ƏЛЕУМЕТТІК МЕДИАНЫҢ ТУРИЗМ ДАМУЫНА ТИГІЗЕТІН ƏСЕРІН БАҒАЛАУ Текст научной статьи по специальности «Естественные и точные науки»

URBAN TOURISM DEVELOPMENT (BY THE EXAMPLE OF ALMATY)

Zh. N. Aliyeva1, A. B. Zhumabek2

1 Candidate of Geographic Sciences, Associate Professor at the Department of Recreational Geography and Tourism of the Faculty of Geography and Nature Management (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan) 2 4th year student of the Department of Recreational Geography and Tourism of the Faculty of Geography and Nature Management (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan)

Keywords: city, urban tourism, route tour, stationarytour, world city, Almaty.

Abstract. Rapidly growing in recent tourist traffic in the city has led to the development of a new kind of tourism urban tourism. The article discusses the concept of urban tourism and its development on the example of Almaty city. The statistical data, analyzed the level of urban tourism today, and the reasons are more interested in travelling to urban tourism.

Э9К 379.95:316.772.5:339.138:338.48

ЭЛЕУМЕТТ1К МЕДИАНЬЩ ТУРИЗМ ДАМУЫНА ТИГ1ЗЕТ1Н ЭСЕР1Н БАГАЛАУ

Ж. Н. Алиева1, Е. Нурулы2

1 География жэне табигатты пайдалану факультетшщ рекреацияльщ география жэне туризм кафедрасыньщ

доценл, г.f.к. (эл-Фараби атындагы Казак ^лгтьщ университет^ Алматы, Казахстан)

2 География жэне табигатты пайдалану факультетшщ рекреациялык география жэне туризм кафедрасынын

4^i курс студент (эл-Фараби атындагы Казак ^лттык университет^ Алматы, Казахстан)

TipeK сездер: элеуметпк медиа, элеуметпк желi, туризм индустриясы, галамтор, элеуметтiк медиадагы маркетинг, бренд.

Аннотация. Казiргi танда, элеуметтiк медианын танымалдылыгы кYннен-кYнге есуде. Б^л элем бойын-ша галамторды пайдаланушылар катарынын каркынды кебеюiне байланысты болып отыр. Казiргi кезде, замануи адамдарды галамторсыз елестету мYмкiн емес. Fаламтор желiсiн пайдалану туризм сферасында да байкалуда. Осыган байланысты макалада элеуметтiк медианын туризм дамуына типзетш эсерiне багалау жYргiзiлдi. Заманауи туризм индустриясындагы элеуметтiк медиага байланысты статистикалык мэлiметт-ерге, зерттеу нэтижелерiне талдау жасалды. Сонымен катар, б^л макалада элеуметтiк медиа туристiк енiмдi шгершету, жарнамалау, шараларды ^йымдастыру жэне клиенттердi табу к¥ралы ретiнде карастырылды.

Kipicne. КYн сайын галамторды пайланушылар саны артуда, сонымен катар, элеуметпк медиамен кызыгатын адамдар саны артып келе жатыр. М^ндай жагдай галамтордын барлык элемд1 жаулап алуына байланысты болып отыр. Элеуметпк медиа - б^л пайдаланушыларга б1р-б1р1мен карым-катынас жасауга мYмкiндiк беретш онлайн технологиялардын жиынтыгы. Карым-катынас эр тYрлi формада болуы мYмкiн - пайдаланушылар езiнiн пiкiрлерiмен, тэжiрибелерiмен жэне бiлiмдерiмен белiсе алады, бiр-бiрiмен катынаса алады, катынасты жаксарта алады, сондай-ак жаналык, акпарат, бейне, фотосуреттермен жэне эуендермен белiсе алады.

«2020 жылга дейiн Казакстан Республикасында туризм индустриясын дамытудын страте-гиялык непздемес жэне пайымында» элеуметтiк медианы Казакстанда туристiк саланы дамытуга елеулi коммерциялык нэтижелерге алып келетiн жагдайлардын бiрi ретiнде карастырган. Ягни, iлгерiлету женшдеп онлайн iс-шаралар, онын iшiнде Гугл Жер Планетасы жэне Трип Эдвайзор (Google Earth жэне TripAdvisor) сиякты жетекшi галамтор-т^гырнамаларда жэне «Facebook» жэне «Twitter» секiлдi элеуметтiк желiлердiн кемепмен iс-шараларды еткiзу болып табылады, - деп керсетшген [1].

Элеуметпк медиа адамдар мен ^йымдар арасындагы карым-катынастар эдютерш езгерткеш-мен де, элеуметтiк медиа туралы аныктаманы бiрдей айта алатын eKi адамды кездестiре алмаймыз. Mark Dykeman (2008) былай дeйдi: «элеуметпк медиа - б^л кез-келген адамга сандык тYPдeгi ^шкыр ойлы акпаратты жариялауга; онлайн с^хбат аркылы нактылы уакыт тэртiбiндe байланыс орнатып, жауап алуга, пiкiр мен бага беруге; тупн^скалык мазм^нга езгертулер мен тYзeтулeр досуга мYмкiндiк бeрeтiн тэсш» [2]. Уикипедия (2009) мынаны айтады: «элеуметпк медиа - б^л пайдаланушыларга бiр-бiрiмeн с^хбат орнатуга мYмкiндiк бeрeтiн онлайн технологиялар жиынтыгы. С^хбат тYрлi формаларда болуы мYмкiн - пайдаланушылар ез ойларымен, тэжiрибe жэне бiлiмдeрiмeн белiсiп, езара кызмет жасауга, байланыс орнатуга, сондай-ак, жацалыктармен, акпаратпен, бейне, фото, музыка жэне линктермен алмаса алады»[3]. Кeйбiр орталарда адамдардыц кепшшп элeумeттiк медианы «тутынушы жасайтын медиа» немесе «пайдаланушымен жасайтын мазм^н» дейдь

Элeумeттiк медиа заманауи когамныц ажырылмас белiгiнe айналды. Кептеген eлдeрдeгi халык санынан пайдаланушылары кеп элeумeттiк желшер бар. Фотосурeттeрдi, бейнефайлдарды, статустарды езгерту сервистерш жYктeугe, жаца адамдармен кездесуге, жаца достарды табуга жэне туристш бизнeстi iлгeрiлeту мен жарнамалауга мYмкiндiк бeрeтiн сайттар болып табылады.

Ж^мыс барысы. Соцгы он жылдыкта элеуметпк медиа уакытша эуескойлыктан галамтордыц непзп к¥рамына айналды. Олардыц В2В (агылш. «Business to Business») мен В2С (агылш. «Business to Consumer») - индустрияларга деген, эсiрeсe туризмге эсeрi артты. Элeумeттiк медианыц туризм индустриясына эсер ету децгешн толыгымен тусшу Yшiн эр тYрлi статистикалык акпараттарды талдау кажет. Б^л аркылы осы салага юретш компаниялардыц элeумeттiк медианы колдану децгешн керуге болады. Сонымен, туризм индустриясындагы элeумeттiк медиа ерекшелштерш, сондай-ак, компания табысты элeумeттiк медиа-стратегияны жYзeгe асыру Yшiн кандай ю-эрекет жасауы кажет eкeнiн карастырайык.

Статистикалык акпараттар. Элeумeттiк медианыц туризм индустриясына эсeрi туралы нeгiзгi 10 статистикалык акпараттар:

1. Соцгы 6 жылда Google-дeгi туризмге катысты акпаратты iздeу келeмi 70 %-га кeмiдi. Оныц сeбeбi туристер TripAdvisor сиякты сайттарга тiкeлeй кiрiп, накты бeлгiлi бiр адамныц жазылган пiкiрлeрiн окып, акпарат жинай алады.

2. Саяхатты жоспарлау барысында 38 % американдык жэне 64 % шетелдш туристер кемшде бiр элeумeттiк жeлiнi колданады (1-сурет).

3. 32 % американдык жэне 22 % шетелдш туристер турист ретшдеп ез тэжiрибeсiмeн бiр-бiрiмeн белiсeдi (1-сурет).

4. Демалыс максатымен саяхаттайтын адамдардыц 85 %-ы дэл сол саяхат кезшде смарт-фондарды колданады.

5. Саяхат алдында жэне саяхат кезшде туристердщ 30 %-ы жаксы конак YЙ табу Yшiн бiр мобильдiк Yстeмeлeрдi колданады.

6. Саяхатты жоспарлайтындардыц 29 %-ы ^шуды ^йымдастыру Yшiн мобильдi Yстeмeлeрдi колданады. Б^л тэжрибе адамдар оган сенгендштен тарады.

7. Зерттеу мэлiмeттeрi бойынша, тутынушылардыц 92 %-ы жаппай акпарат к¥ралдарын туыстары мен достарыныц кецеш бойыша тацдайды екен. Сeбeбi жарнаманыц б^л тYрiнe олар кебiрeк сенедь Ауыздан ауызга тарау жацашылдык болмаганымен, элeумeттiк медиа б^л концеп-цияныц орныгуына кемeктeстi.

8. Адамдар онлайн-пiкiрлeрдi калдыргандарды тiкeлeй танымаса да, элеуметпк медианыц эсерш не арттырады? С^ралгандардыц 70 %-ы жарнаманыц сeнiмдi кездершщ тiзiмiндe м^ндай пiкiрлeр eкiншi орын алады деп жауап бeрдi. Б^л мысалдарды кeлтiрe отырып, элeумeттiк медиа б^л дeрeксiз тYсiнiк емес екенш тYсiнeмiз. FаламтордаFы iс-эрeкeттeр шынайы емiрдeгi эрекеттерге тiкeлeй эсер eтeдi.

9. Facebook-т колданатын адамдардыц 52 %-ы олардыц до стары салFан фотосуреттер олардыц саяхаттарына эсер eтeдi деп жауап бердь

10. Элeумeттiк медиа тшелей эсeрi туралы таFы бiр мысалы демалыстан кайткан адамдардыц 46 %-ы конак YЙ туралы пiкiрлeрiн жазады. Олар б^л Yшiн осы максатта к¥ры^ан элeумeттiк жeлiнi немесе элеуметпк сайтты колдануы мYмкiн. Эрбiр eкiншi турист ез пiкiрiн кажетшше кеп

70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

64%

38%

32%

22%

Турист ретшдеп ез Саяхатты жоспарлау

тэжiрибесiмен 6ip-6ipiMeH барысында туристер кемшде

элеуметтж медиа ар;ылы бiр элеуметтiк желiнi

белiседi ;олданады

ч Американды; туристер П Шетелдiк туристер

1-сурет - Американдьщ жэне шетелдж туристердщ элеуметтж медианы пайдалануы адам керуш ;алайтыны, осы индустриядагы клиенттерге жогаргы децгейде ;ызмет керсетуд1 ;амтамасыз ету керек екендгггне дэлел болып келед1

Мысалдар. Туризм саласындагы компаниялардыц элеуметпк медианы ;олдануы туралы ай;ын мысалдар. Жогарыда келпршген статистикалы; мэл1меттер ар;ылы элеуметпк медианыц туризмге эсер1 жайлы ;алай б1луге болатыны аны;. Элеуметпк медиа мYмкiндiктерiн ;олдану тэрт1бш бiлетiн компания ушш бул тенденция жагымды болып келедi. Бiра;, элеуметпк медиада жумыс iстемейтiн компаниялар ушш немесе барлы; жерде Yлгерiп ;алгысы келетiн жаца компа-ниялар ушш элеуметтiк медианы игеру ;иын болуы мYмкiн.

Элеуметтiк медиа масштабы тац ;алдырады. Дегенмен, элеуметтiк медианы табысты ;олданган кептеген компаниялардыц болуы жагымды жацалы; болып табылады. Four Seasons Hotels & Resorts брецщ барлы; элемде танылгандьщтан, осыдан бастайы;. бткен жазда бул ;она; YЙ желюшщ Нью-Йорктагы филиалы жаца клиенттердi тарту керек деген шешiмге келдi. Олардыц ма;сатты аудиториясы саяхатты жа;сы керетш заманауи отбасылар болды. Олардыц бул элеу-метпк-демографиялы; топты тарту себебi демалыс кYндерi брондау децгейiн арттыру болды. Олар оны уш айлы; компания жэне Максин (Нью-Йоркта саяхаттаган жэне эр апта сайын жаца орынга барган жумса; ойыншы;) ар;ылы жузеге асырды. Кампанияга ;атысушыларды тарту ушш олар Facebook-пен ;атар, Vine, Instagram, Twitter жэне Pinterest желшервде осы акция туралы а;парат-ты таратты. Бул желiлер ар;ылы олар ;атысушыларга ез пiкiрлерiн жазу ар;ылы сыйлы; карта-ларын утуга мYмкiндiк бердi. Нэтижесiнде элеуметтiк медиада езшщ жазылушыларын арттыра отырып, Нью-Йорктегi ;она; YЙдiц демалыс кYнгi брондауды 5%-га кетердi.

Элеуметтiк медианы ;олданудыц тагы бiр инновациялы; мысалы Virgin Airlines туриспк компаниясы болып табылады. Олардыц ;олданган багыты уникалды болып саналады. Клиент -тердiц пiкiрлерiне талдау ар;ылы олар ушу кезiнде кептеген жолаушылар бiр-бiрiмен арнайы жасалган чат ар;ылы сейлескiсi келетiнiн аньщтады. Содан кешн, олар элеуметтiк медианыц ез технологияларын ;ура бастады. Нэтижесiнде Air France-KLM элi кYнге дейiн жацашылдьщтар енпзуде жэне элеуметтiк медиа саласында табысты стратегияны ;олданып келе жатыр. К^рп кезде олар 3 негiзгi багыт бойынша ез iс-эрекетiн жузеге асырып жатыр: Twitter немесе Facebook ар;ылы телемдi жузеге асыру, саяхаттаушыларга @KLM_LocalEyes аккаунты ар;ылы ;ызы;ты жацалы;тарды усыну жэне ушу кезiнде жа;ындарына KLM Wannagives ар;ылы сыйлы; жiберу жэне т.б.

Стратегиялык манызы. Элеуметтiк медиада стратегияларды жузеге асыру Yшiн, келес кецестерге назар аудару ;ажет. Бiрiншiден, элеуметтiк медиадагы компанияныц бiрлестiгiне жазылушыларга консьерж ретiнде болу керек. Аудиторияны аньщтаганнан кейiн оларга ;ажетп а;паратты берудi ;амтамасыз ету керек. А;паратпен элеуметтiк медиада Yнемi алмасу ар;ылы адамдардыц компаниямен деген ;ызыгушылы; децгешн бiлуге болады.

Стратегияга енгiзу керек келес элемент - бул адамдарды ез тэжiрибесiмен белiсуге ынталан-дыру. Элеуметтiк медиадагы пара;шаны а;парат алмасу арнасы ретiнде пайдалану керек. Осы-лайша, элеуеттi жэне ;азiргi клиенттердщ компанияга деген ;арым-;атынасын бiлуге болады.

Элеуметпк медианы колданудын тагы бiр тэсiлi компаниямен карым-катынас жасаудын артыкшы-лыктарын керсету болып табылады. Pinterest жэне Instagram сиякты желiлер аркылы эдемi фотосуреттермен алмасуды камтамасыз ету кажет. Б^л элеуметпк желiлер фотосуреттерге багыт-талгандыктан пайдаланушылар б^л iс-эрекетке тез жауап береди Б^л желiлерде акпарат алмасу нркелу аркылы жYзеге асады. М^ндай тэжiрибе екi максаттта колданылады. Бiрiншiден, ол пайда-ланушыларга белгiлi бiр ю-эрекетп жасауга накты ынталандырады. Екiншiден, нркелудщ теракты агыны элеуметтiк дэлел болып табылады. Б^л ез кезегiнде клиенттердщ дэл осы компанияны тандауына кемектеседi [4].

Тагы бiр сонгы манызды кенес элеуметтiк медианы акпарат алу к¥ралы ретiнде колдану кажет. Адамдардын пiкiрлерiн талдап, оларга мониторинг жYргiзу, содан кейiн оган кажетп тYрде жауап беру аркылы тутынушылардын кажеттшктерш канагаттандыруга болады.

Гылыми зерттеулер. World Travel Market кермесшде элеуметпк медиа жайлы жасалган зерттеулер. Лондонда туризм саласындагы ен iрi ю-шаралардын бiрi - World Travel Market кермеса Баска туристiк жэрменкелерге караганда, б^л кэсiпкойларFа багытталган. Б^л жолы турбизнестiн дамуындагы элеуметтiк медианын, блогтардын жэне галамтордын релiн талкылауга кеп назар белвдь Барлык эксперттер б^л салада кебiнесе галамтор-сатулар манызды болып келе жатканын ескердi. Бiр жыл iшiнде олардын келемi 8 пайызга естi, оган караганда туренiмдерiн юке асырудын дэстYрлi тэсiлдерi «оффлайн» сатулар шамалы пайызга гана естi. Сонымен бiрге, Euromonitor International зерттеушiлерiнен к¥рылган REGNUM агенттiгiнiн мэлiметтерi бойынша экономикасы дамыган елдерде туренiмдердi онлайн-сатулардын Yлесi 37 пайызга дейiн жетсе ал дамып келе жаткан елдерде ол 10 пайызды гана к¥райды екен. Fаламторда туркызметтердi iлгерiлету бойынша мамандардын жартысы казiр «pay per click» дэстYрлi к¥ралынан герi 2016 жылга карай элеуметтiк желiлер маныздырак болады деп айтады. Дегенмен, сауалнама журпзгенде с^ралгандардын 15 %-ы блогтар мен элеуметпк желшер заманы бiрнеше жылдан кейiн етедi дегенге сешмдь Мамандарга галамтордагы iлгерiлету к¥ралдарына 5 баллдык шкала бойынша багалауга ^сыныс жасалды (м^нда 1 - ен жогаргы балы, ал 5 - ен теменп). Нэтижесiнде казiргi ен маныздысы social media (2,4), ал маныздысы емесi - бейне (3,3) болды. Пайдаланушылардын пiкiрлерi 2,9, pay per click технологиясы - 3,2-ге багаланды [5].

Элеуметтiк медианын пайда болуы жэне танымалдыгы байланыс процесiн тYбегейлi езгертiп кана коймай, бизнестi жYргiзу Yдерiсiн езгерттi. Элеуметпк медиадагы ж^мыстын колданылуы компаниянын жалпы табысы мен еркендеуiне эсер ететш туризм саласындагы маркетинг бай-ланысынын манызды к¥ралы болып табылады.

Amadeus зерттеушщ корытындысы мынандай жагдайларды керсетп, ягни 750 млн-нан аса галамтор-пайдаланушылар саяхаттарды элеуметтiк желiлерде талкылайды, онын iшiнде iскерлiктi де, ал сапарга аттанушылардын эрбiр тертiншiсiне элеуметтiк медиадагы акпарат эсер етедi екен. Сонымен бiрге с^хбаткерлердщ 92 %-нын айтуынша, олар толыктай баска саяхаттаушылардын пшрше сенетiнiн, ал 70 % онлайн калдырылган пiкiрлер - б^л жарнамага сенудiн дэрежесi бойынша екiншi болып табылатындыгына келiседi (2-сурет).

Б^л тревел-агенттiктерге жiберуге болмайтын маркетингтiк мYмкiншiлiктер екенiне Amadeus-тын мамандары сешмдь Казiргi кезде, GDS-тын мэлiметтерi бойынша, юкерлш туризм индустрия-сында ж^мыс iстейтiн кептеген компаниялар ез маркетингпк бюджетiнiн 25 % элеуметтiк медиага ж^мсайды [6].

2-сурет - «Amadeus» компаниясыныц зерттеу корытындысы - 75 -

Элеуметтж медиамен жумыс. Белгш батыс маркетологтерше eздерi ж^мыс жасайтын компаниялардыц элеуметпк медиадагы тэжiрибесi туралы бiрнеше с^ра^ ^ойылды. Карапайым с^ракгардан басталды: езщздщ бизнеащзде элеуметтiк медианы пайдаланасызба? Кепшшк бeлiгi (97 %) элеуметтiк медиада белсендi ж^мыс жасайтынын айтты. 92 %-ы элеуметтiк медиа бизнес Yшiн мацызды деп жауап ^айтарды. 2012 жылмен салыстырганда сандар анаг^рлым езгерген: ол кезде 47 %-ы гана элеуметпк медиамен жрмыс жасаган мацызды екенше сенiм бiлдiрсе, ал 37 %-ы жай гана мацызды деп есептеген (3-сурет).

3-сурет - Белгш маркетологтардыц элеуметтж медиа жайлы ойлары

Сонымен ^атар, сауалнамада маркетологтардыц элеуметпк медиа жайлы кез^арастары тYбегейлi ^арастырылды. Ягни, сауалнамага ^атысушылардыц (белгiлi маркетологтар) кeпшiлiк бeлiгi 63 % - элеуметпк медиа бизнес Yшiн мацызды екешмен толыщтай келiстi, 29 %-ы - жай гана келюп, 7 %-га жуыFысенiмдi еместiгiн айтса, с^ралгандардыц небэрi 1 %-ы келiспейтiнiнайтты, ал толыгымен келiспеймiн деген жауап сауалнамаFа ^атысушылар арасында мYлдем кездеспедi (4-сурет).

70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%

63% 63%

29%

—, 7% 1% 0%

Толь^ымен келюемш

Келюемш Сешмдо емеспш Келюпеймш Толы^ымен

келюпеймш

4-сурет - Белгш маркетологтардыц элеуметпк медиа жайлы ойлары (жалгасы)

Сонымен ^атар, с^хбаткерлерден ^ашаннан берi элеуметтiк желшерде ж^мыс жасайсыз деген с^ра^ ^ойылды. С¥ралFан маркетологтардыц 26 %-ы элеуметпк медиамен кем дегенде 2 жыл ж^мыс жасап келе жат^анды^ын айтты. 23 %-ы 2 жылдан 3 жылFа дейiн деп ж^мыс ютейтшш айтса, ал 11 %-ы элеуметпк медиада 5 жылдан аса уа^ыт болFандьщтарын айтты.

Элеуметтiк медиамен ж^мыс жасаудыц артыкшылыктары. Элеуметтiк медиамен ж^-мыстыц басты артыщшылы^ы компания жайлы ма^сатты аудиторияныц хабардар болуы жэне трафиктщ eсуi болып табылады. Маркетологтардыц 92 %-ы элеуметпк медиамен ^ажырлы жрмысы бизнеске Yлкен пайда экелдi деп белгiледi.

Маркетологгардьщ кепшшк белт элеуметтiк медианы клиенттершщ санын улгайту Yшiн (72 %) жэне жаца жолмен нарыктык пайда табу Yшiн (71 %) пайдаланады екен [7].

Элеуметпк желi мыцдаган компаниялардыц тауарларын желi аркылы жарнамалап, туты-нушылар санын он есеге арттырды. «eMarketer» аналитикалык компаниясыныц ece6i бойынша, 2011 жылы элеуметтiк желi кэсшкерлердщ 5,54 млрд доллар пайдага кенелуше жол ашкан, 2012 жы-лы бул керсетюш 8,04 млрд доллар, ал 2013 жылы 9,99 млрд долларга тец болды [8] (5-сурет).

59.Р?

i№ 2010 2011 2012 2013

5-сурет - «eMarketer» аналитикалык компаниясыныц есеб1

Элеуметтiк медиадагы осындай секiлдi жарнама туризм сферасыныц жас мамандарына табыс табуга мYмкiндiк береди Осы сала туралы негiзгi бiлiмдi бiле турып, сонымен катар, турбизнес элемшде окигалар калай дамитынын бше отырып, компанияларда белгiлi бiр бiрлестiктер курып, адамдарды кызыктырып, тауарларды шгершетш жумыс iстеуге болады.

Бурындары езшщ жеке сайтыныц болуы мацызды болган, себебi галамтордагы жарнама содан басталатын. Ягни, тэуелдiлiк болган:

Компания ^ Сайт ^ Максатты аудитория

К^рп кезде кептеген тутынушылар акпаратты тшелей элеуметтiк медиадан алады. Тiптi сайтка да кiрседе, Facebook, Twitter, ВКонтакте белпшелерш кере отырып, олар осы уйымныц элеуметтiк желiлердегi паракшасына юредь Бул пайдаланушылар Yшiн ете ыцгайлы, олар бiр гана сайтты пайдалана отырып, iшiнен кызыктыратын нэрселершщ бэрш табады, сонымен бiрге, пiкiр калдыра алады, акпаратпен алмасады, акпаратты езшщ паракшасына кояды, ягни «перепост» жасай алады, ал оны баска колданушылар кере алады жэне осылай кете береди Сейтiп, к^р тэуелдiлiк езгердк

Максатты аудитория ^ Social Media ^ Сайт ^ Social Media ^ Компания [9].

Блогер Асхат Еркшбайдыц «Жаца медиа: монологтан диалогка» деген кiтабында «2012 жыл-дыц соцгы мэлiметтерiне сэйкес, Казакстандагаламторды пайдаланушылар саны 9 миллионнан асып жыгылады. Бул жалпы халыктыц 40 пайызынан астамы деген сез. Элеуметпк желi - халык элеуетiн козгайтын курал, жаца медианыц бiр саласы [10].

Маркетологтардыц айтуынша, элеуметтiк медианыц бiрден-бiр артыкшылыгы бренд таны-малдылыгын улгайтуга жэне клиенттермен тiкелей диалогка тусуге мYмкiншiлiк бере алатын-дыгында деп санайды. Бул 2011 жылгы зерттеу жумыстарыныц нэтижелерiне сэйкес келед^ ягни маркетологтардыц 88 % элеуметпк желшердеп маркетингтiц басты артыкшылыгы оныц танымалдылыгында екенiн айтты.

К^рп тацда, шагын бизнес элеуметтiк медианы пайдалануда езгерiстi кезецге келуде. Ad-ology етюзген зерттеу нэтижелерiне сэйкес сухбаткерлердiц тек 10 % гана 2012 жылы элеуметпк медианы пайдаланбайтындыгын мэлiмдедi. Ал, бул керсетюш 2011 жылы 24 % тец болса, 2010 жылы 39 % тец болган [11].

Элеуметпк медианыц релi жайлы езекп зерттеулердщ керсетуiнше, к^рп заманауи кезецде оныц туризм индустриясына ыкпал етуi каркынды есумен сипатталады. Пайдаланушылардыц

бacым гапштН Faлaмтop-кoммyникaцияньщ тази^в^ acepi тypaлы aИтaды. K^ipri зaмaнayи тypизм индycтpияcы дa ;aлыcпayдa. Typиcтiк a;пapaттapдыц мэнмэтiнiндe элeyмeттiк мeдиaны caяхaттayшылapдыц 25 % пaйдaлaнaды. Элeyмeттiк мeдиa мapкeтинг шн бpeндингтщ ^yanbi ;¥paды, oл жeкe кoмпaниялap, aИмa; нeмece мeмлeкeт жaйлы a^mpanbi бa;ылaИ aдaды, тYзeтe aлaды, eзгepтe aдaды жэнe ;^pa aлaды, coнымeн ;aтap, клиeнттepмeн бaИлaныcты ;oлдaп rçpa aдaды. Miнe coнды;тaн д^ бYгiнгi тaндa бipдe-бip кoмпaния, тiптi ;a3ippi зaмaн тypизм инду-crp^cM стя^ты динaмикaды; caлa oлapды eлeй aлмaИды.

K^ipri тaндa, Kaзa;cтaн тypизм нapыFындa элeyмeттiк мeдиaньщ ;¥Paмынa eнeтiн элeyмeттiк жeлiлep бacым бoлып кeлeдi. K^a; YИлep мeн тypфиpмaлap OCM aИмa;тaFы eq тaнымaл элeyмeттiк жeлiлepдi кeбipeк пaИдaдaнaды. Олap: «ВKoнтaктe», «Facebook», «Twitter», «Instagram» жэнe «MoИ м^» ceкiлдi жeлiлep. Эp;aИcыcындa кeм дeгeндe 90-Fa жуы; пaИызындa eздepiнiц pecми 6íp-лecтiктepi бap eкeн. Сoнды;тaн дa, элeyмeттiк жeлiлepдщ тypиcтiк мeкeмeлepдe ;oлдaнылyы тypизм мapкeтингiнiц тиiмдi ;¥Paлы дeп тaнyымыз д^ью [12].

Стaтиcтикaды; мэлiмeттepгe CYИeнceк, кYндeлiктi Faдaмтopды пaйдaлaнyшылapдьщ 95 %-ы

элeyмeттiк жeлiлepгe Kiprn, тayapлap, кoмпaниялap, ;ызмeттep тypaлы эцгiмeлeceтiнiн, eздepiнiц

пiкipлepi мeн oИлapын бeлiceтiнiн бaИ;ayFa бoлaды. Нэтижeciндe жeлi бipлecтiгiнщ 6ÍP ^ты-cyшыcы Faнa жaFымды нeмece жaFымcыз пiкip тacтaп, гап миллиoнды aИнaдымы бap томт-нияныц бeдeлiнe эcepiн тигiзe aдaды. ömrcem элeyмeттiк жeлiлepдщ 87 %-ы ^бж^ pecми a^rnpa^a eмec, oнлaИн-пiкipгe кeбipeк ceнeдi.

^орытынды. Элeyмeттiк мeдиa ;ызмeттepдi iлгepiлeтy Yшiн кepeмeт мapкeтингтi aлaц бoлып тaбылaды. Keздecyлep индycтpияcы дYниeжYзiлiк тpeндтeн дe aдыc ;aдFaн жo; - шapaлapды ¥Иымдacтыpyшы-кoмпaниялap, кoнгpecc-opтaлы;тap, YИлep eздepiнiц кoмпaниялapы мeн

;ызмeттepiн iлгepiлeтy Yшiн элeyмeттiк мeдиaны жш пaИдaлaнaды. Элeyмeттiк жeлiлepдeгi пapa;тapдa тYpлi шoлyлap мeн тYciнiктeмeлep жapиялaнaды, cyperrep мeн бeИнepoликтep, пpeзeн-тaциялы; мaтepиaлдap opнaдacтыpылaды, кeлyшiлepгe Yнeмi c^pa; ap^rnM ^pa^ra диaдoг жYpгiзiлeдi.

Элeyмeттiк мeдиaньщ пaИдa бoлyы жэнe тaнымaлдыFы бaИлaныc пpoцeciн rYбeгeИлi eзгepтiп ;oИмaИ, бизнecтi жYpгiзy Yдepiciн eзгepттi. Элeyмerтiк мeдиaдaFы ж¥мыcтapдьщ ;oлдaнылyы кoмпaнияньщ жaлпы тaбыcы мeн epкeндeyiнe acep eтeтiн тypизм caдacындaFы мapкeтинг бaйлaныcыньщ мaцызды ;¥Paлы бoлып тaбылaды.

ЭДЕБИЕТ

[1] «^aзaк;cтaн Рecпyбликacыньщ тypиcтiк caлacын дaмыryдьщ 2020 жылFa дeИiнгi т¥жыpымдaмacын бeкiтy rypa-лы» ^jaKcian Рecпyбликacыньщ Пpeзидeнтi ЖapлыFыныньщ жoбacы // ^^CTan Рecпyбликacы Yкiмeтшщ 2013 жылгы 28 a;пaндaFы № 192 кзульгсы.

[2] Mark Dykeman. Social media marketing - a tale of two potters. http://www.socialmediaexplorer.com/digital-marketing/social-media-marketing-a-tale-of-two-potters/

[3] CounarnnLie медта. https://ra.wikipedia.org/wiki/СoциaльньIe_мeдиa

[4] CounarnnLie мeдиa и индусфия тypизмa: cтaтиcтикa, HpHHepH и cтpaтeгичecкиe coвeты. http://snce.ru/ru/socialnye-media-i-industriya-turizma-statistika-primery-i-strategicheskie-sovety

[5] Юзбзсв Д. Typизм и нoвыe мсдт. http://metkere.com/2011/11/tourmedia.html

[6] Cтeкaнoвa В. Бизнec-тpeвeл эпoхи Веб 2.0: нoвыe вoзмoжнocти coциaдьных мeдиa. http://buyingbusinesstravel.com.ru/articles/biznes-trevel-epokhi-veb-2-0-novye-vozmozhnosti-sotsialnykh-media/

[7] Cepoвa M. KaK мapкeтoлoги иcпoльзyют coциaдьныe cera для cвoeгo бизнeca?http://advertos.ru/blog/how-marketers-use-social-media-for-your-business/

[8] Social Network Ad Revenues to Reach $10 Billion Worldwide in 2013. http://www.emarketer.com/Article/Social-Network-Ad-Revenues-Reach-10-Billion-Worldwide-2013/1008625

[9] Алиeвa Ж.Н., Нвдлы E. Typизм индycтpияcындa элeyмeттiк медт мapкeтингтщ aдaтын opmi. http://group-global.org/kk/publication/15887-turizm-industriyasynda-leumettik-media-marketingtin-alatyn-orny#

[10] EpкiмбaИ А. Жaцa медт: мoнoлoгтaн диaдoгк;a. - Алмaты, 2012.

[11] 5 Social Media Marketing Trends: New Research. http://www.socialmediaexaminer.com/5-social-media-marketing-trends-new-research-2/

[12] Алиeвa Ж.Н., Hyp^M E. Зaмaнayи тypизм индycтpияcындaFы элeyмeттiк медта // ^з¥У Хaбapшыcы. reoipa-фия cepияcы. - 2014. - №2 (39). - 71-75 б.

REFERENCES

[1] About Decree of the President of the Republic of Kazakhstan "On approval of the Concept of development of the tourism industry of the Republic of Kazakhstan till 2020" // Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated February 28, 2013 № 192 (in Kaz.).

[2] Mark Dykeman. Social media marketing - a tale of two potters. http://www.socialmediaexplorer.com/digital-marketing/social-media-marketing-a-tale-of-two-potters/

[3] Social media. https://ru.wikipedia.org/wiki/Социальные_медиа (in Russ.).

[4] Social media and the tourism industry: statistics, examples and strategic advice.http://snce.ru/ru/socialnye-media-i-industriya-turizma-statistika-primery-i-strategicheskie-sovety (in Russ.).

[5] Kobzev D. Tourism and new media.http://metkere.com/2011/11/tourmedia.html (in Russ.).

[6] Stekanova V.Business-travel epoch of Web 2.0: new opportunities of social media.http://buyingbusinesstravel.com.ru/articles/biznes-trevel-epokhi-veb-2-0-novye-vozmozhnosti-sotsialnykh-media/ (in Russian).

[7] Serova M. How marketers use social media for your business?http://advertos.ru/blog/how-marketers-use-social-media-for-your-business/ (in Russ.).

[8] Social Network Ad Revenues to Reach $10 Billion Worldwide in 2013. http://www.emarketer.com/Article/Social-Network-Ad-Revenues-Reach-10-Billion-Worldwide-2013/1008625

[9] Aliyeva Zh.N., Nuruly Ye. The role of social media marketing in the tourism industry.http://group-global.org/kk/publication/15887-turizm-industriyasynda-leumettik-media-marketingtin-alatyn-orny# (in Kaz.).

[10] Yerkimbay A. New media: from monologue to dialogue. Almaty, 2012 (in Kaz.).

[11] 5 Social Media Marketing Trends: New Research. http://www.socialmediaexaminer.com/5-social-media-marketing-trends-new-research-2/

[12] Aliyeva Zh.N., Nuruly Ye. Social media in the modern tourism industry // KazNU Bulletin (Geography series). - 2014. - №2 (39). - P. 71-75 (in Kaz.).

ОЦЕНКА ВЛИЯНИЯ СОЦИАЛЬНЫХ МЕДИА НА РАЗВИТИЕ ТУРИЗМА

Ж. Н. Алиева1, Е. Нурулы2

1 К.г.н., доцент кафедры рекреационной географии и туризма факультета географии и природопользования (Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан) 2 Студент 4-го курса кафедры рекреационной географии и туризма факультета географии

и природопользования (Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан)

Ключевые слова: социальные медиа, социальные сети, индустрия туризма, интернет, маркетинг в социальных медиа, бренд.

Аннотация. В настоящее время социальные медиа обретают все большую популярность. Это связано со стремительным ростом числа интернет-пользователей во всем мире. Сейчас трудно представить современного человека, который так или иначе не был бы связан с интернетом. Массовое использование интернет-сети наблюдается в сфере туризма. В связи с этим в статье дается оценка влияния социальных медиа на развитие туризма. Проведен анализ статистических данных, результатов исследований социальных медиа в современной индустрии туризма. Социальные медиа рассматриваются как средство продвижения продукта, рекламы, организации мероприятий и поиска клиентов.

ASSESMENT OF SOCIAL MEDIA INFLUENCE ON TOURISM DEVELOPMENT

Zh. N. Aliyeva1, Ye. Nuruly2

1 Candidate of Geographic Sciences, Associate Professor at the Department of Recreational Geography and Tourism of theFaculty of Geography and Nature Management (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan) 2 4th year student of the Department of Recreational Geography and Tourism of theFaculty of Geography and Nature Management (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan)

Keywords: social media, social network, tourism industry, Internet, marketingin social media, brand.

Abstract. Currently, social media is becoming increasingly popular. This is due to the rapid increase in the number of Internet users worldwide. Now it is difficult to imagine a modern man, who somehow would not be connected to the Internet. The massive use of the Internet network is observed in the field of tourism. In this regard, the article assesses the impact of social media on the development of tourism. The analysis of statistical data, results of studies of social media in the modern tourism industry. Along with this, the article discusses social media as a means of product promotion, advertising, event management and search clients. УДК 911.3:338.48