CC BY
13
TpyAbi BfTY, 2022, cepns 4, № 2, c. 99-104
99
YflK 655.4/.5:005.8
fl. n. 3w^eBÍH
BegapycKi g3ap®ayHbi T3XHagarÍHHbi yHiBepciT3T
KHirA AK nPAEKT y CyHACHAH BblflABE^AH nPAKTb^bl
ApTbiKyg npMCBeHaHM Bbi3Han3HHO месца KHiri y вbIgaвeцкiм npaeKqe, axapaKTapbi3aBaHbi yMOBbi, npM aKix KHira пaзiцbIaнyeццa aK npaeKT. ПpbIвogзaццa BapbiaHTbi TgyMan3HHa T3pMÍHa «bm-gaBe^i npaeKT». BbigynaHbi npbiKMeTbi 6i3Hec-Mag3gi вbIgaвeцкaгa npaeKTa: HaayHac^ KaHKp3THan m3tm, yrnKagbHac^ npaeKTyeMara BbigaHHa, a6Me®aBaHac^ y nace i gaKgagHae Bbi3Han3HHe p3cyp-cay, aKia BbigaBeuraa raTOBa Bbigynb^b Ha BbmycK Tbipa®y. Ag3HanaHbi agMeraac^ p3gaKUbiHHa-Bbi-gaвeцкaн пpaцbI Hag KHiraíí, aKaa вbIпycкaeццa y Me®ax npaeKTa: t3kct пimyцb ^e^^g^TM y royHan ragiHe; BbigaBeuraa cag3eHHinae ayTapaM y arpbiMaHHi naTp36Han iH^apMa^ii i pacnpa^yBae anrbiMagbHbi apbiriHag-MaKeT; BMnycK KHiri cyпpaвag®aeццa Mepa^bieMcraaMi, aKia npaMa a6o ycKocHa c^biao^ ae npacoyBaHHM; npa^ Hag KHiran acвaтgaeццa mbipoKan rpaMagcKac^ npa3 CMI, iH^apMa^io Ha a^i^iHHbiM ca^e BbigaBeuraa цi y caubiagbHbix ceTKax.
npMBeg3eHM npMKgagw KHi®Hbix npaeKTay, npanaHaBaHMx 6egapycKiMi BbigaBeuraaMi y anomHia ragbi. 3po6geHbi BbiBag a6 tmm, mTO He Ko®Haa KHira з'aygaeццa npaeKTaM, age Ko®Hae BbigaBeuraa naBiHHa iмкнyццa, Ka6 y aro p3nepTyapbi 6bigi npaeKTM. npaeKTHaa T3XHagoria ga3Bagae anrbiMagbHa BbiKapbicroyBa^ p3cypcbi, aTpbiMgiBa^ p33ygbTaT y a3HanaHbi T3pMiH, anrbiMi3ye g3enHac^ Bbiga-вeцтвa i yзмaцнae aro iMig®.
K^ronaBHH ctobbi: вbIgaвeцкi npaeKT, npaeKTHaa g3enHac^, grraparypHbi npaeKT, p3ga^biHHa-BbigaBe^i пpaцзc, вbIgaвeцкi p3nepTyap, Tbipa®, gagpyKoyKa.
fl^H iiMiaitaiiiiH: 3bigeBiH n. KHira aK npaeKT y cynacHan BbigaBe^an ^arra^bi // Tpygbi BrTY. Cep. 4, npHHT- h MeguarexHogoruH. 2022. № 2 (261). C. 99-104.
D. P. Zylevich
Belarusian State Technological University
BOOK AS PROJECT IN MODERN PUBLISHING PRACTICE
The article deals with the determining of a book place in a publishing project, and describes the conditions under which a book is positioned as a project. It contains the options of the definition of the term "publishing project". Here the features of the publishing project's business model are highlighted: the presence of a specific goal, the uniqueness of the projected publication, time constraints, and specific amount of the resources that publishing house is ready to allocate for the print run. The article also indicates distinctive features of the editorial and publishing work on the book, which is being published within the framework of the project: the text is written by specialists in a particular field; the publishing house assists the authors in obtaining the necessary information and elaborates the original layout; the issue of the book is accompanied by events that contribute to its promotion; work on the book receives wide media coverage, and is highlighted through the official website and social networks. The examples of the book projects suggested by Belarusian publishing houses in recent years are also given in the article.
The findings suggest that not every book is a project, but every publisher should strive to have book projects in its array. Summing up the results, it can be concluded that the project technology enables to use the resources optimally and get the result within the specified time, streamlines the activities of the publishing house and strengthens its image.
Keywords: publishing project, project activity, literary project, editorial and publishing process, publishing repertoire, print run, second printing.
For citation: Zylevich D. P. Book as a project in modern publishing practice. Proceedings of BSTU, issue 4, Print- andMediatechnologies, 2022, no. 2 (261), pp. 99-104 (In Belarusian).
yBOfl3ÍHbi. 3a aromma g3eca^rogg3i ^aK-
TMKa KHÍraBbigaHHa 3HanHa 3MaHigaca i ^a^raae мaнaццa xyTKÍMÍ тэмпaмi. Agbimgi y ricropbiio Tbia nacbi, Kagi BbigaBe^Ba 3acapog®Bagaca Ha aKacHan пagpнxтoУцн KHiri ga gpyKy, Kagi KHira aMagb He Mega KaHKyp3HTay, Kagi g3ap®aBa
HaHcaBaga KHiraBbigaHHe. CynacHbia ^e^rag^M BbigaBe^aM c^aBbi mBrnHbi c^araa3aBa^ ro-mrr Ha BbigaHHe, c^aeKTaBa^ ambiMagbHyo кaнцэпцbIO, 3pa6^b apbiriHag-MaKeT, yBaco6i^ aro Ha 3geKTpoHHMM a6o ^^poBUM Hocb6^e, Hagag3^b ^oga® aipbiMaHara BbigaHHa, ^aBec^
мерапрыемствы па прасоуванш кнiгi, своеча-сова атрымаць не толью затрачаныя на падрых-тоуку выдання грошы, але i прыбытак...
У выдавецкай справе патрэбны спецыялюты з рознымi кампетэнцыямi, разнапланавыя дзеянш якiх курыруе адзiн чалавек. У лексшон аутарау i выдауцоу трывала увайшло слова «праект». Часта можна пачуць спалучэнне «лггаратурны праект». Н. Н. Шлёмава пiша, што «яно выкарыстоуваецца для абазначэння як камерцыйных праектау - се-рыйных выданняу, разлiчаных на масавы поспех i прыбытак, так i для намшравання спецы^чнай формы творчасцi, якая характарызуецца антэтыч-най прыродай, абумоуленай уключэннем у творчы працэс некальюх чалавек.»1 [1, с. 214].
Нярэдка ужываецца i тэрмiналагiчнае спалучэнне «выдавецю праект», пра якi гаворка пойдзе нiжэй. Мэта дадзенага артыкула - ахарак-тарызаваць умовы, пры яюх кнiга выступае выда-вецкiм праектам. Аб'ектам даследавання стала iнфармацыя, прадстауленая на афiцыйных сайтах выдавецтвау, у штэрв'ю з кiраунiкамi выдавецкiх аргашзацый, матэрыялах канферэнцый i iншых тэарэтычных крынiцах.
Асноуная частка. Агульнапрынятай фарму-лёую дэфiнiцыi «выдавецкi праект» пакуль не юнуе, прывядзём два найбольш блiзкiя нам тлу-мачэннi:
^ выдавецкi праект - гэта «шструмент ар-ганiзацыi рэдакцыйна-выдавецкага працэсу i выдавецкага рэпертуару у цэлым, яю дазваляе забяспечыць падрыхтоуку, выпуск i рэалiзацыю выдання ва умовах актыунага працэсу медыяка-мунiкацый» [2, с. 74];
^ «выдавецкi кнiжны праект - гэта комплекс узаемазвязаных мерапрыемствау, яюя маюць сваёй мэтай выпуск i рэалiзацыю адной цi больш кшг на працягу зададзенага перыяду часу пры устаноуленым бюджэце i устаноуленай якасцi» [3, с. 40].
Праналiзаваушы шэраг азначэнняу, дадзе-ных тэрмшу «выдавецкi праект» такiмi даслед-чыкам^ як Л. Н. Баронiна [4], М. Е. Ганава [5], О. В. Ктмава [6], Э. К. Мусаеу [2], Б. В. Лен-сю [7], Е. П. Шэметава [8] i iнш., можна заува-жыць, што нiхто са спецыялютау не вызначыу вы-давецкi праект як кшгу. Звычайна iдзе гаворка пра «комплекс мерапрыемствау», «творчы працэс», «спосаб арганiзацыi», «форму творчай iдэi» i г. д.
Зыходзячы з азначэнняу выдавецкага пра-екта, дадзеных спецыялiстамi у галiне тэорьи выдавецкай справы, мы вылучылi прыкметы бiзнес-мадэлi выдавецкага праекта. Пералiчым i ахарактарызуем гэтыя прыкметы.
1. Наяунасць канкрэтнай, дакладна вызнача-най мэты.
1 Тут 1 далей пераклад з рускай мовы наш - Д. З. Трулы БГТУ Серия 4 № 2 2022
Разуменне мэты праекта - аснова для яго паспяховасщ. Выдавец для сябе вызначае наступныя пытанш: для каго, што i навошта мы выпускаем? Гэтыя пытаннi карэлююць з аутар-скай задумай, бо аутар таксама для сябе дае на 1х адказы. Аднак мэта выдауца можа часткова не супадаць з мэтай аутара, ! выдавец павiнен больш канкрэтна, «матэрыял!завана» уяуляць вын1к сваёй працы. Для гэтага спецыялюты выдавецкай справы анал!зуюць фактары, як1я мо-гуць спрыяць запатрабаванасцi у кнiзе, вызна-чаюць насычанасць рынку падобнай лгара-турай, адметнасцi i кошт ужо выдадзеных кн1г. Гэтая iнфармацыя дазволщь прыняць рашэнне аб мэтазгоднасцi выдання, вызначыцца з чыта-цк1м адрасам i асаблiвасцямi канцэпцыi.
2. Ушкальнасць, непауторнасць кн1г1.
Б. В. Ленсю адзначае: «Кожная кшга, што вы-пускаецца, нават звычайнае перавыданне, з'яуля-ецца, па сутнасцi, новым праектам, вытворча-эканамiчнай рэальнасцю, новым творчым ра-шэннем i новым маркетынгам» [7, с. 23]. Зыходзячы з гэтага, любая кшга можа называцца праектам, бо пры агульнай схеме рэдакцыйна-выдавецкага працэсу праца над кожным выданнем мае свае адметнасщ, абумоуленыя асабл!васцям! твора, канцэпцыi выдання, мастацкага афарм-лення, палiграфiчнага выканання, тэхналогiй прасоування i г. д.
Кожны праект - гэта нешта адметнае, непау-торнае, гэта праца, якая мае пачатак ! канец i у вын1ку прадстауляе канкрэтны рэзультат. Аднак часта бывае так, што у працэсе працы над адным праектам нараджаецца 1дэя iншага. I, маючы вопыт прадуктыунай працы, выдавецтва смялей бярэцца за яго рэал!зацыю.
3. Абмежаванасць у часе.
Для праектнай дзейнасщ уласцiва канкрэт-нае вызначэнне тэрмiнау выканання. Праект не можа доужыцца бясконца. Сучаснасць вымушае выдауцоу скарачаць тэрм1ны працы над кшгай. Падрыхтоука кн1г1, якая цягнецца гадам!, пры-вядзе да таго, што выданне стане неактуальным, бо з'явяцца новыя кн1г1, зменяцца сацыяльна-эканамiчныя умовы, вырасце кошт матэрыялау i паслуг i 1нш.
«Самая слабая частка выдавецкага 61зжсу, -пiша генеральны дырэктар выдавецтва "Альпiна Паблшэр" Аляксей 1лын, - гэта замарожаныя грошы: у вытворчасщ, у запасах, у дэбггорскай за-пазычанасщ. У нас грошы дзесьщ ёсць, але да-кладна не на рахунку» [9].
Кшжная 1ндустрыя iмкнецца знiжаць хут-касць звароту сродкау, скарачаць страты, а для гэтага нельга, каб рукатсы ляжалi гадамi, пакуль прымуць рашэнне аб мэтазгоднасщ ц1 немэтаз-годнасцi 1х выдання. ДоУгатэрмiновае пла-наванне неактуальна. На пытанне студэнтау аб
тым, кольк часу доужыуся самы каротк выда-вецкi праект, намесшк дырэктара выдавецтва «Аверсэв» Ганна Лaтушкiнa адказала: паутара месяцы, пры гэтым найчасцей ад нараджэння iдэi да яе рэaлiзaцыi прaходзiць 3-5 месяцау.
Бывае, што у канцы работы над кшгай вы-святляецца, што яна страцша актуальнасць, тады выдавецтву трэба прыняць рашэнне аб яе далейшым лёсе. 1ншым разам экaнaмiчнa больш выгадна зaплaцiць супрацоушкам за працу i пaклacцi выданне у aрхiу, чым трaцiць час i cродкi на яго рэaлiзaцыю.
4. Абмежаванасць рэсурсау.
Маюцца на увазе i працоуныя, i фшансавыя рэсурсы. У працы над праектам задзейшчаны канкрэтныя супрацоунш, адпаведнае абсталяванне. На праект прадугледжваюцца пэуныя сродкг
Выдавецтва супастауляе мaгчымacцi патэн-цыйных пaкупнiкоУ з коштам выдання. Выданне праектуецца тaкiм чынам, каб яго кошт быу адэк-ватны. Дaрaгiмi могуць быць падаруначныя вы-данш Тaннымi звычайна выпускаюць дадатко-вую вучэбную лiтaрaтуру, масавую лiтaрaтуру, шакш кажучы, тое, што не прадугледжвае шмат-гадовага карыстання. Некаторыя выдавецтвы сёння адну i тую ж кшгу выпускаюць у розных фарматах з розным коштам. Напрыклад, беларус-кае выдавецтва «Рэпстр» большасць сва1х лггара-турнa-мacтaцкiх выданняу прапануе у трох ва-рыянтах: у электронным фармаце i у выглядзе папяровай кнiгi з мяккай цi цвёрдай вокладкай.
Сяргей Турко, галоуны рэдактар расшскага выдавецтва «Альпiнa Пaблiшэр», адзначае, што прыярытэтны бiзнec-прaцэc для выдавецтва -гэта своечасовая дадрукоука кшг, якiя пaкaзaлi добрыя вынiкi. Першы тыраж - гэта тэст рынку. Затым мaнiторынг пункту продажу дазваляе прыняць рашэнне аб нeaбходнacцi дадрукоук тыражу. «НaцicнуУшы пару кропак, кшгу можна aдпрaвiць у тыпaгрaфiю» [10].
Пра аналапчны падыход да вызначэння тыражу рacкaзвaлi у выдавецтве «ЛогвiнaУ» яшчэ у 2016 годзе: «...цяпер усё больш папулярным становщца друк кнiгi па пaтрaбaвaннi - так у ас-ноуным працуе наша выдавецтва. Няма фшсава-нага тыражу, выдаецца неабходны мiнiмум кнш, а потым бясконца дадрукоуваецца. Гэта ратуе ад высокай фiнaнcaвaй рызык ва умовах нiзкiх продажау i дазваляе усё ж выдаваць важ-ныя, але нетыражныя кнiгi» [11].
Таюм чынам, яшчэ раз пeрaлiчым прыкметы працы над кнiгaй, якая выпускаецца у межах праекта: наяунасць канкрэтнай мэты, унiкaль-насць праектуемага выдання, абмежаванасць у часе i дакладнае вызначэнне рэсурсау, якiя вы-давецтва гатова вылучыць на выпуск тыражу. Пры гэтым звычайна у рэдакцыйна-выдавецкай працы нaзiрaюццa наступныя aдмeтнacцi:
S да нaпicaння кнiгi далучаюцца або пiшуць яе самастойна cпeцыялicты у пэунай сферы;
S выдавецтва са свайго боку садзейшчае прыцягненню адпаведных cпeцыялicтaу (пры не-aбходнacцi) i распрацоувае аптымальную форму (aрыгiнaл-мaкeт) для падрыхтаванага кантэнта;
S выпуск такой кнш суправаджаецца пэу-нымi мерапрыемствам^ якiя прама цi ускосна садзейшчаюць яе прасоуванню;
S праца над праектам асвятляецца масавай аудыторьи праз сайт выдавецтва, cтaронкi у са-цыяльных сетках, журнaлicцкiя матэрыялы у перыёдыцы.
Думаецца, што кнiгi, падрыхтаваныя выда-вeцтвaмi у тaкiх умовах, найчасцей i называюць прaeктaмi. Гэта не проста кнш, а кнiгi-прaeкты, на працу над iмi было затрачана больш намаган-няу, рэсурсау. I выдавецтва плануе атрымаць больш дывщэнтау, чым ад звычайнай кнiгi. Маюцца на увазе не толью фшансы. Напрыклад, выхад кнiгi можа садзейшчаць прыцягненню увaгi дзяржауных устаноу i далейшай падтрымцы з iх боку щ можа выклiкaць прыхiльнacць патэн-цыйных чытачоу. Праект можа быць сацыяльна значным i «працаваць» на iмiдж выдавецтва.
Прывядзём прыклад з практыю выдавецтва «Народная асвета». У 2021 годзе яно выпусцша чарговую кшгу Лшы Багданавай «Атас!!! Все дома!!!». Кшга для дзяцей сярэдняга школьнага узросту працягнула серыю «В контакте», якая за-снавана «Народнай асветай» у 2017 годзе i прапануе ужо дзевяць кшг Лшы Багданавай. Выпуск кожнай з iх суправаджаецца шэрагам мерапрыем-ствау, у яюх актыуна зaдзeйнiчaны аутар. Так, у лютападзе 2021 года была аргашзавана работа II Лiтaрaтурнaй 1Р-лабараторыи аутара «Ч^1таем з задавальненнем. Чытаем з карысцю». Гэта iнклюзiуны праект з дадатковай рэальнасцю, мэта якога - папулярызаваць серыю «В контакте» сярод падлеткау, aктуaлiзaвaць яе фарматы i змест праз сеткавае узаемадзеянне дзяцей i дарос-лых ва умовах IP-Virtual Platform.
7 снежня 2021 года у межах працы IP-лаба-раторып аутара адбылася ZOOM-сустрэча з Лшай Багданавай. Падчас сустрэчы Удзeльнiкi прaчытaлi нeкaлькi апавяданняу са зборнiкa «Атас!!! Все дома!!!», выкaнaлi прапанаваныя аутарам зaдaннi, для якiх загадзя трэба было па-дрыхтаваць паперу, алоую i тры прадметы, якiя ciмвaлiзуюць сям'ю. Затым адбылося абмерка-ванне апавяданняу, удзельнш дзялiлicя улас-ным вопытам чытання i прaпaноУвaлi аутару но-выя тэмы для нашсання захапляльных кнiг.
Паралельна пeдaгогi i вучнi спецыяльнай школы-iнтэрнaтa № 8 упраулення aдукaцыi Ка-рaгaндзiнcкaй вобласщ (Казахстан) прaвялi са-праудны майстар-клас па рабоце са зборшкам «Атас!!! Все дома!!!».
Таюм чынам, функцыянаванне II Лгтаратурнай Ш-лабараторып Лшы Багданавай «Чытаем з зада-вальненнем. Чытаем з карысцю» - гэта маштабны м1жнародны праект выдавецтва «Народная асвета», якое аказвала шфармацыйную падтрымку ZOOM-сустрэчы i ycix этапау работы лгтаратурнай лабара-торып, а таксама м1жнароднага грамадскага аб'яд-нання Inclusive Practices i, безумоуна, тaленaвiтaгa беларускага аутара Лшы Багданавай.
Зборнiк апавяданняу «Атас!!! Все дома!!!» стау часткай двух праектау - аутарскай серый кнiг «В контакте» i лгтаратурнай IP-лaбaрaторыi Лiны Багданавай.
Дарэчы, мнопя выдавецтвы пaзiцыянуць свае серыi як праекты. У адным штэрв'ю з ды-рэктарам выдавецтва «Мастацкая лгтаратура» Алесем Бадаком Людмiлa Рублеуская спытала: «Як вы стaвiцеся да трэнда часу, кaлi замест "кшга" гавораць "праект"?» Алесь Мiкaлaевiч адказау: «Я i сам прывык казаць "праект", калГ гэта тычыцца цэлай серый» [12].
Яюя яшчэ кнш-праекты прапануюць бела-русюя выдавецтвы у апошшя гады? Прывядзём шшыя прыклады.
Выдавецюя праекты для краязнауцау, экскур-саводау i турыстау сютэматычна разам з пэунымГ спецыялютамГ стварае выдавецтва «Беларусь» (альбом фотамастака Анатоля Кляшчука «Пад небам Беларуси, кшга Анатоля Федарука «Старинные усадьбы Гродненщины»), выходзяць татая кнш звычайна на трох мовах - рускай, бе-ларускай, англшскай.
Сумесным праектам гэтага ж выдавецтва з Нацыянальным мастацюм музеем з'яуляецца се-рыя «Славутыя мастак з Беларуси». У 2021 годзе выйшлГ кнш «Графика. Александра Последович (1918-1988)» К. КалянкевГч, «Михаил Чепик (1925-2000)» Н. Усавай, «Исаак Боровский (1921-1991)» М. Цыбульскага i «Аким Шевченко (1902-1980)» дырэктара музея У. Пракапцова.
ЦГкавасць прадстауляе псторыка-культур-ны праект мшскага выдавецтва «Рэнесанс-ПаблГшынг» i даследчыка беларускай кухш Алеся Белага «Белорусская кухня. Гастрономический путеводитель». Гэта зборшк нары-сау пра 39 беларусюх страу i прадуктау i восем напояу. Задума аутара - лшвщаваць белыя плямы у беларускай гастранамГчнай культуры i пазнаёмщь чытачоу з месцамГ, дзе нашы на-цыянальныя стравы можна сёння пакаштаваць.
Выдавецтва «Беларуская энцыклапедыя Гмя Петруся Броую» да 75-годдзя Вялшай Перамоп рэалГзавала праект «Беларусь помнит. Во имя жизни и мира», у межах якога выйшла чатыры ушкальныя выданш, у тым лГку «Савецюя святы i партызанскк парады на тэрыторыГ Беларуа у гады ВялГкай Айчыннай вайны» (аутар А. М. ЛГтвш), «Беларусь партизанская. Иллюстрированная
энциклопедия партизанского движения в Беларуси в годы Великой Отечественной войны», «Нельзя забыть. Нельзя понять. Нельзя оправдать. Иллюстрированная энциклопедия сожженных деревень Беларуси в годы Великой Отечественной войны», «Созвездие героев земли белорусской» (аутар Б. Д. ДалгатовГч).
Выдавецтва «Мастацкая лгтаратура» прапана-вала праект для дзяцей i падлеткау - серыю з дзесящ ктг з щкавымГ звесткамГ пра Беларусь i ад-казамГ на пытанш пра краГну - «100 пытанняу пра Беларусь». У серый выходзяць прыгожа шюстрава-ныя ктп розных аутарау: «10 пытанняу пра бела-русау», «10 пытанняу пра нашых славутых пста-рычных асоб», «10 пытанняу пра беларусюя гарады i вёсю», «10 пытанняу пра беларусюя рэю i азёры», «10 пытанняу пра звяроу» i г. д.
Гэтае ж выдавецтва сумесна з Нацыянальным мастацюм музеем прапанавала серыю кшг «Сто вершау», якая таксама заяулена як праект. Серыя уяуляе сабой аутарсюя томш, яюя скла-даюцца менавГта са ста вершау, упрыгожаныя работамГ знакамГтых айчынных мастакоу. Так выйшлГ ужо, напрыклад, вершы МГхася Страль-цова, Яугенп Яшшчыц, Имена Панчаню, Гена-дзя Бураукша i шш.
Сёння спецыялюты вылучаюць так вгд выда-вецюх праектау, як шавацыйны. Пад Гм маецца на увазе рэалГзацыя крэатыунай выдавецкай канцэп-u^ii шавацыйнымГ метадамГ. ШматлЫя выданш з дапоуненай рэальнасцю сёння наурад щ можна назваць шавацыйнымГ праектамГ. «АсноунымГ ры-самГ такога праекта з'яуляюцца штэрактыунасць, ушверсальнасць, арыпнальнасць, мабшьнасць i, у канцы канцоу, прыбытковасць» [2, с. 75]. Прыкла-дам такога праекта можа стаць брэнд Inspiria, вы-ведзены на кшжны рынак расшсюм выдавецтвам «Эксмо» у 2021 годзе. Кшга стала носьбГтам медыякантэнта. I у электроннай, i у папяровай версп яна змяшчае вялшую колькасць дадатковага матэрыялу: вщэа з аутарам, артыкулы, плэйлюты, шпалеры для тэлефона, падкасты i шш. [10].
I напрыканцы адзначым, што кшга не заусёды выходзщь у межах выдавецкага або лГтара-турнага праекта. Праект можа быць, напрыклад, культуралапчным або сацыяльным. Ён можа шщыявацца аутарам або аргашзацыяй. У тагам выпадку выдавецтва далучаецца да праекта. Так, дзве нашы вядомыя зямлячю Марта Чарнова i Марыя Чаракова з 2014 года вялГ блог пра бела-рускую адметнасць. А у 2015 годзе звярнулюя у выдавецтва «Харвест» з Гдэяй выдаць па матэрыялах блога кнГгу «Гэта Беларусь, дзетка». Выдавецтва Гдэю падтрымала, i у хуткГм часе кнГга пабачыла свет, а за некалью гадоу стала са-праудным бестселерам.
У межах праекта пад назвай «Heta Belarus, dzetka» тыя ж аутары выпусцГлГ яшчэ некалью
кшг - «Мшалай i птушыная нечаканасць», «Смелая дзяучынка». Яны набылi вядомасць i змага рэалiзавацца дзякуючы краудфандынгу. Усе выданы з паралельным тэкстам (беларусюм i англiйскiм) аб'яднаны лагатыпам праекта, у прадмове маюць спасылку на яго i падкрэс-лiваюць яго мюда - папулярызацыя Беларусi i беларускай мовы. Такiм чынам, названыя кнiгi самi па сабе не праекты, яны з'яуляюцца часткай аутарскага праекта, якi працягваецца i сёння.
Заключэнне. Сучаснае кнiгавыданне - гэта а бiзнес заусёды адфшьтроувае тэхна-логй, яия дэманструюць эканамiчную неэфек-тыунасць, iнакш ён губляе прыбытак. У выда-вецкiм бiзнесе сёння актыуна выкарыстоуваецца праектная тэхналопя. Яна дазваляе аптымальна
задзейнiчаць рэсурсы, якiя ёсць, i атрымлiваць вышк у вызначаны тэрмiн.
Не кожная кшга з'яуляецца праектам. Най-часцей кшга з'яуляецца часткай праекта - аутарскага, выдавецкага, сацыяльнага, культуралапч-нага i iнш. Яна выступае адным з этапау маштабнай дзейнасщ, накiраванай на рэалiзацыю пэунай мэты. Аднак не рэдкасць, калi кшга з'яуляецца самастойным праектам. I у рэпертуары кож-нага выдавецтва сёння павiнны быць кшжныя праекты. На сустрэчы са студэнтам намеснiк дырэк-тара выдавецтва «Аверсэв» Ганна Латушкiна сказала, што у ix выдавецтве любая кнiга - гэта праект. Так выдавецтва падкрэошвае сур'ёзнае стауленне да кожнага рукатсу, над пераутварэн-нем якога у выданне працуе каманда спецыялютау.
Cnic лггаратуры
1. Шлемова Н. Н. Книги А. Бильжо как литературные проекты // Уральский филологический вестник. 2015. № 2. С. 214-221.
2. Мусаев Э. К., Тангелов П. И. Издательский проект как форма реализации творческой идеи в медиакоммуникативном пространстве // МедиаУектор. 2022. № 4. С. 74-78.
3. Ганова М. Е. Особенности разработки издательского проекта для детей дошкольного возраста // CYBERLENINKA. URL: https://cyberleninka.m/article/n/osobennosti-razrabotki-izdatelskogo-proekta-dlya-detey-doshkolnogovozrasta (дата обращения: 10.07.2022).
4. Боронина Л. Н., Сенук З. В. Основы управления проектами: учеб. пособие. Екатеринбург: Изд-во Урал. ун-та, 2015. 112 с.
5. Ганова М. Е. Издательский проект в современном отечественном книгоиздании: типология, особенности моделирования: дис. ... канд. филол. наук. М., 2015. 260 с.
6. Климова О. В. Современное издательское дело: опыт редактора: учеб. пособие. Екатеринбург: Изд-во Урал. ун-та, 2019. 132 с.
7. Ленский Б. В. Основные факторы становления и развития книгоиздательской системы современной России: книговедческие аспекты: дис. ... д-ра филол. наук. М.: МГУП, 2001. 92 с.
8. Шеметова Е. П. Управление издательскими проектами // Вузовская книга в Сибири: проблемы повышения качества научно-методического обеспечения учебного процесса в высшей школе: тез. докл. Межрег. науч.-практ. конф., 2-5 марта 2004 г. Новосибирск: Изд-во НГТУ, 2004. 80 с.
9. Издательские технологии и бизнес-модели в условиях цифровой трансформации книжного рынка // Университетская книга. URL: http://www.unkniga.ru/ostraya-tema/11441-izdatelskie-tehno-logii-i-biznes-modeli-v-usloviyah-tsifrovoy-transformatsii.html (дата обращения 11.07.2022).
10. Издательские стратегии - 2021: инвестиции в контент и нестандартный бизнес // Университетская книга. URL: http://www.unkniga.ru/bookrinok/knigniy-rinok/12344-izdatelskie-strategii-2021-investitsii-v-kontent-i-nestandartniy-brending.html (дата обращения: 11.07.2022).
11. Это не продается: есть ли у белорусской литературы шанс на бестселлер // Новостное агенство Sputnik. URL: https://sputnik.by/20160331/1021369374.html (дата обращения: 11.07.2022).
12. Рублевская Л. И. В издательстве «Мастацкая лгаратура» ищут таланты // СБ - Беларусь сегодня. URL: https://www.google.com/amp/s/www.sb.by/articles/knizhkin-dom-10032017.html%3famp=1 (дата обращения: 11.07.2022).
References
1. Shlemova N. N. Books by A. Biljo as literary projects. Ural'skiy filologicheskiy vestnik [Ural Philological Bulletin], 2015, no. 2, pp. 214-221 (In Russian).
2. Musaev E. K., Tangelov P. I. Publishing project as a form of realization of creative idea in media communication space. MediaVektor [MediaVector], 2022, no. 4, pp. 74-78 (In Russian).
3. Ganova M. E. Features of the development of a publishing project for preschool children. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/osobennosti-razrabotki-izdatelskogo-proekta-dlya-detey-doshkolnogovoz-rasta (accessed 10.07.2022) (In Russian).
4. Boronina L. N., Senuk Z. V. Osnovy upravleniya proektami: ucheb. posobie [Basics of project management: tutorial]. Ekaterinburg, Publ. House of the Ural. Un-ty, 2015. 112 p. (In Russian).
104
ÊHira AK npaeKT y cynacHaé BbiAaBeuKaé npaKTbiubi
5. Ganova M. E. Izdatel'skiy proekt v sovremennom otechestvennom knigoizdanii: tipologiya, osoben-nosti modelirovaniya. Dissertatsiya kandidatafilologicheskikh nauk [Publishing project in modern domestic book publishing: typology, modeling features. Dissertation PhD (Philology). Moscow, 2015. 260 p. (In Russian).
6. Klimova O. V. Sovremennoe izdatel'skoe delo: opyt redaktora: ucheb. posobie [Modern publishing: editor's experience: tutorials]. Ekaterinburg, Publ. House of the Ural. Un-ty, 2019. 132 p. (In Russian).
7. Lenskiy B. V. Osnovnye faktory stanovleniya i razvitiya knigoizdatel'skoy sistemy sovremennoy Rossii: knigovedcheskie aspekty. Dissertatsiya doktora filologicheskikh nauk [The main factors of the formation and development of the book publishing system of modern Russia: book-publishing aspects. Dissertation DSc (Philology)]. Moscow, 2001. 92 p. (In Russian).
8. Shemetova E. P. Publishing project management. Vuzovskaya kniga v Sibiri: problemy povysheniya kachestva nauchno-metodicheskogo obespecheniya uchebnogo protsessa v vysshey shkole: tez. dokl. Mezhreg. nauch.-prakt. konf. [University book in Siberia: problems of improving the quality of scientific and methodological support of the educational process in higher education: theses of reports of interregional scientific-practical conferense]. Novosibirsk, NSTU Publ. House, 2004. 80 p. (In Russian).
9. Publishing technologies and business models in the face of digital transformation of the book market. Available at: http://www.unkniga.ru/ostraya-tema/11441-izdatelskie-tehnologii-i-biznes-modeli-v-usloviyah-tsifrovoy-transformatsii.html (accessed 11.07.2022) (In Russian).
10. Publishing strategies-2021: investments in content and non-standard business. Available at: http://www.unkniga.ru/bookrinok/knigniy-rinok/12344-izdatelskie-strategii-2021-investitsii-v-kontent-i-ne-standartniy-brending.html (accessed 11.07.2022) (In Russian).
11. This is not for sale: does Belarusian literature have a chance for a bestseller. Available at: https://sputnik.by/20160331/1021369374.html (accessed 11.07.2022) (In Russian).
12. Rublevskaya L. I. Mastatskaya litaratura Publishing House is looking for talents. Available at: https://www.google.com/amp/s/www.sb.by/articles/knizhkin-dom-10032017.html%3famp=1 (accessed 11.07.2022) (In Russian).
lH$apMa^iH npa ayTapa
3bi.neBiH ^ma nay.ayHa - KaHgbigaT ^inanarinHbix HaByK, ga^rn; ga^rn- Ka^egpbi рэgaкцbIннa-BbigaBe^ix тэхнaпoriн. Eenapyœi g3ap^ayHbi тэхнanariннbI ymBepcroT (220006, r. MiHCK, Byn CBapg-noBa, 13a, Рэспy6пiкa Eenapycb). E-mail: din-a@tut.by
Information about the author
Zylevich Dina Pavlovna - PhD (Philology), Associate Professor, Assistant Professor, the Department of Editing and Publishing Technologie. Belarusian State Technological University (13a, Sverdlova str., 220006, Minsk, Republic of Belarus). E-mail: din-a@tut.by
nacmyniy 18.07.2022
