шакллантириш даражаларини бахолаш мезонларини аниклаш имконини берди.

Шахсий-мотивацион компонент бошлангич синф укитувчисининг куйидаги кадриятлари ва эхтиёжлари билан тавсифланган эхтиёжлар мезони билан ифодаланади:

бошлангич синф укитувчисининг танкидий фикрлашни шакллантиришга кадрият муносабати характери (танкидий фикрлашни амалга оширишга мотивацион муносабат);

касбий узини-узи такомиллаштириш мотивацияси (касбий билимларни эгаллаш ва касбий куникмаларни шакллантириш, касбий усиш мухимлигини англаш учун мотивация);

фукаролик (фукаролик онги, фукаролик фаолияти, фукаролик позицияси, фукаролик);

багрикенглик; алока махорати.

Танкидий фикрлашнинг когнитив-праксеологик компоненти гностик-процессуал мезон билан ифодаланади, у куйидаги курсаткичлар билан тавсифланади: танкидий фикрлашнинг мох,ияти ва механизми хдкидаги билим; муаммоларни х,ал килиш учун маълумот билан ишлаш куникмаларини шакллантириш (тах,лилий кобилиятлар; ортикча соддалаштирмасдан умумлаштириш кобилияти, карама-каршиликларни топиш кобилияти, бах,слашиш кобилияти, объектив бах,олаш кобилияти, мукобил ва кечиктирилган фикрлаш); фикрлашнинг мослашувчанлиги (узгарган шароитларга тезда мослаша олиш, агар шароитлар янги ёндашувларни талаб килса, самарасиз интеллектуал схемалардан воз кечиш кобилияти).

Танкидий фикрлашнинг х,иссий-иродавий компоненти тартибга солувчи-бах,олаш мезони билан ифодаланади, бу курсаткичлар билан тавсифланади:

мустакил фикрлаш (максадларни мустакил равишда шакллантириш, ноаниклик, ташаббускорлик шароитида мустакил карор кабул килиш кобилияти); ижтимоий фаоллик ва уз фикрларини ифода этишдаги жасорат;

уз-узини назорат килиш кобилияти (аклий фаолиятни назорат килиш, х,ис-туйгулар ва хатти-хдракатларни назорат килиш);

уз-узини х,урмат; акс эттириш кобилиятлари (уз фикрлаш фаолиятини, хатти-хдракатларини, фазилатларини тах,лил килиш ва бах,олаш кобилияти).

Танланган мезонлар, курсаткичлар ва уларнинг намоён булиш белгиларидан келиб чикиб, малака ошириш таълими жараёнида бошлангич синф укитувчиларининг танкидий фикрлашини шакллантириш даражалари аникланди, улар 1-жадвалда тавсифланади.

Танкидий фикрлаш мезонлари ва уларнинг шаклланиш даражалари буйича

курсаткичлари

Мезонлар Танкидий фикрлаш курсаткичларини шакллантириш даражалари

Юкори Урта Паст

р у р а з и л тла м м и Мулокот куникмаларини шакллантиришнинг юкори даражаси; турли карашларга эга булган одамларга багрикенглик муносабати; танкидий фикрлашни амалга оширишга юкори мотивацион муносабатнинг мавжудлиги; узини этарли даражада х,урмат килиш; уз-узини ривожлантириш кобилияти; инсоний кадрият йуналишларини шакллантириш; фаол фукаролик позицияси. Мулокот куникмаларини шакллантиришнинг этарли даражаси; бошкаларни тушуниш; когнитив фаолият учун маълум даражадаги мотивацияни шакллантириш; уз-узини х,урмат килиш этарли даражада якин; ижтимоий муаммоларга эътибор каратиш; уз-узини ривожлантириш имкониятини англаш ва муайян кадамларни амалга ошириш. Кизикиш ва кизикишнинг йуклиги; когнитив фаолият, шахсий ва касбий узини узи ривожлантириш учун мотивациянинг йуклиги; муросасизлик; мулокот куникмаларини шакллантиришнинг паст даражаси; узини-узи х,урмат килишнинг этарли эмаслиги.

ч

^

О

о

(U

Ci О

л g

и s

H о о К

3

4 О

£ ю

eö И

3

s

4 о о

eö U

ю s

H

л

eö H

Танкидий фикрлашнинг

мохияти, унинг таркибий кисмлари ва амалга ошириш механизми хакида аник фикрлар; муаммони аниклаш ва тахлил килиш кобилияти муаммони яхлит куриш кобилияти; позицияни мухокама килиш кобилияти; объектив бахолаш кобилияти;

фикрлашнинг мослашувчанлиги; номувофикликларни топиш, бошкаларнинг ва уз хатоларини куриш кобилияти; амалий касбий вазифаларни хал килишга имкон берадиган яхлит фикрлаш кобилиятларининг мавжудлиги;

Катьият ва чидамлиликни намоён этишга имкон берадиган ихтиёрий жараёнларни

шакллантириш; мустакиллик; уз позициясини химоя килишда жасорат;

хис-туйгуларнинг бахолаш фаолиятига таьсиридан хабардорлик; уз-узини тартибга солиш кобилияти; манипуляцияга карши ва акс эттирувчи кобилиятларнинг мавжудлиги._

к ж

Укитувчи танкидий

фикрлашнинг мохияти

хакида аник тасаввурга эга эмас; аналити

куникмаларни шакллантиришнинг этарли даражаси; вазиятга караб хатолар ва

номувофикликларни сезиш кобилияти; тегишли

алгоритм буйича

муаммоларни хал килиш кобилияти; бахслашиш кобилияти, аммо нуфузли фикр олдида мумкин булган чекиниш; муаммони

шакллантириш ва

максадларни белгилаш у

кобилияти, аммо юзага келадиган баьзи масалага ташки назорат килади; интроспекцияга мойиллик.

Иродавий сохан

шакллантиришнинг этарли даражаси; хис-туйгуларнинг бахолаш фаолиятига

таьсирини тушуниш, лекин амалда бундан доимий фойдаланмаслик; ахборотни мустакил талкин килишга интилиш; катьиятнинг

намоён булиши, лекин масала хар доим хам тугамайди.

Танкидий фикрлашнинг мохияти хакида

укитувчининг йуклиги ёки уда заиф тушунчаси; тадкикот мантигини

бузиш; хатолар ва номувофикликларни кура олмаслик; аклий

жараёнларнинг дангасалиги; намуна ёки олдиндан белгиланган алгоритм буйича ишлаш истаги; аклий

операцияларни шакллантиришнинг паст даражаси; муаммоли

вазиятларни хал килиш чун асосий техник ёрдамни ишлаб

чикишнинг паст

курсаткичи.

и И

родавий сифатларни шакллантиришнинг паст даражаси; мустакил

булмаган фикрлаш,

мувофикликнинг намоён булиши; умумий кабул килинган нарсаларга

шубха хисси йуклиги; стереотипли фикрлаш; обьектив бахолай

олмаслик; уз-узини

бошкариш ва акс эттириш кобилиятининг пастлиги.

Танкидий фикрлаш курсаткичларини шакллантиришнинг юкори даражаси маьлум бир курсаткичга хос булган барча белгиларнинг мавжудлиги билан тавсифланади. Уртача даража хар бир мезоннинг аксарият хусусиятларининг мавжудлигини акс эттиради. Паст даража белгилар умумий сонининг ярмидан камини ёки уларнинг йуклигини акс эттиради.

Белгиланган муаммо буйича ишларнинг тахлили шуни курсатдики, махаллий фанда укитувчининг хакикий танкидий фикрлаши шаклланиш даражасини бевосита текширадиган ишончли ва асосли тестлар яратилмаган.

Танкидий фикрлашнинг индивидуал компонентларини шакллантириш даражасини урганиш максадида Р.Кеттелнинг машхур "Ун олти шахсий омил" суровномаси танлаб олинди, унинг назарий ва услубий асоси Р.Кеттел шахсиятининг омилли тахлили хисобланади.

Гурухларда тест синовларини утказиш шартлари, имтихон олувчиларнинг ёши ва билим даражасини инобатга олган холда, Р.Кеттел суровномасининг (105) версияси танлаб олинди.

Р.Кеттелнинг куп факторли шахсий усули буйича диагностика утказишнинг узига хослиги шундаки, тадкикот натижаларини кайта ишлаш жараёнида курсатилган суровноманинг бизнинг тадкикотимиз доирасига кирувчи индивидуал омиллар курсаткичлари хисобга олинди. Келинг, ушбу омилларни ва уларнинг хусусиятларини куриб чикайлик.

Б омил - бу "акл". Ушбу омил буйича паст балл фикрлашнинг мослашувчанлигини, унинг тартибсизлигини курсатиши мумкин, юкори балл эса, карама-карши хусусиятларга эга.

X омил - "катъийсизлик - жасорат". Шахснинг юкори бахоси билан ижтимоий жасорат ва фаоллик характерлидир, паст даражада - ишончсизлик.

КД омил - "консерватизм - радикализм". Паст баллар шахснинг узгаришларга каршилик курсатишини, янги гояларга иккиланиб туришини, аналитик ва интеллектуал фикрлашга кизикмаслигини курсатади. Юкори баллга эга булган мавзу танкидий, аналитик фикрлаш, интеллектуал кизикишларга эга, маълумот олишга интилади, янги нарсаларни идрок этишга каратилган, хокимиятга ишонмайди ва хеч нарсани уз кадрига олмайди.

^2 омил - "конформизм - нонконформизм". Паст курсаткичлар шахснинг ташаббускорлиги, бошкаларга карамликка йуналтирилганлигидан далолат беради. Юкори рейтингга эга булган одам мустакил, мустакил карор кабул килишга кодир, уз фикрига эга ва шу билан бирга уни бошкаларга мажбурлашга уринмайди.

^3 омил - "паст узини узи назорат килиш - юкори узини узи бошкариш". Юкори омил баллари ривожланган уз-узини назорат килишни курсатади (хулк-атворнинг ички назорати). Шунга кура, узини узи бошкаришнинг паст даражаси одамнинг хис-туйгуларини, хатти-харакатларини ва фаолиятини (шу жумладан фикрлашни) бошкара олмаслигини, нарсаларни кура олмаслигини курсатади.

Белгиланган методологияга кушимча равишда, танкидий фикрлаш таркибий кисмларининг шаклланиш даражаларини тадкик килиш жараёнида бир катор усуллар кулланилди, хусусан: кузатиш усули, сухбат усули, анкета усули, махсулотни урганиш усули. фаолият, мустакил хусусиятларни умумлаштириш усули.

Усул ёрдамида муаммоларни хал килиш максадида ахборот билан ишлаш куникмаларини шакллантириш (тахлилий куникмалар; ортикча соддалаштирмасдан умумлаштириш кобилияти; карама-каршиликларни топиш кобилияти; бахслаша олиш кобилияти, мукобил фикрлаш ва кечиктириш кобилияти) урганилди. муаммоли вазиятларни хал килиш жараёнида педагогик кузатиш. Шундай килиб, гностик-процессуал мезоннинг курсатилган компонентининг шаклланиш даражалари аникланди.

^иймат-эхтиёж мезони курсаткичлари буйича танкидий фикрлашнинг шаклланиш даражасини аниклаш учун биз Дембо-Рубинштеин усулини уз ичига олган диагностика воситалари тупламидан фойдаландик (таъкиб килиш ва уз-узини бахолаш даражасини аниклаш учун) укитувчилар), [4].

"Укиш учун мотивация" суровномаси укитувчиларнинг асосий мотивациясини, яъни билим олишга булган мотивация даражасини (билимга интилиш, изланувчанлик), касбий мотивацияни (билимга интилиш) аниклашга имкон берди. касбий билимларга эга

булиш ва касбий куникмаларни ривожлантириш ) ёки билимларни расмий узлаштириш пайтида диплом олиш истаги, имтихонлар ва тестлар пайтида вактинчалик эчимларни топиш истаги (йук килиш ва бошкалар).

Танкидий фикрлашнинг шахсий ва мотивацион компонентини урганиб, биз укитувчининг фукаролик шаклланиши даражасини аникладик. Танкидий фикрлашнинг бу жихатини ойдинлаштириш максадида тегишли саволлар блоки ишлаб чикилиб, анкетага киритилди.

Укувчиларида толерантликнинг шаклланиш даражасини аниклаш максадида умумий коммуникатив багрикенгликнинг диагностика методикаси кулланилди, бу эса, шахснинг жараёнда намоён буладиган багрикенглик ва толерантлик муносабатларини диагностика килиш имконини беради. бошкалар билан коммуникатив узаро муносабат. Ушбу суровномада 9 та шкала мавжуд булиб, уларнинг хар бири учун баллар йигиндиси хисоблаб чикилган (максимал - 15); барча шкалалар буйича умумий баллар сони 135. Бундан ташкари, умумий натижа канчалик юкори булса, бошкаларга нисбатан муросасизлик даражаси юкори булади.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Норматив-бахолаш мезони келажакдаги укитувчининг уз касбий ва шахсий фазилатларини руёбга чикариш, уз шахсиятини танкидий тахлил килиш асосида узини узи билиш кобилиятини курсатадиган акс эттириш куникмаларини шакллантириш курсаткичини уз ичига олади.

Рефлектор куникмаларини шакллантириш даражаси фаолият махсулларини урганиш усули (укитувчилар иншолари, фикрлаш ишлари ва бошкаларни тахлил килиш) ёрдамида урганилди.

Мустакил хусусиятлар ва педагогик кузатишни умумлаштириш усулидан фойдаланиб, укитувчиларнинг мулокот кобилиятлари даражаси аникланди. Диагностик тадкикотда иштирок этган мутахассислар коммуникатив узаро таъсирнинг куйидаги куринишларини кайд этишга каратилган: тинглаш ва эшитиш, уз фикрларини сухбатдошга этказиш, ишонтириш кобилияти, фикрни мантикий, изчил ва лунда ифодалаш, тил воситаларидан тугри фойдаланиш.

Назарий тадкикот жараёнида бошлангич синф укитувчиларининг танкидий фикрлаш ривожланиш даражасига уз-узини хурмат килиш таъсир этиши исботланди. Узини паст бахолаган укувчилар интеллектуал жасорат курсатмайдилар, бир карашда уларга кийин булиб туюлган вазифани бажаришдан олдин тухтайдилар. Улар интеллектуал катъиятни курсатмайдилар ва одатда маглубиятларини дархол тан олишади.

Кузатиш жараёнида укувчиларнинг куйидагига ухшаш жихатларни ёзиб олиш жараёнида уз-узини паст бахолашнинг шаклланишини аниклаш имконига эга булдик:

"Мен бу материални хеч качон ургана олмадим ...".

"Нега ташвишланаман - барибир менда имконият йук ..."

-Хазиллашаётган булсангиз керак, аслида буни назарда тутмагансиз.

"Мен бунга кизикмайман" (муваффакиятга эришишга харакат килишдан бош тортиш сифатида).

"У истеъдодсиз, у шунчаки бузилган" (бошкаларнинг муваффакиятига танкидий муносабат).

"Менимча, укитувчи мени ёктирмайди."

"Хамма менга карши..." (танкидга сезгирлик) [1].

Худди шу максадда Дембо-Рубинштейн усули кулланилди, бу уз-узини хурмат килиш даражасини ва укувчиларнинг таькиб килиш даражасини аниклаш имконини берди. Шундай килиб, укитувчиларнинг 43 фоизи узини адекват бахолайди, 30 фоиз ёшлар уз-узини хурмат киладилар ва 27 фоизи уз-узини хурмат килишмайди. Шунингдек, таькибнинг реал даражаси шахсий ва касбий ривожланишнинг мухим омили эканлиги аникланди, бу укитувчиларнинг 38 фоизига хосдир. Шахс ривожланишининг курсаткичи булган таькибнинг паст даражаси урганилганларнинг 15 фоизида аникланган, укувчиларнинг 47 фоизида таькиблар жуда юкори, бу ёшларнинг узларига нисбатан танкидий, нореал муносабатини курсатиши мумкин. кобилиятлар.

Уз-узини бахолашни урганиш натижаларини аниклаш ва кайд этишда узига хос хусусиятлар мавжуд булиб, улар турли хил улчов тизимига эга (адекват ва этарли эмас, ортикча бахоланган, кам бахоланган).

Биз шакллантирувчи эксперимент жараёнида ушбу курсаткичлар буйича содир буладиган узгаришларни урганишни зарур деб хисобладик, чунки уз-узини адекват бахолашнинг мавжудлиги танкидий фикрлашни самарали амалга оширишга ёрдам беради, деб хисоблаймиз.

Тадкикот натижаларини киймат-зарурий, гностик-процессуал, тартибга солиш-бахолаш мезонлари буйича сархисоб килиш тажриба ва назорат гурухлари бошлангич синф укитувчиларининг танкидий фикрлашини шакллантириш даражаларини аниклаш имконини берди, улар жадвалда келтирилган. 2 (биз экспериментал маьлумотларни математик кайта ишлаш усулидан фойдаландик - уртача арифметик ).

Хулоса жадвалига кура, бошлангич синф укитувчиларининг танкидий фикрлаш курсаткичлари асосан паст ва урта даражаларда, мос равишда тахминан 50% ва 40% атрофида ифодаланганлигини куриш мумкин. Курсатилган мезонлар буйича юкори даража 10% ичида.

Экспериментни аниклаш боскичида малака ошириш курси давомида бошлангич синф укитувчиларининг танкидий фикрлашини шакллантиришнинг

умумлаштирилган курсаткичлари

Мезонлар Танкидий фикрлашнинг танкидий фикрлаш даражалари (%)

Юкори О'рта Паст

ЭГ НГ ЭГ НГ ЭГ НГ

Кимматли - зарур 10,6 11,3 38,1 38,7 51,3 50

Тартибга солиш ва бахолаш 11,3 12 45 44,5 43,7 43,5

Гностик-процессуал 6,7 7,1 34,6 36,1 58,7 56,8

9,5 10,2 39,2 39,7 51,3 50,1

Бундан ташкари, тадкикот натижаларига кура, тажриба ва назорат гурухларида бошлангич синф укитувчиларининг танкидий фикрлашини шакллантириш даражаларининг бошлангич курсаткичлари сезиларли даражада фарк килмаслиги аникланди.

Педагогик экспериментнинг аниклаш боскичини умумлаштириб, биз шундай хулосага келдикки, танкидий фикрлаш кобилиятлари мутахассисларда одатда вазиятга караб кузатилади ва тизимли эмас. Зеро, аксарият ёшлар нега айрим холларда муайян ходиса хакида танкидий фикр юритишга муваффак булишларини, бошкаларида эса,

фактларни танкидий тахлилга тортмасдан, тайёр шаклда идрок этишларини тушунтириб бера олмайдилар. Укитувчилар танкидий фикрлашнинг мохияти ва уни амалга ошириш механизмидан хам бундан истисно эмас.

"Танкидий фикрлаш" атамаси асосан муайян ходисаларнинг салбий томонларини топишга ва маълум бир мухитда кабул килинган карашларга мос келмайдиган нарсаларни коралашга каратилган танкид билан боглик.

Хулоса, тадкикот натижалари замонавий бошлангич синф укитувчисининг мухим кадриятини шакллантириш учун махсус ташкил этилган тадбирларни утказиш зарурлигини исботлади. Утказилган тадкикотлар, шубхасиз, бошлангич синф укитувчиларида танкидий фикрлашни диагностика килиш муаммосининг айрим жихатларини тулдиради. Мактабдаги таълим давомида укитувчиларнинг танкидий тафаккурини доимий ривожлантириш технологиясини тадкик этиш, бу масала буйича методик кулланмалар ишлаб чикиш истикболлидир.

REFERENCES

1. Бернс Р. Я-концепция и воспитание / Р. Бернс. - М.: Прогресс. - 1986.

2. Капустина А. Н. Многофакторная личностная методика Р. Кэттеллла. - СПб.: Речь, 2001. [Электронный ресурс] - Режим доступа: http://www.miu.by/kaf_new/mpp/060.pdf

3. Johnson R. H., Hamby B. A. (2015) Meta-Level Approach to the Problem of Defining 'Critical Thinking'. Argumentation. Vol. 29

4. Зайцев В.В. Личностная свобода как приоритетная цель современного начального образования // Нач. школа. - №1. - 2000. - С.58-59

5. Ляшова Н.Н. Формирование творчества младших школьников на основе логической подготовки (на материале изучения математики): Дис. ...канд. пед. наук: 13.00.01. -Славянск, 1992. - 148с.

6. Rahimov A.Z. O'quv faoliyati jarayonida maktab o'quvchilarining ijodiy tafakkurini shakllantirish: Maxsus kurs uchun darslik. - Ufa: BSPI, 2009. - 167p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.