Научная статья на тему 'ИСТИҚБОЛДА РЕСПУБЛИКАМИЗ ТЎҚИМАЧИЛИК CАНОАТИ РАҚОБАТБАРДОШЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ'

ИСТИҚБОЛДА РЕСПУБЛИКАМИЗ ТЎҚИМАЧИЛИК CАНОАТИ РАҚОБАТБАРДОШЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
19
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЕНГИЛ САНОАТ КОРХОНАЛАРИ / СИФАТ НАЗОРАТИ / РАқОБАТБАРДОШЛИК / ТЎқИМАЧИЛИК МАҲСУЛОТЛАРИ / СИФАТНИ БОШқАРИШ

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Юсупов А.Р.

Мақолада товар сифатига таъсир этувчи асосий омилларни моҳияти очиб беришга, унинг тўқимачилик ва енгил саноат корхоналарининг рақобатбардошлигини оширишдаги ролини аниқлашга бағишланган. Саноатнинг рақобатбардошлигини оширишда маркетинг концепциясини жорий етиш катта аҳамиятга ега бўлиб, у тўқимачилик ва енгил саноат корхоналари олдида турган асосий мақсадлар, саноатнинг тузилиши ва ўзига хос хусусиятлари билан боғлиқ.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

MAIN DIRECTIONS OF INCREASING THE COMPETITIVENESS OF THE TEXTILE INDUSTRY OF THE REPUBLIC IN THE FUTURE

Article is devoted to disclose the major factors influencing to quality of goods, and determination of its role in increasing of competitiveness of the enterprises of textile and light industry. Increasing of competitiveness of industry the great value has introduction of the marketing concept which is connected with the primary goals facing the enterprises textile and light industry, with structure and the original characteristic of industry.

Текст научной работы на тему «ИСТИҚБОЛДА РЕСПУБЛИКАМИЗ ТЎҚИМАЧИЛИК CАНОАТИ РАҚОБАТБАРДОШЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ ЙЎНАЛИШЛАРИ»

UDC: 339. 137. 2

Юсупов А.Р. студент магистратуры Илмий рах^бар: Юсупова Д. Т.

доцент

ИСТЩБОЛДА РЕСПУБЛИКАМИЗ ТУЦИМАЧИЛИК CAHOATO

РАЦОБАТБАРДОШЛИГИНИ ОШИРИШНИНГ АСОСИЙ

ЙУНАЛИШЛАРИ

Аннотация. Мацолада товар сифатига таъсир этувчи асосий омилларни моуияти очиб беришга, унинг туцимачилик ва енгил саноат корхоналарининг рацобатбардошлигини оширишдаги ролини аницлашга базишланган. Саноатнинг рацобатбардошлигини оширишда маркетинг концепциясини жорий етиш катта ауамиятга ега булиб, у туцимачилик ва енгил саноат корхоналари олдида турган асосий мацсадлар, саноатнинг тузилиши ва узига хос хусусиятлари билан боглиц.

Калит сузлар. Енгил саноат корхоналари, сифат назорати, рацобатбардошлик, туцимачилик маусулотлари, сифатни бошцариш.

Yusupov A.R. master

Scientific adviser: Yusupova D.T., docent

MAIN DIRECTIONS OF INCREASING THE COMPETITIVENESS OF THE TEXTILE INDUSTRY OF THE REPUBLIC IN THE FUTURE

Abstract. Article is devoted to disclose the major factors influencing to quality of goods, and determination of its role in increasing of competitiveness of the enterprises of textile and light industry. Increasing of competitiveness of industry the great value has introduction of the marketing concept which is connected with the primary goals facing the enterprises textile and light industry, with structure and the original characteristic of industry.

Key words. Light industry enterprises, quality control, competitiveness, textile products, quality management.

Тукимачилик ва енгил саноат тармоги рацобатбардошлигини оширишда маркетинг концепциясини тармокни бошкаришга тадбик этиш катта ахамиятга эга. Бу эса уз навбатида куйидаги холатлар билан богликдир:

-тармокнинг энг асосий вазифаси;

-ахолини кенг халк истеъмоли товарлари билан таъминлашдир, яни мазкур махсулот турларига юкори истеъмол талабини келтириб чикаради;

-тукимачилик ва енгил саноат корхоналари фаолияти ички бозорга, шунингдек ташки бозорга йуналтирилгандир, бу эса ишлаб чикарилаётган товарларнинг сифат тавсифларига халкаро бозорнинг шартларини урнатиш зарурлигини, реклама фаолиятини уз вактида яхши ташкил этилиши заруриятини келтириб чикаради;

-тармокнинг узига хос тавсифини, таркибий тузилишини хисобга олиш керак;

-тукимачилик ва енгил саноат корхоналарини хом ашё манбаларига якин жойларга жойлаштириш, хамда ишлаб чикариш чикиндиларидан фойдаланишни йулга куйиш транспорт харажатларини кискартириш, улгуржи савдони ривожлантириш имконини беради.

Тукимачилик ва енгил саноат тармоги учун куп сонли корхоналарнинг кичик ишлаб ишлаб чикариш хажмига эга булиши, фондларнинг тез айланувчанлиги хос булиб, талаб ва таклифнинг узгаришига мослашиш ва ишлаб чикарилаётган махсулотлар ассортиментини тез узгартириш имкониятлари кенгдир. Тукимачилик ва енгил саноат корхоналари бозор иктисодиёти шароитида фаолият олиб бориш борасида, хали хам давлат эхтиёжлари учун махсулот ишлаб чикаришда (айникса, пахта толаси, ип ипак буйича) мажбуриятларга эгадирлар, уларда хозирча бозор конъюктурасига асосланган манёврчанлик имконияти кам, корхона фаолиятини режалаштиришда истеъмолчиларнинг буюртмаларини тулик хисобга олинмайди, ташки бозорга чикишда хозирча тулик мустакиллик йук. Юкоридагилардан хулоса килиб айтиш мумкинки, мавжуд бошкариш тизими бозор иктисодиёти талабларига тулик жавоб бермайди, яъни ишлаб чикарувчи билан бозор талаблари уртасида аник богликлик урнатилмаган. Тукимачилик ва енгил саноат тармогида маркетинг фаолиятини такомиллаштириш ракобатбардошликни оширишнинг мухим омилларидан хисобланади.

Маркетинг концепциясини жорий этиш уз ичига куйидагиларни олади:

-маркетинг стратегиясини ишлаб чикиш;

-маркетинг фаолиятини барча асосий элементларининг комплекслигини, аник максадга йуналтирилишини таъминлаш;

-маркетинг инфратузилмасини ривожлантириш комплекс дастурини амалга ошириш.

Иктисодиёт ривожланишининг бугунги боскичида бозорларимиз бизнинг ишлаб чикарувчиларимиз ракобатлашуви кийин булган чет эллик ишлаб чикарувчилар товарлари билан тулган. Шу боисдан хам тукимачилик ва енгил саноат махсулотларини ишлаб чикарувчилар уз вактида жахон бозоридаги узгаришларни, яъни мода йуналишларини, ассортимент узгаришларини, махсулот сифати ва дизайн узгаришларини хисобга олган холда фаолият юритишлари зарур.

Республикамизни жахон бозорига узининг ракобатбардош махсулоти билан чикиши тукимачилик ва енгил саноат тармогини давлат томонидан куллаб-кувватланилганда, шунингдек, мамлакат хокимияти томонидан бир катор ташкилий-иктисодий масалалар хал этилгандагина муваффакиятли амалга ошиши мумкин. Узбекистон мустакилликка эришгандан бошлаб мамлакатимиз хукумати мунтазам равишда тукимачилик ва енгил саноат тармоклари экспорт салохиятини ошириш ва импорт урнини босувчи ишлаб чикаришни ривожлантириш сиёсатини олиб бормокда.

Натижада ракобатбардошликни, экспорт салохиятини ошириш сиёсати узининг сезиларли даражада махсулини бермокда: экспорт хажмининг ортиши; техникавий кайта жихозланган корхоналарнингкупайиши; янги иш уринларининг яратилиши; импорт урнини босишни таъминланиши; давлат бюджетини янги пул тушиш манбалари билан тулдирилиши ва бошкалар. Узбекистоннинг асосия экспорт позицияси пахта толасини сотиш булишига карамасдан, Республикамиз пахтани кайта ишлаш, ички бозор ва экспорт учун таййёр махсулотлар ишлаб чикаришдан катта самара олаётганини таъкидлаб утишимиз керак. Республикада пахта толасига ишлов бериш хажмининг ортиши жахон бозорида пахта толасидан фойдаланиш балансини кайта таксимлашга олиб келади. Узбекистонда мустакиллик йилларида иктисодиётнинг реал секторини ривожлантиришга шунингдек тукимачилик ва енгил саноат тармокларини ривожлантириш буйича катта ишлар амалга оширилганлигига карамасдан, Республикамизда саноат сиёсатини амалга ошириш натижалари хозирча ташки иктисодий фаолиятда уз натижаларини курсатмаяпти. Мустакиллик йилларида МХД лари орасида ялпи ички махсулот ишлаб чикариш буйича 5-чи уриндан 3-чи уринга (Россия ва Украинадан кейин) чикканига карамасдан, ташки савдо айланмаси буйича хамон 5-чи уринда колмокдамиз. Дунёдаги мехнат ресурсларининг 0,33% ига эга булган холда 0,5% аграр, 0,1% саноат махсулоти ишлаб чикарилган холда Республикамиз бутун дунё экспорт хажмининг атиги 0,06% ини беради. Узбекистон экспорт структурасида хом ашё товарларининг устунлиги республикамиз ташки савдосини жахон бозорида бир ёклама булиб колишига сабаб булади. Охирги йилларда пахта ва олтинга нисбатан жахон нархларининг тушиб кетиши республикамиз ташки савдо айланмасини кискаришига олиб келади. Бизнинг анъанавий товарларимизни сотишдан олинадиган валюта тушумларининг кискариши илгор технологияларни, комплектловчи, бутловчи кисмларни сотиб олиш билан хам тавсифланиб, уз навбатида иктисодиётнинг реал секторини, тукимачилик ва енгил саноат тармогини ривожлантиришга хизмат килади. Хом ашё ассортиментидаги махсулотларини ишлаб чикариш ва экспорт килиш иктисодиётнинг купчилик ишлаб чикарувчи тармоклари, шу жумладан тукимачилик ва енгил саноат тармоги учун хам хосдир. Махсулотни ишлаб чикариш ва

экспорт килишнинг умумий таркибини якуний истеъмолга тайёрлик даражаси буйича куриб чикадиган булсак, хом ашё (пахта толаси, ювилган жун, ишлов берилган тери), яримфабрикатлар (ип, хом сурп, мато) ва якуний махсулот (газлама, тикувчилик, трикотаж буюмлари, пойафзал) нинг умумий хажмида хом ашё салмогининг юкори эканлигини куришимиз мумкин.

Адабиётлар руйхати:

1. Ламбен. Ж. Ж., Чумпитас Р., Шулинг И. Менеджмент, ориентирований на рынок. 2-е изд. /Пер. с ангел. Под. ред. В. Б. Копчанова. - СПб. : Питер. 2008. - 720 с.

2. Yusupov Ulugbek Shukrullaevich. Strategic Management Of Innovative Processes At Light Industry Enterprises In The Conditions Of Digitalization Of The Economy. International Journal of Scientific & Engineering Research Volume 11, Issue 2, February-2020 1250 ISSN 2229-5518

3. Юсупова Д. Т., Розиков А. Aspects of Organizing Esport-Oriented Textile Products and Export Development. International Journal of Research in Management & Business Studies. (IJRMBS 2020) Vol.

4. Yusupov Ulugbek Shukrullaevich. Industry characteristics of innovative processes at the enterprises of light industry. European Journal of Economics №2, 2015. Vienna.

5. Yusupov Ulugbek Shukrullaevich. Improvement of the innovation system in textile enterprises. ISCIENCE. IN. UA Aктуальные вызовы современной науки. Переяслав, LXIII Международная научная конференция, 26-27 сентября 2021г. Сборник научных трудов, Выпуск 9(63).

6. Yusupov Ulugbek Shukrullaevich. Foreign experience in evaluating the efficiency of innovative processes. ISCIENCE. IN. UA Aктуальные вызовы современной науки. Переяслав, LXIV Международная научная конференция,26-27октября 2021г. Сборник научных трудов, Выпуск 10

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.