CC BY
0MAKTAB YOSHLARINING KASB TANLASHGA BO'LGAN MUNOSABATI
Qurbonova Umida
Sharof rashiddov nomidagi Samarqand davlat unversiteti Psixalogiya va ijtimoiy -siyosiy fanlar
fakulteti Sotsialogiya 3 bosqich talabasi https://doi.org/10.5281/zenodo.10810531
Annotatsiya. Bugungi kunda jamiyatimizning 60 %dan ko'pini yoshlar tashkil qiladi ya'ni 18yoshdan 30yoshgacha bo'lgan qatlam .Vaholanki ular har bir jamiyatningpoydevori hamdir . Ular jamiyatning davomchilari hisoblanadi va ular bunga o'z bilim va salohiyatlari ko 'nikmalari bilan hissa qo'shishadi. Buning uchun esa ullar avallo oldilariga to'g'ri maqsad qo'yib intillishlari kerak va bu oil ava maktab ostonasidan boshlanadi . Ularning jamiyatda o'z o'rinlarini topib ketishlari ularning qanchalik tog'ri kasb tanlashlariga bog'liq va va buning uchun ularda yetarlicha bilim va ma 'lumotga ega bo'lishlari kerka . Uashbu maqoladi shu mavzuni atroflicha yoritishga harakat qildik.
Abstract. Today mor than 63% of our society is made up of young people that is between the ages of 18 and 30 .However they are also the foundation of every society.They are successors of the society and they contribute to it with their knowledge and skills. For this they must first set the right goal and strive for it and this family stars from the threshold of the school. Their finding their place in society depends on how well they choose a profession and for this they need to have enough knowledge and education in this article we tried to cover this topic in detall.
Аннотация. Сегодня более 60% нашего обшества составляюут молодъе то есть ввозрасте.от 18до30 лет . Однако они также являютсияосновой любого обшестиа .Они яавляюутсия наследниками обшества и вносят в него свой вклад своими знаниями и уменями. Для эетого они должниь сначала поставит правильную целиь и стрия к ней н аначинаится этоа семья с порога школь . От того насколько удачно они вьберут профессию завист их нахождене своего места в обшестве а для этого им необходимо иметь достаточно знаний и образавания .В этой стать мы постарались подробно осветить эту тему.
Yoshlar - bu shaxsning shakillanishi jamiyatning to/liq va tolaqonli a'zpsi sifatida ro'y berishi uchun zarur bo'lgan bilimlar ,ijtimoiy qatlamlar va me'yorilarni o'zlashtirishi tushuniladigan ulg'ayish bosqichidan o'tadigan odamlar va ular turli bosqichlardan turli davrlardan o'tib ulg'ayishadi . Shunday bosqichlardan biri bu kasb tanlash .
Zamonaviy yoshlar uchun kasb tanlash - bu qiyin dilemma .Kasb tanlashda ularning ko'pchiligi o'z xohish - istaklari va afzalliklariga emas ,balki hayot sharoitlariga tayanadi ; ota -oasining fikri daromadi , martabasi o'sishi obro'si . Boshqalarning fikrini ustun korisshadi , odamlarning eng muhim hayotiy qismlarini unitishadi:ularning istaklari qiziqishlari temperamenti.Ushbu omillarning yo'qligi ko'pincha yaxsh natijalarga olib kelmaydi. To'g'ridan tog;ri mehnat muhitiga kirib yosh mutaxasis noto'g'ri faoliyat sohasini notog'ri kasbni tanlaganini anglaydi "Uniki emasligi tushunadi"
Moskvada aynan yoshlarning kasb tanlashlari bo'yicha tadqiqot o'tkazilagn va ushbu tadqiqot quydagi natijani bergan.
Moskva 2021 - yil 24 -yanvar VTisOM
Yoshlarning yarmi (18-14 yoshlar )o'zlarining sevimli mashg'ulotlari va qiziqishlari 48%, ular ko'pincha ish haqi va obro'siga har biri 23% shuning dek kasbga bo'gan talabga qaragan
holda kasb tanlaydilar.Mehnat bozori va tasodif 13% .Ushbu yosh toifasi uchun kasb tanlashda kasbning nufuzi va martaba imkonyatlari boshqa yoshdagi fuqorolarga qaraganda muhimroqdir.
25-34 yoshdagilarning uchdan br qismi kasb tanlashda ko'proq o'z manfaatlari 32%ish haqi 23% va tasodif 21%ga asoslanadi.
Xuddi shunday ushbu ko'rsatkichlar har bir davlatda turlicha .Aynan kasb tanlashda kasbga yo'naltirishda AQSH tajribasi umuman o'zgacha ushbu davlatda kasbning o'zi 3 ga bo'linadi bular profession occupation va job va ularning ishlatilishi ham turlicha .Bular quydagi man'oda ishlatiladi JOB bu so'z kasb degan ma'noni anglatadi ammo bu kasb bizda ishchi bilan teng .Occupation bu ham kasb degani ammo bu bizda bir so'z bilan aytganda ish yurutuvchi degan ma'noni angalatadi .Profession bu ham kasb degan ma'noni anglatadi bizda bu so'z o'qtuvchi bilan teng . yana ham ochiqroq qilib aytsam bizda biror kasb egasi misol uchun quruvchi hamma ishni o'zi qiladi qurayotgan inshaoti uchun rejani ham o'zi tuzadi qolganlarga ham o'zi urgatadi binoni ham o'zi quradi ammo AQSHda bunday emas ularda harbir ish taqsimlangan oddiy quruvchi bu davlatda binoni quradiga quruvchi boshqa bino uchun reja tuzib beruvchi boshqa aynan ushbu kasb b'yicha o'rgatadigan ushbu kasb haqida ma'limot beradigan boshqa . Xuddi shuning uchun ham kasb atamasining ishlatilishi ham turlicha .Bundan tashqari bolalrni kasbga yo'nsltirish ham aynan bolaning kichkinaligidan boshlanadi . Ya' ni bolaning oddiy o'yinchoq o'ynashidan boshlanadi . Bola qaysi o'yinchoqni ko'p o'ynayapti qaysi o'yinchoqlar unga yoqadi xuddi shu narsalarga qarab bola kelajakda qaysi kas egasi bo'ladi aniqlashadi va bollaigidan shu kasb uchun tayyorlashadi.
Bugingi kunda ham yurtimizda olib borilayotgan islohotlar ham ishsizlikni kamaytirishga va malakali mutaxasislarni tayyorlash hamda kambag'allikni qisqartirishga qaratilmoqda . Va buning uchun juda ko'p qarorlar va farmoyishlar chiqarilmoqda.Misol uchun yangi tahrirdagi konstitutsiyamizning 44-50-51-57-77-79-moddalari aynan talimga qaratilgan bundan tashqari maktablarda kasbga o'rgatish bo'yicha qonunlar ham qabul qilingan O'zbegiston respublikasi prezidentining 'Kambag'al va ishsiz fuqarolarni tadbirkorlikka jalb qilish , ularning mehnat faolligini oshirish va kasb -hunarga o'qitishga qaratilga hamda aholi bandligini taminlashga oid qo'shimcha chora tadbirlar tog'risida" 2020 -yil 11- avgustdagi PQ-4804 son qarori bunga yaqqoll misol bo'la oladi.bunda tashqari 2020- yil 20- yanvar kuni Prezidentimiz raisligida o maktablarda xorijiy tillar va kasbga o'rgatish tizimini rivojlantirish masalalari bo'yicha o'tkazilga kengaytirilgan yig'lishda yuqoridagi kabi muammolarni bartaraf etish maqsadida tuman va mahallarning xusuxyatidan kelib chiqib o'quvchilar makatbning o'zida 64 -xil ishchi kasblar o'rgatiladigan bo'ldi. Blarning barchasi ishsizlikni kamaytirishga qaratilgan ishlardir. SHunisi achinarliki shuncha qulay sharoyitlar yaratilishiga qaramaybaribir bugungi kunda juda ko'plab yoshlarimiz ishsiz va bo'shvaqtlari ko'pligidan noto'ri yo'llarga kirib ketmoqda .Bu birgina kasbni to'ri tanlay olmasligi oqibatida bo'layabdi . Nafaqat ishsizlar o'rtasida baliki bugingi kunda oliy talim muassasalari talabali turli xil kasb rgalari o'rtasida ham ko'lab qonun buzarluklar sodir bo'lmoqda .Bularga sabab nimada? Bularning hammasi kasbga bo'lgan ishiga bo'lgn mehirning yo'qligidan yuqorida aytganimdan kasb tanlayotganda o'zgalar fikri asosida tanlayotganliklari va kun kelib tanlagan kasblaridan zerikish o'z ishiga yuzaki qarash shunchaki qo'l Uchida bajarish kabi holatlarni keltirib chiqarmoqda .Qachonki biz tanlagan kasbimizga mehir berar ekanmiz anashundagina biz yaxshi natijaga erishamiz buning uchun bolalikdan maqsadni aniqq qilb qo'yishimiz ,ota -onalar farzandlaridagi qiziqishni qobilyatni vaqtidaa to'ri anglashlari va ularga to'ri yo'l korsatihlari kerak.Makatablarda turli kasb egallari o'z kasblarining ustalari kelib kasblarining qiyinchiliglari va yengilliklari haqida mahorat darslari o'tishlari kerk.Kasb
tanlayotganda uning moddiy toniga qiyinchiliglariga emas balki qobilyatiga qiziqishlariga qarab tanlash juda muhim. Bundan tashqari kasb tanlashda salohiyat juda muhim.Bugungi kunda yurtimizda olib borilayotgan yana ba'zi ishlar haqida ham to'xtalayotgan bo'lsak bularning hammasi Taslim sifatini yaxshilash yuzasidan chora tadbirlar va qachonki biz mukammal bilimga ega bo'lsakgina biz kuchli kadir bo'lib yetishamiz.2018 -yil 25- yanvar O'zbegiston respublikasi prezidentining "ummiy o'rta o'rta maxsusus va kasb hunar talim tizimini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari to'risida : PF -5313 sonli qarori ham aynan yoshlarni kasbga yo'naltirishga qaratilgan:
"Ishsiz fuqaarolarimizni kasb -hunarli qilib hayotga yo'llanma berish uchun mana shunday sharoitlarni tashkil qilyapmiz .Bundan unimli foydalanib kasbni yaxshi o'rgansangiz sizlar ish emas ish sizlarni izlaydi daromadingiz yuqori bo'ladi .Necha yoshga kirishdan qattiy nazar o'qigan izlagan kasb egallagan odam qadirli bo'ladi.Men sizlarni shunday qadirli bo'lishlaringizni istayman."
SHAVKAT MIRZIYOYEV
REFERENCES
1. O'zbegiston Respublikasi konustitutsiyasi (Mazkur yangi tahrirdagi O;zbegiston respublikasi Konstitutsiyasi 2023-yil 30- aprel kuni o'tkazilgan O'zbegiston Respublikasi referendumida ovoz berish yo'li orqali qabul qilingani)
2. Kambag'al va ishsiz fuqarolarni kasb - hunarga o'qitish tizimini takomillashtirish haqidagi mehnat faoliyat organlar faoliyatini samaradorligini oshirish bo'yicha qo'shimcha chora tadbirlar to'g;risida"2021-yil 11- avgustdagi PQ-4804-son qarori nizomi.
