CC BY
24
D01:10.12845/bitp.38.2.2015.8
mgr inz. Ewa Sobor1 mgr inz. Marta Golaszewska1 mgr inz. Michal Chmiel1 mgr inz. Michal Borusinski2
Przyjçty/Accepted/Принята: 14.10.2014; Zreœnzowany/Reviewed/Рецензирована: 23.05.2015; Opublikowany/Published/Опубликована: 30.06.2015;
Znaczenie systemu dopuszczen pojazdow pozarniczych w kontekscie zapewnienia bezpieczenstwa strazakow3
Importance of Firefighting Vehicles Admittance Process in the Context of Providing Safety for Firefighters
Значение системы допусков пожарных транспортных средств в контексте обеспечения безопасности пожарных
ABSTRAKT
Cel: Celem artykulu jest przedstawienie znaczenia kolejnych etapow procesu dopuszczania do uzytkowania pojazdow pozarniczych w kontekscie zapewnienia bezpieczenstwa strazakow.
Wprowadzenie: Uzytkownicy koncowi, decyduj^c si§ na wybor danego sprz^tu pozarniczego, oczekuj^ spelnienia przede wszystkim trzech warunkow: bezpieczenstwa, ergonomii i funkcjonalnosci. Co wi^cej wysoka skutecznosc oraz niezawodnosc dzialania wypo-sazenia i sprz^tu wykorzystywanego do dzialan ratowniczo-gasniczych przez jednostki ochrony przeciwpozarowej jest warunkiem koniecznym do spelnienia z uwagi na powodzenie prowadzonych dzialan oraz zapewnienie bezpieczenstwa zarowno osob ratowanych, jak i samych ratownikow. Aby wyjsc naprzeciw wymaganiom i potrzebom jednostek ochrony przeciwpozarowej w Polsce wprowadzono system dopuszczen. W niniejszym artykule, na przykladzie pojazdow pozarniczych, przedstawiono kolejne etapy procesu dopuszczenia wyrobow do uzytkowania oraz ich znaczenie dla bezpieczenstwa strazakow. Omowiono aktualne przepisy prawa w zakresie dopuszczania pojazdow do uzytkowania oraz przedstawiono glowne zalozenia oraz przebieg procesu dopuszczenia. Zwrocono rowniez uwagf na znaczenie nadzoru nad udzielonymi dopuszczeniami, realizowanego na drodze kontroli dopuszczen. Poruszono rowniez kwestie poslugiwania si§ swiadectwem dopuszczenia, odpowiedzialnosci za wyrob oraz wprowadzania zmian mog^cych miec odzwierciedlenie w zapisach swiadectwa dopuszczenia.
Metodologia: W artykule przeanalizowano literature przedmiotu. Tresc opracowano w oparciu o aktualnie obowi^zuj^ce przepisy prawa w zakresie zarowno wprowadzania samochodow pozarniczych do uzytkowania, jak i ich klasyfikacji, podzialu oraz oznaczenia. Literatur^ stanowi^ dodatkowo procedury opracowane przez Jednostkf Certyfikuj^c^ CNBOP-PIB.
Wnioski: System dopuszczen oparty na scisle okreslonych wymaganiach i sposobie post^powania stanowi skuteczne narz^dzie selekcji pojazdow pozarniczych trafiaj^cych na polski rynek. Znaczenie tego systemu dla bezpieczenstwa jednostek ochrony przeciwpozarowej jest znacz^ce. Dostarcza on bowiem odbiorcom szereg istotnych informacji na temat przedmiotowych wyrobow, co ulatwia podj^cie decyzji w zakresie zakupu pojazdu wprowadzonego do uzytkowania na zasadach zgodnych z aktualnie obowi^zuj^cymi przepisami prawa oraz spelniaj^cego nie tylko oczekiwania samych uzytkownikow koncowych, ale i przede wszystkim wymagania z uwagi na ich bezpieczenstwo.
Slowa kluczowe: znaczenie, system dopuszczen, dopuszczenie do uzytkowania, pojazd, pojazd pozarniczy, samochod pozarniczy, po-dzial, klasyfikacja, oznaczenie, WTO, kontrola dopuszczenia Typ artykulu: z praktyki dla praktyki
1 Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpozarowej - Panstwowy Instytut Badawczy, Jozefow / Scientific and Research Centre for Fire Protection National Research Institute, Poland; mchmiel@cnbop.pl;
2 Akademia Obrony Narodowej, Warszawa / National Defence University, Warsaw, Poland;
3 Wklad merytoryczny w powstanie artykulu / Percentage contribution: E. Sobor - 20%, M. Golaszewska - 40%, M. Chmiel - 30%, M. Borusinski - 10%;
D01:10.12845/bitp.38.2.2015.8
ABSTRACT
Aim: The purpose of this article is to expose the importance of the admittance process for firefighting vehicles from the viewpoint of firefighters' safety.
Introduction: During the selection process, involving firefighting equipment, end users focus on the satisfaction of three conditions; safety, ergonomics and functionality. Moreover effectiveness and equipment reliability during operations are prerequisites, which must be satisfied, to achieve successful outcomes and ensure the safety of incident victims and firefighters. In order to satisfy demands and needs of Fire Service establishments, Poland introduced an admittance process. This article has identified sequential stages of the admittance process, involving equipment destined for use, using vehicle acquisitions for illustrative purposes and discussed the significance of the process from the viewpoint of firefighters' safety. In parallel with discussions about current legislation dealing with admittance of equipment, the article exposed main assumptions used and the course of the admittance process. Attention was also drawn to the issue of supervision over the granting of certificates od admittance, performed as part of the admittance control mechanism. Additionally, the article discussed issues associated with the use of certificates od admittance, product liability and introduction of modifications to equipment, which may be reflected in certificates of admittance.
Methods: The authors carried out an analysis of literature dealing with the topic. The article was based on sources of law, which are currently in force and apply, not only to bringing into use but also classification, division and rules of designation. Moreover, procedures developed by CNBOP-PIB Certification Department formed part of the literature source.
Conclusions: The admittance process, based on specific requirements and procedures, is an effective tool for selection of firefighting vehicles, from those available on the Polish market. The importance of this system to the safety of Fire Service personnel is significant. It provides users with important information about products. Such information simplifies purchasing decisions involving vehicles introduced for use in accordance with current legislation, which, not only satisfy user expectations but above all address requirements concerning safety.
Type of article: best practice in action
Keywords: significance, admittance system, admittance, vehicle, firefighting vehicle, division, classification, rules of designation, admittance control
АН НОТАЦИЯ
Цель: Целью статьи является представление важности очередных этапов процесса допуска к использованию пожарных транспортных средств в аспекте безопасности пожарных подразделений пожарной охраны.
Введение: Конечные потребители, решившие покупать конкретное противопожарное оборудование в первую очередь ожидают, что оно исполнит как минимум три главные условия: безопасности, эргономичности и функциональности. Кроме того, высокая эффективность и надёжность оснащения и оборудования, используемого во время спасательно-гасящих действий подразделениями пожарной охраны, необходимы для успеха проводимых действий и обеспечения безопасности как спасаемых людей, так и самих спасателей. Чтобы удовлетворить требования и потребности подразделений пожарной охраны, в Польше была введена система допусков. В данной статье, на примере пожарных транспортных средств, представлены очередные этапы процесса допусков изделий к использованию, а также их важность для безопасности пожарных. Кроме рассмотрения действующих правовых актов о допуске пожарных транспортных средств к использованию, были также представлены главные предположения и ход процесса предоставления допуска. Обращено также внимание на суть надзора за выданными допусками, который осуществляется в процессе контроля допусков. Были также рассмотрены вопросы использования свидетельств допуска, ответственности за изделие и внесение в него изменений, которые могут отражаться в записях свидетельства допуска. Методология: В статье была проанализирована предметная литература. Содержание было разработано на основе действующих нормативных актов относительно введения пожарных машин для использования, а также их классификации, разделения и маркировки. Литература включает также процедуры, разработанные Сертификационным Департаментом CNBOP-PIB. Выводы: Система допусков, с конкретно определёнными требованиями и процедурами, представляет собой эффективный инструмент выбора пожарных транспортных средств, поступающих на польский рынок. Значение этой системы для безопасности подразделений пожарной охраны - существенное. Так как она предоставляет заказчикам широкую информацию на тему определённых продуктов, помогая таким образом принять им решение относительно покупки транспортного средства, введенного в эксплуатацию на условиях, отвечающих актуально действующим правовым актам и требованиям конечных потребителей, но в главном - требованиям безопасности.
Ключевые слова: значение, система допусков, допуск к использованию, транспортное средство, пожарное транспортное средство, разделение, классификация, маркировка, технически-организационные условия продукции, контроль допусков Вид статьи: с практики для практики
1. Wstfp
Charakter zagrozen, z ktorymi w dzisiejszych czasach mierzy si§ straz pozarna, jest bardzo zroznicowany. Obok pozarow s^ to rowniez wypadki drogowe, powodzie, czy in-cydenty zwi^zane z substancjami niebezpiecznymi. Specyfika zdarzen, na ktor^ musz^ bye przygotowani strazacy, ewo-luuje wraz z ci^glym post^pem technologicznym. W ci^gu przeszlo 20 lat funkcjonowania Panstwowej Strazy Pozarnej
sprz^t wykorzystywany do dzialan byl i w dalszym ci^gu jest doskonalony i dostosowywany do stale zmieniaj^cych si§ warunkow pracy, jak rowniez z uwagi na oczekiwania uzytkownikow koncowych.
Dla prowadz^cych dzialania ratowniczo-gasnicze niezwy-kle istotne jest dostosowanie sprz^tu do charakteru zdarzenia, jak rowniez zagwarantowanie bezpieczenstwa podczas jego uzytkowania. Dotyczy to zarowno bezpieczenstwa ratuj^-cych, jak i ratowanych. Dodatkowo sprz^t wykorzystywany
CERTIFICATION, APPROVALS AND RECOMMENDATIONS СЕРТИФИКАЦИЯ, ОДОБРЕНИЯ И РЕКОМЕНДАЦИИ
w dzialaniach powinien zapewniac mozliwie najwyzszy komfort pracy, co niew^tpliwie wplynie na jej efektywnosc. Maj^c na uwadze oczekiwania osob, ktorym dedykowany jest sprz^t ratowniczo-gasniczy, blisko 8 lat temu wprowadzono w Polsce
BiTP Vol. 38 Issue 2, 2015, pp. 97-104 D01:10.12845/bitp.38.2.2015.8
system dopuszczen. Jego glownym zalozeniem jest selekcja wyrobow trafiaj^cych na polski rynek przeznaczonych do uzytkowania przez jednostki ochrony przeciwpozarowej wskazane w art. 15 ustawy o ochronie przeciwpozarowej [1].
Ryc. 1. Jednostki ochrony przeciwpozarowej Fig. 1. Fire protection entities Zrodlo: Opracowanie wlasne na podstawie art. 5 Ustawy o ochronie przeciwpozarowej [1] Source: Own elaboration based on Fire Protection Act, article 5 [1]
Dziçki regulacjom wynikaj^cym z artykulu 7.1. ustawy [1] stanowi^cym o tym, ze wyroby sluz^ce zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, wprowadzane do uzytkowania w jednost-kach ochrony przeciwpozarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pozarze lub innym zagrozeniu oraz do prowadze nia dzialan ratowniczych,
a takze wyroby stanowi^ce podrçczny sprzçt gasniczy, mog^ bye stosowane wyl^cznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do uzytkowania, swiadectwa dopuszczenia zyskaly charakter obligatoryjny. Obowi^zek ich uzyska-nia wynika ze wspomnianej ustawy [1] oraz aktu wyko-nawczego, to jest rozporz^dzenia MSWiA z 20 czerwca 2007 roku [2].
r
Artykut 7
Л
Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpoza rowej (Dz.U. 1991 nr 81 poz. 351 z pozn. zm.) Article 7 Act of 24 August 1991 on fire protection (Journal of Laws 1991 No 81, item 351 as amended)
Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Administracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobow stuz^cych zapewnieniu
bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wydawania dopuszczenia tych wyrobow do uzytkowania (Dz. U. Nr 143, poz. 1002
z pozn. zm.) Regulation of the Minister of Internal Affairs and Administration of 20 June 2007 on the list of products serving for
the public safety, life and health protection and the principles of issuing certificates of admittance for use of these products (Journal of Laws No 143, item 1002 as amended)
r
SYSTEM DOPUSZCZEN
ADMITTANCE SYSTEM
Ryc. 2. Akty prawne reguluj^ce obowiijzek przeprowadzania procesu dopuszczenia Fig. 2. Legislation governing the; obligation of carrying; out the admittance process Zrodlo: Opracowanie wlasne. Source: Own elaboration.
Zal^cznik do rozporz^dzenia [2] zawiera, obok wykazu wyrobów podlegaj^cych obowi^zkowi uzyskania swia-dectwa dopuszczenia, wymagania, jakie nalezy spelnic w procesie dopuszczenia. Wymagania te w przypadku pojazdów pozarniczych zwi^zane s^ bezposrednio z normami wyrobu, to znaczy PN-EN 1846-1:2011 [3] oraz PN-EN 1846-2+A1:2013-07 [4], oraz uzupelnione o krajowe wymagania techniczno-uzytkowe (tzw. wymagania szczególowe), które dotycz^ przykladowo oznakowania pojazdu czy wy-posazenia zamontowanego na stale. Jednostk^ upowaznio-n^ do prowadzenia procesów dopuszczenia do uzytkowania w ochronie przeciwpozarowej jest CNBOP-PIB.
2. Dopuszczenie do uzytkowania pojazdów pozarniczych
Z doswiadczeñ CNBOP-PIB w zakresie prowadzenia procesów dopuszczenia oraz bior^c pod uwag^ specyfik^ wyrobu wynika, iz sposród wszystkich wyrobów obj^tych obowi^zkiem przeprowadzenia procesu dopuszczenia na szczególn^ uwag^ zasluguj^ pojazdy pozarnicze. W celu najbardziej optymalnego przedstawienia przebiegu oraz istoty procesu ze szczególnym uwzgl^dnieniem aspektu bezpieczeñstwa strazaków, warto w tym miejscu nieco przyblizyc tematyk^, przedstawiaj^c kilka definicji zwi^-zanych z pojazdami pozarniczymi.
Na podstawie aktualnie stosowanych norm PN-EN 1846-1 [3] oraz PN-EN 1846-2 [4], stanowi^cych podstaw^ klasyfikacji i podzialu pojazdów pozarniczych wyróznic mozemy nast^puj^ce terminy i definicje:
• Pojazdy ratowniczo-gasnicze - pojazdy o zabudowie pozarniczej wyposazone w pomp^ pozarnicz^ i zazwy-czaj w zbiornik wody oraz w inny specjalistyczny sprz^t i/lub srodki gasnicze niezb^dne do prowadzenia akcji ratowniczo-gasniczej.
• Pojazdy z drabin^ mechaniczn^ - pojazdy pozarnicze wyposazone w konstrukj wysuwan^ zamontowan^ na obrotowej podstawie. Konstrukcja ta posiada prz^sla w ksztalcie drabiny, która moze dodatkowo zawierac kosz ratowniczy.
• Pojazdy z podnosnikiem hydraulicznym - pojazdy wyposazone w podnosnik hydrauliczny, który sklada si§ z kosza i wysi^gnika hydraulicznego, zamontowanego na podstawie, wykorzystywany w dzialaniach ratowniczo-gasniczych. Podnosnik hydrauliczny moze byc dodatkowo wyposazony w dzialko gasnicze.
• Samochód ratownictwa medycznego - pojazd samocho-dowy o konstrukcji przystosowanej do opieki i przewo-zu osób poszkodowanych.
• Samochód ratownictwa technicznego - pojazd samo-chodowy wyposazony w sprz^t niezb^dny do podj^cia akcji ratowniczych takich jak: poszukiwania ludzi, usu-wania skutków wypadków, awaryjnego odblokowania wejsc, ratowania zwierz^t.
• Samochód sprz^towy ratownictwa chemicznego -pojazd samochodowy z wyposazeniem umozliwia-j^cym prowadzenie akcji ratowniczych takich jak: poszukiwania i ratowania osób, usuwanie skutków
D01:10.12845/bitp.38.2.2015.8
wypadków, awaryjnego odblokowywania wejsc, ratowania zwierz^t.
• Samochód dowodzenia i l^cznosci - samochód o zabudowie pozarniczej wyposazonej w srodki l^cznosci i sprz^t niezb^dny do prowadzenia dzialan dowódczych.
• Samochód do przewozu personelu - samochód pozar-niczy do transportu personelu wraz z wyposazeniem.
• Samochód zaopatrzeniowy - samochód o zabudowie specjalnie przystosowanej do przewozu sprz^tu lub srodków gasniczych do celów zaopatrywania jednostek b^d^cych w akcji.
• Inne specjalne pojazdy samochodowe.
W strukturach jednostek ochrony przeciwpozarowej mozemy równiez wyróznic inne grupy pojazdów specjal-nych, przyczep i naczep, samolotów, smiglowców, konte-nerów oraz lodzi.
Norma PN-EN 1846-1 [3] okresla, obok róznych kryte-riów stosowanych w odniesieniu do pojazdów pozarniczych, klasy i kategorie samochodów pozarniczych w zaleznosci od przeznaczenia i masy.
• Masa nieobci^zonego samochodu - masa pojazdu wraz z kierowc^ (75 kg), sprz^tem niezb^dnym do obslugi samochodu (z wyl^czeniem kola zapasowego), z peln^ ilosci^ cieczy chlodz;j cej, paliwa, oleju i z wyposazeniem zamontowanym na stale, lecz bez srodka gasniczego.
• Maksymalna masa rzeczywista (MMR) - masa nie-obciíjzonego samochodu, dodatkowo uwzgl^dniona o mase pozostalych czlonków zaiogi, dla której samochód zostal zaproj'ektowany (90 kg na knazdego c zlonka zalogi wraz z wyposazeniem, oraz dodatkowego 15 kg na wypos azenie osobiste kierowcy), mase srodka gas-mczego wraz z pozostalym wyposazeniem które ma byc przewozone.
Maj^c na uwadze powyzsze definicje, podzial pojazdów przedstawia sie nast^puj^co:
Ryc. 3. Podzial potazdów pozarniczych ze wzgl^du MM [5] Fig. 3. Classification of firefighting vehicles according to their gross laden mass [5]
Nalezy nadmienic, iz znajomosc podzialu pojazdów z uwagi na ich mase; jak równiez przeznaczenie uzytko-we jest niezwykle istotna przy ustalaniu ich oznaczenia. Przykladowo:
Oznaczenie sredniego samochodu ratowniczo-gasniczego ze zbiornikiem wody opojemnosci 2500 l ipompqpozarniczq o parametrach 8 bar/1600 l/min, z agregatem prqdotwórczym.
СЕРТИФИКАЦИЯ, ОДОБРЕНИЯ И РЕКОМЕНДАЦИИ D0I:10.12845/bitp.38.2.2015.8
Sredni samochûd ratownicso gasniczy PN EN 1846 - M- 1 - S - 2500 - fin ЕФ0 - 1 Mediuni firefightiuci and rescue appliance
Nazwa _|
Name
Nwrer normy
Number of the European Standard ~~
Klasa tsrednia)
Mass class
Kategoria (miejska)
Categories (urban)
Hose miejsc v kabinie (6)
Seating 55 pa city for the crew {6)
Pojemnosc zbiornikow na wod^ (2500 I)
Water tank capacity (2500 I)
Pararretry pompy poiarniczej ( 8 bar/1600 limin)
Installed pump performance (J bar/1600 l/min)
Wyposazenie specjalne (afjregat pradotworczy}
Special equipment (power generator) -
Ryc. 4. Oznakowanie sredniego samochodu ratowniczo-gasniczego [5] Fig. 4. Marking of a medium firefighting and rescue vehicle [5]
Proces dopuszczenia pojazdow pozarniczych inicjowany jest przez wnioskodawcç poprzez zlozenie wniosku o prze-prowadzenie procesu dopuszczenia wyrobu do uzytkowania. W dalszej kolejnosci wykonywane s^ badania laboratoryjne poprzedzone szczegolow^ analiz^ dokumentacji wyrobu. Badania na potrzeby procesu dopuszczenia wykonywane s^ w laboratoriach akredytowanych. Zakres badan koniecz-nych do przeprowadzenia opracowywany jest na podstawie wymagan techniczno-uzytkowych oraz konkretnych norm polskich zawartych w zal^czniku do rozporz^dzenia [2]. Na tym etapie najczçsciej identyfikowanym problemem, obok nieaktualnego druku lub niewlasciwie wypelnionego for-mularza wniosku o przeprowadzenie dopuszczenia wyrobu do uzytkowania, jest niekompletna dokumentacja wyrobu uniemozliwiaj^ca jego dokladn^ identyfikacjç, a co za tym
idzie, opracowanie wlasciwego programu badan. Kolejn^ integraln^ czçsci^ procesu dopuszczenia wyrobu do uzytkowania jest ocena warunkow techniczno-organizacyjnych (WTO). Jest to systematyczny, niezalezny, udokumentowany proces uzyskiwania dowodow, stwierdzenia faktow b^dz innych odpowiednich informacji oraz ich obiektywnej oceny, maj^cy na celu okreslenie stopnia spelnienia wymagan, ktore zapewniaj^ stabiln^ jakose produkcji wyrobow zgodnych z maj^cymi zastosowanie technicznymi dokumentami od-niesienia [6]. Maj^c na uwadze zapobiezenie generowaniu nieuzasadnionych kosztow, CNBOP-PIB wykonuje ocenç WTO po otrzymaniu sprawozdan zawieraj^cych pozytywne wyniki dla wszystkich badan przewidzianych programem [7], [8]. Schematycznie proces dopuszczenia zostal przed-stawiony na ryc. 5.
MANUFACTURER / APPLICANT
PRODUCT
TECHNICAL AND USER REQUIREMENTS
У V
-ADMITTANCE DEPARTMENT
Ryc. 5. Schemat procesu dopuszczenia do uzytkowania Fig. 5. Admittance process scheme Zrodlo: Opracowanie wlasne. Source: Own elaboration.
Zwienczeniem procesu jest wydanie swiadectwa do-puszczenia dla wyrobu. Dokument ten wydawany jest na
Nalezy zwrocic uwag^, ze wydanie dopuszczenia to nie koniec roli CNBOP-PIB w procesie oceny zgodnosci wyrobu. Udzielone dopuszczenia podlegaj^ kontroli. Kon-trola realizowana jest corocznie i polega na weryfikacji wybranych cech oraz wlasciwosci techniczno-uzytkowych pojazdu pozarniczego w celu potwierdzenia, ze w dalszym ci^gu spelnia on okreslone wymagania i nie zostal zmodyfi-kowany bez wiedzy jednostki dopuszczaj^cej (CNBOP-PIB) w sposob, ktory moze miec wplyw na jakosc, wlasciwosci oraz bezpieczenstwo uzytkowania pojazdu. Dzi^ki prze-prowadzaniu kontroli w okresie poprzedzaj^cym wygas-ni^cie swiadectwa, ujawnionych zostaje wiele rodzajow niezgodnosci, ktore niewykryte moglyby zagrazac zyciu lub zdrowiu uzytkownikow.
3. Kontrola udzielonego dopuszczenia
Dzialalnosc CNBOP-PIB jako jednostki dopuszcza-j^cej nie ogranicza si§ tylko i wyl^cznie do prowadzenia badan, procesu oraz kontroli udzielonego dopuszczenia. W uzasadnionych przypadkach, kiedy istnieje podejrze-nie, ze dany wyrob nie jest tozsamy z wyrobem dopusz-czonym do uzytkowania, CNBOP-PIB dokonuje porow-nania budz^cego w^tpliwosci wyrobu z wzorcem, ktory byl przedmiotem badan podczas prowadzonego procesu. W przypadku wyrobow takich jak samochody pozarnicze, ktorych wysoka wartosc oraz znaczne gabaryty powoduj^, iz nie ma mozliwosci magazynowania wzorcow, wyrob po-rownywany jest z dokumentaj techniczn^, ktora zostala wykorzystana w procesie badan oraz w procesie dopuszczenia. Wynikiem porownan, o ktorych mowa, jest protokol porownania zawieraj^cy wyniki szczegolowej i wnikliwej analizy zgodnosci wyrobu z wzorcem. Niestety w wi^kszo-sci przypadkow w^tpliwosci w stosunku do wyrobu zostaje potwierdzone. Efektem negatywnego wyniku porownania jest podj^cie przez CNBOP-PIB stosownych dzialan maj^cych na celu zidentyfikowanie przyczyn zaistnialych
D01:10.12845/bitp.38.2.2015.8
okres nie dluzszy niz 5 lat. Glowne zalozenia dopuszczenia do uzytkowania przedstawione zostaly na ryc. 6.
rozbieznosci, ktore realizowane jest w formie kontroli doraznej. Zakres badan kontroli doraznej okreslany jest indywidualnie na podstawie informacji uzyskanych od uzytkownikow zglaszaj^cych swoje zastrzezenia co do dopuszczonego wyrobu. Konsekwenj kontroli doraznej moze byc cofni^cie udzielonego dopuszczenia.
Uwagi do wyrobow w wi^kszosci przypadkow s^ zgla-szane przez uzytkownikow koncowych, np. komendy PSP. Zdarzaj^ si§ jednak sytuacje, w ktorych koniecznosc prze-prowadzenia porownania wyrobu ze wzorcem jest zwi^zana z realizaj obowi^zkow przez takie instytucje jak policja czy CBA. CNBOP-PIB, b^d^c jednostk^ odpowiedzialn^ za prowadzone badania oraz procesy dopuszczen wyrobow do uzytkowania, podejmuje aktywn^ wspolprac^ ze wspo-mnianymi organami oraz wieloma innymi instytucjami, np. UOKiK-iem, zawsze wtedy, gdy zajdzie taka potrzeba. Nalezy jednak zaznaczyc, iz CNBOP-PIB nie prowadzi dzialan wspieraj^cych lub dzialan opozycyjnych w stosunku do swoich klientow w odniesieniu do rozwi^zywania kon-fliktow lub sporow s^dowych (nie jest strong w prowadzo-nych post^powaniach). Jednakze na wniosek uprawnionych organow, Instytut jest zobowi^zany do udzielenia wszelkich niezb^dnych wyjasnien.
Nalezy pami^tac, iz swiadectwa dopuszczenia nie maj^ charakteru otwartego. Wydawane s^ na jednoznacznie zi-dentyfikowany wyrob / odmiany wyrobu zakwalifikowane do grupy i/lub typu wyrobu. Przedmiotem dopuszczenia pojazdu jest scisle okreslona probka wyrobu, a na producen-cie / wlascicielu dopuszczenia spoczywa odpowiedzialnosc za oferowanie pojazdu zgodnego z udzielonym dopuszcze-niem. Wydane swiadectwo dopuszczenia dotyczy tylko pojazdow pozarniczych wymienionych na tym swiadectwie z uwzgl^dnieniem zastosowanych wariantow (jesli dotyczy). Wszelkie zmiany mog^ce miec wplyw na wlasciwosci uzytkowe wyrobu (np. materialowe, konstrukcyjne lub technologiczne) w okresie waznosci dopuszczenia mog^
Ryc. 6. Glowne zalozenia dopuszczenia do uzytkowania Fig. 6. Main assumptions of the admittance process Zrodlo: Opracowanie wlasne Source: Own elaboration.
СЕРТИФИКАЦИЯ, ОДОБРЕНИЯ И РЕКОМЕНДАЦИИ
byc dokonywane wyl^cznie za zgod^ jednostki dopusz-czaj^cej (tj. CNBOP-PIB), ktora po analizie charakteru wprowadzonych zmian oraz wszelkiej dokumentacji temu towarzysz^cej podejmuje decyzj^ o rozszerzeniu b^dz ogra-niczeniu zakresu udzielonego dopuszczenia. Nie wszyst-kie rejestrowane i zglaszane zmiany znajduj^ stosowne odzwierciedlenie w zapisach uj^tych na swiadectwach dopuszczenia. W niektorych przypadkach opisanie takiej zmiany nie jest mozliwe (np. zmiana radiostacji, zmiana akumulatora). Swiadectwo dopuszczenia zawiera podsta-wowe, wystandaryzowane dane techniczne identyfikuj^ce wyrob. Szczegolowe informacje zwi^zane z opisem, para-metrami pojazdu s^ umieszczone w sprawozdaniu z badan oraz homologacji podwozia stanowi^cych podstaw^ do wydania swiadectwa dopuszczenia.
Potwierdzenie zgodnosci wyrobow w procesie dopuszczenia jest wypadkow^ oceny wlasciwosci uzytkowych (cech) reprezentatywnych probek wyrobu poddanych uprzednio badaniom (najcz^sciej w warunkach laboratoryjnych) oraz oceny warunkow techniczno-organizacyjnych produkcji w zakladzie produkuj^cym przedmiotowy wyrob. Zasad-niczym celem oceny warunkow techniczno-organizacyj-nych (WTO) jest potwierdzenie, ze wyroby, ktore uzyskaj^ dopuszczenie b^d^ dostarczane uzytkownikom o wlasci-wosciach i parametrach nie gorszych niz probka wyrobu b^d^ca przedmiotem badan w Laboratorium. Jako ze jest ona systematycznym, niezaleznym, udokumentowanym procesem uzyskiwania dowodow, stwierdzenia faktow b^dz innych odpowiednich informacji oraz ich obiektywnej oceny i ma na celu okreslenie stopnia spelnienia wymagan, ktore zapewniaj^ stabiln^ jakosc produkcji wyrobow, ocena ta ma kluczowe znaczenie w procesie dopuszczania wyrobu do uzytkowania. Wyci^gni^cie wnioskow ze stwierdzonych podczas oceny WTO niezgodnosci i spostrzezen niew^t-pliwie przyczynia si§ do podniesienia jakosci ocenianych wyrobow. Nalezy podkreslic, iz prowadzenie ocen WTO zgodnie z opracowanymi przez CNBOP-PIB kryteriami zawartymi w dokumentacji systemowej gwarantuje spra-wiedliwe podejscie do wszystkich ocenianych organizacji. Kontrola dopuszczenia natomiast jest skutecznym oraz nie-zb^dnym narz^dziem zapewniania zgodnosci wyrobow z wymaganiami dokumentow odniesienia poprzez ci^gle nadzorowanie w okresie waznosci swiadectwa dopuszczenia.
Literatura
[1] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpo-zarowej (Dz.U. 1991 Nr 81, poz. 351 z pózn. zm.)
[2] Rozporz^dzenie Ministra Spraw Wewn^trznych i Admini-stracji z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wykazu wyrobów sluz^cych zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, a takze zasad wyda-wania dopuszczenia tych wyrobów do uzytkowania (Dz.U. Nr 143, poz. 1002), wprowadzone rozporz^dzeniem zmie-niaj^cym z dnia 27 kwietnia 2010 r. (Dz.U. Nr 85, poz. 553).
[3] PN-EN 1846-1:2011 Samochody pozarnicze - Podzial i oznaczenie.
[4] PN-EN 1846-2+A1:2013-07 Samochody pozarnicze - Cz§sc 2: Wymagania ogólne - Bezpieczenstwo i parametry.
D01:10.12845/bitp.38.2.2015.8
4. Podsumowanie
Uzytecznosc systemu dopuszczen dla jednostek ochrony przeciwpozarowej jest znacz^ca. Dostarcza on bowiem odbiorcom istotnych informacji na temat wyrobow, co ulatwia podj^cie decyzji o zakupie danego wyrobu. Ocena zgodnosci realizowana na potrzeby procesu dopuszczenia wyrobu do uzytkowania w sposob naturalny reguluje jakosc wyrobow na wolnym rynku, eliminuj^c te, ktore klasyfi-kuje si§ na nizszym poziomie jakosciowym. Gwaranj rzetelnosci oceny zgodnosci wyrobu ze stawianymi mu wy-maganiami prawnymi, technicznymi i normalizacyjnymi jest przeprowadzenie jej przez niezalezn^ instytuj - tzw. strong trzeci^. CNBOP-PIB posiada akredytaj Polskiego Centrum Akredytacji stanowi^ce potwierdzenie posiadania odpowiednich kompetencji do prowadzenia procesow dopuszczenia i gwarantuj^ce, ze wszyscy klienci traktowani s^ tak samo. Idea systemu dopuszczen niesie za sob^ pozytyw-ne skutki w postaci m.in. kompatybilnosci wyposazenia, srodkow technicznych i srodkow l^cznosci, czy chociazby uniwersalnego i jednolitego wykonania wzorow oraz para-metrow technologicznych odziezy oraz ochron osobistych uzywanych przez strazakow-ratownikow.
5. Wnioski
System dopuszczen wyrobow z zakresu ochrony przeciwpozarowej jest bez w^tpienia skutecznym narz^dziem ministra wlasciwego do spraw wewn^trznych w procesie zapewnienia ochrony zycia i zdrowia ratownikow i rato-wanych, a takze bezpieczenstwa pozarowego w obiektach budowlanych na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Wyroby sluz^ce zapewnieniu bezpieczenstwa publicznego lub ochronie zdrowia i zycia oraz mienia, obj^te postanowie-niami rozporz^dzenia MSWiA, posiadaj^ce swiadectwo dopuszczenia do uzytkowania ciesz^ si§ wi^kszym zaufa-niem uzytkownikow koncowych. Tym samym oczywiste wydaje si§ stwierdzenie, iz system dopuszczen obejmuj^cy wszystkie przedstawione w artykule etapy ma kluczowe znaczenie w selekcji pojazdow pozarniczych trafiaj^cych na polski rynek, a co za tym idzie, jest swego rodzaju gwa-rancj^, iz wyrob ten, przy zachowaniu jego tozsamosci z wzorcem b^d^cym przedmiotem procesu, jest w pelni funkcjonalny oraz bezpieczny.
[5] Chmiel M., Markowski T., Kowalczyk A., Klasyfikacja, oznaczenie i podzial pojazdow pozarniczych, BiTP Vol. 32 Issue 4, 2013, pp. 67-78
[6] Procedura Jednostki Certyfikuj^cej CNBOP-PIB: P-8 Ocena warunkow techniczno-organizacyjnych (WTO), edycja dziesi^ta z 15.03.2013 r.
[7] Procedura Jednostki Certyfikuj^cej CNBOP-PIB: P-20 Procesy wydawania, zmiany i cofania dopuszczenia, edycja czwarta z 31.07.2013 r.
[8] Informator o Swiadectwach Dopuszczenia Jednostki Certyfikuj^cej CNBOP-PIB, edycja czwarta, luty 2013 r.
D01:10.12845/bitp.38.2.2015.8
* * *
mgr inz. Ewa Sobör - absolwentka studiöw I i II stopnia na Wydziale Inzynierii Bezpieczenstwa Cywilnego w Szkole Glöwnej Sluzby Pozarniczej w Warszawie (2001-2007). Od 2005 r. pracownik Jednostki Certyfikuj^cej CNBOP-PIB. Ak-tualnie z-ca kierownika Jednostki Certyfikuj^cej. Wspölautorka publikacji z zakresu bezpieczenstwa, ochrony przeciwpo-zarowej i zarz^dzania kryzysowego.
mgr inz. Marta Golaszewska - absolwentka dziennych studiöw I i II stopnia na Wydziale Inzynierii Bezpieczenstwa Pozarowego Szkoly Glöwnej Sluzby Pozarniczej. Od 2012 r. pracownik Jednostki Certyfikuj^cej CNBOP-PIB.
mgr inz. Michal Chmiel - absolwent studiöw I i II stopnia na Wydziale Inzynierii Bezpieczenstwa Pozarowego Szkoly Glöwnej Sluzby Pozarniczej. Od 2007 r. pracownik Jednostki Certyfikuj^cej CNBOP-PIB. Aktualnie z-ca kierownika Jednostki Certyfikuj^cej.
mgr inz. Michal Borusinski - absolwent studiöw I i II stopnia na Wydziale Inzynierii Bezpieczenstwa Pozarowego Szkoly Glöwnej Sluzby Pozarniczej. Aktualnie doktorant III roku Akademii Obrony Narodowej na Wydziale Zarzadzania i Do-wodzenia. Tematyka rozprawy doktorskiej w zakresie wspölpracy sluzb miçdzyresortowych MSW w kreowaniu bezpie-czenstwa Panstwa
