Научная статья на тему 'ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИНИ РАҚАМЛАШТИРИШ ОРҚАЛИ ЁШЛАР БАНДЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ ИСТИҚБОЛЛАРИ'

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИНИ РАҚАМЛАШТИРИШ ОРҚАЛИ ЁШЛАР БАНДЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ ИСТИҚБОЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
82
23
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қишлоқ хўжалиги / рақамлаштириш / ёшлар биндлиги / ёш фермер / ёш деҳқон / ёш тадбиркор / агросаноат / smart / субсидия / agriculture / digitalization / youth engagement / young farmer / young farmer / young entrepreneur / agro-industrial complex / smart / subsidy

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — J. Yusupov, Sh. Sharipov

Мазкур мақолада қишлоқ хўжалиги рақамлаштириш, унинг самарадорликка таъсири, бу борада қабул қилинган қарор ва фармонлар, амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар шу билан бирга янги иш ўринларини яратилиши ва ёшлар бандлигини таъминлашдаги истиқболли мақсадлар ҳақида фикр юритилади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROSPECTS FOR YOUTH EMPLOYMENT THROUGH DIGITALIZATION OF AGRICULTURE

This article examines the digitalization of agriculture, its impact on productivity, decisions and decrees adopted in this regard, large-scale reforms being implemented, as well as long-term goals for creating new jobs and youth employment.

Текст научной работы на тему «ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИНИ РАҚАМЛАШТИРИШ ОРҚАЛИ ЁШЛАР БАНДЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ ИСТИҚБОЛЛАРИ»

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

ЦИШЛОЦ ХУЖАЛИГИНИ РАЦАМЛАШТИРИШ ОРЦАЛИ ЁШЛАР БАНДЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ ИСТИЦБОЛЛАРИ Журабек Юсупов

Тошкент давлат аграр университети декан муовини Шарипов Шерзод Шавкатович

Бизнес ва тадбиркорлик Олий мактаби магистранти https://doi. org/10.5281/zenodo.7393372

Аннотация. Мазкур мацолада цишлоц хужалиги рацамлаштириш, унинг самарадорликка таъсири, бу борада цабул цилинган царор ва фармонлар, амалга оширилаётган кенг куламли ислоуотлар шу билан бирга янги иш уринларини яратилиши ва ёшлар бандлигини таъминлашдаги истицболли мацсадлар уацида фикр юритилади.

Калит сузлар: цишлоц хужалиги, рацамлаштириш, ёшлар биндлиги, ёш фермер, ёш деуцон, ёш тадбиркор, агросаноат, smart, субсидия.

ПЕРСПЕКТИВЫ ОБЕСПЕЧЕНИЯ ЗАНЯТОСТИ МОЛОДЕЖИ ЗА счет ЦИФРОВИЗАЦИИ СЕЛЬСКОГО ХОЗЯЙСТВА

Аннотация. В данной статье рассматривается цифровизация сельского хозяйства, ее влияние на производительность, принятые в связи с этим решения и указы, реализуемые масштабные реформы, а также перспективные цели по созданию новых рабочих мест и занятости молодежи.

Ключевые слова: сельское хозяйство, цифровизация, вовлечение молодежи, молодой фермер, молодой фермер, молодой предприниматель, агропромышленный комплекс, смарт, субсидия.

PROSPECTS FOR YOUTH EMPLOYMENT THROUGH DIGITALIZATION OF

AGRICULTURE

Abstract. This article examines the digitalization of agriculture, its impact on productivity, decisions and decrees adopted in this regard, large-scale reforms being implemented, as well as long-term goals for creating new jobs and youth employment.

Keywords: agriculture, digitalization, youth engagement, young farmer, young farmer, young entrepreneur, agro-industrial complex, smart, subsidy.

Бугунги кунда дунёда глобал микёсда инсон фаолиятининг деярли барча сохаларида ракамли технологиялардан фойдаланиш тез суръатлар билан ривожланиб бормокда. Ушбу жараён кишлок хужалиги сохасини хам четлаб утгани йук. Шу боис мамлакатимизда сунгги йилларда сохага ракамли технологияларни жорий килиш ва ривожлантиришга алохида ахамият берилди. Хусусан, Узбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 25 февралдаги "^ишлок хужалигига мулжалланган ерлардан фойдаланиш ва мухофаза килиш тизимини такомиллаштиришга доир кушимча чора-тадбирлар тугрисида"ги П^-5006-сонли ^арори, Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 23 октябрдаги "Узбекистон Республикаси кишлок хужалигини ривожлантиришнинг 2020-2030 йилларга мулжалланган стратегиясини тасдиклаш тугрисида" ПФ-5853-сон Фармони хамда Узбекистон Республикаси Вазирлар махкамасининг 2020 йил 18-декабрдаги "Узбекистон республикаси агросаноат мажмуи ва кишлок хужалигида ракамлаштириш тизимини ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги 794-сонли ^арори ва бошка норматив-хукукий хужжатларда белгиланган

БС1ТЖСТ ЛЖБ ЖЖОУАТЮЖ

ЮТЕЯМАТЮМЛЬ 8С1ЕОТ1Р1С ГОШМАЬ УОШЫЕ 1 188иЕ 8 иШ-2022: 8.2 | КБК 2181-3337

устувор вазифаларни ижросини таъминлаш борасида амалга оширилаётган самарали ишлар шулар жумласидандир.

Ишга жойлаштириш, ёшлар бандлиги - бу давлат ахамиятига молик масала, чунки айнан ёшлар мамлакат кадрлар салохиятини ташкил килади. Ёшлар бандлигини таъминлаш давлат ижтимоий-иктисодий сиёсатининг долзарб ва узок муддатли вазифаси хисобланади. Бугунги кунда инсон салохиятининг ракобатбардошлигини ошириш куп жихатдан ёшлар мехнатидан фойдаланиш сохасидаги миллий стратегияга богликдир. Мехнат бозоридаги ёшлар ахволини бахолаш зарурати ёшлар - бу мамлакат келажаги эканлиги ва бутун жамиятнинг истикболдаги ривожланиши улар фаолиятининг бошлангич шароитларига богликлиги билан белгиланади. Бугунги ёшлар куп жихатдан жамиятдаги сиёсий, иктисодий ва ижтимоий жараёнларга таъсир курсатади. Шу билан бир каторда, ёшлар ишга жойлашишда катта кийинчиликларга учраётган ижтимоий ночор тоифалардан бири хисобланади. Уз вактида амалга оширилган кенг куламли ислохотлар бугун уз самараси бермокда. Жумладан, бугунги кунда банд булмаган ахолини иш билан таъминлаш, секторлар кесимида ёшлар дафтарини шакллантириш оркали ишсиз фукароларни касб-хунарга ургатиш масаласига алохида эътибор каратилмокда. Айни дам юртимизда 27 мингдан ортик ёш дехкон хамда 11 мингдан зиёд фермер йигит-кизлар фаолият юритмокда.

^ишлок хужалиги сохасида "агротадбиркор", "аклли агромаданият", "ракамли кишлок хужалиги", "аклли кишлок хужалиги", "ёш дехкон", "ёш фермер", "ёш тадбиркор", "ёшлар кооперацияси", "ёшлар кластерлари" каби тушунчалар кириб келаётганлиги, фаолиятни ривожлантириш хамда ракамлаштириш йуналишларининг сунгги йилларда оммалашаётган янги ва замонавий шаклидир. Аникроги, бугун анъанавий дехкончилик урнини илгор технологияларга асосланган агротармок эгаллаб, унда ёшларнинг улуши сезиларли ортиб бормокда.

Агросаноатнинг ракамлаштириш натижасида мажмуадаги барча жараёнларни электрон тарзда руйхатдан утилишига ва тизим шаффофлигига эришилади. Бундан ташкари, агросаноатда янги Ахборот технологияларни кулланиши кишлок хужалиги махсулотининг таннархи пасайишига ва ракобатбардошлик ошишига имкон яратади. Бунда агросаноат мажмуи таркибига кирувчи сохалар, уларнинг юкори органлари ва хужалик юритувчи барча субъектлар уртасида маълумотларни етказиш ва ахборотларни узатиш тармогини ташкил этиш, сотиш жараёнини электрон тартибга утказиш мухим хисобланади. Ракамлаштириш тизими иктисодиёт тармокларида тежамкорликни оширади ва самарадорликни таъминлашга хизмат килади.

Ракамли иктисодиётни ривожланиши агросаноатда ишлаб чикариладиган махсулотларни ЯИМ улушининг усишига олиб келади ва ЯИМни ахоли жон бошидаги улуши хам юкорида булишини таъминлайди. Бу эса кишлок ахолисининг яшаш даражасини юксалишига, уларнинг даромадларининг ошишига, кишлок ахолисининг замон билан хамнафас яшашига имкон яратади. Шу боис, Президентимиз томонидан бундан 2 йил олдин барча кишлок ва махаллаларни тезкор интернет билан таъминлаш, 12 мингта муассасани тезкор интернетга улаш, "Ракамли Узбекистон - 2030" дастурини ишлаб чикиш курсатмаси берилган.

Агросаноат мажмуаси ва кишлок хужалигидаги ракамлаштирилиши натижасида харажатлар камайишига (таннархнинг пасайиши), маълумотлар тезкорлигига, жахон

SCIENCE AND INNOVATION

INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 8 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337

бозорига чикишга (биржадаги нарх-наво), бозордаги мухитни назорат килишга (харидор ва истеъмолчилар эхтиёжи ва талабини кондириш), сифатли, кулай ва шаффоф тизим яратилишига эришиш мумкин[1].

Шундай бир шароитда мавжуд ер, сув, моддий-техника ва мехнат ресурсларидан окилона фойдаланишни таъминловчи "smart" ёки "аклли кишлок хужалиги" технологиялари мухим ахамият касб этади.

Ёшлар бандлигини таъминлаш, айникса доимий даромад манбаларига эга булишга кумаклашиш максадида давлат бюджети хисобидан субсидиялар ажратиш тизими йулга куйилган.

Жумладан, Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори, 2022 йил 17 январдаги 24-сонли карорига мувофик, Янги лимонзорлар барпо этиш ва кучатлар харид килиш билан боглик харажатлар хар бир сотих учун 300 минг сумгача микдорда субсидия сифатида коплаб берилади[2].

Шунингдек, мукобил энергия курилмалари кишлок хужалигида хам кенг кулланиляпти ва оммалаштириш буйича хам бир катор имтиёз ва преференциялар белгилаб утилган. Бу эса уз навбатида, кишлок хужалигини ривожлантириш оркали ёшлар бандлигини таъминлаш асосий устувор вазифа сифатида белгилаб олинмокда. ^ишлок хужалигини мониторинг килиш тизимини ракамлаштириш оркали унумдорлик, хосилдорлик ва самарадоликни бир неча баробар оширишга эришиш мумкин.

Мамлакатимиз ахолисининг карийб 50 фоизи кишлок худудларида истикомат килаётганлигини инобатга олиб, ёшлар бандлигини таъминлашда бевосита кишлок хужалигини ривожлантириш, экспортбоп махсулотлар ишлаб чикариш хозирги кунимизнинг энг мухим йуналиши хисобланмокда.

Хулоса килиб шуни таъкидлаш лозимки, кейинги вактларда мамлакатимиз иктисодиётининг тармокларида талаб юкори булган махсулот ва хом ашё турларини ошириш борасида айнан кишлок хужалиги махсулотлари етиштириш хажмини купайтириш хам долзарб эканлиги яккол сезилиб турибди. Шунинг учун кишлок хужалиги сохадаги узгаришларни тегишли соха мутасаддилари уз иш хужжатларига кейинги узгаришларга монанд равишда иш олиб боришлиги максадга мувофикдир.

REFERENCES

1. М.Собирова, З.Нурсатова The Role of the Digitalization System in the Efficiency of Agricultural Complex ISSN 2697-2212 Online: https://academic journal.io Published in Aug-2021

2. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2022 йил 17 январдаги "Мукобил энергия оркали ишлайдиган иситиш тизимини жорий этган лимон етиштирувчиларни, шунингдек, янги лимонзорларни барпо этиш ва кучатлар харид килишни молиявий жихатдан куллаб-кувватлаш чора-тадбирлари тугрисида"ги 24-сонли ^арори.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.