Научная статья на тему 'КАРТОШКАНИ ОРГАНИК УСУЛДА НАЗОРАТ ҚИЛИШ'

КАРТОШКАНИ ОРГАНИК УСУЛДА НАЗОРАТ ҚИЛИШ Текст научной статьи по специальности «Сельское хозяйство, лесное хозяйство, рыбное хозяйство»

CC BY
32
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
RHIZOCTONIYA SOLANI

Аннотация научной статьи по сельскому хозяйству, лесному хозяйству, рыбному хозяйству, автор научной работы — Паттаев А.А.

Ушбу мақолада картошка етиштиришда микробиологик биопрепаратларни қўллаган ҳолда органик махсулот етиштириш бўйича тажрибалар ўтказилди. Шунингдек, тадқиқот натижаларидан тупроқ унумдорлигини ошириш, ўсимликларни биологик азотга бўлган талабини яхшилаш ҳамда қишлоқ ҳўжалик экинларининг ҳосилдорлигини оширишда қўллаш мақсадга мувофиқлиги ўрганилди. Бундан ташқари мақолада Rhizobium, PGPR, Bacillus subtillis бактериялари билан картошка етиштиришда сўнгги ютуқлари хақида умумий маълумот берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ORGANIC CONTROL OF POTATOES

In this article, experiments were conducted on the cultivation of organic products using microbiological biopreparations in the cultivation of potatoes. Also, from the results of the study, the expediency of application in increasing soil fertility, improving the demand of plants for biological nitrogen and increasing the yield of rural horticultural crops was studied. In addition, the article gives an overview of the latest achievements in the cultivation of potatoes with bacteria Rhizobium, PGPR, Bacillus subtillis.

Текст научной работы на тему «КАРТОШКАНИ ОРГАНИК УСУЛДА НАЗОРАТ ҚИЛИШ»

Паттаев А. А.

Андижон цишлоц хужалик ва агротехнологиялар институты

КАРТОШКАНИ ОРГАНИК УСУЛДА НАЗОРАТ ЦИЛИШ

Аннотация: Ушбу мацолада картошка етиштиришда микробиологик биопрепаратларни цуллаган цолда органик махсулот етиштириш буйича тажрибалар утказилди. Шунингдек, тадцицот натижаларидан тупроц унумдорлигини ошириш, усимликларни биологик азотга булган талабини яхшилаш уамда цишлоц хужалик экинларининг уосилдорлигини оширишда цуллаш мацсадга мувофицлиги урганилди.

Бундан ташцари мацолада Rhizobium, PGPR, Bacillus subtillis бактериялари билан картошка етиштиришда сунгги ютуцлари хацида умумий маълумот берилган.

Калит сузлар; Rhizobium, PGPR, Bacillus subtillis, Phitophtora infestans, Rhizoctoniya solani, Streptomyces scabies.

Pattaev A.A.

Andijan Institute of Agriculture and Agrotechnology ORGANIC CONTROL OF POTATOES

Annotation: In this article, experiments were conducted on the cultivation of organic products using microbiological biopreparations in the cultivation of potatoes. Also, from the results of the study, the expediency of application in increasing soil fertility, improving the demand of plants for biological nitrogen and increasing the yield of rural horticultural crops was studied.

In addition, the article gives an overview of the latest achievements in the cultivation of potatoes with bacteria Rhizobium, PGPR, Bacillus subtillis.

Keywords: Rhizobium, PGPR, Bacillus subtillis, Phitophtora infestans, Rhizoctonia solani, Streptomyces scabies.

Органик дехкончилик оркали махсулот етиштиришда одатда органик ва табиий махсулот ва тирик организмлар воситаси билан яратилган препаратлардан фойдаланиш асосида нафакат барча турдаги кишлок хужалик экинларини етиштиришни йулга куйиш тушунилади.

Маълумки, микроорганизмлар асосида яратилган биопрепаратлар юкори самарали, экологик тоза органик угит булиб, у кишлок хужалик экинларини хосилдорлиги, махсулот сифати ва тупрокдаги мавжуд фосфор захираларини усимлик узлаштира оладиган формага утказиб усимликларни фосфорга булган талабини хам кискартиради.

Улар тугридан-тугри фитогормонларни ишлаб чикариш ёки билвосита турли хил бирикмалар синтези оркали патогенларни агрессивлигини камайтириб, илдизларнинг ривожланишини кучайтиради. (BENIZRI ва бошк., 2001).

PGPR (plant growth-promoting rhizobacteria) усимликларнинг усишини таъминловчи ризобактериялар деб номланган ризобактериялар билан усимликларни илдизларини инокуляциялаш оркали экинлар биомассаси ва хосилдорликни ошириши (Fallikand Okon 1996; De Freitas va Germida 1990), ширин картошка ва мойли экинларни етиштиришда ижобий таъсири [Singx va Bxargava 1994; Kl oepperet al. 1988], шунингдек, илдиз морфологиясини узгартириши [Frommel ва бошк. 1991]. Levanony va Bashan (1989) лар томонидан тадкик этилган.

Хулоса урнида ризобактерилар асосида яратилган биопрепаратлар усимликлар усиб ривожланишига ижобий таъсир этиб, табиий ва кишлок хужалик экотизимларида юкори ахамиятга эга.

Тадкикотни максади. Тадкикот ишидан максад тупрокни экологик холатини яхшилаш оркали к/х экинларидан органик махсулот олишдан иборат. Тажрибалар Андижон вилояти Пахтаобод туманидаги "Хожи-Абдулхай" фермер хужалигида 2019 йилда амалга оширилди. Тажриба учун танлаб олинган экин майдони 2000 м2 ни ташкил этиб, уруг нормаси 610 кг хисобида сарфланди.

Органик махсулот етиштиришда Rhizobium radiobacter-36 бактерия штамми суспензиясидан фойдаланилди. Бактерия штаммини устириш учун: (г) NaCI-0,2. KH2PO4-0,2. MgSO4-0,2. Дрожжи-15. Мел-5, сахароза -20, дист. сув-1л. рН-6.8±0.2 термостатда 28 оС хароратда 150 айлана / тезлиги, - Bacillus subtillis бактериясини МПА озика мухитида устирилди, бунда 10 гр пептон, 40 гр глюкоза хисобида 20 минут автоклавда 0.5 атмосфера босимида стерилизация килинди.

Картошкани экиш 70х25х1 схемасида уруглик туганакларнинг ниш узунлиги 18-2.2 см узунликда экилди. Уруглар экишдан олдин бактерия билан инокуляцияланди. Уруглик тупрокнинг 10-12 см катлами 3-4 оС кизиган даврда 07-мартда 10-11 см чукурликда уруглик туганаклар экиладиган уялар гектар хисобида 5 тоннадан биогумус холатидаги гунг билан бойитилди сунг эгатлар усти полиэтилен пленка билан мулчаланди. Тажриба даласини "лотин квадрати" методи буйича тизимли жойлаштириш схемаси асосида амалга оширилди

Туганаклардан кучатлар хосил булганда енгил чопик утказилди ва катор оралари юмшатилгандан сунг хужайра титри 109 хуж/мл булган Bacillus subtillis ва ризобактериялар штаммлари суспензиялари билан билан иккинчи бор ва гуллаш олдидан учинчи бор усимлик кучатлари озиклантирилди.

Хисобга олишда 1 - булиб 11 - мартда биогумусли ва Bacillus subtillis ва ризобактериялар штаммлари экилган майдонларда униб чиккани

Ky3aTungu, kuhfoc Huxonnap 13-MapT Bacillus subtillis ea pu3o6aKmepunnap mTaMMnapu Ba 14 MapT KyHu 6uoryMycnu экнпraн MafigoHnapga Ky3aTungu. Yhu6 HHKHrnga xap 6up Bapuaffraap 6yfina6 TaKKocnaHraHga HuxonnapHu nafigo ôynHfflH Ha3opaT BapuaHT (15.03.2019) ra Huc6aTaH Ta^pnôa Bapuamu (11.03.2019) ga 4 KyH, khhfoc Huxonnap ep M3ura HuKumuga Ha3opaT BapuaHT (18.03.2019) ra Huc6aTaH Ta^pu6a BapuaHTu (13.03.2019) ga 5 KyHra $apK KHngu.

KacannuKnapHu aHHKgam ynyH xap yH KyH unuga 2- Ba 3-TeKmupyBnap Typnu KacannuKnap 6yfiuHa Ky3aTyBnap (ungronapgaru KacannuKnapHu xuco6ra onum xocuhhu fiuFum BaKTuga) aManra omupungu. Ta^pu6a MafigoHugaru KacannuKnapra (6annapga) HugaMnunuru 6yfiuHa yHTa Broyan TeKmupyB yTKasunuô Hara^anapu 3-^agBanra Tymupungu.

3. ^agBa.. Kaca..HK.ap 6u.aH 3apap.aHnmn

3aM6ypyFnM KacannMKnapHM u^oganam, 6ann.

BapnaHTnap Ouro$Topo3 PM3OKTOHMO3 OAAMH

napma

6aprnapga TyraHaKnapga 6aprnapga TyraHaKnapga TyraHaKnapga

Ha3opaT 1 9 3 5 5

PugoMun rong мц, Bgr; 7 9 5 3 7

EuoryMyc (BepMMKoMnocT) 1 9 5 5 5

Bacillus subtillis

ea pmoôaKmepunnap 9 9 7 7 7

mTaMMnapu

3-^agBanga KypcaranraHugeK вeгeтaцнa gaBpuga ycuMnuKnapra 6up KaHHa HOKynafinuKHu W3ara KenTupagu. OuTO^Topo3ra HugaMnunuK (9b) Bacillus subtillis ea pu3o6aKmepuxnap mTaMMnapu 6unaH umnoB 6epunraH Bapuarnga KapTomKa 6aprnapuga $uTO$Topo3 Ky3aTunMagu. PugoMun rong мц, Bgr; (76) BapuaHTuga 10-25% rana 6ynraH 6apr w3acuHuHr 3apapnaHumu Ky3aTungu. OuTo$Topo3ra nacT KypcaTKuH (16) 6uoryMyc KynnaHunraH Ta^pu6a Bapuamuga Ky3aTungu, 6y BapuaHTga afipuM KynaTnapHuHr 6apna 6aprnapHuHr 3apapnaHumu Ba KefiuH ycuMnuKHuHr Ho6yg 6ynumu Kafig этнпgн, pu3oKToHuo3, oggufi napma KacannuruHu Ky3FoTyBHu 3aM6ypyFHu puBo^naHumuHu nerapanamga xaM BapuaHTnap 6yfiuHa Bacillus subtillis ea pu3o6aKmepmnap mTaMMnapu 6unaH umnoB 6epunraH BapuaHTga 7 6ann Kafig этнпgн. pu3oktohuo3 naToreHura Huc6aTaH Huc6ufi (76) nerapanamga, atHu 6apr cupTuHuHr 3apapnaHum gapa^acu 10-25% ra Ky3aTungu.

Ooflga.aHH.raH agaÔHëT.ap: 1. Abdugafurovich, R. B., & Abdusattorovich, P. A. (2021). IMPORTANCE OF EPSS SYNTHESIZED BY MICROORGANISMS IN SOIL SALINITY AND

PRODUCTIVITY. ResearchJet Journal of Analysis and Inventions, 2(04), 306310.

2. Юрий Таричанович Дьяков, д.б.н., зав. каф. микологии и альгологии биофака МГУ им. М.В.Ломоносова. Фитофтороз - глобальные и внутрироссийские проблемы JOURNAL/NATURE/01_2002/PHYTO.HTM

3. Diseases in crop plants can significantly impact food security (Strange and Scott, 2005), as well as production costs of food (Oerke, 2006;Savary et al. 2019)

4. The response of maize (Zea mays) to Azospirillum inoculation in various types of soils in the field E. Fallik & Y. Okon World Journal of Microbiology and Biotechnology volume 12, pages511-515 (1996)

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.