Научная статья на тему 'ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН ТАЛАБАЛАРНИ ПАРА ВОЛЕЙБОЛГА ЎРГАТИШДА ЧИДАМЛИЛИК СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АҲАМИЯТИ'

ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН ТАЛАБАЛАРНИ ПАРА ВОЛЕЙБОЛГА ЎРГАТИШДА ЧИДАМЛИЛИК СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АҲАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Естественные и точные науки»

CC BY
3
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Функционал / экспрементал / адаптив / методология / репродуктив / нозология / техника / комплекс / услубият / назария. / Functional / experimental / аdaptiv / methodology / reproductive / nosology / technique / complex / theory.

Аннотация научной статьи по естественным и точным наукам, автор научной работы — Л. Т. Давлатова

Мақолада пара-волейбол машғулотларида имконияти чекланган талабаларнинг чидамлилигини ривожлантириш самарадорлигини оширишда махсус машқларнинг роли ва аҳамияти очиб берилган бўлиб, унда имконияти чекланган талабаларни парa волейболга ўргатишда махсус машқларни қўллаш орқали чидамкорлик сифатларини ривожлантириш бўйича эришилган натижалар якуни билан ифодаланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по естественным и точным наукам , автор научной работы — Л. Т. Давлатова

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMPORTANCE OF ENDURANCE DEVELOPMENT IN PARAVOLLEYBALL TRAINING OF STUDENTS WITH DISABILITIES

This article is concluded with the data obtained from the pedagogical experience, the conclusion and the list of literature focused on the role and importance of special exercises in the development of the effectiveness of the development of endurance qualities through the use of special exercises in teaching disabled students to para-volleyball.

Текст научной работы на тему «ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН ТАЛАБАЛАРНИ ПАРА ВОЛЕЙБОЛГА ЎРГАТИШДА ЧИДАМЛИЛИК СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АҲАМИЯТИ»

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН ТАЛАБАЛАРНИ ПАРА ВОЛЕЙБОЛГА УРГАТИШДА ЧИДАМЛИЛИК СИФАТЛАРИНИ РИВОЖЛАНТИРИШНИНГ АХДМИЯТИ

Л. Т. Давлатова

УзДЖТСУ Адаптив жисмоний тарбия ва спорт кафедраси катта укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Маколада пара-волейбол машгулотларида имконияти чекланган талабаларнинг чидамлилигини ривожлантириш самарадорлигини оширишда махсус машкларнинг роли ва ахамияти очиб берилган булиб, унда имконияти чекланган талабаларни парa волейболга ургатишда махсус машкларни куллаш оркали чидамкорлик сифатларини ривожлантириш буйича эришилган натижалар якуни билан ифодаланган.

Калит сузлар: Функционал, экспрементал, адаптив, методология, репродуктив, нозология, техника, комплекс, услубият, назария.

THE IMPORTANCE OF ENDURANCE DEVELOPMENT IN PARAVOLLEYBALL TRAINING OF STUDENTS WITH DISABILITIES

ABSTRACT

This article is concluded with the data obtained from the pedagogical experience, the conclusion and the list of literature focused on the role and importance of special exercises in the development of the effectiveness of the development of endurance qualities through the use of special exercises in teaching disabled students to paravolleyball.

Keywords: Functional, experimental, adaptiv, methodology, reproductive, nosology, technique, complex, theory.

Долзарблиги. Юртимизда жисмоний имконияти чекланган ва ногиронлиги булган шахсларга спорт билан шугулланиш учун зарур шарт-шароитлар яратиш, уларнинг халкаро спорт майдонларида муносиб иштирок этишини таъминлаш ва давлат томонидан куллаб-кувватлаш максадида, барча турдаги спорт таълим муассасаларида жисмоний имконияти чекланган ва ногиронлиги булган шахслар учун спорт булимларини боскичма-боскич ташкил этиш хдмда иктидорга эга булган жисмоний имконияти чекланган ва ногиронлиги бщлган шахсларни танлаб олиш, уларни спорт турларига йуналтириш, тайёрлашда бугунги кунда ютримизда

SCIENTIFIC PROGRESS

VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

жуда куплаб шарт -шароитлар яратилган булиб, спортда юкори натижаларга эришиш боскичлари яратилиб келинмокда.

Хрзирги кунда адаптив спорт уйинлари волейболга ургатиш услубиятида унинг мазмунини, усулларини ишлаб чикишда ва ургатишда бугунги замонавий психологик-педагогик йуналишдаги керакли тушунчалар етарли даражада кулланилмаганлиги бугунги кунда имконияти чекланган талабаларни ушбу спорт туридаги хдракат техникаларини узлаштиришга уз таъсирини курсатиб келмокда. Юкорида зикр этилган педагогик-психологик тушунчаларнинг амалиётда айникса спорт турлари фаолиятида кулланилиши асосан таълим фаолияти назарияси (Д.Б.Елконин, В.В.Давйдов) булиб, сунгги пайтларда бир катор таълим боскичлари дастурларини тузиш ва укитишда кенг кулланилмокда.

Бир катор тадкикотчилар томонидан самарали таълим жараёнларининг турли муаммоларини ечишнинг назарий ва услубий шартлари куриб чикилган булиб, аммо оммавий спорт турлари, хусусан, пара волейболда хдракатларга ургатиш техникасини амалга оширишда бир катор муаммолар пайдо булди. Ушбу фаолиятга талабаларни ургатишда етарлича эътибор каратилмаганлиги ва уларни амалиёт жихдтларга жалб этиш масалалари, муаммолари бугунги кунда уз ечимини топмаганлиги, имконияти чекланган шахслар уртасида ушбу спорт турини оммалштириш зарурати тадкикотимизнинг долзарблиги хисобланади.

Тадкикотнинг максади: Имконияти чекланган талабаларни пара волейболга ургатиш услубиятини ишлаб чикиш ва амалиётда куллаш механизмини такомиллаштиришдан иборат.

Педагогик тажриба давомида олинган маълумотларга математик статистик ишлов берилди. Бунда хар бир урганилган тест натижалари туплами учун уртача арифметик киймат, стандарт огиш ва вариация коэффициентлари билан бир каторда натижаларнинг тажриба давомидаги абсолют ва нисбий усишлари хамда ушбу узгаришларнинг белгиланган эркинлик даражаси сони ва ахдмиятлилик даражасидаги статистик ишончлилиги Стюдент критик кийматларини хисоблаш асосида бахоланди.

НГ ва ТГ имконияти чекланган талабаларни пара волейболга ургатишда чидамлилик сифатларини ривожлантириш учун махсус машкларни куллаш буйича натижаларининг статистик тахлили (n=12)

1-жадвал.

Тестлпр Назорат гурухи Тажриба гурухи Фа] эки t Р

X б V, % X б V, % абсолют Нисбий, %

1 22,82 2,76 12,09 25,93 3,19 12,30 3,11 13,63 2,94 <0,01

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

2 21,22 2,41 11,36 23,59 2,66 11,28 2,37 11,17 2,52 <0,05

3 6,14 0,81 13,19 6,76 0,89 13,17 0,62 10,10 2,08 <0,05

4 22,71 2,33 10,26 25,64 2,63 10,26 2,93 12,90 3,18 <0,01

5 27,02 3,55 13,14 30,38 4,05 13,33 3,36 12,44 2,46 <0,05

6 35,88 3,98 11,09 40,24 4,52 11,23 4,36 12,15 2,83 <0,01

1 2 3 4 5 6 уртача

ТЕСТЛАР т. p.

■ Тажриба бошида ■ Тажриба омирида

Хулоса. Имконияти чекланган талабаларни пара волейболга ургатишда уларни чидамлилик сифатларини ривожлантириш учун махсус машкларни куллаш ва самарадорлигини ошириш ва тажриба давомида кулланилган махсус машклар оркали аникланган чидамкорлик сифатларини ривожлантиришда машкларни адаптив спорт уйинларини (волейбол) укитиш методикаси машгулотларига жорий этиш амалий ахдмиятга лойикдир.

AgaSneT^ap

1.Dilshod Baxtiyorovich Baxtiyorov AMPUNTANT FUTBOLCHILARNI JISMONIY TARBIYA VOSITALARI VA USLUBIYATI // Scientific progress. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ampuntant-futbolchilarni-jismoniy-tarbiya-vositalari-va-uslubiyati (gara o6pa^eHHa: 15.11.2022).

2. Sherali Hoshimovich G'Ofurov, Dilshod Baxtiyor O'G'Li Baxtiyorov, Umid Abdugaforovich Saidov MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI YENGIL ATLETIKA MASHQLARI ORQALI MASHG'ULOTLARINI TASHKIL ETISH //

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

Scientific progress. 2022. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/maktabgacha-yoshdagi-bolalarni-yengil-atletika-mashqlari-orqali-mashg-ulotlarini-tashkil-etish (дата обращения: 15.11.2022)

3. M. X.Mirjamolov, R. F.Odilov, N. Y.Valiyeva, D. B.Baxtiyorov KO'RISH QOBILYATIDA NUQSONI BO'LGAN TALABALARDA HARAKAT KOORDINATSIYASINI RIVOJLANTIRISH USLUBIYATI // Academic research in educational sciences. 2021. №12. URL: https://cyberleninka.ru/article/n7ko-rish-qobilyatida-nuqsoni-bo-lgan-talabalarda-harakat-koordinatsiyasini-rivojlantirish-uslubiyati (дата обращения: 12.12.2022)

4. М. Х. Миржамолов, Р. Ф. Одилов, Н. Ю. Валиева, Д. Б. Бахтиёров МЕТОДИКА РАЗВИТИЯ КООРДИНАЦИИ ДВИЖЕНИЙ У СТУДЕНТОВ С НАРУШЕНИЯМИ ЗРЕНИЯ // Scientific progress. 2022. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/metodika-razvitiya-koordinatsii-dvizheniy-u-studentov-s-narusheniyami-zreniya (дата обращения: 12.12.2022).

5.Kh M. M., Svetlichnaya N. K. Abdiev Sh. A., Davlatova LT, Sobirova LB Improving Pedagogical Mechanisms to Increase Special Physical Preparation of Students with Disabilities in Uzbekistan //Psychology and education. - 2021. - Т. 58. - №. 2. - С. 1379-1389

6. Lola Tilapovna Davlatova JISMONIY TARBIYA VA SPORTDA SOG'LOMLASHTIRISH TEXNOLOGIYALARINING DOLZARBLIGI VA AHAMIYATI // Scientific progress. 2021. №8. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/jismoniy-tarbiya-va-sportda-sog-lomlashtirish-texnologiyalarining-dolzarbligi-va-ahamiyati (дата обращения: 12.12.2022)

7. Л. Б. Собирова КУРИШ КОБИЛИЯТИ БУЗИЛГАН БОЛАЛАРНИ SPORT ФАОЛИЯТИ ШАРОИТЛАРИГА МОСЛАШИШ ХУСУСИЯТЛАРИ // Scientific progress. 2022. №6. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/k-rish-obiliyati-buzilgan-bolalarni-sport-faoliyati-sharoitlariga-moslashish-hususiyatlari (дата обращения: 12.12.2022).

8. Шерали Хошимович Гофуров, Баходир Хошимович Гофуров УЗБЕКИСТОНДА 5X5 ФУТБОЛ СПОРТ ТУРИНИ ОММАЛАШТИРИШ ОРКАЛИ КУРИШ КОБИЛИЯТИДА НУКСОНИ БОР ШАХСЛАР ХДРАКАТ ФАОЛЛИГИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ // Scientific progress. 2022. №6. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zbekistonda-5x5-futbol-sport-turini-ommalashtirish-or-ali-k-rish-obiliyatida-nu-soni-bor-shahslar-arakat-faolligini-rivozhlantirish (дата обращения: 15.11.2022)

9. Sherali Xoshimovich G'Ofurov, Baxodir Xoshimovich G'Ofurov NOGIRONLAR ARAVACHASIDAN FOYDALANADIGAN UMURTQA POG'ONASI SHIKASTLANGAN YOSHLARNING ADAPTIV JISMONIY TARBIYASI //

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=222ff7

Scientific progress. 2022. №6. URL: httpsV/cyberleninka.ru/article/n/nogironlar-aravachasidan-foydalanadigan-umurtqa-pog-onasi-shikastlangan-yoshlarning-adaptiv-jismoniy-tarbiyasi (дата обращения: 15.11.2022).

10. Юнусов С.А. РОЛЬ И ЗНАЧИМОСТЬ ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ ПАРАЛИМПИЙЦЕВ ПАУЭРЛИФТЁРОВ ВЫСОКОЙ КВАЛИФИКАЦИИ // Fan-Sportga. 2020. №3. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/rol-i-znachimost-psihologicheskoy-podgotovki-paralimpiytsev-pauerliftyorov-vysokoy-kvalifikatsii (дата обращения: 12.12.2022).

11. Юнусов, С. А. "Физическое воспитание школьников в инклюзивном образовании" SCIENTIFIC PROGRESS." Scientific Journal ISSN (2021): 2181-1601

12. Charos Alisher Qizi Berdiyeva JISMONIY IMKONIYATI CHEKLANGAN TALABA QIZLARDA EGILUVCHANLIK VA UNI RIVOJLANTIRISH USULIYATI // Scientific progress. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/jismoniy-imkoniyati-cheklangan-talaba-qizlarda-egiluvchanlik-va-uni-rivojlantirish-usuliyati (дата обращения: 12.12.2022). Рухиддин 2, [13.12.2022 11:28]

13. Ч. А. Бердиева ЖИСМОНИЙ ИМКОНИЯТИ ЧЕКЛАНГАН ТАЛАБАЛАР ОРГАНИЗМИНИНГ ФУНКЦИОНАЛ ДОЛАТИНИ БАДОЛАШ УСУЛИ // Academic research in educational sciences. 2021. №Special Issue 1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/zhismoniy-imkoniyati-cheklangan-talabalar-organizmining-funktsional-olatini-ba-olash-usuli (дата обращения: 12.12.2022)

14. Абдиев Ш.А. ТАЯНЧ-ДАРАКАТ АППАРАТИ ШИКАСТЛАНГАН ЮКОРИ МАЛАКАЛИ ЕНГИЛ АТЛЕТИКАЧИЛАРНИ МУСОБАКА ЮКЛАМАЛАРИНИ РЕЖАЛАШТИРИШ // Fan-Sportga. 2020. №7. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tayanch-arakat-apparati-shikastlangan-yu-ori-malakali-engil-atletikachilarni-musoba-a-yuklamalarini-rezhalashtirish (дата обращения: 11.11.2022).

15. Абдиев Ш.А. ТАЯНЧ-ДАРАКАТ АППАРАТИ ШИКАСТЛАНГАН ЮКОРИ МАЛАКАЛИ УЛОКТИРУВЧИЛАРНИ МАШЕУЛОТ ЮКЛАМАЛАРИНИ МЕЪЁРЛАШ // Fan-Sportga. 2021. №4. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/tayanch-arakat-apparati-shikastlangan-yu-ori-malakali-ulo-tiruvchilarni-mash-ulot-yuklamalarini-meyorlash (дата обращения: 11.11.2022)

16. Lola Tilopovna Davlatova ADAPTIV SPORT O'YINLARINI (VOLEYBOL) O'QITISH METODIKASIDA HARAKAT USLUBLARI VA QOIDALARI // Scientific progress. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n7adaptiv-sport-o-yinlarini-voleybol-o-qitish-metodikasida-harakat-uslublari-va-qoidalari (дата обращения: 12.12.2022).

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

17.Миржамолов М.Х. ПАРА-СПОРТЧИЛАРНИНГ КИНЕМАТИК ХДРАКАТ ИМКОНИЯТЛАРИ ТАДЛИЛИ // Fan-Sportga. 2022. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/para-sportchilarning-kinematik-arakat-imkoniyatlari-ta-lili (дата обращения: 12.12.2022)

18. Бобомуродов, Н. Ш. "Структуры физической подготовленности курашистов" Вестник" науки и оброзавания научно-методической журнал № 4 (82)." Часть 2.2020 (2020): 41-44

19.Бобомуродов, Н. Ш. "Features of development of physical qualities in the process of sports training of students." International Journal of Psychosocial Rehabilitation 24.09 (2020): 4225-4229.

20. Светличная Н. Коррекционно-педагогическое воздействие на сенсомоторное развитие детей с нарушениями интеллектуального развития // Academic research in educational sciences. - 2022. - Т. 3. - №. 1. - С. 379-386.

21. Светличная Н.К. Развитие инклюзивного образования в области адаптивного физического воспитания детей // Вестник Тамбовского университета. Серия: Гуманитарные науки. - 2022. - Т. 27. - № 3. - С. 705-713. - DOI 10.20310/18100201-2022-27-3-705-713. ISSN: 1810-0201 (Print). ISSN: 2782-5825 (Online).

22.«Олимпийский спорт и спорт для всех. - 2021. - С. 412-414.

Валиева Н. Ю., Одилов Р. Ф. МЕТОДЫ РАЗВИТИЯ ЭФФЕКТА ТОНУСНЫХ РЕФЛЕКСОВ ПРИ ДЕТСКОМ ЦЕРЕБРАЛЬНОМ ПАРАЛИЧЕ С ПОМОЩЬЮ ФИТБОЛЬНОЙ ГИМНАСТИКИ //Academic research in educational sciences. -2021. - Т. 2. - №. 11. - С. 966-972.

23.Odilov R.F., Valiyeva N.Y.Q. Sensor tizimida nuqsoni bo'lgan bolalar mashg'ulotlarini kompleks nazorat qilish //Scientific progress. - 2021. - Т. 2. - №. 8. -С. 670-674.

24. Миржамолов М. Х., Одилов Р. Ф., Зокиров Д. Р. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ СПЕЦИАЛЬНОЙ ФИЗИЧЕСКОЙ ПОДГОТОВКИ СТУДЕНТОВ С ОГРАНИЧЕННЫМИ ВОЗМОЖНОСТЯМИ ЗДОРОВЬЯ //Актуальные проблемы физической культуры и спорта. - 2020. - С. 20-23.

25. Миржамолов М. Х. ЭШИТИШ КОБИЛИЯТИ РИВ ОЖЛАНМАГАН УКУВЧИЛАРДА ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ МАШЕУЛОТЛАРИНИ УТКАЗИШ УСЛУБИЯТИ //Scientific progress. - 2022. - Т. 3. - №. 6. - С. 214-221.

26. Sherali Hoshimovich G'Ofurov MALAKALI SPRINTERCHILARNING SPORT MASHG'ULOTLARINI RIVOJLANTIRISHNING USULLARI // Academic research in educational sciences. 2021. №4. URL: https://cyberleninka.ru/article/n7malakali-sprinterchilarning-sport-mashg-ulotlarini-rivojlantirishning-usullari (дата обращения: 13.12.2022).

SCIENTIFIC PROGRESS VOLUME 3 I ISSUE 10 I 2022 _ISSN: 2181-1601

Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) Passport: http://sjifactor.com/passport.php?id=22257

27. Еофуров Ш. Jismoniy tarbiya vositalari orqali sportchilarni o'z-o'zini rivojlantirish qobiliyatlarini shakllantirish. - 2020.

28. Sherali Hoshimovich G'Ofurov, Dilshod Baxtiyor O'G'Li Baxtiyorov, Umid Abdugaforovich Saidov MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARNI YENGIL ATLETIKA MASHQLARI ORQALI MASHG'ULOTLARINI TASHKIL ETISH // Scientific progress. 2022. №1. URL: https://cyberleninka.ru/article/n7maktabgacha-yoshdagi-bolalarni-yengil-atletika-mashqlari-orqali-mashg-ulotlarini-tashkil-etish (дата обращения: 13.12.2022).

29. Л. Т. Давлатова БОЛАЛАР ЦЕРЕБРАЛ ФАЛАЖИДА ЖИСМОНИЙ ТАЙЁРГАРЛИКНИ МАШГУЛОТ ЖАРАЁНИДА ВА ИЛМИЙ НАЗАРИЙ СОДАДА РИВОЖЛАНТИРИШ // Academic research in educational sciences. 2021. №Special Issue URL: httpsV/cyberleninka.ru/article/n/bolalar-tserebral-falazhida-zhismoniy-tayyorgarlikni-mash-ulot-zharayonida-va-ilmiy-nazariy-so-ada-rivozhlantirish (дата обращения: 12.01.2022).

30. Л. Б. Собирова Эффективность использования специальных упражнений в профилактике нарушений роста у младших школьников // Academic research in educational sciences. 2021. №5.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.