Научная статья на тему 'Б¥КАРАЛЬҚ АППАРАТ КҰРАЛДАРЫ ТУРИСТІК ҚЫЗМЕТТЕРДІ ЖЫЛЖЫТУ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ'

Б¥КАРАЛЬҚ АППАРАТ КҰРАЛДАРЫ ТУРИСТІК ҚЫЗМЕТТЕРДІ ЖЫЛЖЫТУ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ Текст научной статьи по специальности «Естественные и точные науки»

CC BY
6
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
медиа / элеуметтік медиа / туризм / элеуметтiк медианы зерттеу / туристік кызметтердi жылжыту. / media / social media / tourism / social media research / promotion of tourist services

Аннотация научной статьи по естественным и точным наукам, автор научной работы — Алиева Ж. Н., Асипова Ж. М., Алтынбек А. Б., Бейсембинова А. С., Молдагалиев А. Е.

Казiргi адамнын eмiрiнде бұкаралык акпарат кұралдары Yлкен рөл аткарады. Казiргi уакыт акпараттык дәуiр деп аталады. Туризмдегi БАК-нын рeлi ете манызды. Жыл сайын миллиондаган адамдар туристж саяхатка шыгады. Сондыктан туристiк бизнес кэсшорнынын мiндетi туристiк eнiмдер туралы кажеттi жэне уактылы акпарат беру болып табылады. Осыган байланысты макалада бұкаралык акпарат кұралдары туристiк кызметтердi жылжыту факторы ретiнде карастырылады. Әлемдегі аукымды акпараттык процестердiн дамуы жана медиа технологиялардын жандануына ыкпал етедг Туристiк eнiмдердi жылжыту Yшiн БАК-ты пайдалану мiнсiз стратегия болып табылады. Сонымен бiрге максатты аудитория калыптасады, тутынушылар элеуметтiк желiлердi белсендi пайдаланады, сапар туралы шешiмдер кабылдайды жэне белгш бiр конакүй, мейрамхана немесе авиакомпаниямен жеке байланысады. Макалада туризмдеп бұкаралык акпарат к¥ралдарынын рeлi, олардын даму жагдайы жэне оны туризм маркетинпнде пайдалануы керсетiлген. БАК-тын туризмді дамытуга эсерi талданады, статистикалык талдау жүргiзiледi,сонымен катар бұкаралык акпарат кұралдарынын туризмде колданылуына SWOT талдау жасалады.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MEDIA AS A FACTOR FOR THE PROMOTION OF TOURIST SERVICES

The increasing role in the life of modern man is played by the mass media. The information age is called the present time. The role of media in tourism is becoming more and more significant. Every year millions of people go on the tourist trips. Therefore, the task of the enterprise of tourist business is to provide the necessary and timely information about tourist products. In this regard, the article considers the media precisely as a factor in the promotion of tourist services. The development of large-scale information processes in the world contribute to the revitalization of the latest media technologies. Using media to promote travel products is an ideal strategy. At the same time, a target audience is formed, consumers actively use social networking sites, make informed travel decisions and personally contact a specific hotel, restaurant or airline. The article reveals the role of the media in tourism, the state of their development and its use in tourism marketing. The influence of the media on the development of tourism is analyzed, a statistical analysis is carried out, and a SWOT analysis of the use of media in tourism is also given.

Текст научной работы на тему «Б¥КАРАЛЬҚ АППАРАТ КҰРАЛДАРЫ ТУРИСТІК ҚЫЗМЕТТЕРДІ ЖЫЛЖЫТУ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ»

Рекреационная география и туризм

ЭОЖ 379.85-366.66

Ж. Н. Алиева1, Ж. М. Асипова2, А. Б. Алтынбек3, А. С. Бейсембинова1, А. Е. Молдагалиева1

1 Г.г.к.. рекреацияльщ география жэне туризм кафедрасыныц доценп (Эл-Фараби атындагы Кдзак; улттьщ университет^ Алматы, Кдзацстан)

Рекреацияльщ география жэне туризм кафедрасыныц PhD докторы (Эл-Фараби атындагы Кдзак; улттьщ университет^ Алматы, Кдзацстан)

3Рекреацияльщ география жэне туризм кафедрасыныц бакалавры (Эл-Фараби атындагы Кдзак; улттьщ университет^ Алматы, Кдзацстан)

ЬМ<АРА1Ы1< АППАРАТ ЮРАЛДАРЫ ТУРИСТ1К КЫ5М1Г11РД1

ЖЫЛЖЫТУ ФАКТОРЫ РЕТ1НДЕ

Аннотация. Kaïipri адамныц ем1р1нде букаралык аппарат цуралдары улкен рол аткарады. Kaïipri уакыт акпараттык дэу1р деп аталады. Туризмдеп БАК^-ныц pe.ii ете мацызды. Жыл сайын миллиондаган адамдар туристок саяхатка шыгады. Сондьщтан тур и cri к бизнес кэсшорныныц м1ндет1 туристок ешмдер туралы кажстп жэне уактылы аппарат беру болып табылады. Осыган байланысты мака л а да бекара лык аппарат цуралдары тур и cri к кызмсттсрд1 жылжыту факторы ретшде карастырылады. Элемдеп аукымды акпараттык процестердщ дамуы жаца медиа технологиялардыц жандануына ьщпал етед1. Туристок ешмдерд1 жылжыту унпн БАК-ты пайдалану мшаз стратегия болып табылады. Сонымен 6ipre максатты аудитория калыптасады. тутынушылар элеуметпк желшерд1 белсещц пайдаланады, сапар туралы шенпмдер кабылдайды жэне белгш 6ip конакуй. мейрамхана немесе авиакомпаниямен жеке байланысады. Мака лада туризмдеп букаралык аппарат цуралдарыныц релг олардыц даму жагдайы жэне оны туризм маркетингшде пайдалануы керсе-плген. БАК-тъщ туризмд1 дамытуга 9cepi талданады, статистикальщ талдау журпзшед1,сонымен катар букаралык аппарат куралдарыныц туризмде колданылуына SWOT талдау жасалады.

Tyiiin сездер: медиа, элеуметпк медиа, туризм, элеуметпк медианы зерттеу, туристок кызмсттсрд1 жылжыту.

Kipicne. Букаралык аппарат ку рал дары (БАК) - арнайы техникальщ куралдардын кемег1мен, кез келген тулгаларга эртурл1 мэл1меттерд1 ашык жариялауга арналган элеуметпк мекемелер. Сарапшылар олардыц мынадай ерекше белгшерш атап керсетедк жариялылык. ягни тутынушылар-дьщ шекс1зд1г1; арнайы техникальщ куралдардын. аппаратуралардьщ болуы; аппарат таратушыньщ кабылдаушыга б1ржакты ыкпалы: тут ы ну lu ы аудиторияныц тураксыз эркелкшгт

Когамнын 6Mip cypyiH камтамасыз етудег1 БАК-тын peni зор. Наполеон: «Жауга карсы жуздеген мьщ кол эскерден, терт газеттщ ойсырата соккы беру мумюцщг1 зор», - деген пi кi р калдырган болатын. 1840 ж. француз жазушысы Оноре де Бальзак баспасезд1 «тертшпи бил ¡к» деп атады. Бил ¡к институтында БАК-тын тура магынасындагы орны болмаганымен, оныц саяси npoHCCTCfi орнын асыра багалау мумклн емес. Kaiipri кезде электронды аппарат куралдарынын пайда болуымен бул элеуметпк институт 6yriHFi когамнын. саяси бшпкпк катынастардын барлык кырларын Ty6ipiMeH эртараптандырып жтбсрдк

«Букаралык аппарат куралдары» термин! орыс тшнде 70-ini жылдары француздьщ термин «moyens d'information de masscw-ныц аудармасы рстшдс пайда болды. BipaK бул термин 1960-шы жылдардыц екшпп жартысында ic жузшдс колданылмады.

«Букаралык аппарат куралдары» тсрмиш кс не cri к зерттеупилердщ орыс тЫнс 1960 жылдары агылшын тшндег1 «media of mass communication» аудармасы рстшдс снпзклдк «Коммуникация» ce3i бул жагдайда «байланыс жэне карым-катынас» дсгснд1 oiлд1рсд1 [22].

Туризм саясатындагы курал рет1нде букаральщ акпарат куралдарыныц релш талкыламас бурын. туризм мен букаралык акпарат куралдары арасындагы кар ы м - кат ы наст ы н кец магынада косу уппн факторлардыц 61 р 1 екенш атап еткен жен. Туризмнщ эртурл1 багыттарына багытталган туриспк саясат туралы айтатын болсак, ол букаральщ акпарат к¥РалДаРы туризм мен когам арасындагы делдал болып, бул туризм ешмдерш ецщрушшерден тутынушыларга беруде делдал болып табылады [1].

Колданылган деректер мен зерттеу эдктерь БАК жаца багыттарды к¥РУДа шешупп рел аткарады. Туризм жэне букаралык акпарат к¥РалДаРы арасындагы карым-катынас ете мацызды жэне курделк Туризм букаралык акпарат куралдарына ете тэуелд1, ейткеш саяхат шеппмдершщ басым кепшшг! ездер1 уппн б1ршып кезекте максатты кермеген адамдар жасайды. Олар букаральщ акпарат куралдары аркылы жаман жацальщтар немесе дагдарыс орын алган елдерд1 керу аркылы ез шеппмдерш кабылдауы мумкш [2].

БАК^ туризмнен тусетш табыстыц 76%-ын курайды, ал туризм БАК-ныц 24%-ын курайды. Журналистика секшд1 букаральщ акпарат куралдарында туризмнщ рел1 унем1 есш келед1 БАК жаца багыттарды куруда шешупп рел аткарады (1-сурет).

■ БАК,- тыц туризмнен тусетш табысы

с: Туризмнщ БАК,-тан тусетш табысы

1-сурет - BAIÇ пен туризм арасындагы табыс керсеткпш

Бупшт тацда туризмд1 букаральщ акпарат куралдарына жаткызады.Акпаратка кол жетюзу букш элемде табылган кептеген кызыкты жерлер туралы бшш, оны колдану аркылы жузеге асырылады. Интернет - бул, ец алдымен, тур ист ¡к багыттар туралы акпараттыц ец танымал кез1 жэне оларга кол жетюзудщ ец жаксы жолы [10].

Онжылдьщтар бойы акпараттык технологиялар туризмдег1 инновациялардыц катализаторы болды. Электрондьщ туризм саласындагы алгашкы зерттеулер, акпараттьщ жуйелер тур ист ¡к акпаратты жэне туристердщ мшез-кулкын оцтайландыруга ез улесш косты - брондау (мысалы, Expédia жэне Booking) мен багаларды салыстыруга мумюцщк бсрстш веб-сайттар жэне акпаратты шолулар мен усыныстарды (мысалы, Tripadvisor жэне WikiTravel) усынатын веб-сайттар аркылы керуге болады. Соцгы уакытта туризмд1 зерттеу кептеген галымдардыц назарына ударды жэне олар ыцгайлы, тецшелетш жэне интеллектуалды тур ист ¡к жуйелерге арналган тэсшдер нег1зшде улкен деректердщ мацыздылыгына назара ударды. Саяхат кезшде туристерд1 колдау куралы ретшде акпараттык жуйенщ релш атап керсете отырып, зияткерлш туризм саласындагы зерттеулер, эсфесе, саяхаттарды жоспарлау жуйесш алга жылжытуда кеп жетютштер жасай алады. Мысалы, улкен деректерге непзделген тоалдср сапарлар жуйелерш жинау, талдау, зерттеу жэне пайдала-нушылар калауын жэне мшез-кульщ моделш болжауды жецшдету1 мумкш; жэне саяхатшылар уппн негурлым езекп жэне дербестецщршген акпарат пен усыныстарды усына отырып, жуйеге негурлым белеенд1 болуга кемектесу. Дегенмен, бул куштер эл1 де кептеген шектеулерге тап болады [12].

Туризм зерттеулер! бойынша, зерттеу урдюшщ саны артуда жэне саяхатшылар ездершщ зерттеулерш жург1зш жаткандыгын жэне онлайн рсжи\пндс сапарларыныц кебейгешн керсетедь

Visit дэстурл1 веб-сайттардьщ барлыгыныц эуе парктсршдс темен тарифтш усыныстар дэстурге айналуда. Элеуметпк медиа элеуетп клиенттермен езара эрекеттесу уппн мулдем жаца мумющцк бсрсдк О л жаЬандык медиа-платформага айналуда (2-сурет) [7].

в Мультимедиямен алмнсу

в иТЗЫВ.ар

В ЭлеуметтЫжетЫер

В Баскалэр

ВВертуалды цауымдастыктар

у Благ

/-сурет - 1уризмдеп элеуметтж желшерд1 пайдалану

Элеуметпк желшердщ каркынды дамуы, оны барльщ салалар уппн маркетинг куралы ретшде пайдалану мумюцщгше ие. Туризм индустриясы элеуметпк желктерд1 пайдалануга багытталган, ce6e6i тутынушылардьщ niKipi, акпарат таратуы жэне ауызша айтылган сездер оц жарнама болып табылады. Элеуметпк желшерд1 маркетингтш стратегиясына 6ipiicripy келушшер саныньщ артуы, сондай-ак келушшерд! канагаттандыру сиякты керемет нотижслсрд1 Kepceiri. Нэтижес1нде, букш ел бойынша маркетингтщ тшмд1 куралы ретшде элеуметпк медиага KeoipcK сешм артуда [22].

«Туризм жэне букаральщ акпарат куралдары арасындагы карым-катынас ете мацызды жэне курделЬ>, - дсд1 ЮНВТО Бас хатшысы Тбилисиде еткен ею куцщк кездесуде, халыкаралык жэне жергшкн БАК екшдер1мен жэне 37 елдщ делегаттарымен кездесн [16].

ДуниежузЫк турисик уйым (UNWTO) мэл1меттер1 бойынша, БАК Шыгыс Еуропа мен Ортальщ Азиядагы калыитаскан багыттарды жаЬандык турисик картага шыгаруда мацызды рел аткарады, бул жергшкн экономиканы кетеруге кемектесед1 (Relationship with the media and tourism).

Буки элемде, интернет жэне теледидар телеарналары танымал болып келедг Бул сегменттерде нарыктыц жалпы тус1мшщ айтарльщтай 6eniri шогырланган. Зерттеулер бойынша онлайн-жарнаманыц жылдык есу каркынын 2020 жылга дешн 11,1% децгешнде болжайды. Осылайша, осы нарыктыц к еле Mi 2020 жылы 260 миллиард долларга жетед1 (3-сурет) [8].

Германия oipHcmc жылдан 6epi «Boom» журналын бастан кешуде. Журналдардыц нарьщтагы рейтинг! езгерген жок: Bauer, Springer, Burda жэне Gruner und Yar топтары бурынгысынша басым. Зерттеу жумыстары бойынша, типологиялык сипаттамаларына карай мамандандырылган журналдар рейтинг! аныкталды. BipiHixii орынды алады (42,6%); екшш1С1 о л с у м с тт i к - с ая с и (19,3%); ymiHmi орында - ведомствольщ (14,6%); терпнпп - жарнамальщ басылымдарда (13,8%) (4-сурет). Spiegel (2,2%), Stern (3,1%), Riot (3,8%), Noye (3,1%), «Focus» акпараттьщ апталыгыныц (685 мыц KemipMe, жылына 22,1 % (19,9%) [20].

Саяхатшылар уппн букаральщ акпарат куралдарыныц тшмд1 екещцг1 аньщталды. Сапар максатын тандап, сапарларды жоспарлау уппн акпарат жинау, сатып алу туралы шсилм кабылдау кезше дешн ете кажет болып табылады. Шындыгында туристер саяхаты кслндс де ¿здеущ жалгастырады жэне келгеннен кешнде букаральщ акпарат куралдарын пайдалану аркылы шюрлер1мен белюед1. Саяхатшылар кебшесе жаца клиенттермен тожлрибс алмасады, олар букаралык акпарат куралдары аркылы тагайындалган пункттщ артыкшылыгы мен кемшшштерш жетюзед1 [11].

400000 I flfe^.

324661 ~ I

2ooo°: 122953

130515 83181

/ Л

J? &

Ж

J? с/ у У

¿г

iT

113251

У

vV

83742

43896

■ 2015 В2020

3-сурет - Интернет-жарнаманьщ 2020 жылга дейш есу к;арк;ыныньщ болжамы

> мамандандырылган журналдар

■ элеуметпк-саяси

ведомстволык,

| жарнамалык, басылымдар

4-сурет - Типологияльщ сипаттамалар бойыиша мамандандырылган журналдар

Зерттеу барысы. Казахстан - тэуелс1зд1к дэу1ршщ алгапщы жылдарынан бастап баспасез са-ласындагы хальщаральщ кужаттардыц аясында БАК-тын ерк1нд1гш камтамасыз етш келе жаткан мемлекет. Аппарат ку рал дары бостандыгыныц кепш1 - Ата зацымыз жэне Республика Президент! болып саналады. Букаралык аппарат куралдарын куруда болган киындыктар: когамнын алмасуы, нарьщтьщ экономикальщ катынастар орныга бастаган тустан берп уакытты БАК саласындагы езгерютермен сараласак. аппарат кездершщ даму сатыларын уш кезецге белуге болады. Bipmniici -жалгыз идеологияныц пэрменшде болып келген б1ртутас аппарат жуйсатн ыдырауы жэне каржы-льщ, идеяльщ токырауга ушырауы. Екшпи кезец - аппарат элемшщ мемлекетпк жэне жекеменппк тур¡ндс кайтадан калыптасуы. кэсшкерлш баспасездщ курылуы. YniiHnii кезец - сл1\пздст1 эконо-микальщ-элеуметпк, мэдени реформалардыц терецдеуше сэйкес элемдш акпараттыц республи-каныц эфирлш кец1СТ1гше CH\i жэне Казакстаннын галамдьщ аппарат айдынына талпынысымен сипатталады.

Казакстанда БАК-ты саяси-экономикальщ даму сатыларына сэйкес жетшд1ру ypflici осылай удайы журш жатты. Тужырымдамада мына мацызды м1ндеттерге айрьщша назар аударылды жэне жузеге асырылу жолдары белгшещц:

1. Аппарат саласы мэселелер1 жешндег1 зацнаманы жетшд1ру.

2. Отандьщ букаралык аппарат куралдарынын бэсекеге кабклсттЫгш дамыту.

3. Акпараттык-тслскоммуниканиялык ннфракурылымын дамыту. Сандьщ теледидарды енпзу.

Осы уш м1ндеттщ oopi республикадагы барльщ сипаттагы БАК-тын одан api еркендеуше

айрьщша ьщпал eiri [17].

2016 жылгы 1 шшдедеп статистика бойынша Казакстан Республикасында 2763 белсещц букаральщ акпарат к¥РалДаРы нркелген. Жалпы курылымдагы басым кепшш1к - баспа куралдары 86%, 11% - электрондык БАК. 3% - акпараттык агентпктер (5-сурет). Казфг! уакытта елде 1156 газет пен 1226 журнал бар.

11% 3%

■ Баспа к,уралдары ■ Электронды БАК, И Ак,параттык, агентпктер

5-сурет-2016 жылгы 1 шшдедеп КР-ньщ статистикасы

2018 жылы Республикалык жэне аймактьщ БАК журналистсрк матерпалдардыц авторлары (штаттан тыс тшшшер), блогерлер арасында Акмола облысы эюмшщ туризм туралы ец узд ¡к материалына ар налган эр турл1 номпнациялар бойынша конкурс жарияланды. Конкурстыц номпнацпялары ([18] Объявлен конкурс среди СМИ на лучший материал о туризме, 2018):

1) «Узд1к телевизиялык шоу/видео»;

2) «Баспа басылымындагы ец жаксы макала» (газеттер, журналдар)»;

3) «Радиодагы узд ¡к хабар»;

4) «Интернет-БАК-тагы ец жаксы макала» (оныц ¿ппнде акпараттык агентпктер);

5) «Уздк блогер»;

6) эр номинация бойынша «Керермендер кезайымы сыйлыгы».

Осындай конкурстар БАК пен туризм байланысын ныгайтады жэне туризм туралы мэл1мет-тердщ кебекм не мумющцк артады.

«Казак туризмЬ> улттык компаниясыныц материалдары бойынша 2018 жылы Казакстандагы 1шк1 туристер саны 4,7 млн адамды курады, бул 2017 жылмен салыстырганда 7%-га коп. Жыл сайын 10 миллионга жуьщ адам туриенк максаттар уппн Казакстан нан шыгып кетед1. Калрп уакытта республикада ¡шкл туризм дамып келе жатканы жэне шыгу туризмнщ темендеп бара жатканы байкалады [6].

Корытындылай келе, Казакстанда соцгы жылдары медиа секторын уйымдастыру бойынша ¿ргел1 езгерютер орын алды, соныц нэтижесшде букаральщ акпарат куралдарыныц 80%-дан астамы мемлекетпк емес. Либерализацияльщ жэне нарьщтык реформалар букаральщ акпарат куралдарыныц сандьщ жэне сапалы есу1не экелд1. Букаральщ акпарат куралдарыныц дамуы бойынша Казак-стан Ортальщ Азия мен Закавказия (Армения, Э'лрбайжан) елдер1нен алда келед1. Еуразияльщ медиа форум жыл сайын Казакстанда етед1, жакын жэне алые шет елдерден беделд1 букаральщ акпарат куралдарыныц екшдер1 мен когам кайраткерлерш жинайды, сондай-ак букаральщ акпарат куралдарыныц инфракурылымын дамытудагы кешбасшылыкты айгактайды [19].

Нэтижелер мен талдау. Туризм саласында элеуметпк жел1лерд1 пайдалану проблемалары аньщталды. Турл1 елдерде жэне кэсшорындарда туризмд1 баскаруга арналган элеуметак желшерге катысты эртурл1 шындыктар бар. Б1р жагынан, интернет-маркетпнгнц мацыздылыгы турпзмд1 баскаруда тольщ танылмады. 2008 жылы букаральщ акпарат куралдарына жалпы шыгындардыц тек 1,55% интернеттеп жарнамага жумсалды деп багаланган. 2010 жылы Азия-Тынык мухпты аймагындагы туриенк агентт1ктерд1ц тек 28% элеуметпк желшерд1 пайдаланды. Еклнш1 жагынан, туриепк сала эдетте элеуметак жел1лерд1 женлд1рущ баскарудагы мацызды проблемалармен,

мысалы, накты жэне елшенетш стратегияны калыптастырады. инвестициялардьщ орньщты Kipic-тЫпн керсет1п, элеуметпк желшерд1 бизнес-процестерге 6ipiKTipefli [3].

Туризмдеп элеуметпк медианы баскарудын бес мэселелер1:

1. Kla3ipei кездегг болып жатцан инновацияларды талдау. Элеуметпк желшердеп барльщ 03repicrepi мен олардыц салдарларымен танысу мумкш емес, сондьщтан олардыц кепшЫп ез к ыз м с т кс р л с р i н i н ноу-хауына жэне жогары децгейде калу ы на уйрстсдк

2. Дэйектг болу. Kciioip туристiк кэсшорындар езшщ жарияланымын шыгару кезшде, мазмун жазуга киналады. 6ipai< бастысы дэйекп болу. Эр турл1 эцпмелерге каты су уппн кептеген мэтшдер, конкурстар, сухбаттар, фотосуреттер мен бейнеклиптер болуы мумкш болса да, аудиториямен резонанс мэселе тудырады жэне бул тек «мазмунды шыгарудан» repi маныздырак болып табылады.

3. Стратегия. Стратегия аньщтамасы максатты аудиторияны аньщтауы керек, ол ез кезегшде кандай элеуметпк медианыц уйым уппн кажстп максаттарга жетуше ко л аилы екенш аньщтайды. 9p6ip максат уппн ci3 nporpecTi бакылап. алга карай жылжытканда. тэсшд1 реттеуге мумющцк бсрстш накты жэне елшенетш керсстклштср болуы керек. Осы децгейде oipHcmc уйым бар, ал элеуметпк желшер калай баскарылатыны туралы бурые акпараттар - Kajipri кезде туристiк уйымдардыц алдында турган ец улкен проблемалардыц 6ipi.

4. Инвестициялардыц кгр1стглгггн кврсету. Элеуметпк букаралык аппарат icy рал дары маркетинг бел1\пндс баскарылады. 6ipai< накты айтканда «элеуметпк желшердеп нэрселерге» ке-мектеседт ¥йымдар Facebook, Twitter, Linkedln, Google+ немесе Pinterest-дщ катысуымсн блог журпзуд1 тусшуд1 тек маркетинг функциясы гана емес, сонымен 6ipre букш компанияны, ец алдымен тутынушыларга кызмст керсетумен айналысатын нэрсе.

5. Бизнес-процестерде элеуметтт желыердг бгржтгру [5]. Элеуметпк желшер маркетингтеп жалгыз мул ¡к блмауы керек екенш туешетш oipHcmc уйымдар бар. Элеуметпк медиа уйымдардыц жумыс ютеушщ барльщ аспектшерше эсер етед1 жэне ашьщ кешбасшылыкка деген кажеттклпч эрдайым тартымды. Накты уакыттагы тутынушыларга кызмст корсету, накты уакыт тэрт1б1ндеп маркетинг жэне коммуникацияларга дурыс жауап беру уппн уйымдар алдыцгы катардагы кызмстксрлср уппн ашьщтьщты жэне екшетпктерд1 бешмдеуге жэне кабылдауга. сондай-ак осы жаца шындыкка умтылу керек [4].

Зерттеу нэтижесш сараптай келе, букаралык аппарат куралдарына теменпдей SWOT-талдау жасауга болады (кесте).

Туризмде букаралык; аппарат куралдарын колдануга SWOT-талдау

Артыцшылыцтары KeMHiiniKTepi

Когамныц санасьша эсер етудщ ец куатты куралы Тутынушылар элеуметпк жел1 сайттарымен езара ic-крмыл жасайды Эр турл1 елдердщ Ka3ipri кундыльщтары мен еркениеттерш тусщцре алады Бурые акрараттьщ болуы Акрараттык; уакытылы шыкрауы Акрараттьщ шьшайы болмау мумкшдпч

К а у i пт е р i Мумк1н fliKTepi

Тутынушылардыц ойындагыдай шыкрауы Tepic пшрлердщ болуы Экономиканы жэне туризмд1 дамыту Шетел туристершщ б1здщ ел туралы 6myi Туризмнщ элемде ащынырак таралуы

Элеуметпк желшердщ туризмдеп ьщпалын сапалы талкылауга байланысты зерттеулерге тура келетшше карамастан. элеуметпк желшердщ туризм индустриясыныц барльщ аспектшерше ьщпалын жэне эсерш жан-жакты типзед1, жэне зерделеуд1 ынталандыру жэне элеуметпк желшердщ енеркэсшке экономикальщ улесш корсету кажст болып табылады.

Корытынды. Журпзшген зерттеулер непзшде туризмд1 таратуда жэне калыптастыруда букаралык аппарат куралдарын колдану эффективт1 деп корытынды жасауга болады.

Ka^ipri уакытты акпараттык дэу1р деп атайды. Букаралык аппарат куралдарынын дамуы улкен жылдамдьщпен журуде. Кун сайын эртурл1 аппарат кездершен жаца аппарат аламыз. Бугшде букаралык аппарат куралдарын кепшшк аудиторияны кебейту мен тартуды кездейтш бизнес деп атауга болады. Букаралык аппарат icy рал дары непзшен адамдардыц кезкарасын калыптастыруга

катысты. Сол ссбспп де, туризм уппн БАК-тын мацызы зор. Олар когамнын дамуындагы непзп факторлардьщ 6ipi болып табылады [15].

Kaiipri уакытта туризм имиджи букаралык аппарат куралдарынын кемспмсн белсещц турде трансформациялауга болады. Ал сешмгерлш жогары децгейл1 туристер ариайы мамаидаидырылгаи тур ист ¡к БАК материалдары мен интернет пайдаланушылар уппн аппарат береин форумдар мен блог-ресурстарда талкыланган мэселелерге катысты [13].

Элеуметпк медианыц конакжайлылык пен туризмд1 бас кару га occpi веб- мобильд1 немесе бултты технологияларга непзделген элеуметпк медиа колжеп мд1 л1 ккс катысты гажайыптар жасады. Онжылдыктар бойы конакжайлылыкты баскаруда 6i3: «ci3 6ip нэрсеш ¿степ жатсацыз, он адам аузынан бшеин болады, ал элеуметпк медиа - бул макалды 6ip сагатта «миллион ауыз сез1» деп езгертн. Акпаратты тарату соншалыкты жылдам, ол бизнес, уюмет немесе кез келген агентнк жасай алады. Бул карапайым карым-катынас емес, 6ipaK ол вирусты эсер етенн интерактивн диалогка экеледг Элеуметпк медианыц артьщшылыгы бар: а) жаЬандык аудиторияны, нпн элемнщ алые бурышында камту; б) уакыт бойынша Kiflipicci3 жеделдшк; с) олар ез колына компьютер клавпатурасын алганга дешн хабар алгандар yniiH оцай кол женмдшк; д) жпырма терт сагат, жен кущцк операциялар; е) интерактивн алмасулардыц барльщ жерде эмбебаптыгы [14].

ЭДЕБИЕТ

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

[1] Ананасюк Л.А., Бодия А.А. Социальные медиа как инновационный инструмент продвижения предприятий индустрии гостеприимства и туризма // Азимут научных исследований: педагогика и психология. - 2018. - Т. 7, №1 (22). -С. 19-22.

[2] Ananda Sanyal. Role of media in tourism. URL: http://anandasanyal.blogspot.com/2011/04/role-of-media-in-tourism.html.

[3] Benxiang Zeng. Journal of Tourism & Hospitality. URL: https://www.omicsonline.org/open-access/Social-Media-in-Tourism-2167-0269.1000el25 ,php?aid= 19014.

[4] Bradbury K. The growing role of social media in tourism marketing. URL: http://kelseybradbury.weebly.com.

[5] Gonzalo F. The Five Challenges of Social Media Management in Tourism. URL: https://fredericgonzalo.eom/en/2012/05/01/the-five-challenges-of-social-media-management-in-tourism/.

[6] В Казахстане растет внутренний и сокращается выездной туризм. - СМИ. URL: https://regnum.ru/news/2633292.html.

[7] FpiiropbeBa Д.К. Роль Social media marketing в индустрии туризма // Научное сообщество студентов: Междисциплинарные исследования: сб. ст. по мат. по мат. III межд. науч.-прак. конф. № 3. URL: https://sibac.info//sites/default/files/conf/file/stud_3_3.pdf.

[8] Мирошниченко Д. Обзор рынка средств массовой информации. URL: https://www.openbusiness.ru/biz/business/obzor-rynka-sredstv-massovoy-informatsii-smi/.

[9] Henricson. Social media. In Merriam-Webster dictionary. URL: http://www.merriam-webster.com/dictionary/socialmedia.

[10] Influences of Social Media on the Tourism and Hospitality Industry. URL: https://www.modul.ac.at/uploads/files/Theses/Bachelor/BBA_thesis_BENEA_Ioana.pdf.

[11] Cooper, C., Fletcher, J. Tourism: Principles and practice. Pearson education, 2005. - 810 p.

[12] Lim, C., Mostafa, N., Park, J. Digital omotenashi: Toward a smart tourism design systems. URL: https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85035048302&doi=10.3390%2fsu9122175&origin=inward&txGid.

[13] LuR. Study on tourist attraction micro-blog marketing model-A case of China Zhejiang Wuzheng. The 13th International Joint World Cultural Tourism Conference. - Thailand, 2012 - P. 549-559.

[14] Mahmood A. Khan. Social Media's Influence on Hospitality & Tourism Management. URL: https://www.researchgate.nel7publication/304555456_Social_Media's_Influence_on_Hospitality_Tourism_Management.

[15] Milano R., Baggio R., Piattelli R. The effects of online social media on tourism websites. Proceedings of the Enter 2011 International Conference, Innsbruck, Austria, January 26-28. - 2011.

[16] Media have vital role in promoting tourism for economic development - UN. URL: https://news.un.org/en/story/2007/09/232882-media-have-vital-role-promoting-tourism-economic-development-un.

[17] Назарбекова З.М. 1^азак;стандагы буцаральщ акрарат к;уралдарыныц дамуы. URL: [http://www.rusnauka. com/5_S VMN_2013/Politologia/l 0_129110. doc .htm.

[18] Объявление конкурса среди СМИ на лучший материал о туризме. URL: https://24.kz/ru/news/social/item/246539-ob-yavlen-konkurs-sredi-smi-na-luchshij-material-0-turizme.

[19] Павловская О. Классификация СМИ в Казахстане: реальность и перспективы. URL: http://mysl.kazgazeta.kz/p= 1652.

[20] Palomares J., Gutierrez J., Minguez C. Definition of tourist hotspots based on social networks: a comparative analysis of European cities using photo-sharing services and GIS. Applied Geography, 63, 2015. - C. 408-417.

[21] Relationship with the media and tourism. URL: https://www.ukessays.com/essays/tourism/relationship-with-the-media-and-tourism-tourism-essay.php.

[22] Саяси тусщцрме сездпс. - Алматы: Дайк-пресс Таймас, 2008. - 616 с.

REFERENCES

[1] Ananasyuk L.A., Bodia A.A. Social media as an innovative tool for the promotion of hospitality and tourism industry enterprises // Azimuth of scientific research: pedagogy and psychology. 2018. Vol. 7, N 1(22). P. 19-22

[2] Ananda Sanyal. Role of media in tourism. URL: http://anandasanyal.blogspot.com/2011/04/role-of-media-in-tourism.html.

[3] Benxiang Zeng. Journal of Tourism & Hospitality. URL: https://www.omicsonline.org/open-access/Social-Media-in-Tourism-2167-0269.1000el25.php?aid= 19014.

[4] Bradbury K. The growing role of social media in tourism marketing. URL: http://kelseybradbury.weebly.com

[5] Gonzalo F. The Five Challenges of Social Media Management in Tourism. URL: https://fredericgoiizalo.conVeiV2012/05/01/11ie-five-challenges-of-social-media-management-in-tourism/.

[6] Domestic tourism grows in Kazakhstan and outbound tourism decreases - media. URL: https://regnum.ru/news/2633292.html (in Russ.).

[7] Grigoryeva D.K. The role of Social media marketing in the tourism industry // Student Scientific Community: Interdisciplinary Research: Sat. Art. by mat. by mat. Ill Int. Scientific Pract. conf. No. 3. URL: https://sibac.iiifo//sites/default/files/coiif/file/stud_3_3.pdf (in Russ.).

[8] Miroshnichenko D. Media Market Overview. URL: https://www.openbusiness.ru/biz/business/obzor-rynka-sredstv-massovoy-informatsii-smi/ (in Russ.).

[9] Henricson. Social media. In Merriam-Webster dictionary. URL: http://www.merriam-webster.com/dictionary/social%20media.

[10] Influences of Social Media on the Tourism and Hospitality Industry. URL: https://www.modul.ac.at/uploads/files/Theses/Bachelor/BBA_thesis_BENEA_Ioana.pdf.

[11] Cooper, C., Fletcher, J. Tourism: Principles and practice. Pearson education, 2005 . - 810 p.

[12] Lim, C., Mostafa, N., Park, J. Digital omotenashi: Toward a smart tourism design systems. URL: https://www. scopus. com/record/display.uri?eid=2-s2,0-85035048302&doi= 10.3390%2fsu9122175&origin=inward&txGid= 401c59148fc909105a3c3a0660ac581e.

[13] Lu R. Study on tourist attraction micro-blog marketing model-A case of China Zhejiang Wuzheng. The 13th International Joint World Cultural Tourism Conference. - Thailand, 2012 - R. 549-559.

[14] Mahmood A. Khan. Social Media's Influence on Hospitality & Tourism Management. URL: https://www.researchgate.net/publicatioiV304555456_Social_Media's_Iiitluence_on_Hospitality_Tourism_Maiiagement

[15 Milano R., Baggio R., Piattelli R. The effects of online social media on tourism websites. Proceedings of the Enter 2011 International Conference, Innsbruck, Austria, January 26-28. - 2011

[16] Media have vital role in promoting tourism for economic development - UN. URL: https://news.un.org/eiVstoiy/2007/09/232882-media-have-vital-role-promoting-tourism-economic-development-im.

[17] Nazarbekova Z.M. Development of mass media in Kazakhstan. URL: http://www.rasnauka.com/5_SVMN_2013/Pohtologia/10_129110.doc.htm (in Kaz.).

[18] Media contest announced for the best travel material. URL: https://24.kz/ru/news/social/item/246539-ob-yavlen-konkurs-sredi-smi-na-luchshij-material-o-turizme.

[19] Pavlovskaya O. Media classification in Kazakhstan: reality and prospects. URL: http://mysl.kazgazeta.kz/?p=1652 (in Russ.).

[20] Palomares J., Gutierrez J., Minguez C. Definition of tourist hotspots based on social networks: a comparative analysis of European cities using photo-sharing services and GIS // Applied Geography. 2015. 63. P. 408-417.

[21] Relationship with the media and tourism. URL: https://www.ukessays.com/essays/tourism/relationship-with-tlie-media-and-tourism-tourism-essay.php.

[22] Political Explanatory Dictionary. Almaty: Dyke-press Taymas, 2008. 616 p. (in Kaz.).

Ж. H. Алиева1, Ж. M. Асипова2, А. Б. Алтынбек3, А. С. Бейсембинова1, А. Е. Молдагалиева1

1 К.г.н.. доцент кафедры рекреационной географии и туризма (Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан)

2PhD доктор кафедры рекреационной географии и туризма (Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан)

3Бакалавр кафедры рекреационной географии и туризма (Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан)

СМИ КАК ФАКТОР ПРОДВИЖЕНИЯ ТУРИСТСКИХ УСЛУГ

Аннотация. Все большую роль в жизни современного человека играют средства массовой информации. Информационной эпохой называют настоящее время. Всё более значима роль СМИ в туризме. Ежегодно миллионы людей отправляются в туристские путешествия. Поэтому задачей предприятия туристского бизнеса является предоставление необходимой и своевременной информации о туристских продуктах. Рассматриваются СМИ как фактор продвижения туристских услуг. Развитие масштабных информационных процес-

сов в мире способствует активизации работы новейших технологий медиа. Использование СМИ для продвижения туристских продуктов является идеальной стратегией. При этом формируется целевая аудитория, потребители активно используют сайты социальной сети, принимают информированные решения о поездках и лично связываются с конкретной гостиницей, рестораном или авиакомпанией. Раскрываются роль средств массовой информации в туризме, состояние их развития и применения в туристском маркетинге. Анализируется влияние СМИ на развитие туризма, проводится статистический анализ, а таже дается SWOT-анализ использования средств массовой информации в туризме.

Ключевые слова: средства массовой информации, социальные медиа, туризм, исследования социальных медиа, продвижение туристских услуг.

Zh. N. Aliyeva1, Zh. М. Assipova2, А. В. Altynbek3, A. Beisembinova1, A. Ye. Moldagalieva1

'Ph.D.. Associate Professor, Department of Recreational Geography and Tourism (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan) 2Ph.D., Department of Recreational Geography and Tourism (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan) 3Bachelor of the Department of Recreational Geography and Tourism (Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan)

MEDIA AS A FACTOR FOR THE PROMOTION OF TOURIST SERVICES

Abstract. The increasing role in the life of modern man is played by the mass media. The information age is called the present time. The role of media in tourism is becoming more and more significant. Every year millions of people go on the tourist trips. Therefore, the task of the enterprise of tourist business is to provide the necessary and timely information about tourist products. In this regard, the article considers the media precisely as a factor in the promotion of tourist services. The development of large-scale information processes in the world contribute to the revitalization of the latest media technologies. Using media to promote travel products is an ideal strategy. At the same time, a target audience is formed, consumers actively use social networking sites, make informed travel decisions and personally contact a specific hotel, restaurant or airline. The article reveals the role of the media in tourism, the state of their development and its use in tourism marketing. The influence of the media on the development of tourism is analyzed, a statistical analysis is carried out, and a SWOT analysis of the use of media in tourism is also given.

Keywords: media, social media, tourism, social media research, promotion of tourist services.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.