CC BY
157
УДК 616.12-005
К- К^НАНБАЙ, м.Ж. АХМЕТОВА
С.Ж.Асфендияров атындагы Казац ¥лттъщ Медицина Университетi Клиникалыц фармакология жэне фармакотерапия кафедрасы
КЛИНИКАЛЫК ТЭЖ1РИБЕДЕП ЖУРЕК-КАНТАМЫР АУРУЛАРЫН ЕМДЕУДЕП ДЭЛЕЛД1 МЕДИЦИНА ДЭЙЕКТЕМЕЛЕР1
ХХ-f2-mi жартысы дамыган елдерде,оныц iшiнде влiм -жтм турацты твмендеуi нэтижеснде журек цантамыр ауруларына царсы куресте елеулi жетiстiктердi атап вттi.Элеуметтiкжэне алдын-алу сипаттагы шаралармен цатар емшц жаца эдктерш, атап айтцанда, жаца дэршкпрепаратты енгiзу улкен рвл атцарады. TYÜiHÖi свздер: журек-цантамыр ауруларыныц емi,дэлелдi медицинаныц дэйектемелерi
Такырыптын, езектШп:
Соцгы уа;ытта жалпы дэртк емде жэне журек ;антамырлыр ауруларыныц емшде дэлелдi медицинаныц (немесе медицина дэлелдерге непзделген нэтижелерше CYЙенедi).Миокард инфарктiсi мен инсульт жалпы елiм-жiтiм ЖYрек ;антамыр ауруларынан 0лiм-жiтiм ауру ас;ынулар пайда болды.Дэлелдi медицина ец алдымен <<;атты соцгы HYKте>> деп аталган емдеу бойынша багалау негiзiнде ЖYзеге асырылады.Осындай кептеген зерттеулер жалпы елiм-жiтiмдi темендету Yшiн кейбiр емдеу эдостерш немесе на;ты препараттыц ;абшетш керсетиЖ^ек ;антамыр аурулары мен 0лiм-жiтiм туралы теменде толыгыра; айтылады.Дэр>дэрмек эсерiн хирургиялы; емнiц кейбiр эдiстерiнiц нэтижелерiмен, ттмдтпн салыстыруга болады.Мысалы,AVERT зерттеу кезiнде ЖYректiц созылмалы ишемиялы; ауруы бар нау;астарга статиндер тобынан аторвостатин-уза; мерзiмдi ем керсетп,ол терi ар;;ылы транслюминальной коронарлы; ангиопластикага Караганда нэтижесi жаман болмады[1]. Алайда, осы зерттеулер медицинада уза; уа;ыт пайдаланылатын дэрiлiк терапияныц тшмйздш немесе тiптi ;аушт екенiн керсеттьБул ец алдымен аритмияга Карсы препараттыц 1 сыныбына катысты ,аритмияга карсы айк;^1н эсерi бар дэрiге карамастан ,ЖYрек-кантамыр аурулары бар нау;астарда елiм-жiтiм айтарльщтай кебейдi. Казiрri уа;ытта кардиология дэлелдi медицина тургысынан, на;ты дэрШк препаратты жэне емдеудiц келесi эдктерш пайдалануда сезсiз тиiмдi.
1.Жедел миокард инфаркт жэне жедел миокард инфарктшен кейiн бета-адреноблокаторларды пайдалану.
2.Миокард инфарктшщ жедел кезецiнде ацетил-салицил к;ышк;ылын(аспирин)жэне тромболитиктерд пайдалану .ЖYрек-кантамыр ас;;ынуы бар , жогары кауiп-катер тобындагы нау;астарга (миокард инфаркт,инсульт)аспирин тагайындау. З.Сол жа; ;арынша функциясыныц бузылысы ,миокард инфарктi,этиологиясына тэуелйз iркiлiстi ЖYрек жеткiлiксiздiгi бар нау;астарда ,ангиотензин-айналдырушы ферментiнiц (АПФ)ингибиторлары тежегiштерiн ;олдану.
4.Артериялы; гипертониямен ауыратын нау;астарга артериялы; ;ан ;ысымын темендететiн (бiрiншi кезекте диуретиктер жэне бета-адреноблокаторлар)препараттарды тагайындау.
5.Еюнштк алдын-алу Yшiн (бiрiншi кезекте миокард инфарктын бастан еткерген нау;астарда статиндер);олдану.
6.Iркiлiстi ЖYрек жеткiлiксiздiгi бар нау;астарда стандартты терапия (диуретиктер жэне АПФ ингибиторлары);осымша бета-адреноблокаторлар ;олдану. Дэлелд1 медицина дэйектемелер1 жэне клиникалык тэж1рибе.
К^рп уа;ытта кардиологтар Yшiн мега-трайлов нэтижей бойынша дэрiлiк заттыц тиiмдiлiгi дэлелдi медицинада расталгандарды ;олдануга ;орытынд^1 жасайды. Казiргi уа;ытта дэлелдi медицинада ;олданылып жат;ан на;ты дэрiлiк заттардыц жэне емдш эдiстерiн дэлелдi медицинада ескермеу MYMкiн емес.Мысалы ,журек ишемиялы; аурумен ауыратын нау;астарда
нитроглицериндi таблетка тданде ;олдану барлы; нау;астарда стенокардия устамасын басады деген дэлел
жок;,елiм-жmмге эсер етедШиокард инфарктыныц жедел фазасы кезецшде интенсивтi терапия блогы нитроглицериндi тамыр iшiлiк енйзу,аурудыц болжамына эсер етед деген болжам жо;.Бул дэрiлiк затты ;абылдау емес,бас;ару тобын ;урылады деп елестету мумган емес болгандьщтан, пациенттердщ 0мiр суру узак;тыгы бойынша нитроглицеринге эсерш зерттедi.
Нау;астарга стенокардия устамасын ескерту жэне физикалы; жуктеме жогарлаганда тезе алушылык^дэлелд медицина турFысынан<<суррогат>>HYKтей болып табылады), пациенттердiц 0мiр CYPУ уза;тыгына ;андайда бiр эсерiн тигiздi,ал ЖYрек ишемиялы; ауруы бар нау;астарда антиангинальды заттарды кецiнен тэжiрибеге терапия деп ;олдануга еш;андай дэлел жо;.Алайда, нау;астардыц 0мiр сапасы мен денсаулыгына терапия эсершен кез-келген дэрiгер оны тагайындаудан бас тартады. Сонымен ;атар мега-трайлов
мэлiметтерi, <<орташа нэтижелер>>бередi ,бул эрбiр нау;астыц ауру агымыныц ерекшелiктерiн алуга ;абшетйз деп мойындау керек.Сондьщтан, олар эр;ашан белгiлi бiр жагдайда дэр^ерге емдеу тэсiлiн усына алмайды.Сол себепт ,дэрiгердiц жеке тэжiрибесi нау;астарды емдеуде мацызды рел ат;арады. Бул тэжiрибе, ец алдымен, ;олданылатын дэрiлiк заттардыц эрекетi обьективизациясына негiзделуi тиiс. Бул
к^рп замангы,методологияльщ ;атац зерттеулер дэр^ердщ ;олына кептеген дэрiлiк заттыц тшмдШгш жеке багалау сенiмдi критерий бередьКан ;ысымын му;ият елшеу кемегiмен антигипертензивт терапияныц т иi мдiлi ri н б агалау ;иы н е м ес.Бул тынышты; жагдайда ;ан ;ысымыныц темендеуi дэрежесiне сэйкес , кецшен ;олданылатын нитрат сия;ты, антиангинальдi заттыц эсерiнiц ауырлыгын болжауга болады деп керсетiлген[2]. Тынышты; жагдайда ЖYрек жиырылу жиiлiгiнiц бiртiндеп темендеуш ба;^1лауга болад^1,буны бета-
адреноблокаторлармен емдеу ттмда екенi белгiлi[3]. Дэлелд1 медицинаныц деректер1 эркашан толыFымен сенiмдi ма?
Ке птеген мега-трайлов нэтижелерiмен танысу ,кейде олард^1ц нэтижелерiмен бiр-бiрiмен сэйкес келмейд^кейде тiптi бiр-бiрiне ;айшы деп болжайды. Мысалы,егде жастагы адамдарга ELITE (Evaluation of Losartan In The Elderly), ло зартанд^1 багалаудан етгазш ангиотензин рецепторыныц блокаторы-лозартанд^1 тагайындау iркiлiстi ЖYрек жеткiлiксiздiгi бар нау;астарда елiм-жiтiмдi жэне ауруханага жат;ызу жиiлiгi темендед^ол АПФ ингибиторлары каптоприлга ;араганда сешмдъ Iркiлiстi ЖYрек жеткiлiксiздiгi бар нау;астарда ангиотензин рецепторыныц ингибиторымен емдеу АПФ ингибиторларына ;араганда негурлым тиiмдi болып табылад^1,бул зерттеудiц деректерi.Алайда, зерттеуде ELITE 2,лозартан мен каптоприл эсерi елiм-жiтiмшiлдiктi толы; басты,сол нау;астарга етгазгендей керсеттi. Бул жанжалдардыц ce6enTepi эр турл^кейде TinTi белгiciз. Алайда атап айтканда ,мега-трайлов мэлiметтерiнiц cенiмдiлiгiне ьщпал ететiн б1ркатар факторларды атауFа болады.
1.Зерттеу нэтижелерi нау;астарга айтарлы; шартты эсер керсеттi.Бул,мысалы: мега-трайлы жиi жас нау;астарды ;осуга тырысад^! ,ауруга аз Yйлесiмдiлiгiне
дэлелденген.Егде жастагы нау;астарда сол препаратты ;абылдау нэтижелерi эр TYрлi болуы MyMKiH[4]. 2.Емдеу узак;тыгы.9л1м-жтм ;исы;тарын зерттеу эр-TYрлi кезецдерде TYрлi багыттарда болуы мумкiн.Бул емдеу эр уа;ытта зерттеу соцы 0лiм-жiтiм эсерi туралы эр TYрлi тужырымдар экелу MYMKiH екендiгi к0рсетiлген[4,5].Емнiц бiр TYрiне ай;ын оц эсерiне байланысты зерттеуд мерзiмiнен бурын то;тату жагдайлары бар.Алайда,оныц нэтижелерi эр TYрлi болса, зерттеу жалгасатын болады. 3.Дэрiлiк затты ендарушшер гылыми зерттеу ;аржыландыру ,бул бiр бас;а перпарат;а ;араганда негурлым ;олайлы мерзiмде экеледi [5]. Бул мега-трайлах алынган деректер клиникалы; интерпретациясын атап ету ;;ажет.Тшт ете жогары статистикалы; сетмдШк,эр;ашан ай;ын клиникалы; мацызы жо;. Мысалы,3,5жыл iшiнде АПФ ингибиторын ;абылдамаган нау;астарда 0мiр CYPУ MYMкiндiгi 60,3%,ал осы дэрiлiк затты ;абылдаган нау;астарда 64,8%;урайды, бул SOLVD зерттеуiнде керсетшген,сандарда айырмашылы; жогары мацызды болады,алайда дэр^ер Yшiн мундай айырмашылы; сенiмдi емес болып K0рiнуi мумкiн[4]. Ол кебшесе мега-трайлы жиi жас нау;астарга енпзшген,ол эр-;ашан барлы; нау;астар тобынын жиынтыгына эсер етпейд^бул жогарыда аталган болатын.Сонымен ;атар ;осу ;аттылыгыныц критерийлер^бул ;аттама ауырлыгы мен бiр тектi материал алу тургысынан а;талган,жш зерттеу аурулары у;сас нау;астарды ;оспайды,клиникалык тэж1рибеде айтарльщтай улесiн ;урайды.
Мега-трайлов нэтижелерi белгш бiр эсер етедi жэне олар жш<<кэйби нау;астар>>деп аталатын-созылмалы ауруы бар нау;астарды,тагайындалган дэрiлiк зат;а ;арсы минимум жэне зерттеу эдосш пайдалану (мысалы,жт физикалы; жуктеме сына; бойынша).Мундай нау;астар жиi зерттеуден зерттеуге етедi жэне эдетте трайл дэр^ерлершщ еткiзетiн усынымдарын орындайды (эр;ашан атиптi тэжiрибеде кездеспейдЦ [4]. Осы нау;астардан алынатын препараттыц тиiмдiлiгi,нэтижелерi нау;астар жиынтыгынан алынган нэтижелерге ;араганда эр-тYрлi болуы мумкiн. Дэлелд гылыми зерттеу мацызды тусiндiру туралы мэселе болып табылады.Эргамнщ пайымдаулары бойынша ЖYрек ;антамыр аурулары бар нау;астарда кальций антагонистерiн ;абылдау ;;аушйздт туралы ;арама ;айшылы;ты бiлдiрдi.Осы зерттеулердi эртYрлi галымдар бас;аша тусiндiредi жэне нэтижелерд тусiндiру релi ;аржылы; ;ызыгушылы; ат;аруы MYMкiн,бул iшiнара тусiндiрiледi.Арнайы зерттеу, New England Journal of Medicine нэтижелерi жа;ында жарияланган,гылыми басылымдарда жиi гылыми пiкiр екенiн керсеттi. Дэрiлiк затты енщретш компаниялардыц кемегiмен ;аржылык; ;арым -;атынас;а тiкелей тэуелдi болып табылады [6]. Сонымен кальций
антагонистерi ете индикативтш мэселе . 2010жылдыц желто;саныцда << Lancet >>журналыныц сол немерде 2 басылымда жарияланды. Екi басылымда жариялау деректер бар,гипотензивтi препараттардыц <<эртYрлi тобындагы дэрiлердi ;абылдау тиiмдiлiгi мен каушйздМ туралы зерттеулер деп аталатын>> мета-талдау болып табылады.Бiр зерттеу авторлары[ 7] кальций антагонистерi бас;а гипотензивт препараттар тиiмдiлiгiмен к;ауiпсiздiгi, атап айт;анда, АПФ ингибиторларынан кем туспейдi,ал бас;а зерттеу авторлары [8] ,керiсiнше, кальций антагонистерi бас;а гипотензивтi препараттардан арты; , бiрiншi ;атардагы дэрiлiк зат болуы тшс деп санайды. Дэлелд1 медицинаныц деректер1 клиникалык тэж1рибеде калай колданылады?
9кiнiшке орай, бiздiц дэр^ерлер тэжiрибелiк ;ызметшде жиi дэлелдi медицина деректерше ,клиникалы; тэжiрибесiне CYЙенедi.Дэрiгерлерге арналган кейбiр дэрiлiк препараттардыц тиiмдiлiгi туралы а;параттыц негiзгi кезi улестiрме материал фирмалар , сондай-а; кептеген симпозиумдар жэне дэрiстер, дэрiлiк затты ендiрушi фирмалар. Батыс елдерiнде клиникалы; тэжiрибеде дэлелдi медицинаныц деректерiн пайдаланумен
байланысты елеулi мэселелер бар екенiн атап еткен жен.Осылайша , iркiлiстi ЖYрек жеткiлiксiздiгi бар нау;астарда АПФ ингибиторын ;абылдау ай;ын арты;шылык;тарына ;арамастан ,бул нау;астардыц емiр CYруiн узартуга жэне клиникалы; жагдайын жа;сартуга ;абшет дэлелденген, бул препараттар тек барлы; жагдайларда 30% ;арастырылган.Оларды пайдалануга басым кепшшш жагдайларда нус;аулар бар кезде,осы препараттар аз мелшерде ;арастырылган,бул мега-трайловта дэлелденген(4,5). ¥лыбританияда ЖYргiзiлген зерттеу тэж1рибе жузiнде керсетiлгендей,гипотония жэне б уйрек жеткiлiксiздiгi ретiнде АПФ ингибиторлары сия;ты жанама эсерлерiн алуга дэрiгерлерде ;орк;ыныш болып тур. Бета-адреноблокаторлармен емдеу кезшде жагдай тiптi нашар. Белгiлi зерттеу нэтижелерi S.Viskin et а1. [3] ,миокард инфарктiсiн бастан еткерген жэне бета-адреноблокаторды ;абылдауга ;арсы керсеткiшкерi жо; нау;астарда осы препаратты алуга, тек 58% нау;астарда керсеттi. Алайда ,нау;астардыц 11% бета-адреноблокаторларды мелшерде алды,мега-трайловта дэленденгендей.Сонымен ;атар , мето пролол соцгы мысалда дэлелденген . Адекватты мелшерде пайдаланганга ;араганда, бета-адреноблоктарды жеткiлiксiз мелшерде пайдалаганда елiм-жiтiм айтарлы;тай нашар эсер керсетедi [9] .
Бiздiц елiмiзде 80-шi жылдардыц ортасында ЖYрек ;антамыр дэрiлiк заттарын тагайындауга ;олайсыз жагдай сауаттылы; болып табылган. Екi мэскеу клиникаларында нау;астарды емдеу сапасын багалау профилактикалы; медицина орталыгында еттi,кеп жагдайда ЖYрек ишемиялы; ауруы бар нау;астарга тиiмсiз, ескiрген дэрiлiк затты тагайындаганын керсеттi.Тиiмдi дэрi-дэрмек тагайындалган болса ,кеп жагдайларда доза жеткiлiксiз болды [10].
Мэскеу аудандарыныц бiрiнде к;азiргi уа;^1тта кардиологтар ;андай дэрiлiк затты тагайындайтынмен танысты,жагдай ;олайсыз болып ;алуда екенiн
керсеттi.Мысалы,антиангинальд^I дэртк заттар тагайындау арасында бiрiншi жиШк iшке ;абылданатын нитроглицерин дэрiлiк TYрiнде болады, 80жылдыц ортасында тиiмдiлiгi элйз дэлелденген,жэне элемде кез-келген жерде ;олданылмайды.
С.А.Шальновыйдыц зерттеу1не сэйкес,артериялы; гипертензияны емдеу Yшiн ай;^1н к;ажеттiлiгiне ;арамастан,осы ауруды емдеу ;алада туратын ерлер 23,9% жэне эйелдерде 47,9%, ауылда туратын ерлер 16,4% жэне эйелдердщ 39,4% ;урайды,бул орыс хал;ыныц еюлше улгiдегi бойынша ЖYргiзiлдi. Сондай-а; дэртк терапия нау;астардыц ете аз санын алады,;алада туратын ерлер 6,6% жэне эйелдер 17,3%,ауылдык; жерлерде туратын ерлер 4,1% жэне эйелдердщ 17,3% курайды. Артериялы; гипертензияны емдеуге тиiмдi,кол жетiмдi арзан препараттар, олар бето-адреноблокаторлар жэне диуретиктер болуы мумкiн екенiн , жаца жэне одан да ;ымбат препараттармен салыстырганда емдеу нэтижесiнде кем туспейдi, АПФ ингибиторлары жэне кальций антагонистерiмен бул жагдай алацдаушылы; тугызып отыр [12].
Дэрiхана екiлi улгiдегi дэрiлердi сату туралы деректердi, Ресейде препаратты ;алай тагайындауга болатыны жайлы ете пайдалы а;парат бердi (деректер<< Russian Federation Pharmaceutical Index >>IMS 3 2010жылгы берiлген). Мысалы,бiз ;арастыратын болса; ,бета-адреноблокаторлар ;урылымы сатылды,Ресейде пропранолол
(27,1%)айтарлы;тай улесiн алады, препарат тшмда болып табылад^1, бiрак iс ЖYзiнде толыгымен Батыс;а ;арай осы топтыц казiргi замангы препараттары жылжыд^1 (Салыстыру ушiн-Германияда пропранололд^1ц улесi бета-адреноблокаторларды жалпы сатуда 4% ;урайды). Алайда,метопролол-непзшен дэлелдi медицина зерттеу1нде ;олданылатын препарат,бета-адреноблокаторлардыц
<<алтын стандарты» болып табылад^1.Ресейде сату ;урылымында тек 4,1% ;урайд^1 (салыстыру ушiн,Германияда 35%).Метопролол орыс ендiрiстiк
компанияларда элi кунге дешн жарнамаланбаган, (жарнаманыц болмауы,ец алдымен,препараттын куны темен болуына байланысты) зерттеу дэлелдемелер нэтижелерi,ец алдымен гылыми эдебиеттерде емес дэрiгер тэжiрибесiнде белгiлi болды,сондай-ак казiрдщ 0зiнде фармацевтикалык компаниялар аталган.Ресейде ;азiргi уакытта ете жиi ЖИА-мен ауыратын наукастарга <<метаболикалык>> деп аталатын препараттар тагайындалады (триметазидин жэне баскалар).Емдеуде олардыц р0лiн терiске шыгарады, ал Батыста сол дэрiлiк зат;а элдекайда карапайым орын берiлiп отыр.Мысалы,туракты стенокардиямен ауыратын наукастарга Американдык колледжде кардиологияда осы препаратка тек екi усыныс берiлдi жэне олардыц клиникалык тшмдшш элi рассталган жок деп атап етт [13]. Туракты стенокардияны емдеу ушш кардиология Британ когамыныц усыныстарын атаган жок[14]. Бiздiц елiмiзде осы препаратка жарнама релi туралы тагы бiр мысал керсеткендей,журек-кантамыр аурулары бар наукастарда май алмасуыныц бузылысын емдеу казiр iс ЖYзiнде сирек кездесед^тагамдьщ коспалар деп аталатын (миокард инфаркпй немесе инсультпен ауыратын наукастарды коса алганда) осы наукастардыц K0пшiлiгiне тшмдтп тiптi зерттелгенде,iс ЖYзiнде дэлелденгенде жок,бул букаралык акпарат кейiннен
жарияланады.Алайда,гиполипидемиялык препараттар(ец алдымен-статиндер)азык-TYлiк коспалар куныныц,осы дэрi-дэрмектер багасына салыстырмалы карамастан, наукастардыц 0мiр CYPУ узактыгын арттыруда айкын р0лiне карамастан сирек тагайындалады.Наукастарды емдеуде тагамдык коспалар релш TYгелдей терiске шыгарады, (Еигореап Heart Journal) соцгы немерiнде кейбiр релiне арналган ,оларды ешкандай жагдайда кауiп тобы жогары наукастарда статинмен бiрге колданбауы тиiс екенiн ескерщз.
Накты ic-шаралар.
Осылайша казiргi замангы медицинада ЖYрек-кан тамыр ауруларыныц барысына куштi эсер ететiн , жеткткп MYMкiндiк беретiн кец аукымды дэрШк заттар бар.Эрине,дэрiгер осы дэрiлiк затка медицина деректерiнен хабардар болуга жэне оларды тэжiрибеде пайдалануга тырысу керек. Дэр^ер <<суррогат>> соцгы белгiлi бiр препарат эсерiн растайтын катац гылыми зерттеулер нэтижелерiнен хабардар болуы тшс,бул анык.Бул бiз жиi Yздiк деп жарнамаланатын клиникада жаца жэне жеткШкйз зерттелген препараттарды,эйресе колда бар деректер сыни багалау кажеттiлiгi туралы умытуга болмайды.БелгШ бiр ауруларды емдеу жешндеп улттык нускаулармен дэрiгерлер танысты,ол пайдалы,Yнемi жогары,обьективт акпарат Батыста жарияланады.
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
1 Blumenthal R.S., Cohn G.. Schulinan S.P. Medical therapy versus coronary angioplasty in stable coronary artery disease: a critical review of the literature. //J. Amer. Coil. Cardiol. - 2010. - №36. - Р. 668-673.
2 Марцевич С.Ю. Проблема неэффективности длительной терапии антиангинальными препаратами больных ИБС. //Кардиология. - 2006. - №3. - Р. 27-34.
3 Viskin S. Kitzis I., Lev E. et al. Treatment with beta-adrenergic blocking agents after myocardial infarction: from randomized trials to clinical practice. //J. Amer Coil. Cardiol. - 2005. -№25. - Р.1327-1332.
4 Willenheimer R., Dahlof В., Gordon A. Clinical trials in cardiovascular medicine: are we looking for statistical signiFicance or clinical relevance // Heart. - 2000. -№84. - Р. 129-133.
5 Kubler W. Treatment of cardiac diseases: evidence based or experienced based medicine? / / Heart. - 2000. - №84. - Р. 134-136.
6 Stelfox H.T., Chua G., O'Rourke К., Detsky A. Conflict of interest in the debate over calcium-channel antagonists // N. Engl. J. Med. - 2008. -№338. - Р. 101-106.
7 Blood Pressure Lowering Treatment Trialists' Collaboration. Effects of ACE inhibitors, calcium antagonists, and other blood pressure-lowering drugs: results ofprospectively designed overviews of randomized trials. - Lancet, 2000. - №356. - Р. 1955-1964.
8 Pahor M., Psaty В.М., Alderman M.H. et al. Health outcomes associated with calcium antagonists compared with other first-line anlihypertensive therapies: a meta-analysis of randomised controlled trials. - Lancet, 2000. - №356. - Р. 1949-1954.
9 Herlitz J., Dellborg M., Karlson B.W. et al. Long-term mortality after myocardial infarction in relation to the prescribed dosages of a beta-blocker at hospital discharge // Cardiovasc. - Drugs Ther, 2001. - № 14. - Р. 589-595.
10 Бухбудова Д.А., Кокурина Е.В., Вочкарева Е.В., Урумбаев Р.К. Диспансеризация больных ишемической болезнью сердца // Советская медицина, - 1986. - №1. - С. 57-62.
11 Шальнова С.А. Факторы риска сердечно-сосудистых заболеваний и показатели ожидаемой продолжительности жизни населения России: автореф. дис ... док. мед. - М., 1999. - 46 с.
12 Hansson L., Lindholm L.H., Ekbom T. et al. Randomised trial of old and new antihypertensive drugs in elderly patients: cardiovascular mortality and morbidity the Swedish Trial in old Petients with Hypertension-2 study. //Lancet, 2009. - №354. - Р. 1751-1756.
13 ACC/AHA/ACP-ACIM Guidelines for the management of patieiits with chronic stable angina. A report of the American College of Cardiology / American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. //J. Amer. Coll. Cardiol, 1999. - №33. - Р. 2092-2198.
14 de Bono D. Investigation and management of stable angina: revised guidelines 1998 // Heart. - 1999. - №81. - Р. 546-555.
ЛЕКАРСТВЕННАЯ ТЕРАПИЯ СЕРДЕЧНО-СОСУДИСТЫХ ЗАБОЛЕВАНИЙ:ДАННЫЕ ДОКАЗАТЕЛЬНОЙ МЕДИЦИНЫ И РЕАЛЬНАЯ КЛИНИЧЕСКАЯ ПРАКТИКА
Резюме: 2-я половина XX века ознаменовалась значительными успехами в области борьбы с сердечно-сосудистыми заболеваниями, следствием чего является неуклонное снижение смертности от них в развитых странах. Наряду с мерами социального и профилактического характера, большую роль в этом сыграло использование новых методов лечения и, в частности, внедрение новых лекарственных препаратов.
Ключевые слова: лечение сердечно-сосудистых заболеваний,данные доказательной медицины
DRUG THERAPY OF CARDIOVASCULAR DISEASES:DATA AND EVIDENCE-BASED MEDICINE CLINICAL PRACTICE
Resume: of the 2nd half of the XX century was marked by significant advances in the fight against cardiovascular disease, resulting in a steady decline in mortality from them in developed countries. Along with measures of social and preventive character, a great role in this was played by the use of new methods of treatment and, in particular, the introduction of new drugs. Keywords: treatment of cardiovascular diseases, data evidence-based medicine
УДК 616.89-008-084-614.876.005.584
А.И. НУФТИЕВА, Г.Д. АХМЕТОВА, М.Б. НОВРУЗОВА, М.К. АЙТКУЛОВА, Р.О. ОРМАНБАЕВА
С.Д. Асфендияров атындагы Цазац ¥лттъщ Медициналъщ Университет!, ЖМЖБ кафедрасы, 1лел!кОРА, Алматы ц., Цазацстан
АУРУХАНАFА ДЕЙ1НГ1 КЕЗЕНДЕГ1 КАНАЙНАЛЫМ ЖУЙЕС1 АУРУЛАРЫНА СКРИНИНГ ЖУРГ1ЗУ
«Саламатты Казацстан» 2011-2015 жылга мемлекетт!к багдарлама аясында денсаулыц сацтау мен реформалауда БМСК (б!р!ншшк медико-санитарлыц квмек) децгешнде КАЖА(цанайналым жуйес! ауруларына) ауцымды скринингтI зерттеу жург!зу туралымацсат цойылды [1,2].
Скрининг мацызды профилактикалыц стратегия болып табылады, соцгы мацсаты популяцияда аурудыц таралуын твмендету. Скринингтер - ауруды ерте аныцтау. Адамдардыц вм!р салтын взгертудег! жауапкершшг!, адекватты физикалыц белсендшкт! цосцанда, тамацтану тэрт!б!н сацтау, дене салмагын, артериальды цан цысымы (АКК) бацылау, зиянды эдеттерден бас тарту аурудыц дамуын твмендетед!. Скринингт!ц жузеге асуы патологиялыц белглерI (цатер тобымен) бар халыцты аныцтау жэне оларга диагностикалыц, емд!кжэне профилактикалыц багдарламаларды багыттауга квмектесед![3,4].
Бул мацалада КР «Саламатты Казацстан» мемлекетт!к багдарламасыныц денсаулыц сацтауды дамыту мен реформалаудыц б!р багытына анализ жург!з1лд!. Карт адамдарда скрининг тест арцылы ЖИА-мен ауыратын науцастарды аныцтаудыц белсенд!л1г! мен мацыздылыгы зерттелдI. Модифицирленген цау!п цатер топтарыныц !ш!нде темек шегу, дене салмагыныц жогарылауы, АКК жогарылауы, модифицирленбеген-жасы. Бул цаут топтары царт к!с!лерде цалпына келуI циын, эсерI жасы улкейген сайын жогарылайды.
ТYйiндi свздер: журект!ц ишемиялыц ауруы, царт жастагылар, скрининг, профилактика.
К^рп кезде КАЖ ауруларынан мугедектш жэне аурушацдылы; корсеткМ жогарылауда. Каза;станда КАЖ ауруларыныц корсеткМ 2007-2009жылы 100 мыц, жасы улкен тургындарда 1,1 есеге жогарылады. Карттардагы влiм кврсеткшшщ шшде АГ (артериялы; гипертензия) 1,4 есе, ЖИА (журек ишемиялы; ауруы) 1,3 есе, ЦВА (церебро-васкулярлы; аурулар) 1,3 есе непзп корсетгаш болып табылады. Элеуметтш мацызды аурулар экономикалы; зардап экеледi жэне куплген жас уза;тыгын томендетедг Зерттеу мацсаты - ЖИА мен ауыратын нау;астарды жэне ;арт адамдарды Алматы ; ККП «Поликлиника ВОВ» децгешнде скрининг тест ар;ылы анализ отгазу.
Материалдар жэне эдктер. Тексеру ККП «Поликлиника ВОВ»-та отгазшдт 16.03.2011ж. шывдан № 145 КР буйры; бойынша 18, 25, 30, 35, 40, 42, 44, 46, 48, 50, 52, 54, 56, 58,
60, 62, 64 жастаFЫ ересек адамдар ма;сатты топтардыц (артериялы; гипертензия немесе журек ишемиялы; аурумен «Д» - есепте тyрмаFан) КАЖ аны;тайтыц скринингпк ;араулардыц кезекшШп бектлд [5]. Профилактика бвлiмшесiнщ талаптарына сэйкес алгоритмдер саты бойынша вткiзiледi (Сурет 1). Тонометр, фонендоскоп, электрокардиографпен жабдыщталган ;арау бвлмей.
Сурет 1 - Канайналым жуйей ауруларын профилактикалы; ;арауды ерте аны;тау алгоритмi
Орта медициналы; ;ызметкер бiрiншi этапта КАЖА Келесi этапта арнайы о;ытылган медициналы;
бойынша аныщталган профилактикалы; ;арауга жататын ;ызметкерлер шагымдар жэне анамнез жинады,
халы;тыц на;ты топтарыныц тiзiмiн ;уруды ЖYргiздi. профилактикалы; каарау кезiндегi амбулаторлы;
141
