Научная статья на тему 'ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИГА ИШЛОВ БЕРИШДА МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ УСУЛЛАРИНИНГ ИСТИҚБОЛЛАРИ'

ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИГА ИШЛОВ БЕРИШДА МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ УСУЛЛАРИНИНГ ИСТИҚБОЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Науки о Земле и смежные экологические науки»

CC BY
43
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Қишлоқ хўжалиги / механизацилаштириш / техник ускуналар / техника / трактор / плуг / культиваторлар / тиркама / иқтисодий самарадорлик / озиқовқат маҳсулотлари / менирал ўғитлар. / Agriculture / mechanization / equipment / technology / tractor / plow / cultivators / trailer / economic efficiency / food / mineral fertilizers / modernization

Аннотация научной статьи по наукам о Земле и смежным экологическим наукам, автор научной работы — Чориев Ислом Қахрамонович

Ушбу мақолада қишлоқ хўжалигини механизацилаштириш истиқболлари уни ривожланиш хусусиятлари, миллий иқтисодиётга ва аҳоли турмиш таързига таъсири кўриб чиқилган. Бундан ташқари қишлоқ хўжалигини механизацилаштиришда кенг қўлланиладиган плуг ва культиваторлар техник характеристикаси ва иш самарадорлиги ҳисоблаб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROSPECTS OF MECHANISATION METHODS IN AGRICULTURAL WORK

The article discusses the prospects for agricultural mechanization, features of its development, impact on the country's economy and the lifestyle of the population. In addition, the technical characteristics and productivity of plows and cultivators, which are widely used in agricultural mechanization, were calculated.

Текст научной работы на тему «ҚИШЛОҚ ХЎЖАЛИГИГА ИШЛОВ БЕРИШДА МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ УСУЛЛАРИНИНГ ИСТИҚБОЛЛАРИ»

КИШЛОК ХУЖАЛИГИГА ИШЛОВ БЕРИШДА МЕХАНИЗАЦИЯЛАШТИРИШ

Чориев Ислом Цахрамонович

Царши- мщандислик-щтисодиёт институти "Экология ва меунат мууофзаси " кафедраси ассистенти

Аннотация. Ушбу маколада кишлок хужалигини механизацилаштириш истикболлари уни ривожланиш хусусиятлари, миллий иктисодиётга ва ахоли турмиш таързига таъсири куриб чикилган. Бундан ташкари кишлок хужалигини механизацилаштиришда кенг кулланиладиган плуг ва культиваторлар техник характеристикаси ва иш самарадорлиги хисоблаб чикилган.

Калит сузлар: Кишлок хужалиги, механизацилаштириш, техник ускуналар, техника, трактор, плуг, культиваторлар, тиркама, иктисодий самарадорлик, озик- овкат махсулотлари, менирал угитлар.

PROSPECTS OF MECHANISATION METHODS IN AGRICULTURAL WORK Choriyev Islam Kahramonovich

Assistant of the Department of "Ecology and Labor Protection " of Karshi Engineering-Economics institute

Abstract. The article discusses the prospects for agricultural mechanization, features of its development, impact on the country's economy and the lifestyle of the population. In addition, the technical characteristics and productivity of plows and cultivators, which are widely used in agricultural mechanization, were calculated.

Keywords: Agriculture, mechanization, equipment, technology, tractor, plow, cultivators, trailer, economic efficiency, food, mineral fertilizers, modernization

Кириш. Ахоли сони усиши натижасида озик-овкатга булган талабни кондириш учун кишлок хужалигини механизациялаштириш оркали мисли курилмаган хосилдорликни ошириш ва мамлакатнинг баркарор озик-овкат хавфсизлигини ва иш балан бандлигини таъминлаш мумкин. Чунки ишга лойикат булган дунё ахолисининг куп кисми бевосита ёки билвосита кишлок хужалиги ёки агосаноат ёки агробизнес сохасида фаолият олиб боради.

Замонавий кишлок хужалигини механизациялаштириш деганда, дехкончиликнинг самарадорлигини ошириш ва табиий ресурслардан унумли фойдаланишга ёрдам берадиган дехкончилик амалиётидаги инновацион ёндашувдир. Ушбу замонавий технологияни куллаш оркали фермерлар купрок фойда олади ва хосилдорликни оширади. Бу уз навбатда ахоли фаровонлиги, яшаш шароити яхшиланиши, колаверса, мамалакат иктисодий - ижтимоий ривожланишига, солик тулови оркали бутунлай

DOI: https://d0i.0rg/i0.528l/zen0d0.838687i_

УСУЛЛАРИНИНГ ИСТИКБОЛЛАРИ

кишлок хужалиги сохасига алокаси йук ахоли хам ижтимоий яшаш шароитига таъсир килади. Бундан ташкари мамалакат хавфсизлигининг асосий бугини булмиш- озик-овкат хавфсизлигини таъминлаш йулидаги асосий максадга эришилади.

Шу сабабли хам айнан, мавзуда куриб чикиладиган кишлок хужалигини замонавий техника ва технологик ускуналар билан механизациялаштириш бугунги кунда долзарб масалалардан бирдир.

Мавзунинг долзаблигидан келиб чикиб, узига куйидаги максадларни белгилайди. Республикада кишлок хужалигини механизацилаштириш истикболлари уни ривожланиш хусусиятлари куриб чикиш ва кишлок хужалигини механизацилаштиришда кенг кулланиладиган плуг ва культиваторлар иш самарадорлигини хисоблаб чикишдан иборат.

Белгиланган максадига кура, мавзуга куйидаги вазифалар куйилган:

— кишлок хужалигини механизацилаштириш истикболлари уни ривожланиш хусусиятлари тахлил килиш;

— кишлок хужалигини механизацилаштиришдаги муммамолар куриб чикилади.

— кишлок хужалигини экинларини экин учун ерни тайёрлашда ишлатиладиган плуг ва культиваторларнинг техник характеристикаси асосида фойдаланиш тартиби белгилаш;

— плуг ва культиваторларнинг иш самарадорлиги хисоб чикиш.

Адабиётлар та^лили ва методлари. Мавзуга оид адабиётлар тахлили: Машина

трактор паркидан самарали фойдаланиш - бу кишлок хужалиги ташкилотининг молиявий ресурслари етишмаслигини бартараф этиш усули булиб, МТП таркибини оптималлаштириш ва ундан фойдаланишни масаласи номаълум параметрларни, максадларни, шартларни моделлаштириш оркали аниклаш билан боглик. Моделлаштиришда муаммонинг максади оптималлик мезонидан ва объектив функциядан фойдаланган холда ифода этилади. Оптималлик мезонларини яъни, ускуналар сотиб олиш ва механизациялашган ишларни бажариш харажатларини минималлаштириш, энергия интенсивлиги ошиши ва машина трактор паркининг эскириш даражаси пасайишини купгина олимлар уз тадкикотларида ёритганлар.

Э.А.Фин, Б.Б. Шкурба, Л.Н. Комзаковалар уз илмий ишларида машина-трактор паркидан фойдаланишнинг оптимал таркибини аниклаш ва ундан фойдаланиш режасини хисоблаш масалаларини ечиш алгоритмлари хамда фермер хужаликларини техника воситалари билан жихозлашда кишлок хужалиги техникаси тури ва экинларни етиштириш технологиясининг турли вариантларини бахолаш йуллари куриб чикилган[10].

И.И Леньков фикрича кишлок хужалик корхоналари машина-трактор паркини кишлок хужалик машиналари ва агрегатлар билан тулдиришда оптималлик мезони килиб техникаларни харид килиш билан боглик харажатлар олинган [11].

ОД. Хдтамов уз илмий ишларида машина-трактор парки оптимал таркибини топишда лизинг асосида техникалар харид килиш жараёнларини хисобга олиш ва ундан БОТ: https://d0i.0rg/i0.528l/zen0d0.838687i_

I67

фойдаланиш режасини хисоблаш масалаларини ечиш алгоритмлари хамда фермер хужаликларини техника воситалари билан жихозлашда кишлок хужалиги техникаси тури ва экинларни етиштириш технологиясининг турли вариантларини бахолаш йуллари куриб чикилган[12].

Натижалар. Кишлок хужалигини механизациялаш кул мехнатини машина ва механизмлар билан алмаштириш; илмий-техникавий тараккиётнинг асосий йуналишларидан биридир.

Кишлок хужалигидаги мехнат унумдорлиги ва махсулот сифатини сезиларли даражада ошириш максадида, кишлок хужалиги ишларини механизациялашган ёки автоматлашган машиналар шунингдек бошка техника воситалар ёрдамида бажариш жараёнидир. Бугунги кунда механизациялашган машиналар илгари кишлок хужалигида кул мехнати билан ёки хайвонлар ёрдамида бажарилган куплаб ишларни бажармокда.[1].

Саноатдан фаркли уларок, кишлок хужалигида технологик жараёнлар табиат билан чамбарчас боглик булиб, бу ерда асосий ишлаб чикариш воситаси сифатида ишлайди.

Кишлок хужалиги тармоги туртта асосий тармокка:

1) усимликчилик (кишлок хужалиги);

2) чорвачилик, шу жумладан паррандачилик (хайвон ва кушларнинг соглигини саклаш ва саклаш);

3) баликчилик ва балик етиштириш (шу жумладан баликчилик хужаликлари); ва

4) урмон хужаликларига булинади.

Ушбу мавзусида, асосан, кишлок хужалиги махсулотларни етиштиришда, ерни тайёрлаш учун ишлатиладиган техника ва техник ускуналарнинг техник курсаткичлари куриб чикилади.

Бугунги инсон цивилиациясида, кишлок хужалигидаги ер фондларини кетмон билан шудгор килиш, замонавий механизациялашган кишлок хужалиги тракторлар, юк машиналари, галла уриш комбайнлари ва сон-саноксиз турдаги кишлок хужалиги асбоб-ускуналари ва бошка транспорт воситаларидан фойдаланишни уз ичига олади. Нозик дехкончиликда хосилдорликни ошириш учун хаттоки компьютерлардан сунъий йулдош тасвирлари ва сунъий йулдош навигацияси (ГПС) каби мураккаб автоматлаштирилган технологиялардан фойдаланилмокда.

Кишлок хужалигини механизациялаштириш ишлаб чикариш самарадорлигини оширишдан ташкари, йирик ишлаб чикаришни рагбатлантиради ва баъзан кишлок хужалиги махсулотлари сифатини ошириши мумкин. Бошка томондан, у кишлок хужалигида ихтисослашмаган мехнатини сикиб чикариши ва атроф-мухит деградациясига олиб келиши мумкин (ифлосланиш, урмонлар кесилиши ва тупрок эрозияси), айникса, у режасиз ва максади узок муддатни кузланмаган булса янада хавфли тус олиши мумкин.

Бундан ташкари, кишлокда куп мехнат талаб киладиган жараёнларни механизациялаш даражаси хамон ривожланган мамклактлар ва халкаро талаблардан оркада колмокда. Айникса бу холат хусусий секторларда янада коникарсиз холда.

DOI: https://d0i.0rg/i0.528l/zen0d0.838687i_

I68

Кишлок хужалиги ишлаб чикаришида юкланиш даражаси ошаётганлиги, замонавийрок тракторлар, комбайнлар ва бошка техникаларни ишлаб чикариш ва кишлок хужалиги етказиб бериш талаб этилади.

Кишлок хужалиги махсулотларини етиштиришнинг истикболли технология-ларини, юкори техник-иктисодий курсаткичларга эга булган ускуналардан фойдаланган холда фан-техника ютукларига асосланган технологияларни жорий этишга катта эътибор каратиш лозим.

Хрзирги вактда: янги техника ва асбоб-ускуналарни сотиб олиш учун молиявий ресурслар етишмаслиги туфайли купчилик кишлок хужалиги корхоналарида янги технологияларни жорий этиш имконияти йук;. Сунгги йилларда трактор, комбайин ва бошка кишлок хужалиги машиналари ишлаб чикариш купаймаган, аксинча, камайган. Кишлок хужалиги корхоналарида техника етишмаслиги туфайли хар доим хам ишни энг яхши агротехник муддатларда бажара олмайди, бу эса махсулот йукотилишига олиб келмокда.

Бундай вазиятдан чикиш йули:

- иктисодий-техник курсаткичлари юкори булган асбоб-ускуналарни ишлаб чикариш ва кишлок хужалигига ушбу техникаларни етказиб бериш;

- аник табиий-иктисодий шароитга эга булган фермер хужаликлари учун техникага булган эхтиёж меъёрларини ишлаб чикиш;

- ишлаб чикариш омиллари уртасидаги богликликни аниклаш;

- кишлок хужалиги техникасидан юкори самарали фойдаланишни ташкил этиш, техник хизмат курсатиш, капитал ва жорий таъмирлаш сифатини ошириш;

- кишлок хужалиги сохасига купрок молиявий ресурслар, (банк капитали, чет эл сармоясини жалб этиш ва х.к) жалб этиш.

Махаллий транспорт саноатида иновацион техника ва техник ускуналарни ишлаб чикиш ва жорий этиш муаммоси хам долзарблигича колмокда.

Му^окама. Шудгорлаш усимликлар усиши учун кулай агрофизик шароитлар яратиш, усимлик колдиклари ва угитларни аралаштириш ундаги биологик жараёнларни кучайтириш хамда бегона утлар кучатларини йук килиш учун амалга оширилади. Дала шароитида механизациялашган ишларни бажариш учун операцион технологияни ишлаб чикиш. Шудгорлаш гидротехник тадбирлар тизимиди энг мухим бугини булиб, у тупрокка ва у оркали усимликларга турли хил таъсир курсатади.

Культивация килишдан максад тупрокнинг юкори катламини айлантирмасдан ва аралаштирмасдан олдиндан белгиланган чукурликкача бушатиш ва шу билан бирга бегона утларни йук килишдир.

Тупрокни узлуксиз ишлов бериш учун культиваторлар гурухига куйидагилар

киради: прицепли КПС-4, КПГ-4 ва экишдан олдин ерни 6.....12 см гача. ишлов беришга

мулжаланган лопатаси каттик панжаларга урнатилган осма КПН-4Г, КПН-4А русуили культиватордан фойдаланилади.( 1 -расм)

DOI: https://d0i.0rg/i0.528l/zen0d0.838687i

l69

1-расм. КПС-4 культиватори ишлатиш холати

Тупрокни юмшатилиш намлик ва озука моддалари маданий усимликлар томонидан сурилиши мумкин булган шаклда тупланиши ва сакланишига ёрдам беради. Экишдан олдинги культивация бегона утлар кучатларини йук килишга ва уларнинг маданий усимликлардан олдин пайдо булиш эхтимолини чиклашга, тупрокнинг буш кисмига хаво ва сув киришини таъминлашга, шунингдек, экилган уруглар учун тушак яратишга каратилган. Культивациядан сунг, тупрокнинг юкори катлами майдаланган булиши керак. Культиватор ишчи органлари пастки нам тупрок катламини юзага чикармаслиги керак

Экинларга ишлов беришда энг мухим усуллари: бегона утларни йук килиш ва тупрок кобигини юмшатиш, намликни саклаш, усимликларни минерал угитлар билан озиклантиришдан иборат булмоги лозим.

Экилган усимликларнинг катор ораликларни озиклантириш учун ишлов беришда КРН-4,2, КРН-5,6; КРН-2,8МО; КРН-2,8М русумли усимликлар- культиваторидан кенг фойдаланилади.

Кишлок хужалиги экинларини етиштиришда ишлов бериш чукурлиги етиштирилиши режалаштирилаётган экин турига караб белгиланади. Х,имоя зонаси улчами хосилни етиштириш тартибига караб минималлаштирилади, лекин культиватор ишчи органлари томонидан маданий усимликларни шикастлантиришига йул куйилмаслиги керак. Культивация белгиланган агротехник муддатларда амалга оширилиши керак.

Агротехник талаблар: Амалиёт кузда, ерни шудгорлашдан 2 хафта утгач, бегона утлар пайдо булганда амалга оширилади.

Купгина экинлар учун 20-24 см шудгорлаш чукурлиги оптимал хисобланади. Бу чукурликда хайдашнинг бир хиллигини тавсифловчи текислик коэффиценти камида

DOI: https://d0i.0rg/i0.528l/zen0d0.838687i_

, 170

www.srt-iournal.uz

95% булиши керак. Хдкикий шудгорлаш чукурлиги уртача арифметик киймати белгиланганидан огиши нотекис майдонларда ± 5% ва текис жойларда ± 10% дан ошмаслиги керак. Плугнинг хакикий кенглиги лойихадан четга чикишига ± 10% рухсат берилади.

Шудгорлашда, шудгорланган ер катлам кенглиги ва калинлиги бир хил булишини, усимлик колдиклари, бегона утлар ва угитлар тулик (камида 95%) кумилганлигини ва шудгорланган ер катламлар тепалари бир хил баландликда (5 см дан) ошмаслиги лозим. Ёпишкоклик, яъни. 10 см дан ортик булаклар эгаллаган умумий майдони хайдаладиган ерларнинг 15% дан куп булмаган микдорда рухсат этилади. Юза текислиги: профил узунлиги 10 м сегментда 10,5 м дан ошмайди.

Дастлабки икки ёки уч марта шудгорлаш майдонини айланганда плугка керакли тузатишлар киритилади.

Ер мойднларини шудгорлаш ишларни бажаришда, 1,4 тонна тортиш синфидаги тракторлар томонидан йигилган ПН-3-35 русум пуллукдан фойдаланилади. Унинг тутиш кенглиги 105 см, унумдорлиги 0,9 га/соатгача. Ишлаш тезлиги 10 км/соатгача. ишлов бериш чукурлиги.30 см гача.

2-расм. ПЛН-5-35 русум пулг тузилиши

1 Плуг танаси: 2,3- цушимча агрегат улагич; 4,10- рама; 5- ростлагич (кутариб-туширигич); 6 таянч колесо; 7- avtomatik biriktiruvchi qulf; 8- узатмали балка; 11 - чим цирцар

Плугнинг асосий кисмлари: танаси 3 дона; скиммер 3 дона; думалок пичок; рамка; тиркиш;

DOI: https://d0i.0rg/i0.528l/zen0d0.838687i_

i7i

Иш принципи: Майдонга кираётганда тракторчи гидравлик тизим ёрдамида плугнии иш холатига туширади. Плуг пайчалари эгилиш бурчаги (майдалаш бурчаги), огирлиги ва тезлиги туфайли корпуслар маълум чукурликка (таянч гилдираги ерга теггунча) тупрокка киради. Шудгорлаш жараёнида тупрок катламни кесади, плуг пичоги ёрдами кесилган тупрок айланади шу билан бирга тупрок пастки катлами юкорига, юкори катлами пастга тушади ва шудгорланган тупрок, унинг зичлигига караб майдаланади.

Бошка русумли плуглар хам ишлаш принци ва максади бир бирга ухшаш булиб, факат уларнинг кисмлари, иш самарадорилиган фарк килиши мумкин.

Культиваторлар: КПС-4ПМ культиватори тупрокни экин экиш учун тайёрлашга мулжалланган булиб, Республикадаги барча иклим зоналарида каттиклиги 1,6 МПа гача ва намлик микдори 8-30 % гача булган турли хил механик таркибдаги тупрокларда кулланилиши мумкин. Культиватор билан 8° кияликларда ишлашига рухсат берилади.

КПС-4ПМ культиватори 1,4 - 2,0 (ДТ-75, МТЗ-1021, МТЗ-1025, МТЗ-1221) русумли тракторларга уланади. Иш тартибидаги габарит улчамлар, узунлиги 4900 мм; кенглиги 4000мм; баландлиги 1230мм; иштирокчилар сони, 1 киши; огирлиги 1400 кг;

ишлаш кенглиги 4,0 м; иш унумдорлик, 4,0......4,08 га/соат; транспорт тезлиги, 20

км/соат гача булиши мумкин.

Культиватордан фойдаланиш шудгорлашдан бош тортиш, тупрок унумдорлигини саклаш, экологик тоза махсулотлар етиштириш ва юкори хосил олиш имконини беради. Шунингдек тупрокни доимий равишда юмшатиш; бегона утларни йук килиш; тупрок булакларини майдалаш; усимлик колдикларини киритиш; тупрок юзасини текислаш; тупрок устки катлами сикилиши каби технологик операцияларни бажаради.

КЛД-3 (ЛКМЗ) хусусиятлари: кайта ишлаш чукурлиги 0,25 м; иш жойидаги баландлик, 1260 мм; бирлик огирлиги, 1310 кг; роликлар сони 2 та; суратга олиш кенглиги, 2-3 м; иш холатидаги кенглик 3410 мм; иш жойидаги узунлик 3530 мм; бушаштирувчи куллар сони 7 та; иш тезлиги 20 км/соат гача; хосилдорлик 4,3 га/соат гача;

Шудгор килиш вактида. пуллукларнинг каршилик кучини аниклаш учун акад. В.П. Горячкин рационал формулани таклиф килди:

Р = Pi + Р2 + Рз, (1)

бунда, р1 - плуг харакатланиши учун сарфланган доимий каршилиги- эркин харакадаги каршилиги; р2 - тупрок катлами турли деформацияларига сарфланган пуллук каршилиги; рз - катламни ён томонга ташлашга сарфланган пуллук каршилиги.

Плугнинг эркин харакатдаги каршилигини куйидаги формуладан фойдаланиб хисоблаш мумкин:

Р1 = Gf (2)

бунда, G-шудгор огирлиги; F- пуллук харакатига каршилик коэффиценти. Формуланинг иккинчи атамаси фойдали каршилик ва ишлов берилган катлам деформацияси ва ишлов берилган ерни майдалаш хисобга олинади:

Р2 = k^frn, (3)

DOI: https://d0i.0rg/i0.528i/zen0d0.838687i_

, i72

www.srt-journal.uz

бунда, к - тупрокнинг каршилик коэффиценти, Н/см2; n - бинолар сони; а, b - мос равишда шудгорлаш чукурлиги ва шудгор кенглиги.

Тупрок каршилиги доимий эмас ва тупрокнинг физик-механик хусусиятларига, ишлов бериш чукурлигига, ишчи юзалари шакли ва холатига, тупрокка боглик. агрегатнинг ишлаш тезлиги ва бошкалар.

Формуланинг учинчи шарти тупрок катламига унинг хайдалган далада агдаридиши учун тезлик берилганда юзага келадиган каршиликни хисобга олади:

Рз = e-a-b-n-u-2, (4)

бунда, £ - чикиндихонанинг ишчи юзаси шаклига ва тупрок хусусиятларига боглик коэффицент; и - хайдаладиган харакат тезлиги.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Компонентлар кийматларини биринчи тенгламага алмаштириб, биз шудгорнинг тортиш кучи учун рационал формуланинг якуний ифодасини оламиз:

Р = Gf+ юаФ^п + £-а-Ь-п- (5)

Ушбу формуладан фойдаланиб пуллукнинг тортиш каршилиги уртача киймати хисобланади. Аслида бу; доимий равишда уртача киймат атрофида катта ёки кичик даражада узгариб туради. Тортиш каршилигининг уртача киймати у ёки бу трактор билан йигиладиган шудгор корпуслари сонини ва экин тури бошка хисоб-китобларини аниклаш учун ишлатилиши мумкин.

Хулоса. Олиб борилган тадкикот ишларидан куйидагиларни хулоса килиш мумкин.

Дехкончилик цивилизацияси кадимдан ерга ишлов бериш ва экишни механизациялашни мукаммаллаштириб борган. Эволюцион йул тарихан назар солсак, энг оддий "рухадло"дан замонавий мураккаб омочга, уругли саватдан юкори даражада автоматлаштирилган сеялкагача, якка тартибдаги бир операцияли асбоблардан бир утишда бир канча технологик операцияларни бажарадиган мураккаб комбинацияланган машиналаргача даврни босиб утган.

Машина-трактор парки кишлок хужалигини механизациялаштириш бутун кишлок хужалигини ривожлантиришда жуда мухим ахамиятга эга. Механизациялаш туфайли иктисодий ишлаб чикариш махсулотлари купаяди ва сифати яхшиланади, хар кандай харакатга сарфланадиган вактни кискартирди. Бу эса бутун мамлакат иктисодий-ижтимоий ривожланишига ва ахоли жон бошига ялпи ички даромад ортишини таъминлайди.

Албатта, кишлок хужалигини механизациялаш харажатлари катта, лекин улар уз самарасини бир- неча борабор ортиги билан беради.

ФОЙДАЛАНГАН АДАБИЁТЛАР РУЙХАТИ

1. Зайцев Н.В., Акимов А.П. Эксплуатация и ремонт машинно-тракторного парка. М.: "Колос" 1993. - 354 с.

2. Бубнов В., Кузьмин Н.В. Эксплуатация машинно-тракторного парка. - М.: «Колос», 1980, -232 с.

DOI: https://d0i.0rg/i0.528l/zen0d0.838687i_

, 173

www.srt-iournal.uz

3. Иофинов С.А., Лышко Г.П. Эксплуатация машинно-тракторного парка. - М.: "Колос", 1984, -351 с.

4. Фортуна В.И. Эксплуатация машинно-тракторного парка. - М.: "Колос", 1979 -375 с.

5. Современное состояние механизации сельского хозяйства в США / А. В. Б а с о в и др. - М.: ЦИНТИМАШ, 1959.

6. Андреев С. Б. Аграрно-промышленный комплекс ФРГ: особенности и проблемы формирования. — М.: Наука, 1987.

7. Implements and Tractor, 1975, 90: 8—9.

8. Тракторное и сельскохозяйственное машиностроение Англии. Краткий обзор. — М.: ЦБТИ, 1956.

9. Моисеев А. С. О Механизации сельского хозяйства Швеции. - М.: ЦБТИ, 1956.

10.Фин Э.А., Шкурба Б.Б., Комзакова Л.Н. Расчет машинно-тракторного парка сельскохозяйственных предприятий на электронных вычислительных машинах. Издательство «Наукова думка».1968.168 с.

11.Леньков И.И. Экономико-математическое моделирование экономических систем и процессов в сельском хозяйстве. — Мн.:Дизайн ПРО, 1997, — 304 с.

12.Хатамов ОД. Кишло; хужалик техникаси лизингига инвестициялар жалб этиш жараёнларини моделлаштириш.,и;тисод фанлари докт. дисс. 2007.-221- б.

DOI: https://d0i.0rg/i0.528i/zen0d0.838687i

, i74

www.srt-journal.uz

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.