CC BY
0INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "INNOVATIVE MANAGEMENT IN THE EDUCATION SYSTEM: INTERNATIONAL AND NATIONAL
CONCEPTS", MAY 16, 2024
JAMIYAT HUQUQIY TIZIMINI TAKOMILLASHTIRISHNING USTUVOR YO'NALISHLARI
Jalilova Dilshoda Ural qizi, 2Huseyinova O'g'iloy, 3Odilova Shoira, 4Pirmamatova Nigina
1Nizomiy nomidagi TDPU Boshlang'ich ta'limda ona tili va uni o'qitish metodikasi
kafedrasi o'qituvchisi 2,3,4Nizomiy nomidagi TDPU Boshlang'ich ta'lim fakulteti talabalari https://doi.org/10.5281/zenodo.11237334
Annotatsiya. Mazkur maqola jamiyatda huquqiy sohani rivojlantirish, buning asosiy mexanizmi sifatida huquqiy siyosatni ko'rsatadi. Hamda zamonaviy dunyoda davlatlarning o'zaro bog'liq ekanligi, jamiyat huquqiy tizimini takomillashtirishning ustuvor yo'nalishlari haqida fikr-mulohaza yuritadi.
Kalit so'zlar: huquqiy tizim, huquqiy siyosat, zamonaviy olam, jamiyat, tendensiya, jadallashuv, takomillashuv, huquqiy qadriyat, zamonaviy davr.
Jamiyatda huquqiy sohani rivojlantirish mexanizmlaridan biri bo'lgan huquqiy siyosat butun davlat uchun yaqin va uzoq muddatli maqsadlarni aniq belgilashi va davlatning umumiy yo'nalishidan kelib chiqib, ustuvor yo'nalishlarga aniqlik kiritishi lozim. Barcha zamonaviy davlatlar uchun umumiy tendensiyalarga qo'shimcha ravishda huquqiy siyosat har bir kishi uchun o'ziga xos ustuvorliklarga ega.
Har qanday davlat hayotida huquqning roli yildan-yilga ortib, davlat huquqiy siyosati jamiyat hayotida yetakchi o'rinlardan birini egallab kelmoqda. Buning natijasida qonunchilik bazasining kengayishi va yangi tartibga soluvchi vaziyatning shakllanishi namoyon bo'lmoqda. Huquqiy siyosat zamonaviy jamiyatning huquqiy va siyosiy institutlari faoliyati tizimida alohida o'rin tutadi. Bundan tashqari, bu davlatlarning zamonaviy rivojlanishining muqarrar elementidir. O'zbekiston jamiyati ham bundan mustasno emas.
Ijtimoiy ahamiyatga molik va yuqori samarali huquqiy siyosatni shakllantirish va ustuvor yo'nalishlarni ishlab chiqishning muhim sharti uning mohiyati, mazmuni va hokazolar haqidagi ilmiy g'oyalarni yanada chuqurlashtirishdir. Shu sababli quyida huquqiy siyosatning ijtimoiy munosabatlarining vositasi sifatida qaraladigan ayrim sohalari tahlil qilinadi.
Bugungi zamonaviy olamda mamlakatlarning o'zaro bog'liqligi va o'zaro ta'sirini kuchaytirish, yuksaltirish tendensiyasi mavjud. Ushbu tendensiyalar ayni vaqtda sodir bo'layotgan iqtisodiy sohadagi jarayonlarning, transport sohasiga tegishli tizimlarning integratsiyalashuvi, resurslar manbalarining umumiy ekanligi, hozirda turmushning bir bo'lagiga aylanib ulgurgan axborot kommunikatsiya vositalarining jadallashuvi, yana bir tomondan turli xalqlar orasidagi intellektual va axborot almashinuvining tobora kuchayib borishi, insoniyatning ta'lim va bilim olish uchun hamda undan foydalanish maqsadidagi muloqoti; ikkinchi tomondan esa, xalq va elatlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning kuchayishiga, takomillashishiga xizmat qiladi.
Zamonaviy davrda huquqiy tizimlar rivoj topishining qonuniyatlari va ko'rsatkichlari sivilizatsiya omillarining o'zaro ta'siri jarayonining murakkablashuvi, faollashuvi, ularning rivojlanishidagi uzluksizlikni ham o'z ichiga qamrab oladi. O'z an'anaviyligini yo'qotmagan huquqiy qadriyatlar huquqiy tizim tomonidan yoki boshqa huquqiy tizimlardan qabul qilingan yangi qadiryatlar bilan o'zaro ta'sir qiladi. Soha tarixi nuqtai nazaridan kelib chiqib aytish mumkinki, alohida jamiyat va davlatlarning huquqiy tizimlarida taraqqiyot natijalari kuzatilgan. Bu qonuniyatlar pirovard natijada iqtisodiy omilning rivojlanishi, ishlab chiqaruvchi kuchlar va
INTERNATIONAL SCIENTIFIC AND PRACTICAL CONFERENCE "INNOVATIVE MANAGEMENT IN THE EDUCATION SYSTEM: INTERNATIONAL AND NATIONAL
CONCEPTS", MAY 16, 2024
ishlab chiqarish munosbaatlarining takomillashuvi, bozor iqtisodiyotining rivojlanishi bilan belgilanadi. Bugungi zamonaviy olamning zamonaviy huquqiy xaritasi huquqiy tizimlar haqida xilma-xilliklar talaygina ekanidan dalolat beradi. Shu jumladan, jamoat va davlat hayoti mamlakatlarning bir-biriga yaqinlashuvi, qonun sohasidagi birdamligi, bozor munosabatlarini tartibga solish, atrof-muhitni muhofaza etish va yana bir qator yo'nalishlarda huquqni qo'llash, joriy etish istagi mavjud ekanligini ham ta'kidlaydi.
Ayni vaqtda zamon bilan hamnafaslikda harakatlanayotgan davlatlarning barcha huquqiy tizimlari huquqiy tartibga solishni talab qiladigan ijtimoiy munosabatlar sohasining keskin o'sishi, davlat organlarining qonun ijodkorligi faolligining kuchayishi, ijtimoiy munosabatlarning huquqiy shakli rolining ortishi bilan tavsifga ega bo'ladi, ya'ni: umume'tirof etilgan va mustaqil qadriyat sifatida huquqqa yo'naltirilganlik (huquqiy davlat g'oyasi); yuqori (siyosiy tizimlar va davlat bilan solishtirganda) barqarorlik va uzluksizlik darajasini ko'rsatadigan zamonaviy huquq katta moslashuvchanlik va turli davlat rejimlarida ijtimoiy munosabatlarni tartibga solish qobiliyati bilan ajralib turadi.
Qonunchilikni birlashtirish va uyg'unlashtirish jarayonida Yevropa davlatlarining xalqaro iqtisodiy va siyosiy hamjamiyatlari (umumiy bozor va boshqalar) alohida muhim rol o'ynaydi, ular doirasida ko'p tomonlama shartnomalar ishlab chiqiladi. Xalqaro siyosiy va iqtisodiy hamjamiyatlarning ta'sis normalari ko'pincha shartnomani ratifikatsiya qilish tufayli tegishli normativ hujjatlar qabul qilinmasdan ham ishtirokchi davlatlarning milliy qonunchiligiga kiritilgan.
Shunday qilib, huquqiy tizim ijtimoiy ob'yekt sifatida faoliyat jarayonida ob'yektiv va sub'yektiv rejaning turli xil umumiy siyosiy va umumiy fuqarolik qarama-qarshiliklarining ta'sirini boshdan kechiradi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI:
1. Калинин А. Ю. Стратегия правотворческой политики современной России // Человек: преступление и наказание. - 2009. - No 3. - С. 56-59.
2. Левченкова Е. А. Правовая политика государства и ее приоритеты в сфере правоохранительной деятельности органов внутренних дел (теоретико-правовой аспект): дис. ...канд. юрид. наук. - СПб., 2004.
3. https://lawyer-great.ru/uz/
