CC BY
28Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
MADMON MAYDONINING GEOLOGIK VA TEKTONIK TUZILISHI
Yuldoshev Sirojiddin Muhiddin o'g'li
Islom Karimov nomidagi TDTU, Foydali qazilma konlari geologiyasi, qidiruv va
razvedkasi kafedrasi magistranti Rahmatov Elbek Abduraxmonovich Xisor Davlat Geologiya Qidiruv Ekspeditsiyasi, geolog Dusmamatov Sayyod Akbar o'g'li Geologiya fanlari universiteti, Yerni masofadan zondlash va muhandislik geologiyasi
kafedrasi magistranti
ANNOTATSIYA
Ushbu maqolada Madmon maydonining o 'rganilganlik tarixi, ushbu maydonda olib borilgan geologik qidiruv, baholash ishlari , maydonning geologiyasi va tektonikasi(qisqacha) keltirilgan.
Kalit so'zlar: Madmon maydoni. Qizilturuk, Yutansay, Bashir istiqbolli maydonlari. Qashqadaryo GQE. Stratigrafiya. Kaynozoy guruhi. Tektonika. Strukturaviy-formatsion zona.
ABSTRACT
This article presents the history of the study of the Madmona field, exploration, appraisal work carried out at this field, the geology and tectonics of the field (in brief).
Keywords: Madmon Square. Promising deposits Kyzylturuk, Yutansay, Bashir. Kashkadarya GRE. Stratigraphy. Cenozoic group. Tectonics. Structural-formational zone.
KIRISH
1971-yilda E.G.Fedorovning ishi Novchamok daryosining yuqori qismida (Akba uchastkasining Sharqiy tomoni) karbon yoshdagi terrigen jinslarida oltin zonasini aniqladi va 2 km shimoli-g'arbiy qismida quyi karbonning terrigen konlarini o'rta devon ohaktoshlari bilan kontakt zonasida kichik oltin tarqalish oreollari ajratildi. Keyinchalik (1974-1977 yy.) Machetlin partiyasi tomonidan ushbu shlix oreollari "Novserzor" maydoni ma'lum namunalarda oltin miqdori 2-3 g/t bo'lgan.
1974-1977 yillarda Qashqadaryo GQE (32) Machetlin partiyasi tomonidan Chakilkalon Zarafshon tog' tizmasi tog'larida oltin qidirish ishlari olib borildi. Ushbu ishlar natijasida tumanda Qizilturuk, Novserzor, Murinak, Aksu, Egri-Bugri oltin zonalari topilgan.
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
1976-yilda Qashqadaryo GQE shahridagi Machetlin partiyasi faoliyati natijalariga ko'ra, Chakilkalian oralig'ida oltin va boshqa foydali qazilmalarni qidirish va qidiruv-baholash ishlarini olib borish maqsadida Atkulak partiyasi tashkil etildi.
1976-yildan boshlab Qashqadaryo GQE geokimyoviy partiyasi tomonidan G.N.Korobeynikov rahbarligida Zarafshon (1956-y.) va Gissar-Zeravshan (1957y.) geokimyoviy va geofizik materiallar natijalarini tahlil qilish asosida, Chakilkalyan tog'larining Janubiy yonbag'ridagi partiyalar metallometrik anomaliyalarning oltin istiqbolli beshta maydonga ajratildi: Qizilturuk, Yutansay, Bashir hamda, Madmon va Shutskiy. 1978-yildan 1982-yilgacha Bashir qidiruv partiyasi bashirdagi oltin va boshqa foydali qazilmalarni umumiy va batafsil qidirishni amalga oshirdi. Yuqorida keltirilgan ishlar 2000-yilda baholash ishlarini belgilash uchun asos bo'lib xizmat qildi. 2004-yilda Akba uchastkasida baholash ishlari natijalariga ko'ra Shimoliy-Madmon zonasi ta'sirida ajratilgan, o'rta devon ohaktosh va quyi karbon terrigen jinslari kontakti va 6 ruda tanalari baholandi, C2 kategoriyadagi zaxira va bashorat resurslarni baholangan. Yuqorida keltirilgan ishlar 2008-yilda chuqur gorizontlar va Akba (Yangaklik uchastkasi) konining sharqiy qismida baholash ishlarini tashkil etish uchun asos bo'lib xizmat qildi.
MUHOKAMA VA NATIJALAR
Stratigrafiya: Madmon maydoni Zarafshon-Oloy struktura-formatsion zonasi doirasida joylashgan va asosan cho'kindi jinslardan iborat bo'lib, paleozoy yoshidagi vulkanogen jinslaridan iborat. Mezozoy jinslari juda cheklangan. Kaynozoy yoshining jinslari keng tarqalgan. Intruziv jinslar noyob, kam qalinlikdagi lamprofirlardir. Quyida ish maydonining geologik tuzilishi tasvirlangan.
Hududning 1:25000 masshtabli geologik xaritasi
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
Ordovik davri-O. Madmon maydonida ordovik davrining o'rta va yuqori bo'limlari (O2-3) karadokskiy yarusining shaxriomon svita jinslari yotadi. Ular ish joyining Janubiy qismida keng tarqalgan va qumtoshlar, gilli slanets, alevrolitlar, kamroq konglomeralar, gravelitlar, tuflar, tufopeschanik va karbonat jinslar bilan ifodalanadi. Qalinligi 450-462 m.
Silur davri-S. (Llandoveriy yarusi - S1ln) - qatlam cho'kindilarida terrigen kompleksi ustunlik qiladi. Kesmaning yuqori qismida gilli ohaktoshlar paydo bo'lgan. Yarus jinslari xlorit, seritsit va boshqalar.slanets, alevrolitlar, qumtoshlar, gravelitlar va kvartsit va effuziv jinslarning noyob qatlamlari bilan ifodalanadi. Qalinligi 100-
Devon davri-D. Devon davrining maydondagi jinslari quyi va o'rta bo'limlarda kuzatiladi. Quyi devon loxkovskiy va prajskiy yaruslari bilan ifodalanadi, ularning jinslari Madmon svitasida jamlangan. Ikkinchisi pastki va yuqori pastki qismlarga bo'linadi.
Madmon svitasining pastki subsvitasining (D1 md1) birikmalari organogen ohaktosh brekcheyalari qatlamlari bilan massiv ohaktoshlar bilan ifodalanadi. Madmon svitasining pastki subsvitasining jinslari bursixirman gorizonti nomi bilan mashhur. Qalinligi 418 m.
Karbon davri-C. Karbon davrining jinslarida quyi va o'rta devon ohaktoshlari bilan keskin burchak va stratigrafik nomutanosiblik kuzatiladi. Ushbu jinslar turney va moskva yaruslariga va pushnevatskiy svitasining tarkibida uchraydi. Turney yarusi jinslari ikki to'plamga bo'linadi: pastki va yuqori.
Yura davri-J. Maydonning Shimoliy-Sharqiy yon qismida paleozoy yoshdagi formatsiyalarning yuzasida keskin burchak bilan yuzaga kelgan yura tizimining quyi qismining (J1) jinslari ma'lum..Quyi yura jinslarning bir qismi sifatida konglomeratlar, gravelitlar, qumtoshlar, gil va alevrit, slanest, argillitlar qayd etilgan. Qalinlik 600 m ga etadi.
Bor davri-K.Maydonning Shimoliy-Sharqiy qismida, bor davrining yuqori bo'limi (K2) ning konglomerat linzalari, ohaktosh, qumtoshlar, mergel, ohaktoshlar-gipsli gil qatlamli jinslari ajratiladi. Yuqori bor tuzilmalari qalinligi 200 m.
Kaynozoy guruhi.
Neogen davri-N. Ushbu davrning jinslari asosan kontinentalniy fatsiyalar bilan ifodalanadi va ular konglomeratlar, gravelitlar, valunniklar, gil, suglinka, qumtoshlar bilan ifodalanadi. Qalinlik 175 m.
300 m.
Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor
VOLUME 2 | ISSUE 4/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7
To'rtlamchi dav^Q. Bu dav^a Azkama^ Kamab, Sukaytiy va Amudaiyo komplekslaгining pгoluvial-allyuvial shakllanishlaгi, tegishli eirozion-akkumulyativli sikllaгi kiгadi. Qalinligi 200 m ga etadi.
Maydonning tektonik tuzilishi asosan Zaгafshon-Oloy stгuktuгaviy-foгmatsion zonasining janubiy yon bag'rida aniqlangan bo'lib,bu bu erda keng tarqalgan qatlam va uzluksiz dislokatsiyalaг bilan juda yuqori daгajada buzilgan. Ko'гib chiqilayotgan maydondagi asosiy plikativ tuzilma^ Madmon sinklinali bo'lib, u daгyo vodiysi bo'ylab pastki kenglikka cho'zilgan. Jindidaгya va Kaulyuk soyi shimolda katta antiklinal qatlam o'mini egallaydi. Madmon sinklinalining eksenel qismi o'гta kaгbonning temgen jinslaгi, devon va siluming teirigen va teггigen - kaгbonat jinslari bilan o'гalgan. Maydondagi eng muhim yoгiqlaг bilan biг qatoгda, turii xil ma'lum buzilishlaгining ko'pligi ham xarakteriidir
REFERENCES
1. Давинов А.Э. Отчет Мадмонской ГПП о результатах предварительной оценки и поисковых работ за 2000-2004 гг. Ф. Кашкадарьинской ГРЭ 2004г.
2. Раскин В.Е., Хидиров М.М., «Опережающие специализированные поисковые работы на золото и др. полезные ископаемые на Каулюкской перспективной площади на западном фланге месторождения Акба Мадмонского рудного поля» за 2011-14 гг, фонды ГП «Южно-Узбекистанская ГСПЭ», 2014 г.
XULOSA
