Научная статья на тему 'ИМКОНИЯТҲОИ ДИДАКТИКИИ САНЪАТИ ОРОИШИИ АМАЛӢ ДАР ТАРБИЯИ АХЛОқӢ ВА ЭСТЕТИКИИ ХОНАНДАГОН'

ИМКОНИЯТҲОИ ДИДАКТИКИИ САНЪАТИ ОРОИШИИ АМАЛӢ ДАР ТАРБИЯИ АХЛОқӢ ВА ЭСТЕТИКИИ ХОНАНДАГОН Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
36
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
САНЪАТ / ҲУНАР / САНЪАТИ ОРОИШИИ АМАЛӢ / ҲУНАРМАНДӢ / САНЪАТИ ТАСВИРӢ

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Иброхимов Каримҷон Акпарович

Мақсади мақола муайян намудани имконоти дидактикии санъати ороишии амалӣ дар тарбияи бадеӣ ва эстетикии хонандагон мебошад. Дар мақола аз роҳу усулҳои омузиши таърихи санъат ва адабиёти махсуси илмӣ, муайян намудан ва ҷамъбаст намудани таҷрибаи пешқадами истифодаи принсипҳои эҷодии бадеӣ ва ҳунармандӣ, коркарди омории натиҷаҳои бадеӣ ва эҷодӣ истифода шудааст. Муаллиф қайд мекунад, ки бо рушд ёфтани техника ва технологияҳои замонавии ба иҷрои амалиётҳои ҳунармандӣ алоқаманд, ба таназзули ҳунарҳои мардумии анъанавӣ сабаб гардидаанд. Аз ин лиҳоз, ҷиҳати балад бардоштани тарбияи ахлоқӣ ва эстетики хонандагон муаллими санъати тасвириро зарур аст, ки ҳангоми дарс аз доираи васеи тавсияҳои муаллиф корбарӣ намояд. Сӯҳбат бо ҳунармандони соҳа, омӯхтани асарҳои санъати ороишӣ-амалӣ ҷиҳати ташаккули ҷаҳонбинӣ тарбияи ахлоқӣ ва эстетикии хонандагон мегардад.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DIDACTIC POSSIBILITIES OF ARTS AND CRAFTS IN THE MORAL AND AESTHETIC EDUCATION OF STUDENTS

The purpose of this article is to determine the didactic possibilities of arts and crafts in the artistic and aesthetic education of students. The article uses methods for studying the history of art and scientific literature, summarizing and summarizing the best practices in the use of creative works of art and craftsmanship, statistical processing of artistic and creative results. The author of the development, which develops modern techniques and technologies, is carried out with the performance of handicraft operations, is realized to the decline of random folk crafts. In this regard, for the moral and aesthetic education of students, it is necessary to teach during the lesson using a wide range of spectral studies. The moral and aesthetic education of students becomes communication with masters of art, the study of the thrust of arts and crafts in order to form a worldview.

Текст научной работы на тему «ИМКОНИЯТҲОИ ДИДАКТИКИИ САНЪАТИ ОРОИШИИ АМАЛӢ ДАР ТАРБИЯИ АХЛОқӢ ВА ЭСТЕТИКИИ ХОНАНДАГОН»

ТКБ 37.012

DOI:10.51844-2077-4990-2022-4-180-185

Иброхимов Каримцон Акпарович,

муаллимаи калони кафедраи санъати тасвири ва цунарцои халции МДТ "ДДХ ба номи акад. Б.Гафуров (Тоцикистон, Хуцанд)

Ибрагимов Каримджон Акпарович,

старший преподаватель кафедры изобразительного искусства и народных промыслов ГОУ «ХГУ имени акад.Б. Гафурова» (Таджикистан, Худжанд) Ibrohimov Karimjon Akbarovich, senior lecturer of the department offine arts and folk crafts under the SEI "KhSU named after acad. B.Gafurov" (Tajikistan, Khujand) E-mail: karimjon-79@mail.ru

Вожа^ои калиди: санъат, цунар, санъати ороишии амали, цунарманд, эстетика, санъати тасвири

Мацсади мацола муайян намудани имконоти дидактикии санъати ороишии амали дар тарбияи бадеи ва эстетикии хонандагон мебошад. Дар мацола аз роцу усулцои омузиши таърихи санъат ва адабиёти махсуси илми, муайян намудан ва цамъбаст намудани тацрибаи пешцадами истифодаи принсипцои эцодии бадеи ва цунарманди, коркарди омории натицацои бадеи ва эцоди истифода шудааст. Муаллиф цайд мекунад, ки бо рушд ёфтани техника ва технологияцои замонавии ба ицрои амалиётцои цунарманди алоцаманд, ба таназзули цунарцои мардумии анъанави сабаб гардидаанд. Аз ин лицоз, цицати балад бардоштани тарбияи ахлоци ва эстетики хонандагон муаллими санъати тасвириро зарур аст, ки цангоми дарс аз доираи васеи тавсияцои муаллиф корбари намояд. Суцбат бо цунармандони соца, омухтани асарцои санъати ороиши-амали цицати ташаккули цацонбини тарбияи ахлоци ва эстетикии хонандагон мегардад.

Ключевые слова: искусство, ремесло, декоративно-прикладное искусство, ремесленник, эстетика, изобразительное искусство

Цель данной статьи - определить дидактические возможности декоративно-прикладного искусства в художественно-эстетическом воспитании учащихся. В статье используются методы изучения истории искусства и специальной научной литературы, выявления и обобщения передового опыта использования творческих принципов искусства и мастерства, статистической обработки художественно-творческих результатов. Автор отмечает, что развитие современных приемов и технологий, связанных с выполнением ремесленных операций, привело к упадку традиционных народных промыслов. В связи с этим для повышения нравственно-эстетического воспитания учащихся предлагается использование учителем рисования в ходе урока широкого спектра авторских рекомендаций. Автор включает в процесс нравственно-эстетического воспитания учащихся общение с мастерами искусств, изучение произведений декоративно-прикладного искусства с целью формирования мировоззрения.

Key words: art, craft, arts and crafts, craftsman, aesthetics, fine arts

The purpose of this article is to determine the didactic possibilities of arts and crafts in the artistic and aesthetic education of students. The article uses methods for studying the history of art and scientific literature, summarizing and summarizing the best practices in the use of creative works of art and craftsmanship, statistical processing of artistic and creative results. The author of the development, which develops modern techniques and technologies, is carried out with the performance of handicraft operations, is realized to the decline of random folk crafts. In this regard, for the moral and aesthetic education of students, it is necessary to teach during the lesson using a wide range of spectral studies. The moral and aesthetic education of students becomes communication with masters of art, the study of the thrust of arts and crafts in order to form a worldview.

Фарханги миллии хал;и точик таърихи ;адим дошта, суннатхои ;авмиро хифз карда, сатхи бадеиву фархангии онро ташаккул дода, хамеша асоси эчодиёти мардум будааст.

Анъанахои мардумй, нотакрорй, хусусиятхо ва техникаи хунармандй аз насл ба насл гузаштанд. Дар устохонахои хунармандии хал;й тахти рохбарии ;атъии устод ба наслхои

180

ИМКОНИЯЩОИДИДАКТИКИИ САНЪАТИ ОРОИШИИ АМАЛИ ДАР ТАРБИЯИ АХЛОЩ ВА ЭСТЕТИКИИ ХОНАНДАГОН

ДИДАКТИЧЕСКИЕ ВОЗМОЖНОСТИ ДЕКОРА ТИВНО-ПРИКЛАДНОГО ИСКУССТВА В НРАВСТВЕННО-ЭСТЕТИЧЕСКОМ ВОСПИТАНИИ

УЧАЩИХСЯ

DIDACTIC POSSIBILITIES OF ARTS AND CRAFTS IN THE MORAL AND AESTHETIC EDUCATION OF STUDENTS

наврас омузонидани тачрибаю дониш сурат мегирифт. Мушохидаи тарзи ичрои амалиёт аз чониби шогирдон ва такрори он пас аз устод бехтарин роху усули бошуурона азхуд кардани хунар ва сохтану эчод кардан махсуб меёфт.

Санъ ати мардумй ва ороишию амалй, ки ганчинаи дониш ва тачрибаи бадей, ки бо мехнати бузурги наслхои гузаштаи хунармандон ба вучуд омадааст, имруз хам инкишоф меёбад. Эчодиёти хал; хамеша объекти таваччух ва тад;и;оти чиддии рассомон - омузгорон, санъатшиносон, олимон ва гайра будааст. Масъалаи инкишофи зав;и бадеии хонандагон бо воситахои санъати хал;й ва хунармандй дар асарахои Г.Г. Григорьева, В.В. Корешкова, Г.В. Кузнецова, О.Р. Лагутина, И.Г. Пилипенко, С.П. Ломов ва дигарон тах;и; гардидаад [5, с.193].

Масъалахои муайян кардани на;ш ва чойгохи санъати хал;й ва хунархои мардумй дар низоми тахсилоти бадеии педагогй дар корхои илмии олимони ватании зерин, аз ;абили А.Н. Анисимова, Г. Виноградова, А.В. Игнатьева, В. Крапивина, Л.В. Котенко, В. Кузина, М. Некрасова, Н.В. Сокольникова, Т. Шпикалова, А. Хворостов, Б. Неменский, Т.Рыбнина Б.П. Юсова, В. Бадаева[4] ва дигарон ба мушохида мерасад. Дар пажухишхои ин муаллифон фахмиши равшане мавчуд аст, ки асоси хунархои мардумй мехнати дастии бадей мебошад [12].

Дарки асосхои хунари мардумй рохест, ки дар низоми мактаби устод-шогирд аз чихати таърих собит шудааст, ки ба равна;и хунархои мардумй асос ёфтааст. Махсулоти санъати ороишии амалй, ки мохирона тайёр карда шудааст, бо арзиши баланди бадей ва зебоишиносй хос аст.

Дар шароити кунунии рушди чомеаи муосир эхёи маънавию ахло;ии насли наврас на;ши мухим дорад. Татби;и ин вазифа бояд дар доираи низоми тахсилоти миёнаи умумй дар асоси анъанахои ами;и бадей сурат гирад, ки барои ташаккули тамоюлхои арзишхои анъанавй ва инкишофи ;обилияти эчодии хонандагон имкон медихад. Дар баробари ин ба масъалаи бо анъанахои ганоманди фарханги бадеии чахонй ва ватанй шинос намудани хонандагон ди;;ати махсус додан лозим аст. Хдмин тари;, тачрибаи чамъшуда ва дар мачмуи машгулиятхои бадеиву зебоишиносй татби;и он имкониятхои таълими санъати ороишию амалй пурра боз мешавад.

Истифодаи неруи эчодии санъати ороиши амалй дар раванди таълиму тарбияи хонандагон ба бунёди мухити зебоишиносии мукаммал, ба чузъи рухият ва образии шахсият таъсири судманд расонида, фаъолияти бадеиву маърифатиро ташаккул, шав;у рагбатро ба анъанахои фарханги классикй ва муосир инкишоф медихад [11, с. 71].

Дар замони муосир баъзе аз навкорон аз воситахои замонавии ичроиши компютерии ба хунархои мардумй шабохатдошта истифода мебарад. Лекин ин арзиши бадей ва асари санъат махсуб намеёбад. Бо вучуди ин, та;симоти оммавии истехсоли мошинхои ороишию амалй боиси таназзули аксари хунархои мардумй гардид. Махсулоте, ки бо ёрии технологияи компютерй бо арзиши паст омода мегардад, бо хусусияти оммавй, соддагии халли он хос аст, ки дар мачмуъ боиси талафоти зиёди анъанахои хал;й гардид. Вобаста ба ин, имруз дар назди мутахассисони соха ва тахсилоти зебоишиносй на танхо барои нигох доштани сарвати маданию эстетикй ва анъанахои хунари мардумй, балки барои рушди минбаъдаи он дар мухити тарбияи насли наврас масъулияти бузург гузошта шудааст. Махсусан, эчодкорона истифода бурдани неруи бойтарини педагогии маданияти чандинасра, эчодиёти бадеии санъати хал;й ва ороишию амалй дар раванди таълим дар синф ва дар машгулиятхои беруназсинфй, зарур дониста мешавад.

Татби;и мазмуни тахсилоти миёнаи умумй аз бисёр чихат ба шахсияти омузгори санъати тасвирй хамчун барандаи фарханги миллй ахамияти калон дода мешавад, ки инкишофи насли наврас маданияти суннатии мардумй аз он вобаста аст. Аз ин ру, тайёр кардани омузгорони ояндаи санъати тасвирй на танхо дар сохаи фанхои таълимй фахмиши касбии онхо, балки дар сатхи зарурй азхуд кардани хунархои мардумй низ дар назар аст.

Ба андешаи мо, воситаи муассири тарбияи бадеию зебоишиносии хонандагон дар доираи муассисахои тахсилоти миёнаи умумй ошноии мунтазами онхо бо гуногунрангии мероси умумичахонй ва миллии санъати ороиши амалй мебошад. Имконияти эчодии ошкоршуда ичозат медихад то онро дар созмони тарбияи бадей-зебоишиносй амалй гардад. Бо ёрии он барои фаъол гардонидани малакахои шинохтй ва эчодй, инкишофи шав;у хавас ба онхо ва чалби таваччух ба жанрхо ва услубхои гуногуни санъати ороиши амалй ва санъати тасвирй, инчунин имконият мавчуд аст, ки тавассути он тарбияи сифатхои шахсии зебоишинохтй ва ахло;иро инкишоф диханд.

Истифодаи санъати ороишй ва амалй дар низоми маориф ба ташаккули шахсияти хамачонибаи маърифатнок мусоидат мекунад. Он ба шумо имкон медихад, ки дарки зебоишинохтии хам тасвирхои классикй ва хам шаклхои муосири санъатро ташаккул дихед. Хдмин тари;, шав;у хаваси хонандагон ба чустучуи муста;илонаи эчодй, ташаккули тасаввуроти образхои бадеию ахло;й мусоидат менамояд. Хдминчунин, и;тидори воситахои ороишию амалй дар татби;и чараёни дидактикй дар тарбияи ахло;й ва ахло;ии шахсияти хонанда на;ши мухим дошта, инчунин ба рушди босамари ;обилиятхои бадей ва амалии у ёрмандй мекунад [7, с. 88].

Идроки отифиву образноки асархои санъати ороишй ва амалй заминаеро ташкил медихад, ки махорат ва малакаи усулхои техникии ин фаъолияти маърифатиро ташкил медихад. Дарки бевоситаи махсулоти санъати ороишию амалй ба хонандагон имкон медихад, ки ба олами санъати олй пурра фаро гирифта, дар онхо хаёлоти бадеии ба тахайюли хосро ба вучуд оваранд. Экскурсия ба толорхои хунарй, осорхонахо ва устохонахои эчодй воситаи таъсирбахши тарбияи бадей ва зебоишиносии хонандагон мебошад. Тахлили муфассали асархои мухталифмавзуъ ба инкишофи мухити таасуроти эхсосии хонандагон, махорати дарк ва арзёбии навъхои гуногуни санъат, дарки ашёи бадей мусоидат мекунад [6, с. 189; 14, с. 124].

Намоиши руйдодхои таърихй бо мазмуну мундаричаи худ, хунархои мардумй шав;у рагбати хонандагонро ба таъриху анъанахои зодгохашон инкишоф медихад. Дар баробари ин омузиши асархои бадеии санъати ороиши амалй дар ташаккули тасаввуроти зебоишиносии хонандагон дар бораи олами атроф ахамияти онро зиёд мекунад. Тарбияи бадеию зебоишиносии хонандагон тавассути инъикоси лирикии манзарахои табиии дидашуда дар асархои ороишию амалии онхо ташаккул ёфта, ба онхо барои аз диди тоза нигох кардан ба ходисахои ;аблан нодидаи мухити зист кумак мерасонад. Омухтани бастакорихои санъати ороиши амалй ва махсулоте, ки онхоро месозанд, ба баланд шудани дониши хонандагон, дарки мустахками онхо дар бораи мероси фарханги маънавии хал;и точик мусоидат мекунад. Хдмзамон, тахсилоти аз чониби хонандагон гирифташуда дарки бадей ва зебоишиносии таърихи чандинасраи хал;и моро инкишоф дода, бо хамин ба омузиши анъанахои пешрафтаи бадеию ахло;ии чахонй мусоидат менамояд [9, с. 35].

Бо вучуди ин, бо тамоми санадхои мусбат, воситаю шаклхои дар ташаккули тарбияи ахло;ии хонандагон истифодашаванда бояд ;айд кард, ки дар раванди мавчудаи таълим, махз дар доираи таълими санъати тасвирй камбудихои муайяне чой доранд, ки ба тарбияи ахло;ии хонандагон ва ба дарачаи умумии инкишофи бадей ва зебоишиносии хонандагон таъсир мерасонанд.

Муфассал дида баромадани чузъи мазмуни таълими фанхои доираи тахсилоти зебоишиносй дар муассисахои тахсилоти миёнаи умумй мавчуд будани камбудихои чиддии таълими бадеиро ошкор намуд:

- набудани адабиёти дахлдори илмию методй, ки барои таснифи воситахои санъати ороишию амалй ва дар асоси онхо амалй гардонидани неруи таълимии он мусоидат мекунад;

- мавчуд набудани шароити зарурии педагогй, ки ба ташкили фаъолияти истехсолии хонандагон, ки ба татби;и неруи эчодии онхо дар мухити таълим нигаронида шудааст, мусоидат мекунад;

- набудани таваччухи ха;и;й ба омузиши эчодии тачрибаи хунармандони санъати ороишй-амалй ва огохии нокифояи хонандагон аз намудхои мавчудаи хунархои мардумй.

"Дар шароити имруза тагйир додани низоми тахсилот ва ба талаботи руз мутоби; намудани он амри во;еист. Доштани дониш оид ба сохахои гуногуни илм барои маълумотнок гаштан кифоя набуда, татби;и амалии донишхо, истифодаи технологияхои муосир ва эчодкорй мухим аст, ки ба баланд шудани некуахволии мардум ва пешрафти чомеа мусоидат менамояд" [2, с. 248].

Барои тайёр кардани омузгоре, ки ба хонандагон дар азхуд кардани мероси таърихию фархангии хал;и точик, вижагихои мавзеъхои таърихии он кумак карда метавонад, ба на;шаи таълимии ихтисоси 1.03.01.-02 "Санъати тасвирй ва на;шакашй. Технология" дар факултети санъати тасвирй ва технологияи Донишгохи давлатии Хучанд фанхои "Коркарди бадеии мавод", "Хунархои мардумй", "На;;ошй ва кундалкорй" ва г. дохил карда шудаанд. Дохил кардани ин фанхо ба он нигаронида шудааст, ки муаллими ояндаи санъати тасвирй на танхо аз хусусиятхои фархангй ва этнографй ва анъанахои хал;и точик, ёдгорихои меъмории он, санъат ва хунари он хуб огохй дошта бошад, балки инчунин бо мактаббачагон ба иншооти маданияти

бадей экскурсияхо гузаронда метавонанд. Дар баробари ин муаллим бояд хадди а;ал дар як сохаи хунархои хал;й майорату малакаи касбй дошта бошад. Барои муаллимони ояндаи санъати тасвирй аз худ кардани чузъи миллй дар сохди тахсилоти бадей ва таълими педагогй зарур буда , б ешубха, б арои дар оянда дар фаъолияти касбии худ чихати фарогирии хонандагон ба таълими назариявй, методй ва амалии омузиши хунархои мардумй мусоидат мекунад.

Донистани асосхои таълими бадей ба низоми рушди анъанахои фархангй ва санъати ороиши амалй, ки дар тули солхо ташаккул ёфтааст, асос меёбад. Низоми мавчудаи таълими хунархои хал;й, ки дар муддати тулонй санчида шуда буд, холо хам ба ма;сади худ хизмат карда метавонад. "Хал;и точик дорои таърихи ;адим ва фарханги бой буда, расму одат, анъана, маросиму таомулхои тавассути зарбулмасалу ма;ол, афсонаву ривоят, ;иссаву достон, андарз ва тарона аз насл ба насл гузашта, то замони мо расидааст. Мо метавонем ба номгуи асархои оламшумули абармардони миллатамонро низ изофа намоем ва бо ифтихор метавонем бигуем, ки дурахши таълимоти мардумии мо партави моху ситорагонро хира мегардонад " [1, с. 246].

Хдр як машгулият имкон медихад, ки маводи барномаро бо идеалхои педагогй, ахло;й ва зебоишиносй пурсамар пурра намояд. Муваффа;ияти дар амалияи таълими санъати тасвирй дар муассисахои тахсилоти миёнаи умумй истифода бурдани чузъи миллй, ба фикри мо, дар сурати риоя шудани шартхои зерин таъмин карда мешавад [4, с. 195]:

- дар мазмуни раванди таълиму тарбия дар муассисахои тахсилоти миёнаи умумй кори мураттаб, пай дар пай ба рох мондан, ки ба тарбияи хонандагон дар рушди бехтарин анъанахои зебоишиносй, ахло;й, бадей ва мадании хал;и худ нигаронида шудааст;

- дар раванди таълим дар муассисахои тахсилоти миёнаи умумй муаллими санъати тасвирй бо намояндагони сохаи санъати ороишй-амалй сухбати тахассусй ва намоишхои эчодй ташкил намояд;

- хангоми тартиб додани воситахои таълимии оид ба санъати тасвирй хусусиятхои хунархои бадей ва санъати ороишй-амалй ба назар гиранд;

- тамоми хатмкунандагони факултети санъати тасвирй ва технология (муаллимони ояндаи санъати тасвирй) бояд хадди а;ал як намуди санъати хал;иро дар сатхи касбй донанд.

Фарохам овардани шароит барои ба раванди таълим чалб намудани устодони хунархои хал;й ахамияти асосй дорад.

Тачрибаи чандинасраи тарбияи мехнатию зебоишиносии наслхо дар педагогикаи хал;й шаклу усулхои асил, вале хеле самарабахши нигох доштан ва эчодкорона давом додани анъанахои фарханги бадеии хал;ро инкишоф дода, ба низом даровардааст. Имкони бадеии эчодиёти хал;иро аз худ намуда, мо метавонем масъалахои асосии тарбияи бадеиро дар ташаккули донишхои этнофархангй ва ташаккули малакахои касбие, ки дар оянда, дар фаъолияти эчодии бадеии хонандагон муфиданд, хал намоем.

Шиносоии хонандагон бо фарханги хал;и точик чахонбинии онхоро дар аз худ кардани мероси мадании гузашта ва дарки осори санъати муосир васеъ мекунад. "Таълими хунархои мардумй дар муассисахои тахсилоти миёна барои аз синни мактабй бедор намудани эхсосоти ифтихори миллй, ватандустй, мехнатдустй ва зебоипарастй мусоидат мекунад" [3, с. 156].

Рохи бартараф намудани камбудихои ошкоршуда, ба фикри мо, дар дарси санъати тасвирй татби;и мунтазам тавсияхои методии тартибдода оид ба истифодаи намунахои асархои устодони машхури санъати ороишию амалй мебошад. Чунин равиш имкон медихад, ки ахамият ва мав;еи санъати ороишй-амалй дар ташаккули тарбияи зебоишиносии хонандагон асоснок карда шавад [15, с. 123].

Хдмин тари;, тарбияи бадеию зебоишиносии хонандагон, ки дар асоси неруи таълимии санъати ороишию амалй татби; карда мешавад, инхоро дар бар мегирад:

- дониши ами;и хонандагон оид ба санъати ороишию амалй, шаклхо, воситахо, намудхо ва жанрхои он;

- шиносой бо хусусиятхои санъати ороишию амалй, бо асолати хос ва услубии он;

- омузиши ами;и мероси эчодй ва тачрибаи устодони маъруфи санъати ороиши амалй;

- инкишоф додани зав;и бадей ва эстетикй дар асоси мероси санъати ороиши амалй;

-ташаккули дастурхои маънавию ахло;й, ки ба тарбияи манфиати устувори хонандагон ба

фаъолияти эчодии худ мусоидат мекунанд;

- ташаккули муносибати бадеию зебоишиносй ба мухити зист ва гуногунии он тавассути санъати ороиши амалй.

Самаранокии истифодаи неруи омузишии санъати ороиши амалй дар тарбияи бадеию зебоишиносии хонандагон бештар ба сатхи фарханги дарки зебоии муаллим вобаста аст. Худи муаллим бояд ба хонандагон робитаи шаклу услубхои гуногуни бадеию хунариро нишон дода тавонад. Тарбияи бадеиро тавре ташкил кунад, ки он ба инкишофи тарбияи зебоишиносии шахсияти хонанда мусоидат кунад. Дар доираи ин равиш масъалахои ташаккули эхсосоти ахло;ии хонандагон самараноктар хал шуда, ;обилияти эчодии онхо фаъол гардида, шав;у рагбат ба навъхои гуногуни услуб ва шаклхои мавчудаи санъати ороишию амалй инкишоф меёбад.

ПАЙНАВИШТ:

1. Азизов, А. А. Традиционные ремесла как фактор воспитания в народной педагогике / А. А. Азизов, Ш. Ю. Азизов // Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Серия гуманитарно-общественных наук. - 2016. - № 4(49). - С. 245251.

2. Азизов, Ш. Ю. Компетентностное отношение к обучению предмета "Изобразительное искусство" / Ш. Ю. Азизов, А. А. Азизов, Ш. Х. Бобоева // Вестник Таджикского национального университета. - 2019. - № 3. - С. 284-288.

3. Азизов, Ш. Ю. Организация кружков по обучению труду и их роль в возрождении народных ремесел / Ш. Ю. Азизов // Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Серия гуманитарно-общественных наук.-2019.-№ 2(59). - С.155-160.

4. Бадаев, В.С. Искусство русской кистевой росписи/В.С.Бадаев.-М.: ВЛАД0С-2013. - 64 с.

5. Батаева, Л. А. Педагогический потенциал народного и декоративно-прикладного искусства в системе художественного образования / Л. А. Батаева // Вестник Набережночелнинского государственного педагогического университета. - 2022. - № S3(38). - С. 193-195.

6. Ивахнова, Л. А. Концепция и содержание программы подготовки магистра по направлению «Художественное образование. Изобразительное искусство» /Л.А.Ивахнова// Омский научный вестник. Серия: Общество, история, современность.-2011.-№ 3(98).- С. 188- 192.

7. Иманмурзаева, А.У. Декоративно-прикладное искусство как средство эстетического воспитания младших школьников /А.У.Иманмурзаева// Педагогика сегодня: проблемы и решения: материалы Ш-й Международной научной конференции. Казань: Молодой ученый. 2018. С. 87-89.

8. Исломов О.А.Методикаи таълими санъати тасвирй (дар низоми муносибати босалохият). Китоби дарсй/ О.А. Исломов, Ш.Ю. Азизов, ШД. Бобоева - Хучанд.: Нури маърифат. 2018.400 с.

9. Кошелева Л.Ю. Народное декоративно-прикладное искусство как средство эстетического воспитания детей старшего дошкольного возраста / Л.Ю.Кошелева, О.В. Гаврюк // Актуальные задачи педагогики: материалы 1Х-й Международной научной конференции. М.: Буки-Веди. 2018. С. 35-37.

10.Куракина, И. И. Декоративно-прикладное искусство и народные промыслы: учебник и практикум для среднего профессионального образования / И. И. Куракина. - Москва: Издательство Юрайт, 2020. - 414 с.

11.Рамазанова, Э. А. Дидактический потенциал декоративно-прикладного искусства в художественно-эстетическом воспитании школьников / Э.А. Рамазанова // Известия Дагестанского государственного педагогического университета. Психолого-педагогические науки. - 2019. - Т. 13. - № 4. - С. 71-74. - DOI 10.31161/1995-0659-2019-13-4-71-74. - EDN GSKGHA.

12.Синицына, Л. В. Народные промыслы: учебное пособие для среднего профессионального образования/Л.В.Синицына. - Москва: Издательство Юрайт, 2022. - 88 с

13.Сыдыкова, И. М. Народное декоративно-прикладное искусство как основа материальной и духовной культуры /И.М.Сыдыкова// Молодой ученый.- 2016.-№ 3.-С. 1043-1046.

14.Тарасенко, Ю.О. Декоративно-прикладное искусство как средство формирования художественных способностей учащихся детских художественных школ / Ю.О.Тарасенко// Молодой ученый. 2017. № 38. С. 122-125.

15.Шатунова, О.В. Современные виды декоративно-прикладного творчества: учебное пособие. Елабуга: Изд-во ЕИ КФУ. 2015.- 148 с.

REFERENCES:

1 . Azizov, A.A. Traditional crafts as a factor of education in folk pedagogy / A. A. Azizov, Sh. Yu. Azizov // Uchenye zapiski Khujand State University. academician B.Gafurov. Series of humanities and social sciences. - 2016. - No. 4 (49). - P. 245-251.

2. Azizov, Sh. Yu. Competence-based attitude to teaching the subject "fine arts" / Sh. Yu. Azizov, A. A. Azizov, Sh.Kh.Boboeva // Bulletin of the Tajik National University. - 2019. - No. 3. - P. 284-288.

3. Azizov, Sh. Yu. Organization of labor training circles and their role in the revival of folk crafts / Sh. Yu. Azizov // Uchenye zapiski Khujand State University. Academician B. Gafurov. Series of humanities and social sciences. - 2019. - No. 2 (59). - P. 155-160.

4. Badaev V.S. The art of Russian brush painting. - M.: VLAD0S-2013. - 64 p.

5. Bataeva, L. A. Pedagogical potential of folk and arts and crafts in the system of art education / L. A. Bataeva // Bulletin of the Naberezhnye Chelny State Pedagogical University. - 2022. - No. S3(38). -P. 193-195.

6. Ivakhnova L. A. The concept and content of the master's program in the direction of "Art Education. Visual Arts" // Omsk Scientific Bulletin. Series: Society, history, modernity. Omsk. 2011. No. 3(98). -P. 188-192.

7. Imanmurzaeva A.U. Decorative and applied art as a means of aesthetic education of junior schoolchildren // Pedagogy today: problems and solutions: materials of the III International Scientific Conference. Kazan: Young scientist. 2018. P. 87-89.

8. O. A. Islomov, Sh. Yu. Azizov, and Sh. Visual arts technique. / O.A. Islomov, Sh.Yu. Azizov, Sh.H. Boboeva - Khujand: Nuri marifat. 2018, - 400 p.

9. Kosheleva L.Yu., Gavryuk O.V. Folk arts and crafts as a means of aesthetic education of children of senior preschool age // Actual tasks of pedagogy: materials of the IXth International Scientific Conference. Moscow: Buki Vedi. 2018. P. 35-37.

10.Kurakina, I. I. Decorative and applied arts and folk crafts: textbook and workshop for secondary vocational education/I.I.Kurakina.-Moscow:Yurayt Publishing House,2020.-414 p.

11.Ramazanova, E.A. Didactic potential of arts and crafts in the artistic and aesthetic education of schoolchildren / E.A. Ramazanova // Proceedings of the Dagestan State Pedagogical University. Psychological and pedagogical sciences. - 2019. - T. 13. - No. 4. - S. 71-74. - DOI 10.31161/19950659-2019-13-4-71-74.

12.Sinitsyna, L. V. Folk crafts: a textbook for secondary vocational education / L. V. Sinitsyna. -

Moscow: Yurayt Publishing House, 2022. - 88 p. 13.Sydykova I. M. Folk arts and crafts as the basis of material and spiritual culture // Young scientist.

2016. No. 3. P. 1043-1046. 14.Tarasenko Yu.O. Decorative and applied art as a means of forming the artistic abilities of students

of children's art schools // Young scientist. 2017. No. 38. P. 122-125. 15.Shatunova O.V. Modern types of arts and crafts: a tutorial. Elabuga: Publishing house of EI KFU. 2015. 148 p.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.