Научная статья на тему 'КОРПОРАТИВНОЕ УПРАВЛЕНИЕ В КОММЕРЧЕСКИХ БАНКАХ И ЕГО ПРАВОВАЯ ПРИРОДА'

КОРПОРАТИВНОЕ УПРАВЛЕНИЕ В КОММЕРЧЕСКИХ БАНКАХ И ЕГО ПРАВОВАЯ ПРИРОДА Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
60
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Review of law sciences
Область наук
Ключевые слова
корпорация / корпоративное управление / коммерческий банк / Управление банка / Совет банка / стейкхолдер / Базельский комитет / Центральный банк / банковский надзор. / corporation / corporate governance / commercial bank / Bank management / Bank board / stakeholder / International Basel Committee / Central bank / bank supervision

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Атажанов Хамдамбек

В статье автор пытается объяснить важность корпоративного управления в коммерческих банках, взгляды ученых на правовую природу корпоративного управления, определения международных организаций в этой области, их рекомендации, важность и особенности корпоративного управления в коммерческих банках. В статье представлены законодательство о корпоративном управлении, его внедрении в национальных коммерческих банках, практические и правовые рекомендации по организации корпоративного управления в коммерческих банках, а также заключения автора по этому вопросу.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

CORPORATE GOVERNANCE IN COMMERCIAL BANKS AND ITS LEGAL NATURE

In this article, the author tries to explain the importance of corporate governance in commercial banks, the views of scholars on its legal nature, its definitions by international organizations in this field, their recommendations, and the specifics of corporate governance in commercial banks. The article presents the legislation of the Republic of Uzbekistan on corporate governance in commercial banks, the legislation on the introduction of corporate governance in national commercial banks, practical and legal recommendations for the organisation of corporate governance and the author’s conclusions.

Текст научной работы на тему «КОРПОРАТИВНОЕ УПРАВЛЕНИЕ В КОММЕРЧЕСКИХ БАНКАХ И ЕГО ПРАВОВАЯ ПРИРОДА»

UDC: 347.725 (042)(575.1)

Атажанов Хамдамбек

Тошкент давлат юридик университеты "Бизнес хукуки" кафедраси укитувчиси E-mail: hamdambek@gmail.com

ТИЖОРАТ БАНКЛАРИДА КОРПОРАТИВ БОШ^АРУБ ВА УНИНГ ^УЦУЦИй ТАБИАТИ

Аннотация. Муаллиф томонидан мазкур мацолада тижорат банкларида корпоратив бошцарув, унинг ууцуций табиатига оид олимлар фикрлари, царашлар, мазкур сощдаги халцаро ташкилотлар таърифлари, улар томонидан ишлаб чицилган тавсиялар, тижорат банкларида корпоратив бошцарувнинг узига хослиги, унинг ащмиятини очиб беришга щракат цилинган. Мацолада тижорат банкларида корпоратив бошцарувга оид Узбекистон Республикаси цонунчилиги, миллий тижорат банкларида корпоратив бошцарувни жорий этиш буйича цонун уужжатлари нормалари, тижорат банкларида корпоратив бошцарув органлари вауларни ташкил этиш буйича амалий-ууцуций тавсиялар берилган ва муаллиф хулосалари билдирилган.

Калит сузлар: корпорация, корпоратив бошцарув, тижорат банки, банк бошцаруви, банк кенгаши, стейкхолдер, Халцаро Базель Кумитаси, Марказий банк, банк назорати.

Атажанов Хамдамбек

преподаватель кафедры «Бизнес-право» Ташкентского государственного юридического университета

КОРПОРАТИВНОЕ УПРАВЛЕНИЕ В КОММЕРЧЕСКИХ БАНКАХ И ЕГО ПРАВОВАЯ

ПРИРОДА

Аннотация. В статье автор пытается объяснить важность корпоративного управления в коммерческих банках, взгляды ученых на правовую природу корпоративного управления, определения международных организаций в этой области, их рекомендации, важность и особенности корпоративного управления в коммерческих банках. В статье представлены законодательство о корпоративном управлении, его внедрении в национальных коммерческих банках, практические и правовые рекомендации по организации корпоративного управления в коммерческих банках, а также заключения автора по этому вопросу.

Ключевые слова: корпорация, корпоративное управление, коммерческий банк, Управление банка, Совет банка, стейкхолдер, Базельский комитет, Центральный банк, банковский надзор.

Atajanov Khamdambek

Lecturer of the Business Law Department, Tashkent State University of Law

CORPORATE GOVERNANCE IN COMMERCIAL BANKS AND ITS LEGAL NATURE

Ab&ract. In this article, the author tries to explain the importance of corporate governance in commercial banks, the views of scholars on its legal nature, its definitions by international organizations in this field, their

recommendations, and the specifics of corporate governance in commercial banks. The article presents the legislation of the Republic of Uzbeki^an on corporate governance in commercial banks, the legislation on the introduction of corporate governance in national commercial banks, practical and legal recommendations for the organisation of corporate governance and the author's conclusions.

Keywords: corporation, corporate governance, commercial bank, Bank management, Bank board, .stakeholder, International Basel Committee, Central bank, bank supervision

Хозирги давр ва утган икки асрнинг узига хос хусусиятларини тахлил килишганда олимлар шундай хулосага келишган: XIX асрда иктисо-дий ривожланишнинг асоси тадбиркорлик булса, XX асрда менежмент, XXI асрда эса бу функция корпоратив бошкарувга утмокда [1].

Корпоратив бошкарув тушунчаси "корпорация" ва "бошкарув" сузларидан олинган булиб, Узбекистан шароитида нисбатан янги иктисо-дий-хукукий тушунча хисобланади. Узбек олим-ларидан академик X. Рахмонкулов ва С. Гулямов-лар корпоратив бошкарувга куйидаги таърифни беришган: "Корпорация - унинг эркини, бизнесни ташкил этишни ва унинг устидан назорат килиш-ни амалга ошириш учун уз эркини шаклланти-риши ва уни ички органлари оркали ифодалаши лозим. Бундай ички менежментга ухшаш тизим корпоратив бошкариш дейилади [2]".

Ш. Саидов эса корпоратив бошкарувни компания менежери ва унинг эгалари уртасидаги мураккаб узаро муносабатлар тизими сифатида тушуниш керак деган фикрни илгари суради [3].

Профессор О. Окюлов ва Ш. Рузиназаров "корпоратив бошкарув деганда тижорат юридик шахси иштирокчилари, муассислари, мулкдорла-ри, ички таркибий тузилмалари манфаатларини уйгунлаштириш, саъй-харакатлар ва капитал-ларни бирлаштириш асосида тижоратчи юридик шахсини ташкил этиш, самарали фаолиятини йулга куйиш, бошкариш буйича узаро хамкорли-гини шакллантирувчи хукукий усул ва воситалар тизими тушунилади" деган яхлит таърифни кел-тириб утишади [4].

1999 йилда корпоратив амалиёт ривожла-ниб бораётганлиги эътиборга олиниб, Иктисо-дий хамкорлик ва тараккиёт ташкилоти (ИХТТ) томонидан корпоратив бошкарув тушунчаси ва асосий тамойиллари ёритиб берилди. ИХТТ то-монидан корпоратив бошкарув тушунчаси кен-грок шархланади: "Корпоратив бошкарув бозор иктисодиёти шароитида, бир томондан, корпо-

ратив бошкарув билан тадбиркор (инсайдер)лар ва бошка томондан корпорацияга сармоя кири-тувчилар орасидаги муносабатларни биргаликда тартибга солувчи конун, низом ва умумэътироф этилган иш амалиётини уз ичига олган хусусий ва жамоатчилик институтларидан иборат". Шунинг-дек, ЩТТ куйидагиларни корпоратив бошкарув-нинг асосий тамойиллари сифатида белгилаган:

- акциядорлар хукуклари устунлиги;

- акциядорларга нисбатан тенг муносабатда булиш;

- манфаатдор шахсларнинг корпорация бо-шкарувидаги урни;

- ахборотни эълон килиш ва бизнес шаффоф-лиги;

- бошкарув мажбуриятлари [5].

Утган аср бошларидан хорижда корпоратив бошкарув масалаларини урганиш бошланган. XX асрнинг 30-йилларида А. Берле ва Ж. Минз-ларнинг "Замонавий корпорациялар ва хусусий мулк" асарининг чоп этилиши корпоратив бошкарув масалаларини илмий жихатдан тахлил килишда биринчи кадам булди. Мазкур асарда корпорацияларни бошкаришда хусусий мулк ва бошкарувнинг узаро муносабатлари тахлил ки-линган. Муаллифлар томонидан хусусий мулк ва назорат ажратилиши мулк эгалари ва менежерлар уртасида манфаатлар тукнашувини олиб келиши тахлил килинган [6].

Инглиз давлат арбоби А. Кедбери узининг машхур маколасида "корпорациялар шундай бошкарув тизимига эгаки, у дастлаб конун билан ур-натилади, кейинчалик ваколатли органнинг норматив актлари билан тартибга солинади. Шунин-гдек, оммавий листингдаги компаниялар узла-рининг акциядорларига хисобдор булиб, жамият фикри билан хисоблашишга мажбурдирлар" деган фикрни билдириб утади [7].

А. Кедбери "Корпоратив бошкарув тамойил-лари принципал ва агентлар уртасидаги муноса-батларни нафакат иктисодий, балки ахлокий нор-

малар билан тулдириши керак" деган фундамен-тал фикрни х,ам билдириб утган.

Девид Ларкер ва Брайен Тайер корпоратив бош^арувни акциядорлар ва стейкхолдерлар фа-ровонлигига путур етказиши мумкин булган х,а-ракатларни амалга оширмо^чи булган, уз манфа-атини кузлаган бош^арувчилар (менежер)ни бу йулдан ^айтарувчи ёки шундай хдракатларнинг олдини олувчи механизмлар йигиндиси деб таъ-рифлашади [8].

Узбекистонда "корпоратив бошцарув" атама-си биринчи марта банк сохдсида жорий ^илинган. Тижорат банкларида корпоратив бошцарув тижорат банки фаолиятини бош^аришда акциядорлар, кенгаш аъзолари ва бош^а ра^бар шахсларнинг асосий вазифаларини белгилаб берувчи норматив ^оидалар йигиндисидир. Шунингдек, банклар-даги корпоратив бошцарув концепцияси бизнес юритишнинг ахло^ий стандартлари, акциядор-ларга нисбатан жавобгарлик х,исси, банк фаолият юритаётган жамиятдаги э^тиёжлар билан х,исоб-лашиш кераклигини уз ичига олади [9].

Банкларни бош^аришда самарали корпоратив бош^арувга амал ^илинмаслиги банкларни банк-ротликка олиб келадиган энг асосий омил х,исо-бланади [10].

Банк кузатуви буйича Базель кумитаси баё-нотида таъкидланишича, агар мустах,кам корпоратив бошцарув йулга ^уйилмаган булса, банк кузатуви етарлича яхши фаолият курсата олмай-ди, шунинг учун Банк кенгаши аъзолари банкда яхши корпоратив бошцарув йулга ^уйилганлиги-га ишончи комил булишлари лозим. Содда ^илиб айтганда, мустах,кам корпоратив бошцарув Банк кенгаши аъзоларининг ишини осонлаштиради [11]".

Базель кумитаси тавсияларида курсатилиши-ча, Директорлар кенгаши (Банк кенгаши) тарки-бида камида 4 та ^умита ташкил ^илиниши лозим. Булар: Аудит буйича, Рагбатлантириш буйича, Лавозимга тайинлаш буйича ва Хатарларни бош^ариш буйича ^умиталардир [12].

Тижорат банкларида, акциядорлар, Банк кен-гаши ва Бош^аруви аъзоларига банкни бош^а-ришда жуда кенг эркинлик берилган. Бинобарин, тижорат банки амалга оширадиган фаолият бош^а тижорат ташкилотлари фаолиятидан жуда катта фар^ ^илади. Масалан, одатий тижорат ташкило-ти асосан узининг маблаглари х,исобига фаолият

юритадиган булса, банклар одатда ^арзга олинган маблаглар х,исобига фаолият юритади. Хусусан, банкларда уз фаолиятини кафолатлаш учун устав фонди мавжуд булсада, банкларнинг фаолияти баъзан омонатчилар пулларини йу^отилишига олиб келиши мумкин. Натижада банкларнинг алох,ида ма^омини х,исобга олган ^олда уларда корпоратив бошцарув масаласига х,ар томонлама эътибор бериш э^тиёжи бор. Юридик шахслар-нинг чекланган жавобгарлиги уларга берилган имтиёз булиб, ундан ^онун ва ахло^ нормалари доирасида фойдаланиш талаб этилади [13].

Тижорат банкларида корпоратив бошцарув бош^а одатий акциядорлик жамиятларидаги корпоратив бош^арувдан бир нечта жихдтлар билан фар^ ^илади:

1) банклар фаолияти давлатнинг махсус вако-латли органлари томонидан тартибга солинади ва назорат ^илинади (шу билан банк фаолияти мониторинг ^илинади), банкларни назорат ^илиш, шунингдек, банк акциялари сотиб олган шахслар ва омонатчилар томонидан х,ам назорат ^илиб бо-рилади;

2) банкларнинг банкрот булиши ижтимоий харажатларга олиб келади, бу х,олат эса бош^а тижорат ташкилотлари банкротлиги х,олатида куза-тилмайди, шунингдек, банкнинг банкрот булиши бош^а банклар ва ваколатли органлар фаолиятига х,ам таъсир ^илади;

3) банклар бар^арорлигини са^лаш учун кури-ладиган чоралар банк эгалари, менежерлар ва банк мижозлари хдракатларини узгартиради, чо-ралар тескари натижа бериши мумкин, бу мене-жерларни ю^ори хатарларни уз зиммасига олиш-га чорлайди, бу банк стейкхолдерлари (хусусан, омонатчилар ва эгаларининг фаровонлигига таъсир ^илиши мумкин);

4) банк ва унинг мижозлари уртасида фуди-циар ало^алар булиб, у ^ушимча харажатларга са-баб булиши мумкин;

5) принципал-агент муаммоси банкларда анча мураккаб х,исобланади: нафа^ат банк эгалари ва менежерлар уртасида ахборот ассиметрияси, шу-нингдек, банк эгалари, ^арз олувчилар, омонатчилар, менежерлар ва Кенгаш аъзолари уртасида ахборот ассимметрияси мавжуд булади;

6) банклар фаолиятида бир нечта тарафлар манфаатлари мавжудлиги уларнинг бош^арувини мураккаблаштиради.

Узбекистон Республикасида банк фаолияти ^атьий белгиланган хужалик юритувчи субьект-лар, яьни тижорат банклари томонидан олиб бо-рилади ва Марказий банк бу икки погонали тизим тепасида жойлашган.

Узбекистон Республикасида тижорат банкла-рининг и^тисодий фаолиятдаги узига хос урни бир нечта норматив-ху^у^ий хужжатларда акс эт-ган. Мазкур ху^у^ий хужжатлар тижорат банклари фаолиятидаги асосий иккита омил: банк соха-сининг унчалик шаффоф эмаслиги ва банклар-нинг давлат томонидан кучли назорат ^илиниши-ни хисобга олган.

Биринчидан, Узбекистон Республикасининг "Банклар ва банк фаолияти тугрисида'ги ^ону-нига кура банк - банк хисобвара^ларини очиш ва юритиш, туловларни амалга ошириш, омонатлар (депозитлар)га пул маблагларини жалб этиш, уз номидан кредитлар бериш буйича банк фаоли-яти сифатида ани^ланган операциялар мажмуи-ни амалга оширувчи тижорат ташкилоти булган юридик шахс.

Иккинчидан, тижорат банклари фаолияти махсус ^онун хужжатлари билан тартибга соли-нади, бош^а акциядорлик жамиятлари эса акция-дорлик жамиятлари фаолиятини тартибга солув-чи умумий ^онунлар билан тартибга солинади. 2014 йил 6 майда янги тахрирда ^абул ^илинган "Узбекистон Республикасининг Акциядорлик жамиятлари ва акциядорлар ху^у^ларини химоя ^и-лиш тугрисида'ги ^онуннинг 2-моддаси иккинчи ^исмида "Банк, инвестиция ва сугурта фаолияти сохаларида, шунингдек, давлат ташкилотларини хусусийлаштиришда акциядорлик жамиятлари-ни ташкил этишнинг ва улар ху^у^ий холатининг узига хос хусусиятлари ^онун хужжатлари билан белгиланади" деб курсатилган. Мамлакатимизда банк фаолиятини тартибга солувчи бош^а ^онун хужжатларига "Банк сири тугрисида"ги, "Ким-матли ^огозлар бозори тугрисида"ги ва "Хусусий банклар ва молиявий институтлар ва улар фаолия-тининг кафолатлари тугрисида"ги ^онунларни курсатишимиз мумкин.

Учинчидан, тижорат банкларининг бошкарув ва назорат органларига ^уйиладиган махсус тала-блар мавжуд. Ю^орида тилга олинган "Банклар ва банк фаолияти тугрисида'ги ^онуннинг 32-мод-дасида "Акциядорларнинг умумий йигилиши, банк кенгаши ва бош^аруви банкнинг бошкарув

органлари хисобланади" деб курсатилган. Бу ор-ганлар орасида Банк кенгашининг урни алохида булиб, тижорат банклари мазкур органи ^уйидаги махсус вазифаларни бажаради. Масалан, омонат-чилар ва акциядорларни химоя ^илиш ма^сади-да банк фаолиятини, кредитлаш ва маблагларни инвестициялашнинг тугрилигини назорат ^илиш; банк рахбарларини ишга тайинлаш ва ишдан бу-шатиш; банк капиталининг бир текис усиб бори-шини таьминлаб туриш; банк сиёсатини ишлаб чи^иш; ^онун хужжатларига риоя ^илинишини таьминлаш шулар жумласидандир.

Туртинчидан, тижорат банкларининг фаолия-ти устидан назорат олиб борувчи махсус ташки-лот (орган)нинг мавжудлигидир. "Банклар ва банк фаолияти тугрисида"ги ^онуннинг 45-моддасига кура Узбекистон Республикасида Марказий банк банклар фаолияти устидан назорат олиб боради.

Банк назорати буйича Хал^аро Базель ^уми-таси тижорат банкларида корпоратив бош^ару-вни такомиллаштиришга оид ^оидаларини ишлаб чивди. Банк сохасида корпоратив бошкарув бу шундай фаолиятки, Банк кенгаши ва бош^аруви-нинг ^уйидаги масалаларни ^ай даражада йулга ^уйганликларини билдиради:

- ма^сад ва асосий йуналишларни ани^лаш;

- жорий банк операцияларини бошкариш;

- акциядорларга хисобдорликни тули^ амалга ошириш, бунда стейкхолдерлар манфаатларини хам эьтиборга олиш;

- мавжуд тартиб ^оидаларга амал ^илган хол-да бар^арор фаолият юритиш, молиявий вазиятни яхшилигига ишонч хосил ^илиш;

- омонатчи (бош^а мижоз ва кредитор)лар манфаатларини химоя ^илиш.

Банкнинг корпоратив бош^арувда яхши ама-лиётга эга эмаслиги ва яхши ишланган корпора-тив бошкарувга амал ^илмаслиги унинг банкрот булишига олиб келадиган энг мухим иккита омил хисобланади.

Баьзи бир бошкарув сохаси экспертларининг фикрича, банкларда корпоратив бош^арувнинг узига хос хусусиятлари мавжуд эмас, шунинг учун бу ерда хам молиявий булмаган ташкилот-ларга нисбатан корпоратив бош^арувни такомил-лаштириш тавсияларини ^улласа булади деган фикр мавжуд. Бизнингча, бундай фикр билан ке-лишиб булмайди, чунки банк сохасидаги узига хосликликлар жуда фар^ли ва ахамиятлидир. Ти-

жорат банкларида корпоратив бошкарувда стейк-холдерлар доираси кенг булиб, уларга нафакат инвестор ва карз берувчилар, балки омонатчилар, тартибга солувчи ваколатли органлар х,ам киради ва узига хос иктисодий инфраструктурани таш-кил килади.

Банкларнинг одатда молиявий булмаган таш-килотларга караганда шаффофлик даражаси паст булади. Банкларнинг иктисодий фаолияти тугри-сида маълумот олиш, унинг фаолиятини мониторинг килишдаги нисбатан кийинчиликлар корпоратив бошкарувнинг асосий принципларидан булган шаффофлик (transparency) бузилишига олиб келади ва корпоратив бошцарув механизмлари ривожига тускинлик килади.

Банк тизимини давлат томонидан бошкарили-шининг юкори даражадалиги купгина ривожлан-ган давлатларда одатий х,олатга айланган. Бу банк сохдсининг мамлакат иктисодиётида жудда кат-та ахдмиятга эга эканлигини билдиради. Аммо, юкорида таъкидлаб утилганидек, банк тизими-нинг шаффоф эмаслиги давлат томонида тижорат банкларига муайян чекловлар куйилишига олиб келади. Албатта, банк сох,аси давлат томонидан тартибга солинадиган ягона сох,а эмас. Шунга ка-рамасдан давлатнинг бошка сох,аларга аралашуви кам булган давлатларда х,ам тижорат банкларида давлатнинг тартибга солиш функцияси юкори эканлигини куриш мумкин [13].

Бундан ташкари, купгина халкаро молиявий ташкилотлар - Халкаро валюта фонди, Жах,он банки давлатнинг банк сохдсидаги аралашувини куллаб- кувватлайди. Лекин шуни эсдан чикар-маслик керакки, купгина х,олатларда, давлатнинг тижорат банклари фаолиятига аралашуви, айник-са, тижорат банкларининг устав фондини шакл-лантиришда катнашиши карор кабул килиш жа-раёнига салбий таъсир утказади ва корпоратив бошкарувнинг энг яхши амалиётларини куллаш-ни кийинлаштиради.

Жах,он банки маълумотлари кура (2001), утган асрнинг 90-йиллари охирларида дунё ах,оли-

сининг 40 фоизи банк мулклари асосан давлат то-монидан бошкариладиган мамлакатларда яшаши маълум булди. Бозор иктисодиётига утиш боски-чидаги давлатларда эса тижорат банкларининг 40 фоиз мулки давлат томонидан назорат кили-ниши маълум булди. Давлат банкка эгалик килар экан, у банкдаги бошкарув табиатини х,ам узгар-тириши мумкин. Шунинг учун х,ам давлатнинг тижорат банкларини фаол тартибга солиши ва банкларда давлат улушининг булиши тижорат банкларда корпоратив бошкарувнинг узига хос-лигини х,ам белгилаб беради.

Банк уставига кура банклар узлари фаолият юритадиган жамиятдаги эх,тиёжлардан келиб чиккан х,олда кушимча мажбуриятларга эга бу-лишлари х,ам мумкин. Бу э^тиёжларни коникти-риш максадида банк катта микдордаги маблагни ах,оли фаровонлигига, гуманитар, таълим ёки хайрияга банкнинг молиявий баркарорлигига таъсир килмайдиган даражада йуналтирилиши мумкин.

Бизнинг фикримизча, барча банкларга мос булган ягона корпоратив бошкарув модели мав-жуд эмас. Банкларда фаркли максадлар мавжуд булиши, бошкача назорат тизими банклар турига караб узгаради: хусусий, кооператив ва давлат, мах,аллий ва глобал, универсал ва инвестиция банклари ва хдкозоларнинг бошкарув тизими бир-биридан фарк килади, аммо асосий йунали-шлар бирхиллигича колади.

Юкоридагилардан келиб чикадиган булсак, тижорат банкларида корпоратив бошкарувни шундай институт сифатида тушуниш лозимки, у банк бошкарувини барча стейкхолдерлар манфа-атини х,имоя килиш ва етарлича масъулият билан фаолият олиб боришга мажбур килиши лозим. Корпоратив адолат, шаффофлик ва х,исобдор-лик корпоратив бошкарувнинг асосий максади булиб, корпоратив демократияни амалга оши-ришда ёрдам бериши лозим, яъни бошкарувда стейкхолдерларнинг кенг иштироки таъминла-ниши лозим.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. Отахонов Ф.Х. Перспективы внедрения корпоративного управления,https://www.norma.uz/nasЫ_ obzori/perspektivy_vnedreniya_korporativnogo_upravleniya. - 1 c.

2. Рахмонкулов Х.Р., Гулямов С.С. Корпоративное право. - Т., 2004. - 235 с.

3. Саидов Ш., Корпоративные споры - исключительная подведомственность хозяйственных судов. // Народное слово. - 2015, 8 октября;

4. Окюлов О., Рузиназаров. Ш. "Акция - бойлик, акциядорлар эса корпоратив бошкариш тизими-да асосий иштирокчи булмоги лозим","Акциядорлик жамиятларида корпоратив бош;арувни ху;у;ий тартибга солиш: миллий ва хорижий тажриба" // Республика илмий-амалий конференция материалла-ри туплами. - Т.: ТДЮУ, 2016. - Б. 6.

5. Вохидов М.М. Узбекистон акциядорлик жамиятларида корпоратив бошкарув тизимининг ху;у;ий муаммолари ва такомиллаштириш йуллари. // юр.фан.номзоди дисс. - Т., 2007. - Б. 20.

6. Berle A.A., Means G.C. The Modern Corporation and Private Property. - New York: Macmillan, 1932.

- Р. 35.

7. Sir Adrian Cadbury 'The future of governance: the rules of the game, - Journal of General Management, 24 (1), Autumn, 1998. - Р. 6.

8. David L., Brian T. Corporate Governance matters: a closer look at organizational choices and their consequences. - Pearson Education, Inc. 2011, - Р. 8.

9. Положение "О корпоративном управлении в коммерческих банках" // Бюллетень нормативных актов министерств, государственных комитетов и ведомств Республики Узбекистан, 2000 г.,

- № 13; - Собрание законодательства Республики Узбекистан, 2009 г., № 5, ст. 50; 2011 г., № 17, ст. 174; 2012 г., - № 17, - 196 c.

10. Marcinowska M. - Corporate governance in banks: Problems and remedies // University of Lodz, Finance, Banking and Insurance In^itute, 2012, - Р. 20.

11. Basel committee on Banking Supervision, (1999), Enhancing Corporate Governance in Banking Organisations, Basel Committee Publications No. 56, - Washington, DC;

12. Костюк А.Н., Корпоративное управления в банке: монография. - Суми, 2008. - С. 35.

13. Utkirbek Kholmirzaev. Проблемы ответственности лиц, контролирующих корпорации перед кредиторами в узбекском праве. Юридик фанлар ахборотномаси - Вестник юридических наук - Review of law sciences. no. 3, 2020. - Р. 146-154. doi:10.24412/2181-1148-2020-3-146-154

14. Levine, R. The corporate governance ofbanks: a concise discussion of concepts a. evidence Washington: World bank, Corporate governance dep., - Global corporate governance forum, 2004. - Р. 36.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.