Научная статья на тему 'КАРТОШКАНИНГ КЛОН ВА ЛИНИЯЛАРИДАН ИСТИҚБОЛЛИ ЭРТАПИШАР НАМУНАЛАРНИ АЖРАТИШ'

КАРТОШКАНИНГ КЛОН ВА ЛИНИЯЛАРИДАН ИСТИҚБОЛЛИ ЭРТАПИШАР НАМУНАЛАРНИ АЖРАТИШ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Клон / танлов / нав / дурагай / намуна / коллекция / митти туганак / техник туганак / картошка кўчати / меристема

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Низомов Рустам Ахролович, Хожамуратов Саламат Бекмуратович, Умаров Шерзод Нурмухадиевич

Ушбу мақолада ҳалқаро картошкачилик маркази (CIP)дан келтирилган картошканинг 6 таР-3, Р-5, Р-6, Р-10, Р-11, Р-12,клон ва 4 та L-5 L-6 L-8 L-10 линияларини эртаги муддатда таққослаб синаш боғчасида экиб истиқболли эртапишар намуналар ажратилганлиги тўғрисида маълумот келтирилган. Картошка хосилдорлик кўрсаткичлари бўйича назорат Пском навининг ҳосилдорлиги гектаридан21,0 т. ни ташкил қилган, унга нисбатан L-8 ва L-10 намуналарда бу кўрсаткич 19,1 ва 18,0 % юқори бўлган, қолган барча намуналарида ҳосилдорлик кўрсаткичлари назорат вариантига нисбатан 20-35 % кам бўлганлиги тўғрисида маълумот берилган. Тадқиқотлар натижасида картошканинг 2 та L-8 ва L-10 линиялари Давлат нав синаш комиссиясига топширилган

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «КАРТОШКАНИНГ КЛОН ВА ЛИНИЯЛАРИДАН ИСТИҚБОЛЛИ ЭРТАПИШАР НАМУНАЛАРНИ АЖРАТИШ»

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

КАРТОШКАНИНГ КЛОН ВА ЛИНИЯЛАРИДАН ИСТИ^БОЛЛИ ЭРТАПИШАР НАМУНАЛАРНИ

АЖРАТИШ НИЗОМОВ РУСТАМ АХРОЛОВИЧ1

Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тад;ик;от

институти директори, ;.х.ф.д., профессор Тошкент вилояти 111106, Куксарой кучаси 3, Узбекистон. Email:bioritim@mail.ru.

ХОЖАМУРАТОВ САЛАМАТ БЕКМУРАТОВИЧ2 Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тад;ик;от институти. муста;ил изланувчи тад;и;отчиси Тошкент вилояти

111106,

Куксарой кучаси 3, Узбекистон. УМАРОВ ШЕРЗОД НУРМУХАДИЕВИЧ3

Сабзавот полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадкикот институти мустакил изланувчи тадкикотчиси. Тошкент вилояти 111106, Куксарой кучаси 3, Узбекистон https://www.doi.org/10.5281/zenodo.10634447

ABSTRACT

ARTICLE INFO

Received: 29th January 2024 Accepted: 07th February 2024 Online: 08th February 2024

KEY WORDS Клон, танлов, нав, дурагай, намуна, коллекция, митти туганак, техник туганак, картошка кучати,

меристема.

Ушбу мацолада %алцаро картошкачилик маркази (ПР)дан келтирилган картошканинг 6 та Р-3, Р-5, Р-6, Р-10, Р-11, Р-12, клон ва 4 та L-5 L-6 L-8 L-10 линияларини эртаги муддатда таццослаб синаш богчасида экиб истицболли эртапишар намуналар ажратилганлиги тугрисида маълумот

келтирилган. Картошка хосилдорлик

курсаткичлари буйича назорат Пском навининг %осилдорлиги гектаридан 21,0 т. ни ташкил цилган, унга нисбатан L-8 ва L-10 намуналарда бу курсаткич 19,1 ва 18,0 % юцори булган, цолган барча намуналарида %осилдорлик курсаткичлари назорат вариантига нисбатан 20-35 % кам булганлиги тугрисида маълумот берилган. Тадцицотлар натижасида картошканинг 2 та L-8 ва L-10 линиялари Давлат нав синаш комиссиясига топширилган.

КИРИШ

Бугунги кунда, дунёнинг 156 мамлакатида йилига уртача 377 миллион тоннага я;ин картошка етиштирилади. Картошка мах,сулотини Хитой, Хиндистон, АКШ, Германия, Бангладеш, Россия, Польша, Франция ва Нидерландия энг етакчи ишлаб чи;арувчилари х,исобланиб, Узбекистон бу руйхатда 23-уринни эгаллайди.

Картошка инсон учун мух,им булган о;сил, крахмал, турли витаминлар, минерал тузлар х,амда макро ва микро элементлар манбаидир. Мамлакатимизнинг ози;-ов;ат хавфсизлигини таъминлашда картошкачилик мух,им ах,амиятга эга. Шу боис х,ам картошка "иккинчи нон" деб хам аталади. Картошкачиликни ривожлантириш

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

мацсадида, Узбекистон Республикси Президентининг 2020 йил 6 майдаги ПК-4704 сон царорига биноан республикада картошка етиштиришни кенгайтириш ва уругчилигини янада ривожлантириш чора тадбирлари тугрисидаги царорда белгилаб берилган булса, Вазирлар Мах,камасининг 2019 йил 20 декабраги "2020 йил х,осили учун цишлоц хужалиги экинларини оцилона жойлаштириш ва мах,сулот етиштиришнинг прогноз х,ажмлари тугрисида"ги 1025-сон царорига биноан Корацалпогистон Республикаси ва вилоятларда 2020 йилда асосий экин сифатида 30,4 минг гектар х,амда галладан бушайдиган 35,1 минг гектар майдонларга картошка жойлаштириш режалаштирилган.

Картошка уругчилиги тушунчасига навнинг бошлангич сифатларини имконияти борича узоцроц муддатда сацланишини таъминлайдиган, режа асосида нав янгилашни ва нав алмаштиришни ташкиллаштириш, навларни оцилона танлашни таъминлайдиган х,амма тадбирларнинг жамланмаси киради. Шу сабабли, картошка навларидан соглом экиш материалларини олишда сунъий микроицлим шароитларини яратиш ёки табиий микроицлим шароитларини яхшилаш мацсадида жих,озланиб цурилган х,имояланган ер иншоотларда етиштиришни ташкил цилиш мацсадга мувофиц х,исобланади

ТАДКИКОТ УТКАЗИШ ШАРОИТИ ВА УСЛУБИ

Тадцицотлар Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадцицот институтининг тажриба далаларида 2022-2023 йилларда утказилди. Институт Тошкент шах,рининг шимолида Тошкент вилояти Тошкент туманида жойлашган. Жойнинг об-х,авоси Узбекистон текис цисмида жойлашган купчилик сабзавотчилик хужаликлари шароитига ухшайди.

Об-х,авони узига хос хусусияти шундан иборатки бу ерда ёруглик ва иссицлик етарли даражада ва континентал узгарувчан х,амда цуруц хаводир. Куёш ёруглигини давомийлиги йилига 2700-3000 соат, бунда ёзда цуёш ёруглиги ойига 360-400 соат, цишда эса 90-130 соатга тушади. Бир кундаги иссицликни узгарувчанлиги юцори (10-15°С цишда ва 15-20°С ёзда) ва йил буйича 30°С гача етади.

Тупроги аввалдан сугориб келинадиган типик буз тупроц, сизот сувлари чуцур 6-7 метрда жойлашган булиб, тупроцдаги гумус мицдори 0,793-0,957%, ялпи фосфор 0,1310,157 мг/кг, калий 1,843-2,195 мг/кг ва азот 0,131-092 %, Х,аракатчан N-NO3-8,1-17,9 мг/кг, Р205-12,4-28,4 мг/кг, К20-187,5-227,4 мг/кг оралигида булган. Тажриба майдонининг тупроги шурланмаган.

Эртаги муддатда картошканинг тугунаклари ва усимликлар мазкур тадцицотнинг объекти х,исобланади. Тадцицотлар дала ва лаборатория шароитида олиб борилиб, бунда «Сабзавотчилик, полизчилик ва картошкачиликда тажрибалар утказиш методикаси», «Методические указания по изучению и поддержанию мировой коллекции овощных пасленовых культур», «Методика полевого опыта», «Методы агрохимических анализов почв средней Азии» каби услубий цулланмалар асосида олиб борилди.

ТАДКИКОТ НАТИЖАЛАРИ ВА УЛАРНИНГ МУХ.ОКАМАСИ

Селекция ишида навларни табиий танлаш билан бир цаторда сунъий танлаш х,ам алохдда ах,амиятга эга. Усимликни бах,олаш, уларни ажратиб олишнинг аниц

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

усулларидан фойдаланиш йули билан суний танлаш самарадорлигини анча ошириш мумкин. Нав танлашда дастлаб ма;сад шаклланиши зарур. Унда навга булган талаблар ёритилади.

Кейин мавжуд навларнинг биологик, морфологик ва хужалик белгиларини урганиб, тахлил ;илади ва ;уйилган мулжалга я;ин келадиган намуналарни танлаб олади. Модулда келтирилган талабларга ;исман булса х,ам жавоб берадиган белгилари булган бир неча навларни чатиштириб, сунъий танлаш йули билан дастлабки материалларни йигиб олинди.

Танлов богчасида х,ал;аро картошкачилик маркази (CIP) дан келтирилган картошка клон ва линия ажратиб олинган исти;болли намуналар эртаги муддатда та;;ослаб синалди. Эртаги муддатда экилган картошка намуналарида фенологик кузатув ишлари олиб борилди (1-жадвал)

Х,ал;аро картошкачилик марказидан келтирилган L; Р; намуналари тажриба майдонида 10 март куни 70x25 см схемада эртаги муддатда экилди ва назорат мах,аллий булган "Пском " нави билан та;;ослаб синалди. Эртаги муддатда экилган 10 та оила намуналарида фенологик кузатув ишлари олиб борилди.

1-жадвал

Эртаги муддатда экилган картошка намуналарининг фенологик кузатув натижалари (2022-2023 йй).

Нав намунал аР Них,оларни униб чикиши, кун Ёппасига униб чикканидан то .., кун

шоналаши гуллаши

10% 75% 10% 75% 10% 75%

Пском (st) 18 27 26 36 27 41

Р-3 20 31 28 37 31 43

Р-5 19 30 27 38 30 42

Р-6 21 28 29 39 32 43

Р-10 22 27 28 38 29 42

Р-11 22 28 29 39 30 41

Р-12 20 29 28 38 32 43

L-5 21 29 29 37 31 40

L-6 18 28 27 37 27 41

L-8 15 24 23 32 22 38

L-10 16 26 24 33 23 36

Тад;и;от натижаларига кура назорат сифатида экилган "Пском" картошка навида них,олларнинг униб чи;иши 10% 18 кунда, 75% 27 кунда них,олларнинг униб чи;;андан шоналаши 10% 26 кунда, 75% 36 кунда, гуллаши 10-75% 27-41 кунни ташкил этган булса, унга нисбатан айрим картошка намуналари жумладан, L-8 ва L-10 намуналарининг курсаткичлари назорат вариантидан 3-5 кун эрта булганлиги кузатилди.(1-расм)

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

1-расм. Тажриба майдонининг куриниши

Айрим L-6 намунанинг 10-75% них,олларини униб чи;иши, шоналаши, гуллаши назорат варианти билан тенг булганлиги кузатилган булса, Долган Р-3; Р-5; Р-6; Р-10; Р-11; Р-12; L-5; намуналарининг них,олларини униб чи;иши, шоналаши, гуллаши назорат вариантидан 2-4 кунга кеч кузатилди.

Эртаги муддатда танлов богчасига экилган картошка намуналарининг поя баландлиги, поялар сони курсаткичлари урганилди (2-жадвал).

Тажрибалар картошканиниг ёппасига гуллаган даврда х,амда х,осил йиигиш даврида бир туп усимликликнинг поя баландлиги шунингдек поялар сони буйича биометрик улчовлар утказилганда назорат "Пском" навининг усимликлар ёппасига гуллаган даврида поя баландлиги 53,0 см ни, х,осил йигиш даврида 60,5 см 100 фоизни ташкил этган булса унга нисбатан L-8 ва L-10 намуналари ёппасига гуллаган даврда 15,5 ;14,2 фоизга х,осил йигиш даврида 18,7; 16,5 фоизга назорат курсаткичлари ю;ори булганли ани;ланган булса бир тупдаги поялар сони буйича х,ам ушбу L-8, L-10 намуналарининг курсаткичлари назорат вариантидан 25,0; 35,7 фоизга ю;ори булганлиги биометрик улчовларда уз аксини топди.

2-жадвал

Эртаги муддатда экилган картошка намуналарининг биометрик курсаткичлари (2022-2023 йй)

Нав намуналар Усимликнинг ёппасига гуллаган даврида Хосил йигиш даврида поя баландлиги Картошка нав намуна-

nofl 6a^aHg^HrH поялар сони

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

cm st Huc6aTaH, % goH a st Huc6aTaH, % CM st Huc6aTaH, % ^apuHHHr ryfl paHru

ncKoM (st) 53,0 100,0 2,8 100,0 60,5 100,0 ok;

P-3 48,8 92,1 2,3 82,1 57,5 95,0 cuex,

P-5 48,1 90,8 2,2 78,6 55,8 92,2 o;

P-6 43,0 81,1 2,0 71,4 58,5 96,7 o;

P-10 43,6 82,3 1,7 60,7 53,5 88,4 o;

P-11 50,0 94,3 2,2 78,6 56,7 93,7 o;

P-12 48,5 91,5 2,5 89,3 55,3 91,4 nymTH

L-5 49,5 93,4 2,7 96,4 54,5 90,1 o;

L-6 49,3 93,0 2,1 75,0 53,1 87,8 o;

L-8 61,2 115,5 3,5 125,0 71,8 118,7 o;

L-10 60,5 114,2 3,8 135,7 70,5 116,5 o;

Эртагн MyggaTga экн^ган KapTomKa HaMyHa^apuHHHr x,ocRflgop.flHK HaTH^a^apu ypraHH^gu (3-^:agBa^ ). 3-^agBa^

Эpтaгн MyggaTga экн^гaн KapTomKa HaMyHa^apuHHHr ^ocu^gop^HK HaTH^a^apu (2022-2023 hh).

HaB HaMy^apu xochahh KOB^am MyggaTH, KyH Eup Tyngar H x;och.a, r xocha-gop^HK, T/ra Ha3opaTr a Huc6aTaH, %

60 70 80

ypTana 1 Tyngaru TyraHaK Ba3HH, r

ncKoM (st) 95 130 145 370 21,0 100,0

P-3 56 105 140 301 17,1 81,4

P-5 60 105 130 295 16,8 80,0

P-6 50 103 135 288 16,4 78,1

P-10 55 106 135 396 16,8 80,0

P-11 85 115 138 338 19,2 91,4

P-12 30 87 122 239 13,6 64,8

L-5 35 95 125 255 14,5 69,0

L-6 55 111 144 310 17,6 83,8

L-8 95 155 190 440 25,0 119,0

L-10 98 150 188 436 24,8 118,1

ЭКМТ 05 T/ra 2,4

Sx,% 4,3

Ha3opaT BapuaHTuga экн^гaн "ncKoM" HaBHHHHr ^ocH^gop^HrH reKTapugaH 21,0 t. hh TamKH^ ^H^raH 6y^ca, yHra Huc6aTaH L-8 Ba L-10 HaMyHa^apga 6y KypcaTKHH 19,0; 18,1%

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

rorçopu, 6apna BapuaHT^ap 6yHHHa энг KaM ^ocH^gop^HK P-12 (13,6 T/ra ëKH 64,8%) HaMyHacuga Ky3aTH^gu..

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

X,a^K;apo KapTomKawflHK MapKa3H (CIP)gaH Ke^Tupu^-raH HaMyHa^apgaH a»para6 o^HHraH HCTH^öo^^H ^uHHH^apga ^ocu^gop^HK ЭКМТ 05 HHHr KypcaTKHHH 2,4 T/ra Ba Ta»puöa aHu^^uru Sx 4,3% öy^gu.

Эpтaгн MyggaTga TaH^oB 6oFHacura экн^гaн KapTomKa HaMyHa^apuHuHr u^Tucogufi caMapagop^uK KycaTKun^apu aHuK^aHgu (4-»agBa.fl).

2-pacM. KapTomKaHHHr hcthöo^^h öy^raH L-8 Ba L-10 ^HHHH^apH.

Ta^puöa^apga KapTomKa 8 MapTa cyropu^raHga 900 MuHr cyMHu, 2 MapTa кy^bтнвaцнн Ba Honu^ Ku^raHga 1000 MuHr cyMHu, 1 ToHHa xpcu^Hu Tepum Ba Tamumra KeTraH xapa^aT^ap 125 MuHr cyMHu Ba 3 MapTa Kaca^uK Ba 3apapKyHaHga^apra rçapmu Kypamu^raHga 1000 MuHr cyMHu, »aMu xapa^aT^ap 23660 MuHr cyMHu TamKu^ этgн. 4-^agBa^

Эpтaгн MyggaTga экн^гaн KapTomKa HaMyHa^apuHuHr u^Tucogufi caMapagop^uK KycaTKun^apu, ra/ MuHr cyM (2022-2023 hh).

KypcaTKHH^ap HaB HaMyHa^ap

ncKOM (st) L-8 L-10

Ypyp, ypHT, ËMM, napBapum^am Ba 6omn;a xapa^aT^ap 20556 20556 20556

XpcHAHH HHFHmTHpum Ba TpaHcnopT xapamaTnapu 3110 3110 3110

^aMH xapa^aT^ap 23666 23666 23666

YcTaMa xapa^aT^ap, 25% 5917 5917 5917

KyTH^MaraH xapa^aT^ap (20%) 4733,2 4733,2 4733,2

Bapna xapa^aT^ap 34316 34316 34316

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

XpcH-flgop-AHK, T/ra 21 25 24,8

X,ocH.flHH Hapx;u, cyM 52500 62500 62000

Co$ gapoMag 18184,3 28184,3 27684,3

lTOHHa Ma^cy^oT TaHHapx,H 1634 1373 1384

PeHTaöe^^HK gapa^acu,% 53,0 82,1 80,7

xoch^hh KHFumrapum Ba TpaHcnopTga »yHaTHm xapa»aTflapu öup reKTap epgaH o^HHraH Ma^cy^oT MHKgopura öof^hk; öy^gu. MaTepua^apra Ba napBapum^am TexHo^orHHCH x,aMga x,och.ahh KHFumrapum Ba »yHaTHmra KeTraH x,apa»aT.«ap HHFHHgucH »aMH xapa^aT^ap MHKgopuHH TamKH^ KH-flgH. KapTomKaHH napBapum^am 6yHHHa TexHo^oruK KapTaga ycTaMa xapa»aT^ap 25% ge6 öe^ru^aHraH. YHra MyBo^HK 6y xapa»aT^ap MHKgopu »aMH xapa»aT^ap KypcaTKHH^apugaH Ke^uö HHKKaH Ba KymuMHa paBumga KyTH^MaraH xapa»aT^ap 20% hhk;hö rço-flumu x,ucoöra o^HHgu. ^aMH xapa»aT^apra ycTaMa (25%) xapa»aT^ap, KyTH^MaraH xapa»aT^ap (20%) Kymu^uö öapna xapa»aT^apHH TamKH^ KH-flgu. Bup reKTap epgaH o^HHraH ^ocu^gop^HK KaMaHuö öopumu öu^aH öupra öup ToHHa Max,cyfloTHHHr TaHHapxu omuö öopgu. 0^h6 öopu^raH TagKHKoT^apHHHr um^aö HHrçapum peHTaöe^HK gapa»acu reKTapgaH o^HHraH ^ocH^gop^HKKa öof^hk; öy^gu. Ha3opaT BapuaHTHgaru ncKoM HaBHga peHTaöe^HK gapa»acH 53,0 % hh TamKH^ этгaн öy^ca, L-8 HaMyHacuga peHTaöe^HK gapa»acu 82,1 % hh Ba L-10 HaMyHacuga эca peHTaöe^HK gapa»acu 80,7 % rana KyTapu^gu. XYflOCA.flAP

1. TagKHKoT HaTH»a^apura Kypa Ha3opaT cu^araga экн^гaн "ncKoM" KapTomKa HaBHga HH^o^^apHHHr yHuö Hurçumu 10%-75% 18-27 KyHga HH^o^^apHHHr yHuö HHKKaHgaH moHa^amu 10%-75% 26- 36 KyHga, ry^amu 10-75% 27-41 KyHHH TamKH^ этгaн öy^ca, yHra HHcöaTaH, L-8 Ba L-10 HaMyHa^apuHHHr KypcaTKHH^apu Ha3opaT BapuaHTHgaH 3-5 KyH эpтa öy^raH^uru Ky3aTH^gu

2. ncKoM" HaBHHHHr ycuM^HK^ap ënnacura ry^araH gaBpuga non öa^aHg^uru 53,0 cm hh, x,ocu.fl HHFHm gaBpuga 60,5 cm 100 $oh3hh TamKRfl этгaн öy^ca yHra HHcöaTaH L-8 Ba L-10 HaMyHa^apu ënnacura ry^araH gaBpga 15,5;14,2 $ou3ra x,och.a HHFHm gaBpuga 18,7; 16,5 ^oH3ra Ha3opaT KypcaTKHH^apu rorçopu öy^

3. KapTomKa xocu^gop^HK KypcaTKHH^apu öyfiHHa Ha3opaT ncKoM HaBHHHHr ^ocu^gop^uru reKTapugaH 21,0 t. hh TamKH^ KH^raH öy^ca, yHra HHcöaTaH L-8 Ba L-10 HaMyHa^apga öy KypcaTKHH 19,0 Ba 18,1% rorçopu öy^raH^uru Ky3aTH^gu.

4. fflyHHHrgeK peHTaöe^^HK gapa»acu Ha3opaT ncKoM HaBHga 53,0% hh TamKRfl этгaн öy^ca, L-8 HaMyHacuga peHTaöe^HK gapa»acu 82,1% hh Ba L-10 HaMyHacuga эca peHTaöe^^HK gapa»acu 80,7% hh KypcaTgu.

References:

1. AögyKapHMoB ^.T., AögypaxHMoB M. ^acT^aöKH ypyF^HK naHKa^apuga cof^om K^oH^apHH a»paTHö o^um ycy^apHHH TaKoMH^^amTHpumCaM^XM h^mhh Tyn^aMH. -CaMapKaHg, 2007. - B. 26-28.

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 5.995 www.in-academy.uz

2. Абдурахимов М.К., Очилов Б. Картошка уругчилик тизимида жадаллашган услубда элита етиштириш//СамКХИ илмий туплами. - Самарканд, 2007. - Б. 16-19.

3. Остонакулов Т.Э. - Селекция ва уругчилик асослари. Т. «Истиклол»., 2002.

4. Остонакулов Т.Э., Отамуродов Э., Нишонов Н., Астанакулова А. Икких,осилли экин сифатида уруглик картошка етиштириш технологиясига оид тавсиялар. - Т.: 2003. -Б.12.

5. Элмуродов А., М.Чулиева. Картошкани ботаник уругидан уругбоп ва товар туганаклар етиштиришнинг хусусиятлари//СамКХИ илмий туплами. - Самарканд, 2004. - Б. 114-117.

6. Остонакулов Т.Э. - Картошка уругчилик майдонларида апробация утказишга оид услубий кулланма. // - Т.:1998. - Б.48-60.

7. Абдурахимов М.К. - Элита картошкани етиштириш усули. // Ихтиролар, Расмий ахборотнома, -№4 (156). Т.:2014. - Б.7-8.

8. Кононученко В.В., Куценко В.С. - Картофелеводство Украины: проблемы научного обеспечения. // Картофель и овощи. - М., 2003. 4. - С. 5-6.

9. Князев В.А. - О стандартизации в семеноводства картофеля. // Картофель и овощи. 2002. № 6. -С. 32.

10. Банадисев С.А. - Картофелеводство Белоруси: проблемы и пути их решения. // Картофель и овощи. - М., 2002. 2. - С.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.