Научная статья на тему 'КУРАШ СПОРТ ТУРИНИ ЁШЛАР ОРАСИДА ОММАЛАШТИРИШНИНГ ЗАМОНАВИЙ ЙЎЛЛАРИ'

КУРАШ СПОРТ ТУРИНИ ЁШЛАР ОРАСИДА ОММАЛАШТИРИШНИНГ ЗАМОНАВИЙ ЙЎЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
35
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
МИЛЛИЙ / КУРАШ / ОММАЛАШТИРИШ / УСЛУБ / ЗАМОНАВИЙЛИК / УЗВИЙЛИК / СПОРТ ТАЪЛИМИ / МУСОБАқА / ТИЗИМ / ТАЪЛИМ / ИЛМ-ФАН

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Еримбетов Б.К.

Мазкур мақолада кураш спорт турини ёшлар орасида оммалаштиришнинг замонавий йўллари ўрганилган бўлиб, оммалаштириш бўйича замонавий услублар муҳокама қилинган ҳамда самарали инновацион ёндашувларни жорий қилиш ишларини ташкил қилиш зарурлиги асослаб берилган.В данной статье были изучены современные способы популяризации спортивной борьбы “кураш” среди молодежи, обсуждены современные методы популяризации и обоснована необходимость организации работы по внедрению эффективных инновационных подходов.In this article modern ways of popularization of wrestling “kurash” among youth were studied, modern methods of popularization were discussed and the necessity of organizing work on the introduction of effective innovative approaches was substantiated.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «КУРАШ СПОРТ ТУРИНИ ЁШЛАР ОРАСИДА ОММАЛАШТИРИШНИНГ ЗАМОНАВИЙ ЙЎЛЛАРИ»

Массовая физическая культура и спорт

Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD), доцент Б.К. ЕРИМБЕТОВ1

^оракалпок давлат университети Нукус шадри, Узбекистон

КУРАШ СПОРТ ТУРИНИ ЁШЛАР Муаллиф билан 6o_ учу„: ОРАСИ ДА ОММАААШТИРИШНИНГ

karsu_info@edu.uz " »

Аннотация

ЗАМОНАВИИ ИУЛЛАРИ

Annotation

В данной статье были изучены современные способы популяризации спортивной борьбы "кураш" среди молодежи, обсуждены современные методы популяризации и обоснована необходимость организации работы по внедрению эффективных инновационных подходов.

Ключевые слова: национальный, «кураш», популяризация, стиль, современность, последовательность, спортивное воспитание, соревнование, система, образование, наука, интеграция.

Мазкур маколада кураш спорт турини ёшлар орасида оммалаштиришнинг замона-вий йуллари урганилган булиб, оммалаштириш буйича замонавий услублар мухркама килинган х,амда самарали инновацион ёндашувларни жорий килиш ишларини ташкил килиш зарурлиги асослаб берилган.

Калит сузлар: миллий, кураш, оммалаштириш, услуб, замонавийлик, узвийлик, спорт таълими, мусобаца, тизим, таълим, илм-фан, интеграция.

In this article modern ways of popularization of wrestling "kurash" among youth were studied, modern methods of popularization were discussed and the necessity of organizing work on the introduction of effective innovative approaches was substantiated.

Key words: national, "kurash", national, popularization, style, modernity, consistency, sports education, competition, system, education, science, integration.

Мавзуга оид адабиётларнинг тахлили. Жисмоний тарбия дарсларида жисмоний тарбия билан шугулланувчилар сони 2021 йил 1 январь долатига 6578,9 минг кишини ташкил этган булиб, улардан 3193,3 минг нафарини кизлар ташкил этади. Бу кур-саткичлар умумий ёшлар сонига нисбатан камчиликни ташкил килади. Бу эса ёшларни жисмоний тарбия ва спортга жалб килиш ишларини тизимли ташкил килиш зарурлигини курсатади.

Илмий-тадкикот ишларини утказиш оркали дамда мавжуд манбалар тадлили кураш спорт турида мала-кали мутахассислар тайёрлаш жараёнларини янада ривожлантириш буйича куйидаги ишларни амалга ошириш зарурлигини курсатади:

жисмоний тарбия ва спорт буйича мутахассисларда креативликни ривожлантириш уз фаолиятига ижодий ёндашишни, узидаги камчиликларни тузатиш буйича машгулотларни ташкил килишга, тезкор ва тактик та-факкурни ривожлантиришга дамда мусобака шароитида ракибининг камчиликларини аниклашга ургатади;

жисмоний тарбия ва спорт содасидаги ОТМ-ларнинг укув дастурларига этноспорт турларини урганишга асосланган маъруза ва семинар машгулот-ларини киритиш;

бугунги кунда жисмоний тарбия ва спорт содаси-га турли содаларнинг кириб келиши кузатилаяпти. Мазкур содалар даромад олиш максадида янги инновацияларни, ихтироларни киритишга даракат килмокда. Бу эса, илм-фан содасидаги янгиликлар ва ихтироларни кириши билан мутахассисларни улардан хабардорлигини ошириш заруриятини юзага келтир-мокда. Шунинг учун, дам жисмоний тарбия ва спорт содасидаги мутахассислар нафакат янгиликларни узлаштириб бориши, балки узи дам креатив ёндашиб янги гояларни ишлаб чикиш дамда амалиётга жорий этиш буйича малака ва куникмаларга эга булишини талаб килмокда;

жисмоний тарбия ва спорт таълим муассасалари фао-лиятига замонавий илм-фан ютукларининг жорий килиб борилиши, тренерларни компетентлиги оширишга кара-тилган малака ошириш курсларининг доимий ташкил килиб борилиши, кураш спорт турини ривожлантириш муаммоларини урганишда илмий-тадкикот ишларини ташкил килиниши ва натижалари асосида укув машгу-лотларни йулга куйилиши укувчи-спортчилар тайёргар-лигига ижобий таъсир курсатади.

Бу борада Узбекистон Республикаси Президенти-нинг 2017 йил 2 октябрдаги "Кураш" миллий спорт турини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-3306-сон Карори, дамда Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 4 ноябрдаги "Кураш миллий спорт турини ривожлантириш ва унинг халкаро нуфузини янада ошириш чора-тад-бирлари тугрисида"ги ПК-4881-сонли Фармони, Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 25 майдаги "Этноспорт турларини оммалаштириш ва ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-259-сон Карори бу содага тегишли бошка меъё-рий-дукукий дужжатларда белгиланган вазифаларни амалга оширишга муайян даражада хизмат килмокда.

Тадкикот максади. Кураш спорт турини ёшлар орасида оммалаштиришнинг замонавий йулларини ишлаб чикиш буйича илмий асосланган таклиф ва тавсилар ишлаб чикиш.

Тадкикот вазифаси. кураш спорт турини ёшлар орасида оммалаштиришда спорт таълим муассаса-лари, спорт федерацияларида замонавий йуллардан тренерларнинг фойдаланиш малакаларини ривожлан-тиришдан иборат.

Тадкикотнинг услуби. Педагогик кузатишлар, анкета суровлардан фойдаланилди. Утказилган тадкикотда спорт таълим муассасаларидан Нукус олимпия ва паралимпия захиралари коллежининг 10 нафар тренери катнашди. Тадкикот давомида улар-

см см о см

го та t

0

w

1

с го

№4-2022

www.fansports.uz

57

Массовая физическая культура и спорт

нинг кураш спорт турини ёшлар орасида оммалашти-риш буйича берилган жавоблари тахлил килинди. Шу сабабли, биз утказган суровномамизда "Замонавий технологиялар билан" мусобакалар ташкил килин-ганми? ёки ташкил килинмаганми? деб таъкидлаб утилган (1 ва 2-расмга каранг).

1-расм. "Замонавий технологиялар билан" мусобацалар ташкил цилинганми? ёки ташкил цилинмаганми? мазмунидаги суровнома тах,лили.

СЧ СЧ О СЧ

сс га ■С

0 а со

1

с

сс

1-расм. "Замонавий технологиялар билан" мусобацалар ташкил

цилинганми? ёки ташкил цилинмаганми? мазмунидаги суровнома тах,лили.

Бугунги кунда Кураш спорт турини ёшлар орасида оммалаштириш ишларини ривожлантиришда куйида-ги масалаларга эътибор каратиш зарур хисобланади.

1. Ахолининг кураш спорт турига булган кизики-шини аниклаш буйича методология ишлаб чикиш.

2. Кураш спорт турини оммалаштириш ва ривож-лантиришга йуналтилган илмий-инновацион лаборатория яратиш.

3. Худудлардаги шарт-шароитлардан келиб чиккан холда, ёшлар орасида кураш спорт турини ривож-лантириш буйича спорт таълим муассасалари учун йурикнома ишлаб чикиш.

4. Спорт таълим муассасаларида укув-машгулот-ларини илм-фан ютуклари асосида ташкил килиш буйича укув дастури ишлаб чикиш.

5. Тренерларнинг касбий компетентлигини ривож-лантириш буйича модулли машгулотлар режаси, дастурлар хамда фан модуллари тайёрлаш.

6. Худудларнинг шарт-шароитлари, спорт таълим муассасалари имконияти инобатга олган холда, кураш спорт турини укув-машгулотларини ташкил килиш мезонлари урганиш.

7. Кураш спорт турини оммалаштириш ва ривож-лантириш масалаларида халкаро илмий-техник ба-заларга кирган илмий журналларда маколалар нашр килиш ишларини ривожлантириш.

Кураш спорт турини оммалаштириш ва ривожлан-

тиришга йуналтирилган ишларни ташкил килиш куйидаги имкониятларни беради:

Кураш спорт тури буйича халкаро стандартлар асосида олий маълумотли мутахассисларни тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тизимини йул-га куйиш, илмий-педагогик салохиятни ошириш, укув жараёнининг илмий-тадкикот фаолияти билан узвий богликлигини кучайтириш, укув-услубий ва ахборот таъминотини яхшилаш шулар жумласидандир.

Кураш спорт тури йуналишида спорт таълим муассасалари орасида интегратцион жараёнларни ку-чайтириш, спорт таълим муассасалари укув-методик базасини мустахкамлаш, спорт таълим муассасалари укитувчи-тренерларининг педагогик компетентлигини ошириш, спорт таълим муассасалари укувчи-спорт-чилар орасида селекция ишларини амалга оширишда хорижий тажрибадан фойдаланиш методикасини жорий килиш;

болалар-усмирлар спорт мактаблари, ихтисос-лаштирилган болалар-усмирлар спорт мактаблари, олимпия ва миллий спорт турларига ихтисослашти-рилган давлат мактаб-интернатлари хамда олимпия ва паралимпия захиралари коллежлари, республика олий спорт махорати мактабларида кураш спорт турини ривожлантириш;

спорт таълим муассасаларида амалиётга эътибор каратиш билан бирга айнан амалий машгулотларда керак буладиган билимларни беришга каратилган назарий машгулотларни ташкил килиш. Шунингдек, спорт таълим муасссаларида илмий-тадкикот ишлари оркали замонавий методикани куллаш малакасини ошириш;

спорт таълим муассасаларида мураббийлар малакасини оширишда хамда спортчи-укувчиларни тайёрлашда янги замонавий билимлар бера оладиган кураш спорт турини оммлаштиришга каратилган укув курсларини ташкил килишда мухим ахамият касб этади,

Адабиётлар:

1. Узбекистан Республикасининг 2015 йил 4 сентябрдаги "Жисмоний тарбия ва спорт тутрисидаТи (янги та^рири) конуни".-Б.29.

2. Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 2 октябр-даги "Кураш" миллий спорт турини янада ривожлантириш чора-тадбир-лари тугрисида"ги ПК-3306-сон карори.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 4 ноябр-даги "Кураш миллий спорт турини ривожлантириш ва унинг халкаро нуфузини янада ошириш чора-тадбирлари тутрисида"ги ПК-4881-сонли Фармони.

4. Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 25 майдаги "Етноспорт турларини оммалаштириш ва ривожлантириш чора-тадбирлари тутрисида" ПК-259-сон карори.

5. Бубка С.Н., Булатова М.М., Есентаев Т.К. Менежмент подготовки спортсменов к Олимпийским играм.-М.: Спорт, 2019. - 480 с.

6. Долматова Т.В., Зубкова А.В., Селезнева Е.А., Пухов Д.Н. Организация физической активности и массового спорта на уровне местного самоуправления: Сравнительный анализ зарубежного опыта. // Теория и практика физической культуры. - 2019. - №12. - С. 53-55.

7. Платонов В, Павленко Ю, Томашевський В. Организационно-методологические основы олимпийской подготовки спортсменов во Франции. Наука в олимпийском спорте. 2019; №2: С.74-83.

8. Платонов В, Павленко Ю, Томашевський В. Система олимпийской подготовки в Австралии: формирование и современное состояние. Наука в олимпийском спорте. 2020; №1: С.97-107.

9. Платонов В, Бубка С, Паленко Ю. Олимпийский спорт в современной Германии. Наука в олимпийском спорте. 2020; №2: С.85-99.

58

www.fansports.uz

№4-2022

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.