Научная статья на тему 'КИТОБХОНЛИК ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ ПОЙДЕВОРИ'

КИТОБХОНЛИК ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ ПОЙДЕВОРИ Текст научной статьи по специальности «История и археология»

CC BY
202
151
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Oriental Art and Culture
Область наук
Ключевые слова
китоб / мутолаа / фаолият / жамият / кутубхона / ёшлар / салоҳият.

Аннотация научной статьи по истории и археологии, автор научной работы — Дилноза Тохировна Қурбонова

Ушбу мақолада китоб мутолаасининг жамият тараққиётидаги аҳамияти ҳақида фикр юритилган. Мамлакатимизда китобхонларга яратилиб берилаётган имкониятлар ва китобхонликнинг ёшлар ҳаётидаги муҳим жиҳатлари кенг ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «КИТОБХОНЛИК ЖАМИЯТ ТАРАҚҚИЁТИНИНГ ПОЙДЕВОРИ»

"Oriental Art and Culture" Scientific-Methodical Journal - Volume 2 Issue 4 / December 2021 ISSN 2181-063X

КИТОБХОНЛИК - ЖАМИЯТ ТАРАВДИЁТИНИНГ ПОЙДЕВОРИ

Дилноза Тохировна Курбонова Узбекистон давлат санъат ва маданият институти

Аннотация: Ушбу маколада китоб мутолаасининг жамият тараккиётидаги ахамияти хакида фикр юритилган. Мамлакатимизда китобхонларга яратилиб берилаётган имкониятлар ва китобхонликнинг ёшлар хаётидаги мухим жихатлари кенг ёритилган.

Калит сузлар: китоб, мутолаа, фаолият, жамият, кутубхона, ёшлар, салохият.

BOOK READER - THE FOUNDATION OF SOCIETY DEVELOPMENT

Dilnoza Tohirovna Kurbanova Uzbekistan State Institute of Arts and Culture

Abstract: This article discusses the importance of reading books in the development of society. The opportunities created for readers in our country and the important aspects of reading in the lives of young people are widely covered.

Keywords: book, reading, activity, society, library, youth, potential.

Жахон тарихи шундан далолат берадики, уар цандай янги цивилизация, янги Уйзониш даври китоб ва кутубхоналардан бошланади.

Ш.Мирзиёев

Давлатимиз рахбари ёшлар камолоти, уларнинг жамиятга содик фарзанд, хар жихатдан билимли булиб улгайиши учун юртимизда барча шарт-шароитларни яратиб бермокда. Президентимиз жамиятимизда китобхонликни ривожлантиришга катта эътибор каратиб, айникса ёшларнинг мутолаа маданиятини юксалтириш борасидаги бир катор карор ва фармонлари эълон килди, конун хужжатлари имзоланди. Аник чора-тадбирлар белгиланди.

Мухтарам Президентимиз Шавкат Миромонович Мирзиёев: дунёдаги хар кайси давлат, хар кайси халк биринчи навбатда узининг интеллектуал салохияти, юксак маънавияти билан кудратлидир. Бундай енгилмас куч манбаи эса аввало инсоният тафаккурининг буюк кашфиёти - китоб ва кутубхоналарда, - дея таъкидлаган эди. Хдкдкатан хам кайси давлатнинг маънавий салохияти кучли булса, маънан енгилмас кучга эга булади. Бугунги кунда Узбекстонда хам жахонхамжамияти сингари кутубхона тизимида кайта интеграция жараёни

юз бермокда. Ахолининг айникса ёшларнинг китоб ва электрон кутубхонага булган талаби юкорилади.

Бугунги кунда юртимизда ёшлар уртасида боскичма-боскич китоб танловлари утказилмокда, китобхон фарзандларимиз рагбатлантириляпти. Бундан кузланган максад - эртанги келажагимиз булган угил-кизларимизнинг калбини, дунёкарашини турли хил мафкуравий хуружлардан асраб колиш хисобланади. Зеро, китоб фарзандларимиз калбида инсонийлик, ватанпарварлик туйгуларини шаклланишида мухим рол уйнайди.

Президентимизнинг "Китобсиз келажак йук" деган даъватлари замиридаги огохлик ва мазмун-мохиятни хар биримиз чукур англашимиз лозим. Шунки, биз инсон манъавиятининг ноёб дурдонаси булган китобларни авлодларига мерос колдирган буюк аждодларнинг ворисларимиз.

Техника ва технологиялар жамият тараккиётига тобора чукуррок кириб бораётгани боис китобнинг ахамиятига эътибор бироз пасайган эди. Аммо, мухтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг манъавий етуклик йулидаги юксак ислохатлари натижасида китобга булган янгича дунёкараш шаклланди.

Шуни алохида таъкидлаш жоизки, маълумот олиш мумкин булган хеч кандай замонавий восита китобнинг урнини боса олмайди. Китоб укиш жараёнида пайдо буладиган образлар, "манзаралар" телеэкранда намойиш килинганлардан кура кизикрокдир. "Мен узимдаги барча яхши хислатлар учун китоблардан миннатдорман" деганда адиб Горкий хак эди.

Китобхонлик оиладаги, махалладаги, ён-атрофдаги, мухитга боглик. Китобга эътибор фарзанд тарбиясида хам мухим роль уйнайди. Дархакикат, китобни инсон тафаккурининг канотларига ухшатишган. Зеро тафаккури, фикр доираси кенг, маърифатли кишилар жамиятнинг чинакам бойлигидир. Аксинча, хаётда руй бериб турадиган айрим нохушликлар илдизи маърифатсизлик, китоб укимасликнинг аччик меваси десак муболага булмайди. Шуни таъкидлаш жоизки, китобсиз илм булмас, илмсиз эса ривожланиш булмайди. Пичок канчаллик егалса уткир булса, тафаккур ва зехин хам китоб укич оркали шархланади. Бу борада, кутубхона, китоб, китобхонлик каби мукаддас тушунчалар давлат сиёсати даражасига кутарилаётганидан далолатдир.

Ёшларни китоб мутолаасига кизиктириш учун аввало, кутубхоналарнинг фойдаланувчилари ва уларнинг кдзикдшларини тахлил килиш катта ахамият касб этади. Жамиятимизнинг кизикиши, талаби ба ехтиёжи натижасида китоб мутолаасининг ривожланиш курсатгичлари шаклланади.

Кутубхоналарнинг фойдаланувчилар гурухларига кура кдзикдшларини кондириши куйидаги йуналишларда амалга оширилади:

1) Ахборот - билиш йуналиши (фан ва хаётнинг турли сохаларидаги йуналишларни чукурлаштириш, янги фактлар ва гоялар билан таништириш оркали билим доирасини кенгайтириш);

2) Мотивацион - бахолаш (шахсий карашлар ва ишончни мустахкамлаш);

3) Амалий (касбий ва умумий фаолиятда эгалланган билимларни куллашга харакат килиш).

Ушбу эхтиёжлар ва кизикишлар бир-биридан ажралмаган холда фойдаланувчиларнинг билиш фаоллигига асосланган мотивларнинг мураккаб мажмуасини ташкил этади [1: 40-б].

Х,акикатан хам аввало китобхонларга нима кераклигини билиш, айникса жамоатнинг ехтиёжи баланд китобларни купайтириш ва ошириш оркали жамиятнинг манъавий тараккиёти юкорилаб бораверади.

Бугунги кунда кутубхона ва китобхонликка катта эътибор каратилмокда. Хусусан: Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан илгари сурилган 5 та мухим ташаббус оркали ёшлар уртасида китобхонликни кенг таргиб килиш давлат сиёсати даражасига кутарилди.

Китобга болаликдан мехр куйган болада китобхонлик маданияти эрта шаклланиб боради, дунёкараши кенгаяди. Зеро, китоб бизни етукликка етаклайди.

Бу борада 2017 йил 13 сентябрдаги "Китоб махсулотларини нашр этиш ва таркатиш тизимини ривожлантириш, китоб мутолааси ва китобхонлик маданиятини ошириш хамда таргиб килиш буйича комплекс чора-тадбирлар дастури тугрисида" ги карори хамда китобхонлик буйича олиб борилаётган кенг куламли ишлар, жумладан, "Энг яхши китобхон", шиори остида танловлар утказилиши китобга, маънавиятга юксак эътибор намунасидир. [2: www.lex.uz]

Анъанавий тарзда утказиб келинаётган «Ёш китобхон» танлови билан 2017 - 2019 йиллар давомида 2 млн 170 мингдан ортик ёшлар камраб олиниб, 9 нафар танлов голиблари булган ёш китобхонлар Президент совгаси "Спарк" автомашинаси совриндори булди.

Китоб укувчиларини нафакат манъавий балки, моддий жихатдан хам рагбатландириб туриш зарур.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 7 июндаги П^-4354-сон "Узбекистон Республикаси ахолисига ахборот-кутубхона хизмати курсатишни янада такомиллаштириш тугрисида" ги карори соханинг янги интеграция жараёни булди, десак тугри булади.

Мазкур карорда: ахборот-кутубхона фаолиятига, китобхонларга хизмат курсатиш, фондларни тулдириш ва саклаш, кутубхона жараёнларини автоматлаштириш, илмий-тадкикот ва ташкилий-услубий фаолият, кадрларни

тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва рагбатлантириш, халкаро хамкорликни кенгайтиришга жиддий таъсир курсатиш имконини беради.

Ахолига ахборот-кутубхона хизмати курсатишни янада такомиллаштириш, ахборот-кутубхона муассасалари фаолиятини ривожлантириш максадида: куйидагилар ахолига ахборот-кутубхона хизмати курсатишни сифат жихатидан янада ривожлантириш сохасидаги асосий вазифалар этиб белгилансин:

- ахборот-коммуникация технологияларининг ривожланиши ва замонавий умумжахон тенденцияларини хисобга олган холда ахборот-кутубхона фаолиятини ислох килиш;

- ахолига ахборот-кутубхона хизматлари курсатиш буйича ижтимоий кафолатларни сифатли таъминлаш хамда замонавий талабларни хисобга олган холда ахборот-кутубхона муассасаларини ривожлантириш максадида норматив-хукукий базани такомиллаштириш;

- худудларда ахолига ахборот-кутубхона хизматлари курсатишни баркарор ривожлантиришга кумаклашиш;

- ахборот-кутубхона муассасаларининг моддий-техника базасини мустахкамлаш, шу жумладан, янги бино ва иншоотларни куриш, мавжуд биноларни реконструкция килиш, уларни замонавий ускуналар билан таъминлаш;

- кутубхона сохасида давлат хусусий шерикликни, хусусий ва электрон (виртуал) кутубхоналар тармогини ривожлантириш;

- кутубхоналар фаолиятининг самарадорлигини ва фойдаланувчиларга хизмат курсатиш (шу жумладан, пуллик хизмат курсатиш) тезкорлигини ошириш учун электрон китоблар таркатишга ихтисослашган интернет-ресурслар билан хамкорликни кенгайтириш;

- ахборот-кутубхона муассасаларини малакали мутахассислар билан таъминлаш [3: www.lex.uz].

Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев томонидан 2019 йил 19 март куни ёшларни маданият, санъат, жисмоний тарбия ва спортга кенг жалб этиш, ёшларда ахборот технологияларидан фойдаланиш куникмаларини шакллантириш, улар уртасида китобхонликни таргиб килиш, хотин-кизлар бандлигини оширишга каратилган бешта мухим ташаббус илгари сурилди.

Ушбу бешта ташаббуснинг туртинчиси, яъни ахоли, айникса, ёшлар маънавиятини юксалтириш, улар уртасида китобхонликни кенг таргиб килиш ёш авлоднинг интеллектуал салохиятини оширишга хизмат килади.

Хулоса урнида айтиш мумкинки, жорий тизимда кутубхоначилардан янгича касбий махорат талаб этила бошлади. Электрон кутубхонанинг хаётимизнинг бир булагига айланиши кутубхоначилардан замонавий инновацион техник жихозларни яхши билишни, интернет оламидан хабардор

6ynn6, y3 KacHÖHHHHr ycTacn 6ynnm MatcynHATHHH MKnagn. 3aMOH mnggaT 6nnaH Hnrapnna6, pHBO^naHHÖ 6opMOKga. By Kyry6xoHanHgaH emnap TapönacH ^apaeHHga WKcaK 3aMOHaBHH öhhhm Ba KyHHHKMa, MKopn canoxu^T эraсн öynnmHH TaK030 этмoкga. khto6xohhhk MagaHHATHHHHr pHBO^naHHmn ®;aMHaTHMH3HHHr MaHtaBHH noögeBopn öynnmH 6nnaH 6npra yHHHr TapaKKHeTHHH öenrnnoBHH omhh 6ynn6 xH3MaT KU^agn.

Ooöga^aHH^raH agaßneT^ap

1. H rongarneB, y HocnpoB. Kyry6xoHa - ax6opoT xH3MaTH: Ha3apnacH Ba ycnyöneTH. -TomKeHT - 2019. 40-6.

2. "2020-2025 finnnapga khto6xohhhk MagaHHATHHH pHBO^naHTHpnm Ba Kynna6-KyBBaTnam TyrpHCHga"rH y36eKHCTOH Pecny6nHKacn Ba3Hpnap MaxKaMacHHHHr KapopH 2020. 14 geK. 781-coh.

3. y36eKHCTOH Pecny6nHKacn npe3HgeHTHHHHr 2019 hhh 7 HWHgarn n^-4354-coH "y36eKHCTOH Pecny6nHKacn axpnHcnra ax6opoT-KyTy6xoHa xH3MaTH KypcaTHmHH aHaga TaKOMHnnamTHpnm Tyrpncnga^rH Kapopn. www.lex.uz.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.