Научная статья на тему 'Life and cultural heritage of Djakhonmalik Khotun'

Life and cultural heritage of Djakhonmalik Khotun Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
349
81
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
АДАБИЁТИ ФОРС ТОҷИКИ АСРИ XIV / ЗАНОНИ СУХАНГў / ҶАҳОНМАЛИК ХОТУНИ ИНҷУӣ / МЕРОСИ АДАБИИ ЧАҳОНМАЛИК ХОТУН / ПЕРСИДСКО-ТАДЖИКСКАЯ ЛИТЕРАТУРА XIV ВЕКА / ПОЭТЕССА ДЖАХОНМАЛИК ХОТУН ИНЧУИ / ТВОРЧЕСКОЕ НАСЛЕДИЕ ДЖАХОНМАЛИК ХОТУН / DJAKHONMALIK KHOTUN'S HERITAGE / PERSIAN-TAJIK LITERATURE OF THE XIV-TH CENTURY / POETESS DJAKHONMALIK KHOTUN INJUI

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Ахмаджонова З.

В статье рассматриваются некоторые аспекты жизни и творчества одной из известнейших поэтесс XIV века Джахонмалик Хотун современницы Хафиза Ширази, Убайда Зокони и Камола Худжанди, богатое творческое наследие которой, к сожалению, не исследовано в должной мере. На основе сведений литературных и исторических источников, а также поэтического наследия самой Джахонмалик, приводится ряд новых документов и интересные данные о содержании дивана поэтессы и её научно-государственной деятельности. Также в статье на основе исследования и сопоставления научных работ и данных, приведенных Саидом Нафиси и Эдуардом Брауном, приводятся предварительные соображения относительно количества стихотворных произведений поэтессы и жанровых особенностей дивана.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

The article dwells on some aspects of life and creation of Djakhonmalik Khotun, one of the most famous poetesses of the XIV-th century, the contemporary of Kh. Shirazi, U. Zokoni and K. Khujandi; her rich heritage being, unfortunately, поп-researched properly. Designing on the premise of literary and historic sources and of Djakhonmalik’s poetical heritage itself the author adduces a number of new documents and interesting data in reference to the poetess ‘ divan and her scientifico-statal activities. Preliminary considerations in regard to the quantum of poetical productions of the poetess and genre peculiarities of divan are adduced in the article being grounded on the exploration and correlation of scientific works and the data found out by Said Nasifi and Edward Brown.

Текст научной работы на тему «Life and cultural heritage of Djakhonmalik Khotun»

3. А^мадцонова

НИГОХ.Е БА ЗИНДАГИНОМА ВА МЕРОСИ АДАБИИ ЧДХ.ОНМАЛИК ХОТУН

Вожатой калидй: адабиёти форс - тоцики асри XIV, занони сухангу, Цах,онмалик Хотуни Инцуй, мероси адабии Чах, онмалик Хо тун

Ч,ах,онмалик Хотуни Ин^уй аз зумраи он занони иорсигуе мебошад, ки дар таърихи адабиёти форсу то^ик бо мероси гании худ чех,ранамой карда, сох,иби обруву эътибори хосе гаштааст. Х,арчанд ро^еъ ба зиндагинома ва мероси адабии занони суханвар нажух,инюте ан^ом ёфта бошад х,ам, дар мавриди осори ни адибаи номвар то х,ол гах,к,и коти комиле сурат нагирифтааст.

Аз гадцикоти мав^уда ва сарчашмах,ое, ки оид ба шахсият ва э^одиёти Ч,ах,онмалик Хотуни Ин^уй иттилоъ медих,анд, метавон дарёфт, ки мавсуф тацрибаи солх,ои 1304-1307м. дар Шероз дар хонаводаи шох, Махмуд и Ипчу бадунё омадааст. Мавриди зикр аст, ки оид ба таърихи вилодат ва вафоти Ч,ах,он дар маьхазх,ои дастрасшуда маълумоти аник; нест. Лекин аз ахбори сарчашмах,о бармеояд, ки соли 725 х,. издиво^и падари Ч,ах,оп бо модараш сурат гирифтааст, бинобар ин соли вилодати уро гацрибаи соли 726х,. ё андаке пас аз ин таъин кардаанд. Таърихи вафоти уро баъди соли 784х,.( 1363м.) донистаанд, чунки дар ин сол Ч,ах,он писари Султон Увайс, Ах,мад Бах,одури Айлакониро мадх, кардааст. Аз ин лих,оз вафоти у пас аз ин таърих будааст.

чй гуямат хапдопу шод дошт, Моро насимивасли Увайс аз суи К,арап...

— 46 - НОМАИ донишгох )

Хуршеди осмони бузургй Мутсидин, Ме^ри сипехри мардумиву шощ пилтан. А^мадБа^одур, он ки зи таъйиди адли f, JÇap тирро асоси му^аббат суи мижан. (14, 5) Падари Ч,ах,ои Ч,алолудцин Масъудшохр Ин^у, бародари шох, Шайх ДГ)уисх,ок, ва модараш духтари Хо^а Рашидиддин Фаз-луллох, ва хох,ар ё духтари I иёсиддип Мух,аммади вазир буд.

Родеъ ба таърихи ах,вол ва эдодиёти Ч,ах,онмалик сарчашмаю маъхазх,ои таърихию адабй маълумоти иарешоиу номукаммал медих,аид. Дар баъзеи оих,о фикру мулох,изах,о мухталифаид. Аз Чумла, дар «Ч,авох,иру-л-а^оиб»-и Фахрии Х,иравй, тазкираи «Машох,ири заиоии эронй ва иорсигуй»-и Мух,аммадх,асани Ра^абй, тазкираи «Заиоии суханвар»-и Алиакбар Мушири Сали-мй, тазкираи «Дар иуяи адаби дарй»-и Ато, тазкираи «Аз Робия то Парвин»-и Кишоварзи Садр, «Тазкирату-л-хавотии»-и Мали-ку-л-куттоб ва дигар сарчашмах,о дар баробари зикри ах,волу афкори шоирои ва намояндагони ах,л и илму адаб номи Ч,ах,ои-малик низ сабт шудааст.

Дар ии сарчашмах,о дойр ба ном ва зиндагии Ч,ах,он ихтилофи назари мух,а!дащон ба назар мерасад. Масалан, дар бораи х,амсари шоира, ки у кй буду чи ному насаб дошт, маълумот мух-талиф аст. Тибци маълумоти тазкираи «Ч,авох,иру-л-а^оиб»-и Фахрии Х,иравй х,амсари Ч,ах,оиро марде бо номи К.авомиддин цайд кардаанд, ки у надим ва мух,ассили девони молиёти шох, Шайх Абуисх,оц буда, Бибй Х,аётро низ дар издиво^и худ доштааст. (13,11.) Муаллифи тазкираи «Дар иуяи адаби дарй» низ исми шавх,ари мавсуфро К.авомиддин к,айд кардааст. Дар мавриди ни нукта дар тазкираи Мух,аммад Х,асани Ра^абй тамоман фикри дигар мав^уд аст, ки у мегуяд: «Хо^а Аминиддин Ч,ах,рамй, ки надими шох, Абуисх,оц буд ва Бибй Х,аётро низ дар никох,и худ дошт, Ч,ах,ои Хотунро ба издиво^и худ даровард» (10, 68). Муаллифи муь;аддимаи девони Ч,ах,онмалик низ дар ин бора чунин ишора дорад:«Ч,ах,оималик духтари шох, Масъуди Ин^у-бародари бузургй шох, Шайх Абуисх,оц буд ва зани Аминиддин Ч,ах,рамй, надими шох, Шайх Абуисх,оь;...». (14, 4)

Вале дар бархе аз сарчашмах,о дар хусуси оиладориву х,амсару фарзанди Ч,ах,он ишорате х,ам нест. Азбаски мацсади мо муайян кардани шахсияти шавх,ари Ч,ах,он набуда, танх,о огох,й пайдо

кардан дар бораи рузгори шоира аст, кифоят аст, донем, ки муво-фици нишондоди баъзе аз маъхазх,о шавх,ари у яке аз надимони шох, Шайх A6yncx,orç будааст.

Аз чумла, оид ба номи шоира низ фикрх,ои мухталиф ба назар мерасанд. Бино багуфтах,ои муаллифони газкирах,ои «Ч,авох,иру-л-а^оиб», «Аз Робия то Парвин», «Машох,ири занони эронй ва иорсигуй» ва «Тазкирату-л-хавотин» исми мавсуф Ч,ах,он Хотун мебошад. Вале дар манобеи дигар, ба монанди тазкираи «Занони суханвар» ва тазкираи «Дар пуяи адаби дарй» номи шоира Ч,ах,он-малик омадааст. Муаллифони сарчашмах,ое, ки номи шоираро Ч,ах,онмалик гуфтаанд, шояд аз хонадони шох,он будани уро дар назар дошта бошанд, вале сарчашмах,ое, ки исми уро Ч,ах,он Хотун гуфтаанд, шояд зан будани уро дар назар дошта бошанд.

Мутобици иттилои тазкираи «Дар пуяп адаби дарй» муал-лиф дар бораи Ч,ах,ои мегуяд, ки «манобеъву газкирах,ои мухталиф аз Ч,ах,ои Хотун шоираи хушбаёне, ки дар нимаи аввали ^арии х,анпум дар Шероз мезиставу бо Хода Х1офизи Шерозй ва Убайди Зоконй муровада дошта, ном мебаранд. Бархе аз манобеъ Ч,ах,ои Хотунро х,амон Ч,ах,онмалик муаррифй мекунанд ва бархи дигар ба вучуди х,ар ду коиланд ва тазаккур медих,анд, ки онон ду шоираи х,амному х,амзамон будаанд. Бо вучуди ин мух,таыи.1 аст, ки Ч,ах,онхотун ва Ч,ах,онмалик ба далели шабох,ати ном, мах,аллу таърихи зиндагй як нафар бошанд, х,арчанд дар ашъоре, ки ба ин ду ном мансуб аст, тафовуте дар сабк дида мешавад. Ба х,ар х,ол Ч,ах,онмалик дорой табъи равону завци вофир будаву ашъори зебое месурудааст». (4, 27)

Ба х,ар х,ол аз ин гуна андешах,ои ихтилофангез маълум мешавад, ки номи шоира Ч,ах,он будааст. Ё аз хулосаи иттилои маьхазх,ои мавдуда метавон таъкид кард, ки номи пурраи у Ч,ах,онмалик Хотуни Ии^уй аст.

Х1амчунин аз ахбори манобеи дигар метавон дарёфт, ки Ч,ах,он гацрибаи солх,ои 1323-1327м. ба яке аз надимони амуяш шох, 11 Iafíx Абуисх,оц хонадор мешавад ва сох,иби духтар мегардад ва номи уро Султонбахт мегузорад, вале ин кудаки нокоми у дар хурдсолй вафот карда, бар сари у мусибати зиёд меорад. Лозим ба тавзех, аст, ки iírk/i m к,ироаги ашъори Ч,ах,онмалик дар иддае аз Е"азалх,ои у гох,о номи Султонбахт ба чашм мерасад, ки шоир бо отифаи тунд ва апдух,!! беиоён аз у ёд кардааст. Бархе ин

— 48 - НОМАИ донишгох )

Султонбахтро модарандари Ч,ах,он ва бархи дигар маъшуци у медонистаанд, вале бо боварии тамом метавон зикр кард, ки ин Султонбахт духтари ягонаи Ч,ах,он буда, ки x,anys дар хурдсолй вафот кардааст. Вале исми зав^аи охириии надари Ч,ах,ои, ки соли 743 x,. дар Бащод бо у издивоч карда буд, низ Султонбахт будааст. Султонбахт, яъне модарандари Ч,ах,он бо у чунон мех,рубон будааст, ки пас аз марги падараш дар даврони сахт х,имоятгари у будааст ва мумкин аст, ки Ч,ах,он ба хотири у номи духтари худро Султонбахт гузошта бошад. Марги Султонбахти хурдсол дили модарро реш-реш мекунад ва Ч,ах,онмалик тамоми умр дар х,асрату дога фарзанд месузад. У барои тасаллии худ марсиях,ои зиёде менависад ва дарега он азизи гумкардаро мег^яд: Кардаст маро бе сару бе сомон бахт, Ёраб, ки мабод ^ецкас вайронбахт. Май зор х,амегиряму хуш мегуям: Эй х,амнафасон, дарети ои Султонбахт. (14, 512) Ё ин ки:

Х,арчанд цах,он кард шах,онро дар гил, Шо^они ца^онанд Цацонро моил. Султонбахтам %арду ца^он кард хароб, Ингашта цнгаркабобу он срхтадил. (14, 514)

Ё худ:

Чун аз маннднлхаста ба якбора рамид, Х,ицрон ба висоли мани днлхаста гузид. Бар цонихуду х,оли Цацонра%мнакард, Ope, магар о%у сузи модар нашунид. (14, 513) Аз навинпах,ои пажух,шш apon равшан мегардад, ки мавсуф яке аз шонрах,ои мумтози форсу то^ик дар ахди хеш будааст.

Дар бораи падари Ч,ах,он Масъудшох, муаллифи «Мунтахабу-т-таворих» Муиииддини Натанзй навиштааст: «Ч,алолуддин Масъудшох, марди сох,ибдавлат буд ва иморати бисеру бакои хайр аз у бозмоида, аз он ^умла аст мадрасаи Масъудия дар Шероз ва Работ. Эзид хост ва дар х,ар манзиле аз х,аволии Озарбой^он то Шероз работе бино карда. Масъудшохро иисар иабуд, аз у як духтар монд ба номи Ч,ах,он Малик багоят мустаидда буд ва ашъори у маъруф аст». (6, 93)

Маълум мешавад, ки Ч,ах,он духтари ягонаи Масъудшох, буда, аз овони хурдсолй майл ба шеърхоий дошта, дар хонадони

шох, ба воя расидааст. Аммо замони ба фарогат зистани шоира дер давом намекунад, зеро пас аз кушта шудани падар, тарбияти уро амакаш шох, Шайх A6yncx,orç ба душ мегирад ва бо тамоми илмх,ои замонаш, ки омухтани оих,о барон як зан вазнин буд, ошно месозад, аз ин сабаб завцу шавци Ч,ах,он ба шеъру мах,филх,ои шеърй, ки дар дарбори амакаш шох, Шайх A6yncx,orç равная дошт, меафзояд. Пас худи Ч,ах,ои ба шеъргуй шуруъ карда, дар дарбор мах,филх,ои илмиву адабй барпо мекунад. Ва ба гуфтаи Фахрии Х,иравй: «Х,амеша зурафо ва нудамо дар ма^лиси у х,озир мешудаанд ва риояти ин тоифа мекарда». (13,49) Аз ин маълумот равшан мегардад, ки барон чун шоира ба камол расидани Ч,ах,онмалик мух,ити адабй низ таъсири бевосита расонидааст.

К.атли Шайх A6yucx,orç, ки бо фармони амир Муборизиддин рузи 22-юми ^амодию-л-аввали соли 757х,. ба вуцуь иайваст, Ч,ах,он ва днгар шонронн муоснрн уро мутаасснр ва дилозурда мекунад. Пас аз чунин подшох,и мех,рубон ва хушмашраб хукумати амир Муборизиддин Мух,аммади мутаассиб ва 40x,11л тамоми ах,олии Шерозро рух,афтода ва мах,^ур месозад. Вале Ч,ах,он х,амаи ин бадбахтих,ое, ки ба сари хонаводаи у омада буд, тах,аммул мекард ва аидух,н хешро бо сурудани шеър таскин медод. Чунончй:

Зихонумонузи цону ца^он баромадаам, Ба давридавлати Султон Му^аммади Fo3ñ. Ба панцруза фиреби ца^онмашав MaFpyp, Ки даври чарх басе кардааст аз ин бозй. (14, 5) Ё ин ки

Бечора дилам забуни гардун бошад,

Доим зи FaMH замона пурхун бошад.

Рузушаб аз анду^и фалак мегиряд,

То оцибатикори Цацон чун бошад. (14, 530)

Муаллифи тазкираи «Машох,ири занони эронй ва иорсигуй» дар бораи Ч,ах,ои Малик чунин навиштааст: «Ч,ах,он Хотун дар муцаддимае, ки бар девони худ (ки зери назараш нигоштаву танзим мешуд) навишта, ангезаашро аз сурудани шеър чунин баён мекунад: «Ин заифа, Ч,ах,он бинти Масъудшох, гох,-гох, цитъае барои машгули хотир имло мекард, вале ба иллати циллагу нудрати мухаддироту хавотини А^ам дар ин амр, тацлиди ин амалро пук,с меииндошту вале баъд аз он, чун маълум шуд, ки

хайле аз хавотини бузурги арабу адам мутацаллиди ин амал будаанд, монанди Подшох,хотун ва К1утлупнох,хотун, у низ бад-онон мушаббех, дуст». (10, 69)

Яъне аз гуфтаи худи шоира бармеояд, ки у шоириро пешаи худ намедонистааст, балки барон шугаи хотир гох,-гох, ба ин кор даст мезадааст.

Девони Ч,ах,опро асосан газал ташкил медих,ад, ки шумораи он 1413 адад (13.700 байт) мебошад. Faiíp аз ин дар девон 4 цасида (64 байт), 23 марсия (117 байт), 12 цитаот (48 байт), 7 тардеот (55 байт) ва 357 рубой (1428 байт) мавдуданд. Бояд гуфт, ки оид ба шумораи ашъори у фикрх,о мухгалифанд. Алиакбар Мушири Салимй, муаллифи тазкираи «Занони суханвар», дар бораи ашъори Ч,ах,оп чунин менигорад:

«Аз ах,воли Ч,ах,онмалик чизе дар даст нест, ин цадар маълум аст, ки шоира будаву ашъори ширине месуруда, ки аз он чумла 15 газали у дар як чуш и цаламй забту сабт аст, (3,102-103), вале мух,акг к,ик,и машхури англис Эдуард Браун пандсад байти Ч,ах,<шро дар ихтиёр дорад ва онро нусхаи мунх,асир ба фард медонад. (3, 4)

Тибци маълумоти доктор Сафо бошад, девони Ч,ах,он аз ду нусха иборат буда, х,ар ду нусха дар китобхонаи миллии Париж мах,фуз асту тамоми ашъори у дар якдоя1 й 5500 байтро дар бар мегирад.

Вале Сайд Нафисй дар китоби худ «Таърихи назму наср дар Эрой ва дар забоин форсй» шарх,и ку i ох,е дар бораи х,аёгу эдоднёти Ч,ах,он дорад ва ашъори уро 14 х,азор байт муайян кардааст.

Лозим ба тавзех, аст, ки дар сарчашмах,ое, ки имруз мо дар даст дорему дар бораи Ч,ах,онмалик маълумот медих,анд, ганх,о панд газали уро овардаанд, ки абёти матлаи онх,о чунинанд: Охир назаре бикун ба уколам, Аз дасти фироц чаид иолам.

Ёри май бо май вафодорй иакард, Дил бибурд аз дастудилдорй накард.

Эй мисли чашми мастат чашми фалак надида, Нацши хаёли руят барлав^и цоп каши да.

Бигзашт буто, дардимаи аз цаддунщоят, Охир назаре куп, ба май аз айни иноят.

Гуфтам, ки боз оядмагар дар х,олам андозад назар, Боз омаду шуд^олиман аззулфиу ошуфтатар. (3, 28)

Ч,ах,онмалик шоираи хеле иурмах,сул буда, осори адабии у х,ам аз лих,ози мазмуну муидари^а ва х,ам аз чих,ати жанрх,ои адабй хеле i уно1 уннах^у мебошад.

Оид ба мавзуъ ва мундари^аи ашъори Ч,ах,онмалик метавон гуфт, ки мавсуф ба сурудани газал бештар моил будааст ва к, и с ми зиёди э^одиёти уро ин навъи жанр ташкил медих,ад. Аглаби газалиёти Ч,ах,онмалик оннщона буда, шонр бо истифодаи талмех,от эх,соси пурсузн ишк;и пур^афоро баён мекунад. 11амунах,ои зерин далелн ин гуфтор аст:

Боде аз лутфи тугар бар сащи Fa6po бигзарад, Исии Марям шавад х,ар зарра аз азмируфот. (14, 5) Р$зи ^айцодар набардат Рустаму Исфандиёр, Гирди наъли маркабат карданд боре тутиё. (14,17) Гар кунам, гиря макун, айб, ки бе Юсуфи Миср, Чашми Ящуб будрузу шаб аз гамгирён. (14, 511) Жанри дигари ашъори Ч,ах,он рубой мебошад. У дар чодаи рубоинависй низ устоди баркамол аст. Мухдавои рубоиёти у аз баёни рози х,асгй, ситоиши маъшуц, масъалах,ои ахлоц, гапциди кирдори ношоиста ва амсоли инх,о иборат аст.

Аксари рубоиёти шоира дар васфи хусни маыпук, мебошад, ки ин матлаб хеле зебову чаззоб ба цалам омадааст: Зулфат чу бунафша печутобе дорад, Лаъли ту чу оташ асту обе дорад. Гуфтам, ки «Чу чашми ту набошадмаете», Гуфто, ки «Бa jçapгуша харобе дорад». (14, 527) Дар ашъори Ч,ах,он цасоид низ ба чашм мерасад. К1асидах,ои Ч,ах,он дар муно^оту наъти Худою Расул ва х,окимоии замон, амсоли Шох, Шучоъ, Ах,мад Бах,одурхон ва f. мебошад, ки дар фавц мо намунаашро овардем.

Дар ашъори Ч,ах,онмалик х,амчунин жанрх,ои цитъа ватар^еот низ '(ой дорад, вале микдори онх,о зиёд нест. Чунончи, дар цитъаи зерин, ки сухан аз лутфи илох,ист, шоир аз а^зи худ дар макоми шукргузорй хи^олат мекашад ва чунин мешуморад, ки муроди хешро ганх,о дар лутфи эзид бояд чуа : К,итъа:

Кадом лутф, ки дар шаъни мо накард Эзид? Ба сад забои натавонам, ки шукри он гуям.

Агар на дардили май ёди у буд шабу pf3, Зи дил нафур шудам, даст аз у фуру ш^ям. Ба х,ар ки дариагирам, лутфи f иамебииам, Муроди хеш х,амои бщ буд, к-аз у цуям. 14,517) Дар аглаби ашъори Ч,ах,онмалик Хотун сухан аз нищи лоязолй ба зоти Xarç меравад. Аидешаи ирфоий дар шеъри ин шоира хеле цавист. Ба фикри у, VlP касе, ки бах,ра аз донишу хирад дорад, чу s ншци рухи Худованд мух,аббати дигареро ба дил рох,намедих,ад. Дар тардеъбанди мазкур, ки байти восилааш: Дар куи ту толиби висолам, Бошад иазаре куий ба х,олам. аст, шоира мукарраран ба толиби висол будан ва х,оли парешон доштани худ шпора мекунад. Тардеъбанд:

Ипщ аз азаласту то абад^аст, Садруй зи халц гашт, худ х,аст. Ишц оииаи ца^оииамоест, Дарвай^ама нацши неку бад^аст. Цуз ишци рухат иаварзад ои кас, К-аш бах,ра зи донишу хирад х,аст. Бар рУи туаш назар х,аром аст, Онро, ки назар ба суй худ х,аст. Дар синаирешхаста нацше 3-он TeF, ки ишци дуст зад, х,аст. Пойе, ки ба гардиурасад, нест, Даете, ки ба цон намерасад, х,аст. Дар ишци туамзи худ хабар нест, В-ондам, ки маро хабар зи худ%аст. Дар куи ту толиби висолам, Бошад назаре куий ба х,олам. (14, 506) Ч,ах,оималик Хотун, ки х,амзамон ва х,амватани Х,офиз буд, дар ашъори худ аз ин х,аммаслаки бузурга хеш бардошти зиёд дорад. Хеле газалиётеро дар девони у метавон пайдо кард, ки дар х,амон ох,ангу кофияву радиф гуфта шудаанд. Таваччух,и Ч,ах,онмалик ба газалиёти Саъдиву Камоли Худандй низ зиёд аст. Tax,к,и к,и осори Ч,ах,онмалик як^о бо мукоисаи нусхах,о имкон медих,ад, хуиари ин шоираро хубтар шиносем.

ПАЙНАВИШТ

1. Адабиёти форсу тодик дар асрхри XII-XIV. к;исми якум. -Душанбе, 1976

2. Адабиёти форсу тодик дар асрх,ои XII-XIV. к;исми дуюм, -Душанбе, 1983

3. Алиакбар Мушири Салимй. Занони суханвар (аз як х,азор сол пеш то имр^з, ки ба забони порей сухан гуфтаанд). Дафтари 3.- Техрон, 1337

4. Ато. Занони сухансаро. Дар пуяи адабй дари.- Кобул, 1365

5. Бунафшаи Х,идозй. Тазкираи Андарунй. Тех,рон, 1382

6. Давлатшох,и Самарцандй. Тазкирату-ш-шуаро. -Душанбе, 1999

7. Кишоварзи Садр. Аз Робиа то Парвин.- Тех,рон: Чопи Ковиён, 1333

8. Маликул-куттоб. Тазкиратул хавотин. Техрон, бидуни соли нашр.

9. Мух,аммад Авфии Бухорой Лубобу-л-албоб. -Техрон, 1324

10. Мух,аммад Х,асани Радабй. Машох,ири занони эронц ва порсиг^й (аз огоз то машрута).- Техрон, 1374

11. Надафалии Мух,одир. Фарх,ангномаи занони порсиг^й. Техрон, 1384х,

12. Т^рони Фаррухзод. Донишномаи занони фарх,ангсози Эрон ва дах,он. Ч,илди I-Техрон, 1378*,.

13. Фахрии Х,иравй. Ч,авох,иру-л-адопб. Баргардон ва тах,ияи Матлубаи Мирзоюнус - Худанд, 2007

14. Ч,ах,онмалик Хотун. Девони комил. Ба к^шиши дуктур Пурондухти Кошонирод ва Комили Ах,маднадод. - Техрон, 1374х,

Взгляды на жизнь и культурное наследие Джахонмалик Хотун

3. Ахмаджонова

Ключевые слова: персидско-таджикская литература XIVвека, поэтесса Джахонмалик Хотун Пнчуи, творческое наследие Джахонмалик Хотун

В статье рассматриваются некоторые аспекты жизни и творчества одной из известнейших поэтесс XIV века Джахонмалик Хотун - современницы Хафиза Ширази, Убайда Зокони и Камола Худжанди, богатое творческое наследие которой, к сожалению, не исследовано в должной мере.

— 54 -i НОМАИ ДОНИШГОХ

На основе сведении литературных и исторических источников, а также поэтического наследия самой Джахонмалик, приводится ряд новых документов и интересные данные о содержании дивана поэтессы и её научно-государственной деятельности.

Также в статье на основе исследования и сопоставления научных работ и данных, приведенных Саидом Нафиси и Эдуардом Брауном, приводятся предварительные соображения относительно количества стихотворных произведений поэтессы и жанровых особенностей дивана.

Life and Cultural Heritage of Djakhonmalik Khotun Z.Akhmadjohnova

Key words: Persian-Tajik literature of the XlV-th century, poetess Djakhonmalik Khotun Injui, Djakhonmalik Khotunheritage

The article dwells on some aspects of life and creation of Djakhonmalik Khotun, one of the most famous poetesses of the XlV-th century, the contemporary of Kh.Shirazi, U.Zokoni andK.Khujandi; her rich heritage being, unfortunately, non-researched properly-

Designing on the premise of literary and historic sources and of Djakhonmalik s poetical heritage itself the author adduces a number of new documents and interesting data in reference to the poetess' divan and her scientifico-statal activities.

Preliminary considerations in regard to the quantum of poetical productions of the poetess and genre peculiarities of divan are adduced in the article being grounded on the exploration and correlation of scientific works and the data found out by Said Nasif and Edward Brown.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.