19Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life
Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati
KONSTITUTSIYAGA ILK QADAM
Manzura O'ral qizi Shukurova, Rashod Adilovich Nosirov
MMT-7 guruh talabasi, Ilmiy rahbar, t.f.d., TDTrU
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi yaratilishidan oldin Konstitutsiya nima? degan savolga javob berish maqsadga muvofiqdir Konstitutsiya (lotincha Constitutions tuzilish tuzuk) - davlatning asosiy qonuni, u davlat tuzilishini hokimiyat va boshqaruv organlari tizimini ularning vakolat, hamda shakllantirilish. Tartibi, saylov tizimi fuqarolarning huquq va erkinliklari jamiyat va shaxsning o'zaro munosabatlari shuningdek, sud tizimini hamda davlat va jamiyatning o'zara munosabatlarini belgilab beradi.
Konstitutsiya atamasi Qadimgi Rimdayoq ma'lum (imperator Konstitutsiyasi deb atalgan qonun). Amir Temur Tuzuklari, Sharq va Osiyo mamlakatlari svilizatsiyasiga xos alohida shakldagi konstitutsiyaviy hujjat xususiyatiga ega bolgan. U shariat qonunlari bilan bir qatorda Markaziy Osiyo xalqlari taqdiriga o'tkazgan asosiy qonunimiz yaratilishining murakkab va muhim ayni chog'ida sharafli solnomasiga nazar solar ekanmiz, hech shubhasiz, O'zbekiston Konstitutsiyasi xalqimizning mustaqilik sari uzoq yoldagi izlanishlari natijasi ekaniga ishonch hosil qilamiz.
Avvalam bor, konstitutsiyaviy binoni qurishda uch ming yillik milliy davlatchilik tajribasiga tayanilgan. Bugungi O'zbekiston qadimgi Xorazm Sog'diyona, Qoraxonniylar, Xorazmshohlar, Amir Temur va Temuriylar, o'zbek xonliklari ma'rifatparvar ajdodlarimiz, xalqimizning tarixiy an'analari va uning mustaqil davlat haqidagi ko'p asrli orzusini mujasam etgan. Qolaversa, manfaatlarimiz va intilishlarimizdan kelib chiqqan holda, Asosiy qonunimiz Sharg va G'arb, Janub va Shimolning 97 ta mamlakati to'plagan ilgor konstitutsiyaviy tajribani hisobga olib yaratilgan.
Shu o'rinda suveren O'zbekistonning birinchi Konstitutsiyasini tayorlash muhokama etish, qabul qilish va uning amal qilishi yolidagi 10 ta huquqiy qadamni bu boradagi eng muhim tarixiy voqealar sifatida sanab o'tish lozim. Zotan, Konstitutsiyani yaratish tarixi- bu mustaqillik uchun. kurashning uzviy tarkibiy qimidir.
Konstitutsiyani yaratish yolidagi birinchi huquqiy qadam -o'zbek tiliga davlat tili maqomi berilishidir. Bu haqda gap
borganda, awalambor, 1989 yilning 21 oktyabr kuni qizg'in bahs
December 1
Tashkent State Transport University Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022
The Constitution of the Republic of Uzbekistan O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -
is the Glorification of Human Dignity, the inson qadrini ulug'lash, erkin va
va tortishuvlardan so'ng siyosiy-ma'naviy hayotimizdagi unutilmas hodisa amalga oshirilgani - milliy qadriyatlarimizning asosiy ustunlaridan biri bo'lgan ona tilimizga davlat tili maqomi berilgani istiqlol tarixining eng yorqin sahifalaridan birini tashkil etishini alohida ta'kidlash ham farz, ham qarzdir.
Konstitutsiyani yaratish yo'lidagi ikkinchi huquqiy qadam Prezidentlik instituti ta'sis etilishi va yangi davlat ramzlarni tayyorlash bo'yicha komissiya tuzilishi bilan boyligi O'zbekiston Respublikasida prezidentlik lavozimi milliy an'analarimiz, qadriyatlarimiz bilan rivojlangan demokratik davlatlar tajribasini uyg'unlashtirish natijasida vujudga keldi. O'zbekistonda ta'sis etilgan Prezident lavozimining huquqiy asoslarini tahlil qilib baralla aytishimiz mumkinki, mamlakatimizda Prezidentning saylanishi, vakolatlari demokratik standartlarga mos to'la keladi.Dunyoda prezident lavozimi mavjud bo'lgan davlatlarni shartli ravishda 3 ga ajratilib, prezidentlik va parlamentar, aralash respublikalar degan tasniflash mavjud.
Konstitutsiyani yaratish yo'lidagi uchinchi qadam "Mustaqillik deklaratsiyasining e'lon qilinishidir.
Konstitutsiyani yaratish yo'lidagi to'rtinchi qadam Konstitutsiyaviy "Komissiyaning tashkil etilishiga borib taqaladi"Oliy Kengash qarori bilan 1990 yil 21 iyun kuni O'zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimov raisligida davlat arboblari, deputatlar, mutaxassislardan iborat 64 nafar a'zoni o'zida jamlagan Konstitutsiyaviy komissiya tuzildi va Konstitutsiya loyihasi ana shu komissiya tomonidan 2 yildan ortiq vaqt mobaynida tayyorlandi.
"Konstitutsiyani yaratish yolidagi beshinchi huquqiy qadam Davlat mustaqilligining e'lon qilinishidir"
"Oltinchi huquqiy qadam - Birinchi Prezidentimizning 1991-yilgi Hindistonga tashrifidir"
"Yettinchi huquqiy qadam - 1991 yil 29-dekabrda Prezident saylovi va Davlat mustaqilligi to'g'risidagi referendumning o'tkazilishiga taalluqli"
"Sakkizinchi huquqiy qadam - birinchi Konstitutsiya loyihasining ilk bor matbuotda umumxalq muhokamasi uchun e'lon qilinishidir"
"To'qqizinchi huquqiy qadam - Konstitutsiya loyihasining ikkinchi marta matbuotda umumxalq muhokamasi uchun e'lon qilinishidir"
"O'ninchi huquqiy qadam - Konstitutsiya loyihasining qabul qilinishidir" Hulosa qilib aytganda Konstitutsiya Birinchi Prezidentimiz Islom Karimovning davlatni davlat, millatni millat sifatida dunyoga tanitadigan Qomusnoma bolganligi u xalqimizning irodasini, ruhiyatini, ijtimoiy ongi va madaniyatini aks ettirishi, uning xalqimiz
December 1
Tashkent State Transport University The Constitution of the Republic of Uzbekistan is the Glorification of Human Dignity, the Guarantee of Our Free and Prosperous Life
Volume 3 | TSTU Conference 2 | 2022 O'zbekiston Respublikasi konstitutsiyasi -inson qadrini ulug'lash, erkin va _farovon hayotimiz kafolati
tafakkuri va ijodining mahsuli ekani haqidagi hikmatli xulosalari to'g'ri va asoslangan ekanini yaqol tasdiqlaydi.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. Toshkent-2019.
2. Носиров, Р. А., & Темирова, С. В. (2021). Педагогическое наследие мыслителей Средней Азии. Достижения науки и образования, (2 (74)), 4-5.
3. Носиров, Р. А., & Темирова, С. В. (2021). ИСТОРИЯ РАЗВИТИЯ ТРАНСПОРТНОГО СООБЩЕНИЯ НА ТЕРРИТОРИИ СРЕДНЕЙ АЗИИ. Научный журнал, (1 (56)), 17-19.
4. Назарова, Н. Ж. (2022). YOSHLARDA RAQOBATBARDOSHLIK SIFATLARINI SHAKLLANTIRISH PARADIGMALARI: SHARQ VA G 'ARB KONTEKSTIDA. Журнал Социальных Исследований, 5(2).
5. Носиров, Р. А., Рахимова, М. И., & Темирова, С. В. (2022). Жамиятда ижтимоий онгнинг узгариши-ижтимоий муносабатлар тахлили. инновации в педагогике и психологии, 5(3).
6. Juraevna, N. N. (2021, October). THE ROLE OF COMMUNICATIVE COMPETENCE IN YOUTH SOCIAL ACTIVISM. In Archive of Conferences (pp. 50-51).
7. Носиров, Р. А. (2022). УЗБЕК ХАЛКДНИНГ ЭТНИК ШАКЛЛАНИШИ. Uzbek Scholar Journal, 9, 198-202.
8. ДАДАШЕВА, А. (2021). Взаимодействие органов представительной власти на местах и самоуправления граждан в осуществлении действенного общественного контроля. Fuqarolik jamiyati. Гражданское общество, 22(2), 7074.
9. Темирова, С. В., & Шарифбаев, Х. У. (2022). ЁШЛAP ТАРБИЯСИ ВA УМУМИНгаНИЙ K^P^rnAP ТУШУНЧACИНИНГ MA3M^-МOX,ИЯТИ. Academic research in educational sciences, 3(10), 350-359.
December 1
