Научная статья на тему 'КОРОНАВИРУСТЫ ЖҰҚТЫРҒАН АНАЛАРДАН ТУҒАН НӘРЕСТЕЛЕРДІ ЕМІЗУ ҚАУІПСІЗДІГІ ТУРАЛЫ ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ'

КОРОНАВИРУСТЫ ЖҰҚТЫРҒАН АНАЛАРДАН ТУҒАН НӘРЕСТЕЛЕРДІ ЕМІЗУ ҚАУІПСІЗДІГІ ТУРАЛЫ ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
5
1
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Сovid-19 жүкті әйелдер / Сovid-19 және нәресте / омырау сүті. / Сovid-19 и беременность / Сovid-19 и новорожденные / грудное вскармливание.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Мусабекова Аида Талгатовна, Джумабеков Ауесхан Тулегенович, Жубанышева Карлыгаш Биржановна

Ана сүтімен емізу жаңа тұған нәресте үшін де, ана үшін де пайдалы. Коронавирус панедмиясы кезінде SARS-CoV-2 вирусы жаңа туған нәрестеге ана сүті арқылы COVID-19-ға оң нәтиже берген анадан берілуі мүмкін деген алаңдаушылық туындады. Бұл шолудың мақсаты Сovid-19 жұқтырған аналардан ана сүтімен емізу кезінде жаңа туған нәрестелерге жұқтыру қаупі бар-жоқтығын әдебиеттердегі дәлелдерді зерттеу болып табылады. Көптеген зерттеулерде Сovid-19 бар аналардың омырау сүтінің үлгілері вирусқа теріс нәтиже берді. Вирус омырау сүтінде табылған және нәрестелерге Сovid-19 диагнозы қойылған жағдайлар туралы зерттеулерде, бұл аурудың ана сүті арқылы не тікелей байланыс арқылы (жүкті кезінде), немесе босанып болған соң ауа-тамшылы жолмен берілгені белгіссіз болып қалды. Тағы бір гипотеза – вирустық антиденелер жаңа туылған нәрестеге оң аналардың омырау сүті арқылы пассивті түрде берілуі және нәрестеге иммунитет беруі мүмкін, бірақ деректер минималды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Мусабекова Аида Талгатовна, Джумабеков Ауесхан Тулегенович, Жубанышева Карлыгаш Биржановна

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ ПО БЕЗОПАСНОСТИ НОВОРОЖДЕННЫХ ДЕТЕЙ, РОЖДЕННЫХ ОТ КОРОНАВИРУСНО-ИНФИЦИРОВАННЫХ МАТЕРЕЙ

Грудное вскармливание полезно как для новорожденного, так и для матери. Во время пандемии коронавируса существовали опасения, что SARS-CoV-2 может передаться новорожденному через грудное молоко от матери с положительным результатом теста на COVID-19. Целью данного обзора является изучение имеющихся в литературе данных о риске передачи вируса от матерей, инфицированных Covid-19, новорожденным во время грудного вскармливания. Во многих исследованиях образцы грудного молока от матерей с Covid-19 дали отрицательный результат на вирус. В исследованиях когда вирус обнаруживался в грудном молоке и у новорожденных диагностировался Covid-19, остается неясным, передавалось ли заболевание через грудное молоко, либо при прямом контакте (во время беременности), либо воздушно-капельным путем после родов. Другая гипотеза состоит в том, что вирусные антитела могут пассивно передаваться новорожденному через грудное молоко позитивных матерей и придавать ребенку иммунитет, но данные минимальны.

Текст научной работы на тему «КОРОНАВИРУСТЫ ЖҰҚТЫРҒАН АНАЛАРДАН ТУҒАН НӘРЕСТЕЛЕРДІ ЕМІЗУ ҚАУІПСІЗДІГІ ТУРАЛЫ ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ»

УДК 618.63-083 МРНТИ 76.29.47

КОРОНАВИРУСТЫ ЖЩТЫРГАН АНАЛАРДАН ТУГ АН НЭРЕСТЕЛЕРД1 ЕМ1ЗУ КАУ1ПС1ЗДЮ ТУРАЛЫ ЭДЕБИЕТТЕРГЕ

ШОЛУ

*Мусабекова А.Т., Джумабеков А.Т., Жубанышева К.Б.

«КДСЖМ» Казакстандык медицина университетi, Алматы к;., Казакстан

ТYЙiндеме: Ана CYтiмен емiзу жаца туган нэресте Yшiн де, ана ушш де пайдалы. Коронавирус панедмиясы кезiнде 8АЯ8-СоУ-2 вирусы жаца туган нэрестеге ана CYтi аркылы СОУГО-19-га оц нэтиже берген анадан берiлуi мYмкiн деген алацдаушылык туындады. Бул шолудыц максаты Соу1ё-19 ж^ктырган аналардан ана CYтiмен емiзу кезшде жаца туган нэрестелерге жуктыру кауш бар-жоктыгын эдебиеттердегi дэлелдердi зерттеу болып табылады. Кептеген зерттеулерде Соу1ё-19 бар аналардыц омырау CYтiнiц Yлгiлерi вируска терiс нэтиже бердi. Вирус омырау CYтiнде табылган жэне нэрестелерге Соу1ё-19 диагнозы койылган жагдайлар туралы зерттеулерде, бул аурудыц ана CYтi аркылы не ткелей байланыс аркылы (жYктi кезiнде), немесе босанып болган соц ауа-тамшылы жолмен берiлгенi белгiссiз болып калды. Тагы бiр гипотеза - вирустык антиденелер жаца туылган нэрестеге оц аналардыц омырау CYтi аркылы пассива тYPде берiлуi жэне нэрестеге иммунитет беруi мYмкiн, бiрак деректер минималды.

ТYйiндi свздер: Соу1^19 ЖYкmi эйелдер, Соу1^19 жэне нэресте, омырау CYтi.

Юргспе. ДYниежYзiлiк денсаулык сактау уйымы (ДД¥) 2020 жылдыц 11 наурызында пандемия деп жариялаган коронавирус ауруы-2019 (СОУГО-19) 2019 жылдыц желтоксанында Кытайдыц Ухань каласында пневмонияныц ершушен басталды. Кейiнiрек бул ауру SARS-СоУ-2 (ауыр жедел респираторлык синдром коронавирусы-2) деп аталатын бiр тiзбектi РНК вирусынан туындаганы аныкталды. Вирус жуктырган адамныц ауа тамшылары аркылы берiлетiнi белгiлi жэне тыныс алу жэне баска дене жYЙелерiне эсер ететiн эртYрлi белгшерге экеледi [1]. СОУГО-19 бYкiл элемде ете жылдам каркынмен таралуда. 2020 жылдыц казан айыныц езiнде бYкiл элемде 42 миллионнан астам расталган жагдай тiркелдi [2]. ЖYктi эйелдер мен жаца туган нэрестелердi COVID-19 пандемиясы кезiнде жогары кауiптi топ деп санауга болады, ейткенi олардыц кез келген инфекцияга осалдыгы осы кезецде жогары.

Омыраумен eMi3y ана мен бала Yшiн пайдалы. Ана CYTi жаца туган нэрестелер Yшiн кептеген мацызды кореклк заттардыц K93i бола алады, сонымен катар ете кажет иммyнитеттi камтамасыз етедi. Омыраумен емiзy ананы CYт безi мен аналык без обырыныц дамуынан коргайды жэне босанганнан кейшп кезецде оныц калпына келyiне кемектеседi [3]. ДД¥ сонымен катар алгашкы 6 айда тек ана сYтiмен емiзyдi, содан кейiн оны 2 жаска дейiн жэне одан эрi жалгастыруды усынады [4].

Теменде COVID-19 пандемиясы кезiнде омырау CYтiмен байланысты бYгiнгi кYнге дейiн жарияланган зерттеулер мен усыныстарды коса алганда, эдебиеттерге егжей-тегжейлi шолу жасалды. [5] Бул жан-жакты шолу SARS-CoV-2-нщ ана CYтi аркылы берiлyi туралы колда бар накты деректерге жэне каушшз жэне корганыш омырау CYтiмен емiзy ушш COVID-ке оц нэтиже берген емiзетiн аналарга арналган усыныстар берщдг [6].

Нег1зг1 бел1м. SARS-CoV-2-нщ емшек CYтi аркылы берiлyiне катысты элi де жеткiлiктi дэлелдер жок Бiздiц бiлiмiмiздiц кеп белiгi шагын зерттеулер мен клиникалык жагдайларды сипаттау аркылы алынган мэлтеттерге негiзделген [7]. БYгiнгi кYнге дейiн covid-19-ныц емшек CYтi аркылы берiлyiн багалайтын аукымды когорттык зерттеулер немесе жагдайды бакылау зерттеyлерi жYргiзiлген жок. [8].

Сонымен катар, ДД¥ 2020 жылдыц 23 маусымында жариялаган лактация жэне COVID-19 туралы гылыми шолуда Centeno-Tablante жэне баскалар жYргiзген тiрi жYЙелiк шолу болды, бул омырау сулнщ Yлгiлерi SARS-CoV-2-де сыналган COVTD-19-га оц нэтиже берген 46 ананыц 43 омырау сулнщ сынамалары терiс нэтиже бергенш жэне тек уш сынама оц нэтиже бергенш керсеттi. [9]. Омырау сулнщ сынамалары оц нэтиже берген уш ананыц тек бiр нэрестесiнде вирус аныкталды, бiрак инфекция жолын (омырау Cyri немесе тыгыз байланыс) аныктау мyмкiн болмады [10]. Elshafeey жэне баскалар журпзген баска жуйелк шолуда 26 ананыц емшек сулнщ барлык 26 yлгiсi COVTD-19-га терiс болды. Martins-filho PR жэне т. б. сепз зерттеулерге жедел жyйелiк шолу. SARS-CoV-2 ПТР сынагы аркылы диагноз койылган 24 жyктi эйелдiц емшек сулнщ yлгiлерi вируска терiс екенш керсеттi [11].

Алайда, бул кiшiгiрiм зерттеулерден баска, осы жарияланган зерттеулерге байланысты кейбiр шектеулер бар. Вирус ана сулнде табылган зерттеулердщ кепшшгшде yлгiлердi жинау эдiстерi туралы накты акпарат болган жок. Сонымен катар, осы зерттеулердщ бiрнешеyiнде гана омырау сулнщ yлгiлерi бiрнеше кун катарынан вируска тексерiлдi. Groß R et al. зерттеуге катыскан аналардыц бiрiнiц емшек сyтiнiц yлгiлерi терiс сынактан еткенге дейiн терт кун катарынан оц нэтиже бергеш хабарланды [12]. Chambers et al. омырау сулнщ 64 улгюшщ бiреyi вируска оц нэтиже бергеш туралы хабарланды, бiрак сол yлгi 2 кун бурын,

сондай-ак 12 жэне 41 кYннен кешн терiс нэтиже бердi [13]. Tam et al. сондай-ак, 1-шi жэне 10-шы кYндерi эйелдiц омырау CYтiнiц Yлгiлерiнде вирустыц табылганы туралы хабарланды, олардыц арасында бес терю Yлгi бар [14].

Ана сугшдеН вирустыц антиденелердi аныцтау

Ана CYтi нэрестенiц иммундык жYЙесi элi дамып келе жаткан кезде емiрдщ алгашкы бiрнеше айында антиденелер шыгару аркылы нэрестеш коргайтыны белгiлi. COVID-19 жагдайында дэл солай ма, жок па, элi кYнге дейiн белгiсiз [15]. Омырау CYтiнде жаца туган нэрестенщ COVID-19-Fа карсы иммунитетш камтамасыз ететш IgG жэне IgА антиденелерiнiц ^ жэне Л иммуноглобулиндерi) болуы туралы зерттеулер аз болды [16]. Баска алдын ала басып шыFаруда секреторлык IgА COУID-19 бар аналардыц емшек CYтiнiц 15 Yлгiсiнiц 12-сшде болFаны аныкталды [17]. Бул деректер жiгерлендiретiн болса да, осы СОУГО-19 антиденелерiнiц корFаныс эсерiн баFалайтын егжей-тегжейлi зерттеулер кажет.

СОУГО-19 бар аналарга арналган омырау сYтiн емiзу бойынша усыныстар

COУID-19 пандемиясыныц алFашкы айларында ПТР оц босанушы эйелдер Yшiн ана CYтiмен емiзу туралы консенсус болмаFан. 2020 жылдыц акпанында кытайлык сарапшылар COУID-19 кYдiктi немесе расталFан диагнозы бар аналарды емiзбеуге кецес берд^ Олар омыраумен емiзудi ананыц каны мен оныц омырау CYтiнiц Yлгiлерi ПТР терiс нэтиже берген жаFдайда Fана бастауFа кецес бердi [18].

Казiргi кездегi дэлелдерге CYЙене отырып, ДД¥ расталFан немесе болжа^ан COVID -19 бар аналарFа омырау CYтiмен емiзудi жалFастыруды усынды, ейткенi ана CYтi аналарFа да, жаца туган нэрестелерге де пайдасы ете зор [19]. Босанушы эйел инфекцияныц жаца туFан нэрестеге таралуын болдырмау Yшiн барлык кажеттi алдын алу шараларын орындауга дайын болуы керек, ейткенi инфекция элi де анадан балаFа ауа тамшылары аркылы берiлуi мYмкiн. Босанушы эйел клиникалык жаFдайына байланысты жаца туFан нэрестесшен белек болуFа мэжбYP болFан жаFдайларда, нэрестесiн сауылFан ана CYтiмен коректендiруi кажет [20].

К^орытынды

Осы уакытка дейiн жарияланFан шектеулi деректердi зерттей отырып, SARS-CoV-2 вирусыныц ана CYтi аркылы берiлуi туралы зерттеулер ете аз деп корытынды жасауFа болады. Сонымен катар, бiз ана CYтiмен емiзудiц ана Yшiн де, жаца туган нэресте Yшiн де пайдасын дэлелдейтiн деректердiц бар екенiн дэлелдейдi [21]. Шектеулi эдебиеттер жиынтыFына CYЙене отырып, егер ана мен оныц жаца туFан нэрестесiнiц денсаулыFы мYмкiндiк берсе, COУID-19 бар аналарFа омыраумен емiзудi жалFастыру усынылуы керек деген корытынды жасауFа болады; медицина мамандары элi де пациенттермен вертикальды берщу каупiн

мукият талкылап, оларга негiзделген шешiм кабылдауга KGMeKTecyi керек [22]. Медицина мамандары сонымен катар аналарга аурудыц барысы туралы, сондай-ак жаца туган нэрестелерге covid-19 байланысыныц берiлуiн болдырмау Yшiн кажеттi сактык шаралары туралы хабарлауы керек [23]. Денсаулыкка байланысты ткелей емiзу мYмкiн болмаган кезде, жаца емiзудi карастыруга болады [24].

К^рп уакытта кол жетiмдi шектеулi дэлелдерге жэне ана CYтiмен емiзудiц артыкшылыктарын мойындауга CYЙене отырып, егер ана мен оныц жаца туган нэрестесшщ денсаулыгы мYмкiндiк берсе, медицина мамандары ана мен оныц отбасына ткелей берщу каупiн мукият талкылаганнан кейiн, омыраумен емiзудi немесе сауылган ана CYтiмен тамактандыру керек деген корытынды жасауга болады. COVID-19 бар аналар омыраумен емiзу кезiнде нэрестелерге ауа тамшыларыныц берiлуiн болдырмау Y™iH алдын алу шараларын кабылдауы керек [25]. Олар:

1)Омыраумен емiзу немесе омырауды сауу алдында колын сабынмен жуу кажет

2)Егер сабын мен су болмаса, курамында кемiнде 60% алкоголь бар антисептикты колдану кажет.

3) Омыраумен емiзу немесе немесе омырауды сауу кезшде ауыз бен мурынды жабатын маска кию

4)0ндiрушiнiц усыныстарына сэйкес омырау сауатын курылгыны колданар алдында мукият тазалау жэне дезинфекциялау.

5) Жаца туган нэрестеге ана CYтiн деш сау кYтушi беруi керек

ОБЗОР ЛИТЕРАТУРЫ ПО БЕЗОПАСНОСТИ НОВОРОЖДЕННЫХ ДЕТЕЙ, РОЖДЕННЫХ ОТ КОРОНАВИРУСНО-ИНФИЦИРОВАННЫХ МАТЕРЕЙ *Мусабекова А.Т., Джумабеков А.Т., Жубанышева К.Б.

Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г.Алматы, Казахстан

Резюме

Грудное вскармливание полезно как для новорожденного, так и для матери. Во время пандемии коронавируса существовали опасения, что SARS-CoV-2 может передаться новорожденному через грудное молоко от матери с положительным результатом теста на COVID-19. Целью данного обзора является изучение имеющихся в литературе данных о риске передачи вируса от матерей, инфицированных Covid-19, новорожденным во время грудного вскармливания. Во многих исследованиях образцы грудного молока от матерей с Covid-19 дали отрицательный результат на вирус. В исследованиях когда вирус обнаруживался в грудном молоке и у новорожденных диагностировался Covid-19, остается неясным, передавалось ли заболевание через грудное молоко, либо при прямом контакте (во время беременности), либо воздушно-капельным путем после родов. Другая гипотеза состоит в том, что вирусные антитела могут пассивно передаваться новорожденному через грудное молоко позитивных матерей и придавать ребенку иммунитет, но данные минимальны.

Ключевые слова: Covid-19 и беременность, Covid-19 и новорожденные, грудное вскармливание.

REVIEW OF LITERATURE ON THE SAFETY OF NEWBORN CHILDREN BORN FROM

CORONAVIRUS-INFECTED MOTHERS *Mussabekova A.T., Dzhumabekov A.T., Zhubanysheva K.B.,

Kazakhstan Medical University "KSPH", Almaty, Kazakhstan

Resume

Breastfeeding is beneficial for both the newborn and the mother. During the coronavirus pandemic, there were concerns that SARS-CoV-2 could be transmitted to a newborn through breast milk from a mother who tested positive for COVID-19. The purpose of this review is to examine the literature on the risk of transmission of the virus from mothers infected with Covid-19 to their newborns during breastfeeding. In many studies, breast milk samples from mothers with Covid-19 tested negative for the virus. In studies where the virus was detected in breast milk and newborns were diagnosed with Covid-19, it remains unclear whether the disease was transmitted through breast milk, either through direct contact (during pregnancy) or through airborne transmission after birth. Another hypothesis is that viral antibodies may be passively transferred to the newborn

through the breast milk of positive mothers and confer immunity on the child, but evidence is minimal.

Keywords: Covid-19 and pregnancy, Covid-19 and newborns, breastfeeding.

Эдебиеттер т1з1м1:

1. Хэ Ф., Дэн Ю., Ли В. Коронавирусная болезнь 2019: что известно? J Med Virol. 2020; 92(7):719-25. https://doi.org/10.1002/jmv.25766.

2. Информационная панель ВОЗ и Всемирной организации здравоохранения по коронавирусной инфекции (COVID-19) (2020 г.), получена 25 октября 2020 г. с сайта https://covid19. who. int/

3. Чоудхури Р., Синха Б., Санкар М.Дж., Танеджа С., Бхандари Н., Роллинс Н. и др. Исходы грудного вскармливания и материнского здоровья: систематический обзор и мета -анализ. Acta Paediatr. 2015; 104(467):96-113. https://doi. org/10.1111/apa. 13102.

4. Бреслин Н., Батист С., Гьямфи-Баннерман С., Миллер Р., Мартинес Р., Бернштейн К. и др. Инфекция COVID-19 среди бессимптомных и симптоматических беременных женщин: две недели подтвержденных обращений в аффилированную пару больниц Нью-Йорка [опубликовано в Интернете перед печатью, 9 апреля 2020 г.]. Am J Obstet Gynecol MFM. 2020; 2(2):100118. https://doi.org/10.1016/j.ajogmf.2020.100118.

5. Всемирная организация здравоохранения. Кормление детей грудного и раннего возраста: типовая глава учебников для студентов-медиков и смежных медицинских работников. Всемирная организация здравоохранения; 2019.

6. Лю В., Ван Дж., Ли В., Чжоу З., Лю С., Жун З. Клиническая характеристика 19 новорожденных, рожденных матерями с COVID-19. Front Med., 2020; 14(2): 1938. https://doi.org/10.1007/s11684-020-0772-y.

7. Гросс Р., Концельманн К., Мюллер Я.А. и др. Обнаружение SARS-CoV-2 в грудном молоке человека. Ланцет. 2020; 395(10239): 1757-1758.https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)31181-8.

8. Wu Y, Liu C, Dong L, et al. Коронавирусная инфекция 2019 г. среди беременных китаянок: данные серии случаев о безопасности вагинальных родов и грудного

вскармливания [опубликовано в Интернете перед печатью, 5 мая 2020 г.]. БДЖОГ. 2020; 127(9):1109—1115. https://doi.org/10.1111/1471-0528.16276

9. Кирцман М., Диамбомба Ю., Поутанен С.М., Малиновский А.К., Влаходимитропулу Э., Парке В. Т. и др. Вероятная врожденная инфекция SARS-CoV-2 у новорожденного, рожденного женщиной с активной инфекцией SARS-CoV-2. СМАЖ. 2020; 192(24):Э647-50. https://doi.org/10.1503/cmaj.200821.

10. Чэнь Х., Го Дж., Ван С., Ло Ф., Юй Х., Чжан В. и др. Клиническая характеристика и потенциал внутриутробной вертикальной передачи инфекции COVID-19 у девяти беременных женщин: ретроспективный обзор медицинских записей [опубликованная поправка опубликована в журнале Lancet. 2020 Mar 28; 395(10229):1038]. Ланцет. 2020; Чжу Х., Ван Л., Фан С. и др. Клинический анализ 10 новорожденных, рожденных от матерей с пневмонией 2019-nCoV. Пер. 2020; 9(1):51-60. https://doi.org/10.21037/tp.2020.02.06

11. Ли И., Чжао Р., Чжэн С., Чэнь С., Ван Дж., Шэн С., Чжоу Дж., Цай Х., Фан К., Юй Ф., Фань Дж., Сюй К., Чэнь И., Шэн Дж. Отсутствие вертикальной передачи коронавируса тяжелого острого респираторного синдрома 2, Китай. Emerg Infect Dis 2020; 26(6): 13351336. https://doi.org/10.3201/eid2606.200287.

12. Чемберс К., Крогстад., Бертран К., Контрерас Д., Тобин Н.Х., Боде Л. и др. Оценка на SARS-CoV-2 в грудном молоке у 18 инфицированных женщин. ДЖАМА. 2020; 324(13):1347-8. https://doi.org/10.1001/jama.2020.15580.

13. Там.К., Ли К.М., Кернич М.Л. и др. Выявляемый коронавирус тяжелого острого респираторного синдрома 2 (SARS-CoV-2) в грудном молоке пациента с коронавирусной инфекцией с легкими симптомами, 2019 г. (COVID-19) [опубликовано онлайн перед печатью, 30 мая 2020 г.]. Clin Infect Dis., 2020; CIAA673. https://doi. org/10.1093/cid/ciaa673

14. Донг Л., Тянь Дж., Хэ С., Чжу С., Ван Дж., Лю С. и др. Возможная вертикальная передача SARS-CoV-2 от инфицированной матери новорожденному. ДЖАМА. 2020; 323(18):1846-8. https://doi.org/10.1001/jama.2020.4621.

15. Марин Габриэль М.А., Малалана Мартинес А.М., Марин Мартинес М.Э., Анель.Дж. Отрицательная передача SARS-CoV-2 молозиву от SARS-CoV-2-положительных матерей. Грудное вскармливание, 2020; 15(8):492-4. https://doi. org/10.1089/bfm.2020.0183.

16. Сальватори Г., Де Роуз Д.У., Конкато К. и др. Работа с COVID-19-положительными диадами между матерью и младенцем: итальянский опыт. Грудное вскармливание, 2020; 15(5):347-8. https://doi. org/10.1089/bfm. 2020.0095.

17. КТО. Грудное вскармливание и COVID-19. Научный обзор. 23 июня 2020. https://www.who.int/publications/i/item/10665332639.

18. Сентено-Табланте Э., Медина-Ривера М., Финкельштейн Дж.Л. и др. Передача SARS-CoV-2 через грудное молоко и грудное вскармливание: живой систематический обзор [опубликован в Интернете перед печатью, 28 августа 2020 г.]. Ann N Y Acad Sci., 2020; https://doi.org/10.1111/nyas.14477. https://doi.org/10.1111/nyas. 14477

19. Эльшафи Ф., Магди Р., Хинди Н., Эльшебини М., Фарраг Н., Махди С. и др. Систематический обзорный обзор COVID-19 во время беременности и родов. Int J Gynaecol Obstet. 2020; 150(1):47-52. https://doi.org/10.1002/ijgo. 13182.

20. Мартинс-Фильо.Р., Сантос В. С., Сантос Х.. мл. Кормить грудью или не кормить грудью? Отсутствие доказательств наличия SARS-CoV-2 в грудном молоке беременных женщин с COVID-19. Преподобный Панам Салуд Публика. 2020; 44:Э59. Опубликовано 27 апреля 2020 г. https://doi.org/10.26633/RPSP.2020.59

21. Дун И.,Чи Х.,Хай Х.,Сунь Л., Чжан М.,Се В.Ф.Антитела в грудном молоке матери с COVID-19. Эмерг-микробы заражают. 2020; 9(1): 1467 9. https://doi. org/10.1080/22221751.2020.1780952.

22. Фернандес-Карраско Ф.Дж., Васкес-Лара Х.М., Гонсалес-Мей У., и др. Инфекция коронавируса Covid-19 и грудное вскармливание: исследовательский обзор. Преподобный Esp Salud Publica. 2020; 94:Э202005055. Опубликовано 27 мая 2020 года.

23. Фокс А., Марино Дж., Аманат Ф. и др. Доказательства значительного секреторного IgA-доминирующего иммунного ответа SARS-CoV-2 в грудном молоке после выздоровления от COVID-19. Препринт medRxiv. https://doi.org/10.1101/2020.05.04.20089995

24. Ван Л., Ши И., Сяо Т. и др. Консенсус китайских экспертов по перинатальному и неонатальному ведению для профилактики и борьбы с новой коронавирусной инфекцией 2019 г. (первое издание). Энн Трансл Мед. 2020; 8(3):47. https://doi.org/10.21037/atm.2020.02.20

25. Всемирная организация здравоохранения. Клиническое ведение COVID-19: временное руководство (27 мая 2020 г.). Женева, Швейцария: Всемирная организация здравоохранения; 2020. . https://www.who.int/publications/i/item/clinical-management-of-covid-

Конфликт интересов. Автор заявляет об отсутствии потенциального конфликта интересов, требующего раскрытия в данной статье.

Вклад авторов. Автор внес вклад в разработку концепции, выполнение и обработку результатов, и написание статьи. Заявляем, что данный материал ранее не публиковался и не находится на рассмотрении в других издательствах. Финансирование. Отсутствует.

Сведения об авторах

Корреспондирующий автор. Мусабекова Аида Талгатовна — магистрант 2 года обучения по специальности ««Медицина», ТОО Казахстанский медицинский университет «ВШОЗ», г.Алматы, Казахстан, E-mail: mirasdimaw@mail. ru, ORCID: https://orcid.org/0009-0000-7261-0455

Джумабеков Ауесхан Тулегенович — проректор по клинической деятельности КМУ «ВШОЗ», Казахстанский медицинский университет, Email: jumabekov@mail.kz, ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3502-4411

Жубанышева Карлыгаш Биржановна - Кандидат медицинских наук, доцент кафедры КРМУEmail: karlygash77@bk.ru

Статья поступила: 21.12.2023 Статья принята: 26.01.2024

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.