Научная статья на тему 'Инновацион маркетингни web технологиялари таъсирида ривожланиш'

Инновацион маркетингни web технологиялари таъсирида ривожланиш Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
53
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and Education
Область наук
Ключевые слова
инновацион маркетинг / маркетинг / Web-технология / рақамли иқтисодиёт / электрон тижорат / эволюция / aнъанавий маркетинг / интернет маркетинг

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Гулмира Баходировна Ходиева

Мақолада инновацион маркетинг ва унда Webтехнологияларни таъсирини ривожлантириш жараёнлари, инновацион маркетингнинг Web-технологиялари таъсирида ривожланиш босқичлари ёритиб берилган. Инновацион маркетинг стратегияларини амалга оширишда Webтехнологилари инструментларидан фойдаланиш йўллари кўриб чиқилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Инновацион маркетингни web технологиялари таъсирида ривожланиш»

Инновацион маркетингни web технологиялари таъсирида

ривожланиш

Гулмира Баходировна Ходиева Тошкент молия институти

Аннотация: Маколада инновацион маркетинг ва унда Web-технологияларни таъсирини ривожлантириш жараёнлари, инновацион маркетингнинг Web-технологиялари таъсирида ривожланиш боскичлари ёритиб берилган. Инновацион маркетинг стратегияларини амалга оширишда Web-технологилари инструментларидан фойдаланиш йуллари куриб чикилган.

Калит сузлар: инновацион маркетинг, маркетинг, Web-технология, ракамли иктисодиёт, электрон тижорат, эволюция, анъанавий маркетинг, интернет маркетинг

Development of innovative marketing under the influence of

web technologies

Gulmira Bakhodirovna Khodieva Tashkent Financial Institute

Abstract: The following paper focuses on describing the evolution of innovative marketing and the influence of Web-technologies on this process, as well as the stages of development of innovative marketing under the influence of Web-technologies. Furthermore, the paper discusses the methods of implementing web technologies and its tools in the development of innovative marketing strategies.

Keywords: innovative marketing, marketing, Web technologies, digital economy, e-commerce, evolution, traditional marketing, internet marketing

Замонавий иктисодиётда инновацион технологиялар мухим урин тутади ва уларни муваффакиятли амалга ошириш нафакат техник жихатларга, балки самарали маркетинг стратегиясига хам боглик. Web-иловалар, ижтимоий тармоклар, электрон тижорат ва бошкалар каби Web-технологиялар алока ва узаро алокалар тобора мухим воситасига айланиб бормокда. Самарали маркетинг бундай эса технологияларни муваффакиятли амалга ошириш ва таркатишга ёрдам беради.

Инновацион маркетинг бозорда инновацион махсулотлар ва технологияларни илгари суришга каратилган стратегия ва усулларни камраб

олади. Web-технологиялар контекстида бу ноёб таклифларни яратиш, имтиёзларни таъкидлаш ва максадли аудиторияга кизикишни яратишни уз ичига олади. Инновацион маркетинг, шунингдек, тез узгарувчан ракамли мухитга стратегияларни мослаштиришни англатади.

Х,озирда ракамли иктисодиёт ва унга асосланган бошкарув усулларининг амалиётда кенг кулланлиши жахон иктисодиёти ривожланишининг асосий омилларидан бирига айланди. Халкаро экспертларнинг фикрларича, анъанавий маркетинг методлари бугунги кунда узгариб бораётган бозор талабларига етарлича жавоб бера олмаяпти.

Инновацион технологияларнинг ривожланиши билан анъанавий маркетинг гояси тубдан янги боскичга кутарилди. Аникроги, маркетинг гоясининг чегаралари инновацион маркетинг коммуникация технологияларининг (жумладан, интернет, ижтимоий медиа ва smart-технологиялар) пайдо булиши билан сезиларли даражада кенгайиб, ахборот алмашиш кулайлиги куламини глобал даражага кутармокди. Дархакикат, бу харакатни бир томондан глобал жамиятнинг ракамлашуви, иккинчи томондан интернетнинг ижтимоийлашуви натижаси сифатида караш мумкин.

Web-маркетинг эволюцияси. Тегишли илмий адабиётлар тахлилига таянган холда, Web-технологиялар таъсирида маркетинг стратегиялари эволюциясини беш асосий боскичга ажратиш мумкин (1-жадвал).

Дастлабки маркетинг стратегиялари (1950-1994) анъанавий алока каналлари (газета, билборд, радио, телевидение ва тугридан-тугри почта каби) оркали реклама килиш билан чегараланган булиб, бу компанияларни оммавий ахборот воситалари ва вактни (газета майдонини сотиб олиш ёки вактни сотиб олиш) сотиб олишни назарда тутган (Pulizzi, 2016). Телевиденияда ёки радиода реклама килиш) максадли аудитория уз брендини илгари суришга умид килган. Аслида, анъанавий маркетинг стратегиялари истеъмолчилар томонидан уларни эътиборини чалгитувчи сифатида кабул килинган.

Маркетинг интизомидаги ракамли трансформациянинг биринчи тулкини Wеб 1.0 технологияларининг пайдо булиши билан боглик булиб, янги технология компаниялар ва брендларга уз Web-сахифаларини яратиш ва мижозларга Web-сахифалар оркали улар кизиккан маълумотларни такдим этиш имконини берган ("Brochure-ware" Web-сайтларини яратиш). Кейинги технологик тараккиёт Web-сайтларнинг ахамиятини оширди ва Web-маркетингни илгари суриш учун асос яратди (хусусан, кидирув тизимини оптималлаштириш (SEO), хар бир клик учун тулов (PPC) ва e-маркетинг стратегияларининг пайдо булиши; почта маркетинги). Гарчи технологик эволюция корхоналарга истеъмолчилар билан мулокот килиш учун янада самаралирок каналларни топишга имкон берган булса-да, истеъмолчилар хали

хам ундан кочишлари ва эхтиёткорлик билан ишлатишлари кутилаётган эди (масалан, кирувчи электрон почта спамларини фильтрлаш функциялари, калкиб чикувчи баннерларни блоклаш, телефон кунгирокларини блоклаш руйхатлари) (Allen). Wеб 1.0 технологияларига асосланган анъанавий маркетинг ва замонавий маркетинг стратегиялари (1994-2009) жуда чалгитувчи булиб, истеъмолчиларнинг эътиборига эришиш учун кураш олиб боришни такозо этди, бу эса аудиторияга эришишда маркетингнинг аклли усулларини ишлаб чикишга туртки берди (1-жадвал) (Crestodina, 2016).

1-жадвал

Инновацион маркетингнинг Web - технологиялари таъсирида ривожланиш

боскичлари1

Боскичлар ва йиллар Маркетинг ёндашуви Коммуникация воситалари

1950-1994 йй. Анъанавий маркетинг Почта, ТВ реклама, радио, газета ва таркатма брошюралар, ташки реклама

1994-2004 йй. Анъанавий маркетинг ва интернет Компанияларнинг брошюра тахриридаги Web-сайтлар (brochure-ware websites), Web-сайт оркали контент рекламаси

Web-1.0 (2005-2009 йй.) Интернет маркетинг Электрон почта (e-mail), кидирув тизими оптимизацияси (search engine optimization - SEO), клик учун тулов (pay per click - PPC)

Web-2.0 (2010 й.) Замонавий интернет маркетинг Контент маркетинг (электрон аудио (podcast) ва видео эшиттиришлар (vodcast), онлайн семинарлар, блоглар), ижтимоий медиа (social media), мобил маркетинг, краудсорсинг

Web-3.0 Аклли маркетинг Сунъий интеллектга асосланган маркетинг (artificial intelligence), виртуал хакикат (virtual reality), мосламалар билан богловчи интернет (internet of things)

Хукумат томонидан ахборот-коммуникация хизматлари бозорини такомиллаштиришга эътибор кучаяётган хозирги боскичда ахборот-коммуникация хизматларини курсатувчи миллий брендларнинг ракобатбардошлигини таъминлашда самарали стратегик маркетинг режаларини ишлаб чикишнинг урни жуда мухим (Syed & Ishtiaq, 2017). Хукумат маъмурий ва конунчилик ислохотлари оркали куллаб-кувватланаётган ахборот-коммуникация хизматлари сохасини такомиллаштириш буйича этарли ютукларга эришган булса-да, тадбиркорлик субъектларининг стратегик максадлари ва ривожланиш йуналишларининг аник белгиланмаганлиги каби катор муаммоларни эътироф этиш мумкин. Бренднинг стратегик ривожланиш максадларини аник белгилаш бизнеснинг стратегик режалаштириш харакатларини ишлаб чикиш учун асос булганлиги сабабли, компанияларнинг

1 Муаллиф ишланмаси.

ижтимоий медиа платформаларидаги ижтимоий фаолияти урганилди. Миллий бозорни тахлил килиш миллий бозорда фаолият курсатаётган хужалик юритувчи субъектларнинг SMM фаолиятининг стратегик максадлари ва тактикасини тизимлаштириш имконини берди, улар хажми ва сохаси буйича сезиларли даражада фаркланади (1-расм).

1-расм. Истеъмолчилар билан коммуникация урнатиш тизими2

Юкорида келтиридган маълумотлардан келиб чикиб, Web-технологиялар учун инновацион маркетинг стратегияларини куриб чикамиз:

1. Бренд яратиш: Муваффакиятли Web-технологиялар купинча кучли бренд билан боглик. Инновацион маркетинг махсулотнинг узига хос хусусиятларини ажратиб курсатиши ва истеъмолчилар билан хиссий алока урнатиши керак.

2. Максадли аудитория: Максадли аудиториянинг эхтиёжлари ва афзалликларини тахлил килиш ва тушуниш сизга энг долзарб ва жозибали таклифларни яратишга имкон беради.

3. Тармок: Ижтимоий тармоклар ва жамоалар оркали маълумотларнинг таркалишини хисобга олган холда, фойдаланувчиларни махсулот ва бир-бири билан узаро муносабатда булишга ундаш мухимдир.

4. Интерфаол таркиб: Видео дарслар, махсулот намойишлари ва вебинарлар каби интерактив контент фойдаланувчиларга технологиянинг афзалликларини чукуррок тушуниш имконини беради.

5. Мобил курилмаларга мослашиш: Бугунги жамиятнинг мобилга богликлигини хисобга олган холда, Web-технологиялар турли курилмалар ва платформаларга мослаштирилиши керак.

2 Муаллиф ишланмаси

Юкорида келтирилган статегияларни амалга ошириш учун инновацион маркетинг Web-технологиларининг куйидаги инструментларидан фойдаланиш мумкин: - Ракамли маркетинг: SEO, контент маркетинги, электрон почта рекламаси ва Web-технологияларнинг куринишини яратиш учун бошка воситалардан фойдаланиш; Web-технологияга таъсир килувчилар билан хамкорлик килиш ишончлиликни оширишга ва аудиторияни жалб килишга ёрдам беради; - Маълумотлар тахлили: Фойдаланувчиларнинг хатти-харакатлари хакидаги маълумотларни туплаш ва тахлил килиш маркетинг стратегияларини оптималлаштириш ва махсулотни эхтиёжларга мослаштиришга ёрдам беради.

Инновацион маркетинг Web-технологияларни муваффакиятли ривожлантириш ва таркатишда мухим рол уйнайди. Ракамли мухитда жадал ривожланиш суръатларини хисобга олган холда, маркетинг стратегиялари ва воситалари максадли аудиторияга самарали эришиш, талабга эга ва муваффакиятли махсулотларни яратиш учун доимий равишда мослашиши керак.

1. Узбекистонда ракамли иктисодиётни ривожлантириш борасида амалга оширилаётган максадли чора-тадбирлар доирасида ахборот-коммуникация хизматлари сохасидаги компанияларнинг маркетинг фаолиятларида инновацион технологияларни татбик этилиши ва замонавий талаблар асосида амалга оширилишини такозо этмокда.

2. Жахонда Web-технологияларининг жадал ривожланиши таъсирида шаклланаётган инновацион маркетинг стратегиялари тахлили ва тизимлаштирилиши асосида IMM, виртуал хакикат, воситалар билан богловчи интернет хамда сунъий интеллектга асосланган маркетинг технологияларидан самарали фойдаланиш ахборот-коммуникация хизматлари бозорини такомиллаштиришнинг истикболдаги мухим йуналишлари сифатида белгилаб беради.

3. Ахборот ва коммуникация хизматлари сохасида инновацион маркетинг стратегияларидан фойдаланишнинг контент маркетинг, IMM, краудсорсинг, мобил маркетинг усуллари тадбик этилиши оркали махаллий компанияларнинг маркетинг фаолияти самарадорлигини ошириш ва истикболда истеъмолчилар билан самарали коммуникация тизимини шакллантиришни таказо этади.

4. Узбекистон ахолиси орасида электрон хабарномаларга обуначилик мобил мессенжерлар (хусусан, телеграмм) оркали канал, гурух ва ботлар яратиш асосида ташкил этилиши натижасида истеъмолчилар билан компания уртасида мукобил муносабатлар самарали урнатилиши хамда истеъмолчиларнинг компания хизматларидан коникиш даражасини ошириш.

Oonga^aHH^raH agaÔHëT^ap

1. Allen, M. (n.d.). Gaining a Past, Losing a Future: Web 2.0 and Internet Historicity. Australia: Media International.

2. Crestodina, A. (2016). Content Chemistry: The Illustrated Handbook for Content Marketing (Vol. 4th ed.). USA: Orbit Media Studios.

3. Muminova (Khodieva), G. B. (2019). Using innovative marketing strategies in the development of the market of information and communication services. Gunadarman, Indonesia: Universitas Gunadarma.

4. Pulizzi, J. (2016). Content Inc. - How enterpreneurs use content to build massive audiences and create radically successful businesses. United States of America: McGraw-Hill Education.

5. Syed, Z. Z., & Ishtiaq, H. Q. (2017). Social media marketing and brand equity: A literature review (Vol. XVI(1)). The IUP Journal of Marketing Management.

6. Jumaniyazov, I. T. (2021). The Progressive Foreign Experiments in the Activity of Sovereign Wealth Funds. Annals of the Romanian Society for Cell Biology, 109116.

7. Jumaniyozov, I. (2018). Impact of Development Finance Institutions on Economic Growth: Implications for Reconstruction and Development Fund of Uzbekistan. International Journal of Management Science and Business Administration, 4(2), 84-88.

8. Jumaniyozov, I. (2020). ISSUES OF ENSURING THE TRANSPARENCY OF SOVEREIGN WEALTH FUNDS. International Finance and Accounting, 2020(5), 1.

9. Jumaniyazov, I. (2020). FOREIGN EXPERIENCE IN THE ACTIVITIES OF SOVEREIGN FUNDS. International Finance and Accounting, 2020(2), 1.

10. Jumaniyazov, I. T. (2021). Transparency Is A Key Indicator Of The Activity Of Sovereign Wealth Funds. The American Journal of Management and Economics Innovations, 3(05), 30-37.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.