CC BY
0APPLIED SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz
/
t v
yr\rT
9\. 5f« t I fe I " « '■- y^
l ê .JUfll
ryiwi«!"11"
LAW, FINANCE AND APPLIED SCIENCES
ARTICLE INFO
DEFICIENCIES IN THE PROCESS OF CONDUCTING CASES OF ADMINISTRATIVE OFFENSES Ilkham Abdullaev
Preventive inspector of internal affairs bodies of Samarkand region,
Lieutenant
https://doi.org/10.5281/zenodo.11368140
ABSTRACT
Received: 22th May 2024 Accepted: 27th May 2024 Online: 28th May 2024 KEYWORDS Administrative offense, offense, proceedings, rule of law.
The purpose of writing this article is to identify the shortcomings and eliminate them in the process of conducting cases on administrative violations.
MA'MURIY HUQUQBUZARLIK TO'G'RISIDAGI ISHLARNI YURITISH JARAYONIDAGI KAMCHILIKLAR
Ilxom Abdullaev
Samarqand viloyati IIB JXX XIB profilaktika inspektori, leytenant https://doi.org/10.5281/zenodo.11368140
ARTICLE INFO
ABSTRACT
Received: 22th May 2024 Accepted: 27th May 2024 Online: 28th May 2024 KEYWORDS Ma'muriy huquqbuzarlik, huquqbuzarlik, ishlarni
yuritish, qonun ustuvorligi.
Mazkur maqolani yozishdan maqsad hozirgi kunda amalyot jarayonida mamuriy huquqbuzarliklar to'g'risidagi ishlarni yuritish jarayonidagi yuzaga keladigan muammo kamchiliklarni aniqlash hamda ularni bartaraf etishdan iborat.
Barchamizga ma'lumki hozirgi kunda mamlakatimizda qonunchilikni yanada takomillashtirish orqali qonun ustuvorligini taminlash fuqarolarning huquqlari erkinliklari hamda qonuniy manfatlarini ishonchli himoya qiladigan har taraflama mukammal insonparvarlik qonuniylik hamda tizimlilik prinsiplariga asoslangan qonun normalarini yaratish vakolatli har bir davlat organlarining asosiy maqsadiga aylangan. Ushbu maqsadni amalga oshirish ortqali mamlakatimizda qonun normalaridagi kamchiliklarni bartaraf etish fuqarolarni huquqlarini buzilishini oldini olish hamda ularning qonuniy manfatlarini ishonchli himoya qilish asosiy maqsad qilib olingan.
Ushbu maqsad asosida Mamuriy huquqbuzarliklar to'g'risidagi ishlarni yuritish jaroyonidagi muammolar haqida to'xtalib o'tadigan bo'lsak. Hozirgi kunda O'zbekiston Respublikasi hududida Mamuriy huquqbuzarliklar to'g'risidagi ishlarni yuritish O'zbekiston Respublikasining 1994-yil 22 sentyabr kuni qabul qilingan "Ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksi"ga asosan amalga oshiriladi.Mazkur kodeksning 271-moddasida "Ma'muriy
APPLIED SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz
huquqbuzarliklar to'g'risidagi ishlarni yuritishni istisno etuvchi holatlar" ko'rsatib o'tilgan bo'lib unga muvofiq
1) ma'muriy huquqbuzarlik hodisasi yoki alomati yo'q bo'lsa;
2) ma'muriy huquqbuzarlikni sodir etish paytida shaxs o'n olti yoshga to'lmagan bo'lsa;
3) g'ayrihuquqiy harakat yoki harakatsizlikni sodir etgan shaxs aqli noraso bo'lsa;
4) shaxs harakatni zaruriy mudofaa holatida yoki oxirgi zarurat holatida qilgan bo'lsa;
41) shaxs harakatni jismoniy yoki ruhiy majburlash yoxud qo'rqitish natijasida qilgan
bo'lsa;
5) amnistiya akti chiqishi, agar u ma'muriy jazo chorasini qo'llanishni bekor qilsa;
6) ma'muriy javobgarlikni belgilovchi hujjat bekor qilingan bo'lsa;
7) ma'muriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishni ko'rib chiqish paytiga kelib ushbu Kodeksning 36-moddasida nazarda tutilgan muddatlar o'tib ketgan bo'lsa;
8) ma'muriy javobgarlikka tortilayotgan shaxs xususida shu fakt yuzasidan ma'muriy jazo qo'llanish to'g'risida vakolatli organ (mansabdor shaxs) qaror chiqargan bo'lsa yoki ma'muriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni tugatish to'g'risida chiqarilgan qaror bekor qilinmagan bo'lsa, shuningdek mazkur fakt yuzasidan jinoyat to'g'risidagi ish qo'zg'atilgan bo'lsa;
9) shaxs ishi yuritila boshlangan paytda vafot etgan bo'lsa;
10) huquqbuzarlikning oqibatlari bartaraf etilgan taqdirda shaxsni javobgarlikdan ozod etish ushbu Kodeksning tegishli moddasida nazarda tutilgan bo'lsa;
101) huquqbuzar ushbu Kodeksning 212-moddasida nazarda tutilgan ma'muriy huquqbuzarliklar to'g'risidagi ishlar bo'yicha jabrlanuvchi bilan yarashgan bo'lsa;
11) agar ushbu Kodeks 164-moddasining birinchi, ikkinchi va uchinchi qismlarida, 165-moddasining birinchi qismida, 166-moddasining birinchi va uchinchi qismlarida, 167-moddasining birinchi, ikkinchi va uchinchi qismlarida, 168-moddasida, 171-moddasining birinchi, ikkinchi va uchinchi qismlarida, 172, 173-moddalarida, 174-moddasining birinchi va ikkinchi qismlarida, 1741-moddasining birinchi — sakkizinchi qismlarida, 175-moddasining birinchi, ikkinchi va beshinchi qismlarida, 1751-moddasining birinchi qismida, 1753, 1754-moddalarida, 1755-moddasining birinchi qismida, 1762 — 1764-moddalarida, 177-moddasining birinchi qismida, 1771-moddasining birinchi qismida, 1772-moddasining birinchi qismida, 178-moddasining birinchi — sakkizinchi qismlarida, 1781-moddasining birinchi va ikkinchi qismlarida, 1792-moddasining birinchi va ikkinchi qismlarida, 1794-moddasining birinchi qismida, 1795-moddasida, 215-moddasining birinchi qismida, 2151-moddasining birinchi qismida, 2278-moddasining birinchi, uchinchi va beshinchi qismlarida, 22714-moddasining birinchi va uchinchi qismlarida, 22715-moddasining birinchi qismida, 22716-moddasining birinchi va to'rtinchi qismlarida, 22718-moddasining birinchi va uchinchi qismlarida, 22719-moddasining birinchi qismida, 22721-moddasida, 22722-moddasining birinchi qismida, 22723-moddasining birinchi qismida, 22724, 22725 va 22726-moddalarida, 2 2 7 27-moddasining birinchi qismida nazarda tutilgan huquqbuzarlikni birinchi marta sodir etgan tadbirkorlik subyektining mansabdor shaxslari yoki xodimlari yoxud tadbirkorlik faoliyati bilan shug'ullanuvchi fuqarolar yo'l qo'yilgan buzilishlarni
APPLIED SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz
huquqbuzarlik aniqlangan paytdan e'tiboran o'ttiz kunlik muddatda ixtiyoriy ravishda bartaraf etgan va (yoki) yetkazilgan moddiy zararning o'rnini qoplagan bo'lsa.
Yuqoridagi holatlardan biri mavjud bo'lgan taqdirda ma'muriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni yuritishni boshlash mumkin emas, boshlangan ish esa tugatilishi lozim1 deb takidlab qo'yilgan. Lekin hozirgi kunda amaliyot davomida Ma'muriy huquqbuzarliklar to'g'risidagi ishlarni yuritish jarayonidagi ba'zi bir kamchiliklarga to'xtalib o'tadigan bo'lsak. Masalan mamuriy huquqbuzarlik sodir etilgan bo'lsada lekin huquqbuzarlik sodir etgan shaxs nomalum bo'lgan taqdirda huquqbuzarlikdan jabrlangan shaxs valokatli davlat organiga o'zining buzilgan huquqlarini tiklashni so'rab qilgan murojati yuzasidan dastlabki tergovga qadar tekshiruv harakatlarini olib borish jarayonida huquqbuzarlik sodir etgan shaxs no'malum bo'lgan holatda ma'muriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni yuritishni tugatish yoki huququbuzarlik sodir etgan shaxsning harakat yoki harakatsizligiga nisbatan chora ko'rish uchun huquqbuzar aniqlangunga qadar mamuriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni to'xtatib turish haqida biror bir qonun normasi mavjud emas. Bu esa o'z o'rnida hozirgi kunda tergovga qadar tekshiruvni amalga oshiruvchi davlat organlariga amalyot jarayonidagi bir qancha muammolarni keltirib chiqirmoqda.
Xuddi shunga o'xshash jinoyat sodir etgan shaxs nomalum, bo'lgan holatda O'zbekiston Respublikasi Jinoyat protsessual kodeksining 364-moddasi 1-qismida Jinoyat ishini to'xtatish asoslari ko'rsatib o'tilgan bo'lib unga muvofiq jinoyat sodir etishda ayblanuvchi tariqasida ishtirok etishga jalb qilinishi lozim bo'lgan shaxs aniqlanmagan taqdirda ushbu jinoyat ishi to'xtatilishi belgilab qo'yilgan shuningdek mazkur kodeksning 373-moddasida ushbu kodeksning 83-84 moddalarida ko'rsatilgan asoslar mavjud bo'lgan taqdirda jinoyat ishi tugatiladi deb belgilab qo'yilganligini ko'rishimiz mumkin.
Ammo ma'muriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksning 271-moddasida ma'muriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni tugatish uchun asoslar mavjud bo'lsada lekin ushbu asoslarda ma'muriy huquqbuzarlik sodir etgan shaxs noma'lumligi sababli ushbu kodeksning 36-moddasida ko'rsatib o'tilgan mamuriy jazo chorasini qo'llash mumkin bo'lgan muddat bir yil ekanligi belgilab quyilganligiga qaramasdan mamuriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni huquqbuzarlik sodir etgan shaxs aniqlangunga qadar to'xtatib turish yoki mamuriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni shaxsi nomalumligi sababli tugatishni belgilovchi asoslar mavjud emas.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak ushbu turdagi mamuriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni yuritish jarayonida yuzaga keladigan muammolarni bartaraf etish maqsadida O'zbekiston Respublikasi "Mamuriy javobgarlik to'g'risidagi kodeks"ning 271-moddasiga alohida "mamuriy huquqbuzarlik sodir etgan shaxs aniqlanmaganligi sababli mamuriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni tugatish " degan band kiritish yoki 2711-modda yaratilib unda "mamuriy huquqbuzarlik sodir etgan shaxs aniqlangunga qadar mamuriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni to'xtatish" degan modda kiritilib unga muvofiq ushbu kodeksning 36-moddasida ko'rsatilgan muddat tugagunga qadar mamuriy huquqbuzarlik to'g'risidagi ishlarni to'xtatib turish maqsadga muvofiq bo'ladi.
1 O'zbekiston Respublikasi "Mamuriy javobgarlik to'g'risidagi kodeksi";-LEX.UZ
APPLIED SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz
References:
1. Кушбоцов Ш. Жазони ижро этиш муассасалари фаолиятида тадбиркорликнинг урни //Международная конференция академических наук. - 2022. - Т. 1. - №. 27. - С. 1620.
2. Кушбоцов Ш., Самадов М. Ички ишлар органлари томонидан хуцуцбузарликлар профилактикасини амалга оширишда маъмурий хуцуцбузарликлар тугрисидаги ишларни урни //Science and innovation in the education system. - 2023. - Т. 2. - №. 13. - С. 73-76.
3. Алтмишев Т., Кушбоцов Ш. Жазони ижро этиш муассасаларида махкумларнинг сайловга оид хуцуцларини таъминлаш //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. - 2023. - Т. 3. - №. Special Issue. - С. 112-114.
4. Qushboqov S. Jazoni ijro etish muassasalarining yuridik shaxs sifatidagi tushunchasini yoritishda nazariy tahlil //Центральноазиатский журнал образования и инноваций. -2023. - Т. 2. - №. 2 Part 2. - С. 49-52.
5. Кушбоцов Ш., Турниёзов Ж. Ички ишлар органлари ходимларининг касбий маданият ва хизмат интизоми хуцуций тартибга солиш истицболи //Development of pedagogical technologies in modern sciences. - 2023. - Т. 2. - №. 2. - С. 49-55.
6. Кушбоцов Ш. Юртимизда тадбиркорликни жазони ижро этиш тизимидаги истицболи //Models and methods in modern science. - 2023. - Т. 2. - №. 5. - С. 114-117.
7. Кушбоцов Ш. Жазони ижро этиш муассасаларининг юридик шахс сифатидаги тушунчасининг таснифи //Development of pedagogical technologies in modern sciences. -2022. - Т. 1. - №. 4. - С. 58-63.
8. Qushboqov S., Mamatova D. yangi O'zbekistonda huquqbuzarlik profilaktikasining o'rni //current approaches and new research in modern sciences. - 2023. - Т. 2. - №. 10. - С. 3739.
9. Охунов, З., & Кушбоцов, Ш. (2022). Талабалар томонидан содир этиладиган хуцуцбузарликларни олдини олишга оид айрим мулохазалар. Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук, 2(11), 34-39.
10. Qushboqov S., Zamonov X. Shaxsning hayoti va sogligiga qarshi jinoyatlarning oldini olishning oziga xos xususiyatlari //Инновационные исследования в науке. - 2024. - Т. 3. -№. 1. - С. 79-84.
11. Охунов З., Кушбоцов Ш Т. Т. С. Э. Хуцуцбузарликларни олдини олишга оид айрим мулохазалар //Eurasian Journal of Law, Finance and Applied Sciences. - 2022. - Т. 2. - №.
11. - С. 34-39.
12. Qushboqov S., Tilabov S. Kiber jinoyatlardan saqlanishda umumiy profilaktikani o'rni //Theoretical aspects in the formation of pedagogical sciences. - 2023. - Т. 2. - №. 18. - С. 6769.
13. Qushboqov S. X., Usipbekov N. J. Yurtimizda mahkumlarni ozodlikka tayyorlashda amalga oshirilgan islohotlar va ulardan kutilayotgan natijalar //Models and methods in modern science. - 2023. - Т. 2. - №. 12. - С. 179-182.
APPLIED SCIENCES
Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.984 www.in-academy.uz
14. Таштемиров А., Курчибоев Ж. Вояга етмаганлар хукукбузарлигининг профилактикасида таълим ва тарбиянинг урни ва ахамияти //Евразийский журнал права, финансов и прикладных наук. - 2023. - Т. 3. - №. 12. - С. 130-135.
15. Таштемиров А. А. и др. Вояга етмаганлар уртасида хукукбузарликлар профилактикаси буйича ички ишлар органларининг хамкорлиги //O'zbekistonda fanlararo innovatsiyalar va ilmiy tadqiqotlar jurnali. - 2023. - Т. 2. - №. 25. - С. 32-40.
16. Tashtemirov, A., & Po'latov, A. (2024). Ayollar jinoyatchiligining oldini olish chora -tadbirlari. Инновационные исследования в науке, 3(1), 75-78.
17. Таштемиров А. А. и др. Хукукбузарлик содир этилишининг сабаблари ва шароитларини ани;лаш ва бартараф этиш фаолиятини такомиллаштириш йуналишлари //So 'ngi ilmiy tadqiqotlar nazariyasi. - 2023. - Т. 6. - №. 12. - С. 454-461.
