Научная статья на тему 'КОРХОНА ВА ТАШКИЛОТЛАРДА ЁНҒИН ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ТИЗИМЛИ УСУЛИНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ'

КОРХОНА ВА ТАШКИЛОТЛАРДА ЁНҒИН ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ТИЗИМЛИ УСУЛИНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ёнғин хавфсизлиги / ўт ўчириш / раҳбар ходим / заҳира сув / сув тозалиги / ишчи ходим / талабалар / ўқитиш / ёнғин олдини олиш / ёнғин олдини олиш тизими / қонунлар. / fire safety / fire extinguishing / manager / backup water / water purity / employee / students / training / fire prevention / fire protection system / laws.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Бахриддинов Н.С., Мамадалиев А.Т., Рахимов Ж.

Мақолада корхоналарда юзага келаётган ёнғин хавфсизлигини таъминлашдаги муаммолар ва уларнинг ечими баён этилган бўлиб, бу муаммоларни ҳал этишда корхона раҳбарининг мажбуриятлари, ёнғинни ўчириш учун зарур бўлган сувни тозалигини таъминлаш, ишчиходимларнинг ёнғин хавфсизлиги бўйича ўқитиш тизимлари ва ундаги асосий бажарувчи шахслар аниқ кўрсатиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DEVELOPING A SYSTEMATIC METHOD OF ENSURING FIRE SAFETY IN ENTERPRISES AND ORGANIZATIONS

The article indicates the problems of ensuring fire safety in enterprises and ways to solve them, as well as the responsibilities of the enterprise manager in solving these problems, ensuring the purity of water necessary for extinguishing fires, fire safety training systems for workers and key actors.

Текст научной работы на тему «КОРХОНА ВА ТАШКИЛОТЛАРДА ЁНҒИН ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ТИЗИМЛИ УСУЛИНИ ИШЛАБ ЧИҚИШ»

Бахриддинов Н. С.

доцентлар Мамадалиев А. Т.

Рахимов Ж. талаба

Наманган му^андислик-курилиш институти

КОРХОНА ВА ТАШКИЛОТЛАРДА ЁНГИН ХАВФСИЗЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШНИНГ ТИЗИМЛИ УСУЛИНИ ИШЛАБ ЧЩИШ

Аннотация. Мацолада корхоналарда юзага келаётган ёнгин хавфсизлигини таъминлашдаги муаммолар ва уларнинг ечими баён этилган булиб, бу муаммоларни уал этишда корхона раубарининг мажбуриятлари, ёнгинни учириш учун зарур булган сувни тозалигини таъминлаш, ишчи-ходимларнинг ёнгин хавфсизлиги буйича уцитиш тизимлари ва ундаги асосий бажарувчи шахслар аниц курсатиб берилган.

Калит сузлар: ёнгин хавфсизлиги, ут учириш, раубар ходим, зауира сув, сув тозалиги, ишчи ходим, талабалар, уцитиш, ёнгин олдини олиш, ёнгин олдини олиш тизими, цонунлар.

Bakhriddinov N.S. associate professor Mamadaliev A. T.

Rakhimov J. student

Namangan Institute of Engineering and Construction

DEVELOPING A SYSTEMATIC METHOD OF ENSURING FIRE SAFETY IN ENTERPRISES AND ORGANIZATIONS

Annotation. The article indicates the problems of ensuring fire safety in enterprises and ways to solve them, as well as the responsibilities of the enterprise manager in solving these problems, ensuring the purity of water necessary for extinguishing fires, fire safety training systems for workers and key actors.

Key words: fire safety, fire extinguishing, manager, backup water, water purity, employee, students, training, fire prevention, fire protection system, laws.

Хрзирги кунда барча мамлакатнинг ишлаб чикариш корхоналари, ташкилотлар, колаверса, ахрли яшаш жойларида ёнгин хавфсизлигини таъминлаш мухим масалалардан бири булиб хдсобланади. Бунинг асосий сабабларидан бири барча худудларда ёнгинлар профилактикаси сохасида тизимли чора-тадбирлар амалга оширилаётганлигига карамасдан,

ахолининг маиший хаётида Ba тaдбиркорлик сyбектлaри фaолиятидa ёнFинлaр билан боFлик; нохуш ходисалар руй бермокдa.

Нохуш ходисаларнинг юзага келиши давлат ёнFин назорати буйича кконунчиликда белгиланган механизмларни кайта кури6 чикиш хамда ахоли Ba тадбиркорлик сyбектлaрининг ёнFин хавфсизлиги маданиятини оширишга каратилган катъий чора-тадбирларни амалга ошириш зарурлигини курсатмокда.

"Ё^ин хавфсизлиги тyFрисидa"ги Узбекистон Республикаси-нинг ^онуни, Узбекистон Республикаси Президентининг "Узбекистон Республикасида фавкулодда вазиятларнинг олдини олиш Ba бартараф этиш хамда ёнFин хавфсизлигини таъминлашнинг сифат жихатидан янги тизимини жорий этиш тyFрисидa" 2019-йил 10-апрелдаги ПФ-570б-сон хамда "Узбекистон Республикаси Президентининг айрим хужжатларига узгартириш Ba кушимчалар киритиш тyFрисидa" 2023-йил 2-августдаги ПФ-125-сон фармонлари ижросини таъминлаш, шунингдек, ёнFин хавфсизлиги сохасида давлат назоратини амалга ошириш тизимини сифат жихатидан янада такомиллаштириш максадида Вазирлар Махкамаси карор килади:

Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Давлат ёнFин назорати тyFрисидaги низомни тасдиклаш хакида" 2013-йил 4-октабрдаги 272-сон карорига илового мувофик куйидагиларни назарда тутувчи узгартириш во кушимчалар киритилсин:

Фавкулодда вазиятлар вазирлигининг давлат ёнFин назорати органларига ташкилий-хукукий шаклидан катъи назар, юридик во жисмоний шахсларга тегишли булган обектларда батафсил, назорат во тезкор текширувлар утказиш;

Давлат ёнFин назорати органларининг асосий вaзифaдaригa хамда жисмоний во юридик шахсларнинг мyрожaaтлaригa асосан бино во иншоотларнинг ёнFин хавфсизлиги тaдaблaригa мувофиклигини бахолаш (ёнFин аудити) хизматини курсатиш во бу йyнaдишдa мустаккил бахоловчи ёнFин аудиторлик ташкилотлари фаолиятини мувофиклаштириш;

ЁнFин хавфсизлиги ёнFин натижасида келиб чиккадиган вaйронaгaрчиликдaрнинг олдини олиш во химоя килиш учун мухим во зарурдир. ЁнFин хавфсизлиги ёнFин натижасида шикастланиш во биноларга зарар этказиш хавфини кaмaйтирaди. Иш жойида ё^ин хавфсизлиги буйича ишларни ташкил этиш, хавфсизликни таъминлаш йyнaдидaги ишлар режсини ишлаб чикиш во куллаш нафакат конун-ккоидаларга риоя килиш, балки фавкулодда ёнFин пайтида бинода булиши мумкин булган хар кандай нохушликнинг олдини олиш учун хам жуда мухимдир.

ЁнFин хавфсизлигини таъминлаш баробарида ёетин содир булганда уни учириш, хавфли объектда колган кишилар ва мол-мулкни эвакуация килиш ишлари хам асосий масалалардан саналади. Айнан бу йуналишда олиб бориладиган ишларнинг туб мохияти барча ташкилотларда ёнFин хавфсизлиги буйича йул куйилган качиликнинг мавжудлигидир.

Ёнгин булиши натижасида куриладиган моддий ва маънавий зарарлар умумий холда куйидагича курсатилиши мумкин:

-бино ва иншоотлар, машина ва механизмлар, иш урнидаги жихоз ва материалларнинг ишдан чикиши;

-инсоннинг жарохатланиши, хаттоки нобуд булиши. Куриладиган зарарларни камайтиришнинг бошлангич омили Далат конунлари асосида ишларни ташкил этиш булиб хисобланади. Масалан, Узбекистон Республикаи Вазирлар Махкамасининг 2020-йил 20-октабрдаги 649-сон карорига ИЛОВАнинг 3-боби -"Ташкилий-техник тадбирлар"да "Ёнгин хавфсизлиги тугрисида"ги Узбекистон Республикаси Конуни, ёнгин хавфсизлиги сохасидаги норматив-хукукий хужжатлар ва норматив хужжатлар хамда ушбу Коидаларнинг талабларига хар бир обектда риоя этилишини ва бажарилиши назорат килинишини таъминлаш ташкилот рахбарининг мажбуриятига кириши курсатиб куйилган.

Ёнгин хавфсизлиги талаблари асосида корхона ховлисида захира сув булишини таъминлаш ёнгин даврида оловни учиришда кулайлик тугдиради. Бу холдаги сув захиралари учун шароитдан келиб чиккан холда сув ховузларини куришда ховузларни икки ёки уч булмали килиш кулайлик тугдиради.

Текширишлар шуни курсатдики, биринчи булмада сувни ифлословчи механик жисмлар - усимлик барг ва шохлари, турли хил катталикдаги полиэтилен жисмлар булиши ундан ёнгинни учиришга мулжалланган автомобиллар идишини тулдиришда, колаверса, учириш жараёнида халакит бериши мумкин. Айнан иккинчи ва учинчи булмалардаги сув тиниклиги ва таркибидаги ортикча жисмлар булмаслиги улардан фойдаланиш кулайлигини яратади.

Ёнгин хавфсизлигини таъминлашнинг тизимли усули дегандан куйидагилар тушунилади:

-ёнгин хавфсизлигини таъминланганлик даражасини аниклаш; -ёнгин хавфсизлигини таъминлашдаги камчиликларни бартараф

этиш;

-ёнгин хавфсизлиги буйича ишчи-ходимларни укитиш жараёнини ташкил этиш.

Узбекистон Республикасининг "Ёнгин хавфсизлиги тугрисида" конунининг 14-моддаси "Ёнгин хавфсизлиги чора-тадбирларини ишлаб чикиш ва амалга ошириш" булиб, бунда - "... ёнгин хавфсизлиги чора-тадбирлари ёнгин хавфсизлигини таъминлашга, шу жумладан ёнгин хавфсизлиги талабларини бажаришга доир харакатлардир.

Ёнгин хавфсизлиги чора-тадбирлари ёнгин хавфсизлиги тугрисидаги конун хужжатларига, ёнгин хавфсизлиги сохасидаги норматив хужжатларга мувофик, шунингдек ёнгинларга карши курашиш тажрибаси, моддалар, материаллар, технологик жараёнлар, буюмлар, конструкциялар, асбоб-ускуналар, бинолар ва иншоотларнинг ёнгин хавфлилигига бахо бериш

асосида ишлаб чикилади..." - деб курсатилган. Ушбу конун моддаси асосида олий таълим муассасаларининг Мехнат мухофазаси ва техника хавфсизлиги йуналиши юкори курс талабаларидан корхоналарда ишчи-ходимларни ёнгин хавфсизлиги буйича укитиш ишларини амалга оширишда фойдаланиш мумкин.

Бунинг ахамиятли томони шундаки, биринчидан талабаларнинг ёнгин хавфсизлиги буйича тайёргарлик куриши билан уларнинг малакаси, укитишни амалга ошириши билан куникмаси ортади, иккинчидан ишчи ходимларнинг ёнгин хавфсизлигини таъминлаш буйича билим ва малакаси ортади.

Укитишнинг бундай усулда ташкил этишда дастлаб машгулот режаси тузилади. Бунда мутахассис педагогнинг жиддий тайёргарлик куриши талаб этилади. Чунки, биринчидан укув машгулотларини ташкил этиш тизимига эътибор берилиши, иккинчидан тушунтириш усулини танлаш талаб этилади. Бунинг асосий сабаби корхона ишчи ва ходимлари учун укув машгулотларини оммавий усулда утказиш самарали булади. Тушунчалар беришда содда, киска гап ва сузлардан фойдаланиш лозим.

Хулоса урнида айтиш мумкинки, хозирга кадар талабалардан фойдаланиш асоси курсатилмаган холда бунга доир аник курсатмалар маколада уз аксини топди. Энг мухими юкорида келтирилган тушунчалар асосида корхоналарда иш юритилса, ёнгин олди олиниши, ёнгин даврида жарохатланиш ва бахтсиз ходисалар келиб чикишига чек куйилади.

Фойдаланилган адабиётлар:

1. Узбекистон Республикасининг Ёнгин хавфсизлиги тугрисида конуни. -Т:, 2009 йил 28 август.

2. Н.С.Бахриддинов. Х,аёт фаолияти хавфсизлиги. Укув кулланма. -Тошкент.

2023 -371 б.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.