Научная статья на тему 'КОРПОРАТИВ БОШКАРУВ ТИЗИМИНИ ХАЛҚАРО СТАНДАРТЛАР АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ ЙУНАЛИШЛАРИ'

КОРПОРАТИВ БОШКАРУВ ТИЗИМИНИ ХАЛҚАРО СТАНДАРТЛАР АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ ЙУНАЛИШЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
903
182
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
корпоратив бошқарув / акционерлик жамиятлари / корпорация / инглиз-америка модели / япон-германия модели / Жанубий Корея модели / моделини / инсайдер модели / аутсайдер модели. / корпоративное управление / акционерные общества / корпорация / англоамериканская модель / японско-германская модель / Южнокорейская модель / модель / инсайдерская модель / аутсайдерская модель.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Муминова Элнорахон Абдукаримовна

Мазкур мақолада хориж амалиётида корпоратив бошқарув тизимининг ўзига хос хусусиятлари, корпоратив бошқарувнинг Германия, Япония, Скандинавия, Жанубий Корея моделлари ўрганилган. Шунингдек, Ўзбекистон Республикасида хусусийлаштиришнинг асосий кўрсаткичлари ҳамда корпоратив бошқарувни асосий моделларининг таққослама хусусиятлари таҳлил қилинган. Ўзбекистонда корпоратив бошқарувнинг миллий модели шаклланиши хусусида фикр юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

НАПРАВЛЕНИЯ РАЗВИТИЯ КОРПОРАТИВНОГО УПРАВЛЕНИЯ НА ОСНОВЕ МЕЖДУНАРОДНЫХ СТАНДАРТОВ

В статье исследуются особенности системы корпоративного управления в зарубежной практике: немецкие, японские, скандинавские, южнокорейские модели корпоративного управления. Также проанализированы основные показатели приватизации в Республике Узбекистан и сравнительные характеристики основных моделей корпоративного управления. Обсуждалось формирование национальной модели корпоративного управления в Узбекистане.

Текст научной работы на тему «КОРПОРАТИВ БОШКАРУВ ТИЗИМИНИ ХАЛҚАРО СТАНДАРТЛАР АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ ЙУНАЛИШЛАРИ»

Муминова Элнорахон Абдукаримовна,

ФарFона политехника институти "Иктисодиёт" кафедраси мудири

КОРПОРАТИВ БОШКАРУВ ТИЗИМИНИ ХАЛ^АРО СТАНДАРТЛАР АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ ЙУНАЛИШЛАРИ

УДК: 658 (575.1)

МУМИНОВА Э.А. КОРПОРАТИВ БОШКАРУВ ТИЗИМИНИ ХАЛКАРО СТАНДАРТЛАР АСОСИДА РИВОЖЛАНТИРИШ ЙУНАЛИШЛАРИ

Мазкур маколада хориж амалиётида корпоратив бошкарув тизимининг узига хос хусусиятлари, корпоратив бошкарувнинг Германия, Япония, Скандинавия, Жанубий Корея моделлари урганилган. Шунингдек, Узбекистан Республикасида хусусийлаштиришнинг асосий курсаткичлари х,амда корпоратив бошкарувни асосий моделларининг таккослама хусусиятлари тах,лил килинган. Узбекистонда корпоратив бошкарувнинг миллий модели шаклланиши хусусида фикр юритилган.

Калит сузлар: корпоратив бошкарув, акционерлик жамиятлари, корпорация, инглиз-америка модели, япон-германия модели, Жанубий Корея модели, моделини, инсайдер модели, аутсайдер модели.

МУМИНОВА Э.А. НАПРАВЛЕНИЯ РАЗВИТИЯ КОРПОРАТИВНОГО УПРАВЛЕНИЯ НА ОСНОВЕ МЕЖДУНАРОДНЫХ СТАНДАРТОВ

В статье исследуются особенности системы корпоративного управления в зарубежной практике: немецкие, японские, скандинавские, южнокорейские модели корпоративного управления. Также проанализированы основные показатели приватизации в Республике Узбекистан и сравнительные характеристики основных моделей корпоративного управления. Обсуждалось формирование национальной модели корпоративного управления в Узбекистане.

Ключевые слова: корпоративное управление, акционерные общества, корпорация, англоамериканская модель, японско-германская модель, Южнокорейская модель, модель, инсайдерская модель, аутсайдерская модель.

MUMINOVA E.A. DIRECTIONS FOR THE DEVELOPMENT OF CORPORATE GOVERNANCE BASED ON INTERNATIONAL STANDARDS

In the article is examined the features of the corporate governance system in international practice: German, Japanese, Scandinavian, South Korean models of corporate management. The main indicators of privatization in the Republic of Uzbekistan and comparative characteristics of the main models of corporate management are also analyzed. The formation of a national model of corporate governance in Uzbekistan was discussed.

Key words: corporate governance, joint stock companies, corporation, Anglo-American model, Japanese-German model, South Korean model, model, insider model, outsider model.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 4(136)

Кириш.

Кейинги йилларда куплаб хорижий мамлакат-ларда бошка манфаатдор гурухларни (компания-лар ходимлари, кредиторлар, махаллий хукумат) корпоратив бошкарув жараёни ва корпоратив муносабатларнинг фаол катнашчилари сифатида тан олиш тенденцияси ривожланди. Бу гурухлар акциядорлик компанияларидан фойда билан ишлайдиган ишлаб чикаришлар барпо этишни кутади. Бу гурухларнинг корпоратив бошкарув жараёнида реал иштирок этиш даражаси куп жихатдан бозор муносабатлари шаклланишининг тарихий хусусиятлари, давлатнинг иктисодий сиё-сати, молиявий институтларни тадбиркорлик муно-сабатларига жалб этиш шакллари, конунчилик меъёрлари ва бошкаларга боFлик булади. Шу ва бошка айрим омиллар турли мамлакатлар компа-ниялари томонидан кайси манфаатдор гурухлар унда фойдаланиладиган корпоратив бошкарув механизмларида ифодаланиши лозимлиги маса-ласини хал килишда хисобга олинади.

Тадк,ик,отнинг илмий мо^ияти.

Маколада хориж амалиётида корпоратив бошкарув тизимининг узига хос хусусиятларини урганишга, таъсисчилар капиталидаги давлат ишти-рокидаги корхоналарни бошкариш, корпоратив бошкарувнинг хорижий моделларига баFишланган. Р.И.Яушевнинг илмий изланишлари интеграцион корпоратив тузилмалар ва таъсисчилар капиталида давлат иштирокидаги корхоналарни бошкариш муаммоларига баFишланган [1]. М.Б.Хамидулин фонд бозорини ривожланиши, акциядорлик жами-ятларида кузатув Кенгашининг роли ва ахамияти масалалари устида фикр юритган [2]. Корпоратив муносабатлар тизими корпоратив ва хусусий мул-кни бошк,аришни куллаш жараёни сифатида аме-рикалик хукукшунос олим А.Берли ва иктисодчи Г.Минзнинг классик ишларида урганилган [3].

Мамлакатимиз олимларидан Т.К.Мадиёров "корпоратив бошк,арув ишлаб чикаришни ривож-лантириш фаолияти, мавжуд моддий, молиявий ва мехнат ресурсларидан окилона фойдаланишни капитал маблаFларнинг янги техника ва техноло-гияларни куплаб жалб этилиши билан уЙFунликда олиб борилади", деб талкин килган булса[4], Ш.Н.Зайнутдинов ва Д.Н.Рахимовалар "корпоратив бошкарув - манфаатдор шахсларнинг даромад олиш максадида биргаликдаги харакатларидир", деган таърифни келтиришган [5].

Так,лил ва натижалар.

Хорижий мамлакатларда акциядорлик капи-тални бошкариш тизими муайян мамлакатнинг шарт-шароитлари ва узига хосликларига мувофик, ривожланмокда. Корпоратив бошкарувнинг инглиз-америка, германия (контитентал) ва япон моделларини ажратиб курсатиш анъана-вий хисобланади [6]. Инглиз-америка моделига тарк,ок,, аутсайдерлик акциядорлик мулки, корпоратив бошкарувнинг икки потонали тизими (дирек-торлар кенгаши ва ижроия дирекцияси) мавжуд-лиги, корпорациялар фаолияти устидан назорат к,илишнинг либерал воситаси сифатида фонд бозо-рининг роли мухим эканлиги хосдир.

Германия модели коидага кура, марказлаш-тирилган характерга эга булган катта хажмдаги инсайдерлик мулки мавжудлиги билан тавсифла-нади. Германия модели доирасида уч поFонали корпоратив бошкарув тизими уринга эга булиб, унда директорлар кенгаши ва ижроия дирекция-сидан (корпорацияни жорий бошкариш органи) ташкари, корпоратив бошкарув тизими устидан мустакил назорат функциясини амалга оширади-ган кузатув кенгаши хам мавжуд.

Япония, Инглиз-америка ва Германия модели билан таккослаганда, корпоратив бошкарувнинг ахборот жихатидан купрок, «ёпик,»лиги билан тав-сифланади. Ушбу модель доирасида корпораци-яларни бошкариш тизимини шакллантириш ва ривожлантиришга молия институтлари, биринчи навбатда, саноат корпорациялари фаолиятини молиялаштириш сохасида хам, корпоратив назорат сохасида хам кенг доирадаги функцияларни бажарадиган йирик банк тузилмалари жиддий таъ-сир курсатади [6].

Умуман олганда, корпоратив секторда давлат мулки улушининг анча кичиклиги ва корпорациялар ривожланиши устидан давлат назоратининг етарли эмаслиги, хусусан, Дж.Стиглицнинг фикрига кура, 2008-2009 йилларда глобал молиявий-ик,тисодий инкирозга олиб келган 2007 йилда АК.Ш иктисодиётидаги молиявий инкирознинг асосий сабабларидан бири хисобланади [7].

Германия ик,тисодиёти учун минтак,авий дара-жада шакллантириладиган одатий корпорация-лар акцияларининг жиддий пакети минтакавий хукуматларга тегишли булган, хамда бир вак,тнинг узида хам юридик, хам жисмоний шахсларга тегишли булган - коидага кура, шу худуднинг резидентлари акциядорлар саналган компаниялар хисобланади. Бунда Германия минтакавий хукумат вакиллари, коидага кура, бу турдаги корпорация-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 4(136)

Хусусийлаштиришнинг асосий курсаткичлари (2020 йил январь-июнь х,олатига кура)1

Хусусийлаштирилган корхона ва объектлар сони Давлат активларини сотишдан олинган тушумлар

Узбекистан Республикаси 462 100,0 145468,9 100,0

Корак1алпоFистон Республикаси 30 6,5 2268,7 1,6

вилоятлар:

Андижон 19 4,1 1335,6 1,0

Бухоро 25 5,4 13523,7 9,3

Жиззах 51 11,0 5255,4 3,6

Кашкддарё 52 11,3 5546,5 3,8

Навоий 10 2,2 1664,9 1,1

Наманган 14 3,0 15872,6 10,9

Самарканд 33 7,1 3585,8 2,5

Сурхондарё 18 3,9 3365,7 2,3

Сирдарё 17 3,7 3179,5 2,2

Тошкент 82 17,8 15464,3 10,6

ФарFона 63 13,6 11123,0 7,6

Хоразм 14 3,0 4898,9 3,4

Тошкент ш. 34 7,4 40744,0 28,0

Агентлик МА - - 17640,4 12,1

ларнинг директорлар кенгашида хам, Кузатув кен-гашида хам иштирок этади. Бу эса, унинг ривож-ланиши устидан назоратни амалга оширишга хам, муайян худуднинг иктисодий тизимини такомил-лаштириш йуналишидаги инвестицион фаолият устувор йуналишини таъминлашга, ижтимоий вазиятнинг ёмонлашувига йул куймасликка хам имкон беради.

Жисмоний шахслар учун эса, давлатнинг бу тур-даги компаниялар корпоратив бошкарув тизи-мидаги иштирок этиши, корхоналарнинг нисба-тан самарали фаолият курсатишининг кушимча кафолати хисобланади ва мос келувчи минтакалар ахоли гурухларининг ижтимоий фаровонлик дара-жаси бевосита унга бо^ик булиб, улар учун бун-дай корпорациялар хам иш берувчи, хам дивиденд ва кимматли ^озлар кийматининг усиши куринишида кушимча даромад олиш манбаси хисобланади.

Жанубий Корея модели доирасида дав-лат, коидага кура, янги, биринчи навбатда, инновацион-саноат корпоратив тузилмаларининг нормал рентабеллик даражасига чикишини таъ-минлайди, шундан кейин эса акциялар давлат паке-тини ташки инвесторларга сотишни амалга оши-рилади. Шу тарика, Жанубий Корея модели доирасида корпоратив механизмлар норасмий меха-

1 Давлат статистика кумитаси маълумотлари .

низмлар билан алмашинади. Бу эса узок, муддатли истик,болда корпорациялар ривожланишида жид-дий рискларга олиб келиши мумкин.

Давлатнинг корпорациялар капиталида иштирок этиши борасида Скандинавия моделини бошк,алардан ажратиб турадиган асосий хусусият корпоратив бошкарув механизми ва давлат вакил-ларининг директорлар Кенгашида иштирок этиши воситасида муайян акциядорлик жамиятлари ва бутун миллий ик,тисодиёт, унинг етакчи тармок,лари ва худудий саноат кластерларини ривожланти-риш стратегияларининг мувофиклигини таъмин-лаш хисобланади.

Узбекистан Республикаси давлат активларини бошк,ариш агентлигининг маълумотига кура, 2020 йилнинг январь-июнь ойларида 462 та корхона ва объектлар хусусийлаштирилди.

Жадвал маълумотларидан куриниб турибдика, энг куп хусусийлаштирилган объектлар сони Тош-кент вилоятида 82 та (17,8 %), ФарFона вилоятида -63 та (13,6 %), К,ашк,адарё вилоятида - 52 та (11,3%), Жиззах вилоятида - 51 та (11,0%), Тошкент шахрида - 34 та (7,4 %), Самарканд вилоятида - 33 та (7,1 %), Бухоро вилоятида - 25 та (5,4%) ни ташкил этди.

Умуман, бизнинг фикримизча, давлат ишти-рокидаги компанияларда корпоратив бошкарув махаллий тизимини такомиллаштириш жараёнида куриб чик,илган хорижий моделларнинг куйидаги элементларидан фойдаланиш мумкин:

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 4(136)

- ижтимоий-иктисодий жараёнларни бошкаришни минтакавий даражада ривожлан-тириш (Германия модели);

- давлат бошкарув сохасидаги кадрларни корпорациялар Директорлар Кенгаши ва топ-менежменти сохасига тизимли, ошкора ва объектив ротация к,илиш амалиётини ривожлантириш (Япония модели);

- корпоратив механизмлар оркали давлат вакилларининг таъсирини мак,садли йуналтирилган тарзда ошириш воситасида корпорациялар ривож-ланиш стратегияси ва тармоклар, худудлар фао-лияти стратегияларининг мувофиклик даражасини ошириш (Скандинавия модели).

Корпоратив бошкарувнинг халкаро тан олин-ган тамойиллари мавжуд булиб, Узбекистонда унга амал килинишини таъминлашга алохида эътибор каратилмокда. Бу уз навбатида истикболда республикамиз иктисодиётида корпоратив ташкилотлар фаолиятини янада ривожлантириш ва такомиллаштириш асосида миллий иктисодиётимизни мустахкамланишига ва рак,обатбардошлигини ошишига олиб келади [8].

Инсайдер модели купрок, Германия ва Япония компаниялари учун хос, яъни бу ерда банклар, кредит-молия муассасалари ва бошка компания-лар (масалан, асосий етказиб берувчилар ёки фир-манинг мижозлари) купинча компания акциялари-нинг эгалари хисобланишади. Ушбу модель аутсайдер моделидан шуниси билан фарк киладики, корпоратив молиялаш молиявий ва савдо алок,алари туфайли компанияда узок, муддатли стратегик ман-фаатларга эга булган стратегик сармоядорлар томонидан амалга оширилади.

Аутсайдер модели молия бозорларининг жадал усишига кумаклашади, чунки унда ахборот ошкора ва тенг таксимланади, бунда, айникса, майда акциядорларни химоялашга жиддий эътибор каратилади. Аутсайдер модели купрок, инглиз-саксония модели деб аталади хамда аКш ва Буюк Британияга хосдир, яъни ушбу мамлакатларда купчилик урта ва йирик компаниялар уз сармоя-сини катта микдорда акциялар чикариш хисобидан купайтиради. Корпорация акциялари пакетининг майдаланиши ушбу холатда акциядорлардан хеч бири менежментнинг харакатини назорат килиш имкониятига эга булмаслигини англатади. Назорат факатгина акциядорларнинг жамоавий саъй-харакатлари билан амалга оширилади.

Айрим давлатлар (Германия, Япония)да инсайдер модели ва бошка мамлакатларда, жумла-дан, АКШ, Буюк Британияда аутсайдер модели-

нинг устунлик килиши кисман тарихий сабаблар хамда конун хужжатлари билан изохланади. Масалан, АКШда аутсайдер модели устунлик килиши, куп жихатдан, банкларга компаниялар акцияла-рига эгалик килишни такикловчи конуний нор-малар мавжудлиги билан изохланади.

Хар бир мамлакатда директорлар кенгаши-нинг ташкил этилиши хам, одатда, корпоратив бошк,арувнинг модели билан белгилаб берилади. Хозирги вак,тда корпоратив бошк,арувнинг моде-лига к,араб директорлар кенгашини бир поFонали (унитар) ёки икки поFонали тарзда ташкил этиш кабул килинган.

Инглиз-америка моделида корпорация фаоли-ятига директорларнинг унитар кенгаши рахбарлик килади. АКШда корпорация туFрисидаги давлат конунлари директорлар кенгаши аъзоларининг бошкариш ва кузатиш функцияларини ажрат-майди, улар факат корпорациянинг умумий иши учун жавоб беради. Ижрочи ва мустакил директорлар (яъни, компания манфаатларини намоён этувчи маъмурлар ва четдан таклиф этилган, мустакил маъмурлар) уртасида кенгаш аъзоларининг функцияларини таксимлаш туFрисидаги карор компания акциядорлари томонидан кабул килинади ёки директорлар кенгашининг аъзолари ва менежерлар томонидан хал этилади.

Шаркий Европа ва собик иттифокнинг акса-рият мамлакатларида корпоратив бошкарув тизи-мининг конунчилик базасини шакллантиришда купрок Германия моделидан фойдаланилди ва директорлар кенгашининг икки поFонали тизими кабул килинди.

Узбекистонда корпоратив бошкарув тизими конуний жихатдан куплаб утиш иктисодиётига асосланган мамлакатларда кабул килинган икки поFонали (инсайдер) моделга асосланади (Кузатув кенгаши ва бошкарув). Бирок,, мамлакатда корпоратив бошк,арувнинг хозирги холати сармоядорлар (акциядорлар)нинг компанияни (айникса, хусусий-лаштириш натижасида ташкил этилган акциядор-лик жамиятларини) бошкаришдаги пассив роли билан тавсифланади[9].

Бугунги кунда Узбекистонда корпоратив бошкарув миллий моделини шакллантириш жара-ёни кечмокда. Инглиз-америка, германия ва япон корпоратив моделлари, уларнинг афзалликлари ва камчиликлари, кучсиз ва кучли томонларининг солиштирма тахлили куйидагиларни таъкидлашга имкон беради:

- инглиз-америка модели тузилиш характери буйича бошкарув тизимларнинг юкори мослашув-

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 4(136)

2-жадвал. Корпоратив бошк,арувни асосий моделларининг так,к,ослама хусусиятлари1

Модель характеристикаси Инглиз-америка модели Германия модели Япон модели

Ижтимоий кддриятлар тизими Индивидуализм, танлаш эркинлиги Ижтимоий хамкорлик Узаро хамкорлик ва ишонч

Мехнат жамоасининг роли Суст Фаол Фаол иштирокчилик

Молиялаштиришнинг асосий усули Фонд бозори Банклар Банклар

Маълумотий асимметрия Менежмент Менежмент, «уй» банки Бош банк

Инвестициялашнинг вак,т уфклари Киск,а муддатли Узок, муддатли Узок, муддатли

Капитал киймати Юк,ори Урта Паст

Капитал бозори Юк,ори ликвидли Ликвидли Нисбатан ликвидли

Асосий ик,тисодий бирлик (йирик бизнесда) Компания Холдинг Молия-саноат гурухи

Менежментга хак, тулаш Юк,ори Урта Паст

Акциядорлик капиталининг таркиби Дисперс (сочилган) Кучли жамланган Жамланган

чанлигини куллаб-кувватлаш, компанияни ташк,и мухитнинг юк,ори харакатчанлигига, лойихаларнинг етарли даражада хавф-хатарлилиги ва инноватив-ликка мослаштиришга йуналтирилади;

- япон-германия модели компания учун хам ички, хам ташки омилларнинг юк,ори барк,арорлиги, банкротга учраш ва вайрон к,илувчи "манфаатлар тук,нашуви" хавф-хатарининг пастлиги билан тавсифланади;

- япон- германия тизимининг кучли томони худди шу мак,садда АКШ ва Буюк Британияда кулланиладиган нисбатан "к,имматга тушадиган" бирлаштириш ва кушиб олиш усуллари билан так,к,ослаганда банклар ва йирик акциядорлар томонидан бошк,арув персонали фаолияти нисбатан кам харажатли туFридан-туFри мониторин-гидан фойдаланиш хисобланади (2-жадвал).

Хулоса. Жахон амалиёти шундан далолат бермокдаки, корпоратив бошк,ариш механизмлари давлат тартибга солувчи органлари, суд органлари, ишбилармон доираларнинг узлари томонидан ишлаб чик,илган маълум бир кридалар, меъёр-лар доирасида фаолият курсатади. Ушбу к,оидалар, меъёрлар ва андозалар йиFиндиси корпоратив бошк,арувнинг институционал асосини ташкил к,илади. Унинг асосий элементларини куйидагича ажратиш мумкин: к,онуний хукуклар меъёрлари ва к,оидалари; ихтиёрий равишда к,абул к,илинган корпоратив бошк,ариш андозалари хакидаги кели-шувлар ва унинг компаниялар даражасида амалга оширилишини тартибга солувчи ички меъёрлар;

1 Муаллиф томонидан тузилган.

бизнесни юритишнинг умумий к,абул к,илинган амалиёти ва маданияти.

Бугунги кунда Узбекистонда корпоратив бошк,арувнинг миллий модели шаклланиш боск,ичида турибди. Миллий к,онун хужжатларида корпоратив бошк,арувнинг куплаб умумий к,абул к,илинган тамойиллари уз аксини топган. Бирок,, уларни амалга ошириш амалиёти ва корпоратив хулк,-атвор анъаналари эндигина шакллана бошлади. Корпоратив хулк,-атвор билан боFлик, куплаб масалалар к,онун доирасига кирмаган ва юридик хусусиятга эга эмас, балки ахлок,ий хусу-сиятга эга. Шунинг учун чет эл тажрибаси хамда корпоратив бошк,арув миллий амалиёти хусуси-ятларини хисобга олган холда корпоратив хулк,-атвор кодексини ишлаб чик,иш мак,садга мувофик, хисобланади. Унда эса корпоратив бошк,арув ва корпоратив маданият сохасидаги ахлок,ий андоза-ларни шакллантириш учун асос солинган булиши керак. Бу хам миллий компанияларнинг инвести-циявий жозибадорлиги ошишига кумаклашади.

Корпоратив бошк,арувнинг машхур инглиз-америка модели билан япон-герман модели уртасидаги мавжуд фарк,лар менежментнинг мав-жуд мактаблари доирасида юзага келади. Агар корпоратив бошк,арувнинг инглиз-америка моделига чукур ва тор ихтисослашув хос булса, япон мак-табининг асосида универсаллашув ётади. Келгу-сида корпоратив назоратнинг таъсирчан миллий моделини шакллантириш учун иккала тизим асосий унсурларининг оптимал тарзда уЙFунлашуви йулини фаол к,идириш туфайли уларнинг узаро чамбарчас боFланиб кетиши кутилмокда.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 4(136)

Фойдаланилган адбиётлар руйхати:

1. Яушев Р.И. Состояние и проблемы управления государственными пакетами акций корпораций// Корпоративное управление в Узбекистане. Материалы научно-практической конференции.-Т.: 2004. С.15.

2. Хамидулин М.Б. - Корпоратив маданият ва корпоратив бошк,арув.- Т.: Академия, 2007. -224 б

3. Berle A., Means G. The modern Corporation and Private Property - New York: Macmillan, 1932. - 478 p.

4. Мадиёров Т.К. Дехкончилик-саноат мажмуида ижтимоий-иктисодий ислохотлар тизими ва корпоратив бошкарувни жорий этиш хусусиятлари: икт. фан .док. ... дис. иши. - Т.: 1993

5. Зайнутдинов Ш.Н., Рахимова Д.Н. Корпоратив бошк,арув асослари. - Т.: Академия, 2007. - 48 б.

6. Jonathan P. Charkham. Keeping Better Company: Corporate Governance Ten Years On. «Oxford University Press», 2005. P.127.

7. Стиглиц Дж. Америка и новый экономический порядок после глобального кризиса. -М.: Эксмо, 2011. С.54.

8. Ханкелдиева Г.Ш. Особенности корпоративного управления в акционерных обществах с государственным участием.// Бюллетень науки и практики. №11, 2017 г. Научный журнал. Нижневартовск. С.357-363. (Open Academic Journals Index 0.350).

9. Ханкелдиева Г.Ш. Жах,он молиявий -иктисодий инкирози шароитида корпорациялар бошкаруви самарадорлигини ошириш масалалари //Иктисодиёт ва таълим 2009 й. №3. Б.64-67.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2020, 4(136)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.