Научная статья на тему 'ХИТОЙ МИН ДАВРИ ЛЕКСИКАСИ ТАДҚИҚИДА АСОСИЙ МАСАЛА ВА МУАММОЛАР ХУСУСИДА'

ХИТОЙ МИН ДАВРИ ЛЕКСИКАСИ ТАДҚИҚИДА АСОСИЙ МАСАЛА ВА МУАММОЛАР ХУСУСИДА Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
80
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
leksema / xitoy tili / bayhua / roman / Min davri / adabiyot / “Uch shohlik” / “Suv cheti”. / lexeme / Chinese language / baihua / novel / The Ming period / literature / “Three kingdoms” / “Water Margin”.

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Мустафаева, Самида

Ushbu maqola xitoy tilining tarixiy taraqqiyotida Ming davri tili va yozma yodgorliklarining tutgan o‘rni, bu davrda yuz bergan til o‘zgarishlari hamda tilni o‘rganishga doir masalalarni tavsiflash va tahlil qilishga bag‘ishlangan. davr. Darhaqiqat, bu davr taraqqiyotida xitoy adabiy tilining ahamiyati katta bo‘lishiga qaramay, bu davr tili, xususan, leksik-semantik qatlam masalalari o‘sha davr monografiya rejasida yetarlicha o‘rganilmagan. Shu sababli, mavzu bo'yicha bir qator masalalar hali ham kutilmoqda

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ON THE MAIN ISSUES AND PROBLEMS IN THE STUDY OF CHINESE MIN PERIOD LEXICON

This article is devoted to the description and analysis of the role of language and written monuments of the Ming period in the historical development of the Chinese language, linguistic changes that took place during this period, as well as issues relevant to the study of the language of the period. Indeed, despite the importance of Chinese literary language in the development of this period, the language of this period, in particular, the issues of lexical and semantic strata, have not been sufficiently studied in the monograph plan of the period. Therefore, a number of issues on the subject are still pending

Текст научной работы на тему «ХИТОЙ МИН ДАВРИ ЛЕКСИКАСИ ТАДҚИҚИДА АСОСИЙ МАСАЛА ВА МУАММОЛАР ХУСУСИДА»

'Uzbekistan-China: development of R VOLUME 1 | SPECIAL ISSUE 1

cultural, historical, scientific and Q ISSN 2181-1784

economic relations" SJIF 2021: 5.423

ХИТОЙ МИН ДАВРИ ЛЕКСИКАСИ ТАДЦЩИДА АСОСИЙ МАСАЛА ВА МУАММОЛАР ХУСУСИДА

d 10.24412/2181-1784-2021-1-121-130

Мустафаева Самида

ТДШУ Хитой филологияси кафедраси докторанти e-mail: mustafaeva. samida@gmail .com

Annotation. This article is devoted to the description and analysis of the role of language and written monuments of the Ming period in the historical development of the Chinese language, linguistic changes that took place during this period, as well as issues relevant to the study of the language of the period. Indeed, despite the importance of Chinese literary language in the development of this period, the language of this period, in particular, the issues of lexical and semantic strata, have not been sufficiently studied in the monograph plan of the period. Therefore, a number of issues on the subject are still pending.

Keywords: lexeme, Chinese language, baihua, novel, The Ming period, literature, "Three kingdoms", "Water Margin".

Хитой тарихида турли миллат вакиллари хукмронлигининг узгариши (яъни хокиямият бошкарувининг бир миллатдан бошкасига утиши) тил масаласига жиддий таъсирни юзага келтирган. Хркимият бошкарувининг алмашиши нихоятда катта эхтимол билан тил алмашишини англатган. Бунга мувофик оддий халк тили хам маълум узгаришларни бошдан кечирган ва бу уз навбатида бутун хитой тили лексик, грамматик катламида уз ифодасини топган. Шу боисдан сулолалар алмашинуви даври, айникса, хукуматнинг бир миллат кулидан бошкасига утиш даврида юз берган тилдаги узгаришлар кишининг алохида эътиборини тортишга молик масала хисобаланади1. Мин сулоласига кадар Хитойда бир асрдан ортикрок вакт кам сонли миллатлар давлат бошкарувини олиб борган. Юань сулоласи2 (мунгул сулоласи)дан олдинги Жанубий Сун сулоласи даври жануб ва шимол тафовутлари кескинлашган давр саналиб, мамлакат Шимолининг бошкаруви аёл хукмдорлар кулида колган.

2 ^Юань сулолаласи асосчилар мунFуллар х,исобланиб, ундан кейинги сулола Мин сулоласи (хань миллати

бошкарувидаги) сулола булган.

Узок муддат давом этган миллий тиллар коришиши натижасида хитой (хань) тилида вужудга келган узгаришлар нихоятда яккол намоён була бошлайди ва бу узгаришларни тинчлик даврида кузатиш максадга мувофик. Худди шу каби бир неча аср давом этган парокандаликдан сунг хитой тили нихоят Тан даврига келиб узининг катъий асосини ярата олди. Айнан Тан даври янги давр хитой тили (Й^^Ди' Л^т hanyй )нинг бошлангич нуктаси саналса, Мин даври Тан давридан кейинги даврларда хитой тили яна бир маротаба баркарор холатга келган мухим давр саналади. Шу боисдан айни шу боскич хитой тили турли катламлар даражасида тадкик килиниши учун ута мухим ва кулай давр булиб хисобланади3.

Бугунги кунда даврлар буйича лексика юзасидан амалга оширилган тадкикотлар камчиликни ташкил килади. Мин даври лексикасининг тадкики эса хитой тили лексикаси тарихи учун ута мухим ахамият касб этади. Хитой тилининг лексик курилиши масаласи куплаб хитойшунос олимларнинг диккатини тортган мавзу булишига карамай, бу сохада ечилиши керак булган бахсли масалалари, очилмаган кирралар талайгина 4 . Жумладан, узбек хитойшунослигида тил терминологик лексикаси, суз ясалиши масаласи, лексик компетенцияни ошириш, хисоб сузлар, эвфемизмлар, санокни ифодаловчи сузларнинг лингвомаданий хусусиятлари, фразеологизмлар масаласи, хитой байхуа тили лексик ва грамматик хусусиятлари ёки Тан даври шеъриятида рамзлар семантикаси, Пу Сунлинг ижоди намунасида давр адабиёти хамда унинг тил хусусиятлари каби катор долзарб масалаларда салмокли тадкикот ишлари олиб борилганига5 карамай даврлар буйича лексик катлам тадкики, сузлардаги маъно узгариши ходисалари, лугат таркибининг бойишига ёки

зтжш. вжшдаашмшот-т«: 2017. шюж.

вжШЯаШМШОт-Ш«: 2017. Ш10Ж.

5 Х,озирги хитой тилида дипломатик терминлар, хозирги хитой тили ижтимоий-сиёсий лексикаси мавзуларида С.Насированинг номзодлик ва докторлик диссертациялари химоя килинган; хитой тилида редупликация, аффиксация каби суз ясалишига доир докторлик диссертацияси тадкикоти С.Х,ашимова томонидан амалга оширилган; хитой тилида хисоб сузлар масласи, тилнинг грамматик жихатлари, суз тукумлари масалалари А.Каримов томонидан тадкик этилган; тилдаги тиббий терминлар масаласи Л.Султанова томонидан тадкик этилмокда, тилшунослик терминларининг шаклланиши ва тараккиёти масаласи С.Мустафаева томонидан тадкик этилган; Тил лексик компентициясини оширишда асосий масалалар С.Назарованинг фалсафа докторлиги диссертациясида атрофлича урганилган; Хитой тилида эвфемизмлар, сонларнинг семантик хусусиятлари масалалари Ш.Шамсиева, У.Мавляноваларнинг фалсафа доктори диссертацияларида уз аксини топган булса, хитой байхуа тили такомилини, унинг лексик ва грамматик тадкики Ф.Хасанова томонидан амалга оширилган; О. Очилов Тан даври шеъриятида рамзлар семантикаси масаласини фалсафа докторлиги диссертацияси доирасида тадкик этган булса, Пу Сунлинг ижоди, унинг асарларида сузларнинг кулланиши, Цин даври адабиёти масалалари Ж.Зиямухаммедов томонидан номзодлик диссертациясида урганилган хамда докторлик диссертацияси доирасида тадкики давом этиб келинмокда.

122

узгаришига таъсир килган тил ички ва ташки унсурлар масаласи, лексиканинг тарихий тараккиётида у ёки бу даврнинг ахамияти масаласи каби катор масалалар хамон тулик ечимини топган эмас. Лексика сохасидаги тадкикотлар асосан сузларнинг маъносини очиклашга каратилган булиб, лексик тизим, лексиканинг такомиллашуви конуниятларига багишланган ишлар анча кам6. Хдкикатда утган йиллар давомида янги давр хитой тили лексикасига багишланган асосан сузларнинг маъно хусусиятига доир монография ва тадкикот лойихалари булиб, макросистема нуктаи назаридан амалга оширилган назарий ишлар нихоятда кам, даврлар буйича лексика тадкики эса ундан-да кам сонни ташкил килади. Хусусан, янги давр хитой тили лексикаси тадкикида кузатиладиган неологизмларнинг юзага келиши ва тил лугат таркибида мавжуд сузнинг янги маъно касб этиши ходисаси, шунингдек, лексикани тизимлаштириш масаласи буйича монографик пландаги тадкикотлар мавжуд эмас. Бугунги кунда Мин даври хитой тили тадкикида хам айни шу муаммолар мавжуд7.

Тилда неологизмлар ва лугат таркибида мавжуд сузнинг янги маъно касб этиши масаласи хитой тили лексикаси тарихини урганишда асосий муаммо хисобланади. Ван Вэйхуй (^ШШ) таъкидлашича, айни шу масала хитой тили лексикасини даврга (маълум сулола даврига кура) ажратган холда тадкик этиш хамда хитой тили лексикаси тарихини урганишнинг асосий бугинини ташкил килади8. Неологизмлар даврга узвий боглик булиб, ижтимоий хаётнинг турли жабхаларида содир булган узгариш ва янгиликларни акс эттиради, даврга хос хусусиятларни намоён этади. Шу билан бир каторда неологизмларнинг шаклланиши тил лексик тизимининг табиий мослашувчанлик хусусиятининг юзага чикиши хамдир. Неологизмларнинг юзага келиш сабабларини тадкик этиш ва сузларнинг семантик хусусиятларидаги узгариш хамда такомилини тахлил килиш оркали тил тараккиёти ва унинг жамиятдаги маданият, рухият, онг ва ментал тафаккур билан богликлигини, шунингдек, тилнинг ички ривожланиш конуниятлари, яъни тил лексикасининг сараланиш ва тартибга солиниш механизми, семантик катлам узгариш конуниятлари каби катор

6 ШШШ. ШЖШ^Ж 2005. Ш27Ш.

вЖШЯйШМШОт-Ш«: 2017. ЩиЖ.

8 шш. 2005. %174Ж.

123

масалаларни очиклаш мумкин. Шу боис мазкур масаланинг урганилиши хитой тили лексикаси тарихни тадкик этиш учун ута кимматли хисобланади9.

Тадкикот фаразлари ва методлари.

Аввало классик манбани танлаб, Мин даври биринчи ярми байхуа тил материалларини туплаш;

Хитой (хань) тилида ёзилган тарихий ва бадиий ёдгорликлар, хитой дурдоналари электрон базаси, "Хитой тилининг катта лугати", "Хитой тилининг катта иероглифлар лугати" каби лугатлар, олдинги тадкикотлар натижаларидан неологизмлар ва янги маъно касб этган лексика, айникса, даврга хос хусусиятни акс эттирган лексик бирликларни жамлаш ва уларнинг тараккиёт динамикасини белгилаш;

Тадкикот объекти масаласи - неологизм, янги маъно касб этган сузлар, кулланиши куп частотали сузлар, синонимлар, антонимлар ва бошкаларни тадкик этиш. Мавзуга доир назариялардан келиб чикиб, Мин даври биринчи ярми лексикасининг лексик ва семантик катлам богликлигини аниклаш. Социолингвистик назарияга таяниб Сун, Юань, Мин сулолалари даври лексикаси, Мин даври биринчи ва иккинчи ярми лексикасини киёсий тадкик этиш.

Тадкикот методлари

Тавсифлаш методи.

Сифат ва микдор тахлили

Синхрон ва диахрон тадкик методлари10

Мин даври биринчи ярми лексикаси давр хусусиятларини яккол намоён килади. Ушбу давр лексикасида Юань даврига хос лексик бирликлар салмокли урин эгалласа-да, Мин даврига келиб улар янги хусусиятларни акс эттириб бошлаган. Неологизмлар ва янги маъно касб этган тил лугат таркибида олдиндан мавжуд булган сузларнинг микдори айни Мин даври биринчи ярмига келиб сезиларли ортди. Тан ва Сун сулолалари даврида кам кулланган куплаб лексик бирликлар Юань ва Мин даврига келиб кулланиш частотасида усиш кузатилди ва улар хозирги хитой тили лексик бирликлари таркибида хам кулланишда давом этмокда. Бу ходисларнинг сабаби, шубхасиз жиддий тадкикотга арзийди11. Цзян Цзичэн (ШШШ), У Фусян (эътироф

2017. тш.

1отжш. вд^МИЙйшй^Е^^.-ШЖ: мжжш±- 2017. Ш2-23Ж.

11^жт. мжжш±- 2017. шдж.

124

этнmннa, aKHH gaBp xhtoh Tunu neKCUKacHHUHr CTpyKTyp ^uxargaH 6up KaHna y3ura xoc ^uxarnapu MaB^yg: 1.0F3aKH HyTKKa xoc cy3napHHHr Kynnuru; 2. meBara xoc cy3napHHHrMHKgop ^uxargaH ycTyHnuru; 3. maxap nax^acuHHHr ycTHBopnuru; 4. y3namMa cy3napHHHr Kynnuru12. Вэн ^anyHt (M^M) aHru xhtoh Tunu ëgropnHKnapu TunuHHHr yn acocuH xycycuaTHHu TatKugnaö Kypcaragu: 1. OF3aKH Tun Ba вэнaн ypTacugaru nerapanap yTa HoaHHK; 2. ogaTga guaneKTan KonopuTHH ®;aMnaraH, 6y öunaH xygyguö xocnuKHH aKC эттнpн6 Typagu; 3. TunHHHr gaBpuH xycycuaTHHu y3uga aKC эттнpagн13. mhh gaBpu neKCHKacu WKopuga caHnaraH xycycuaTnap öunaH 6up KaTopga aHa 6up KaHna xycycuaTnapHH ^aM KunraH, xycycaH:

1) roaHt cynonacu gaBpu TunuHHHr Kynnu TatcupuHH Kaöyn KunraH xpnga, reTeporeH Tun ^aKTopnapuHH caKnaö KonraH Ba y3uga ypTa Ba cyHr Mhh gaBpnapu neKCHKacugaH ^aKpnu ^uxarnapuHH HaMOëH Kuna onraH. MaHt gaBpu TunuHHHr Mhh gaBpu ôupuHHH apMH Tunura Tatcupu HuxpaTga ce3unapnu öynraH. MaHt gaBpu pacMHH xy^^arnapuga KeHr KynnaHraH chai fa, lëi kèn,

tl fu, "Mßn" zhui péi cy3napu, öyöpyK ox^HruHu u^ognoBHH ":#" zhë WKnaMacu, TaxMHH Ba ryMOH WKnaMacu "R^" hë, ran oxupuga KenaguraH you $etnu14, caôaô-HaTH^a ëKH MaKcag, MyHOcaöarau u^oganoBHH shàngtou

cy3H, "SM^" zhè banzhe, "me dào onMornnapu, "ff " xing, "M" li cy^^HKcan Mop^eManapu, OF3aKH cy3namyB ycnyöura xoc goudang,

gën qiân, "M^" hàoshëng, "MM" dimiàn cy3napu Mhh gaBpu ôupuHHH apMuga MyoManaga öynraH. By cy3napHHHr Mhh gaBpu ypTanapugaH KeÖHHru gaBpnapga KynnaHumu cyptaru nacafiraH15. fflyHHHrgeK, Mhh gaBpu ôupuHHH apuMuga MyHFyn TunugaH xhtoh Tunura y3namraH cy3nap x,aM coh ^uxargaH öornKa gaBpnapra KaparaHga Kynnuru Ky3aTunagu. XycycaH, "ÎE^PJL ba döu er" sa dài/^^ sa dâ""^^ dâ nà^Kaôu ^OHeTHK y3namManap, ^OHeTHK Ba ceMaHTHK KantKanap KopumuK BapuaHTga ynparnu, MacanaH, tànma chV,

ëKH MyHFyn Tunu Tatcupuga xhtoh Tunura Kupuô KenraH neKceManapHHHr cy3

12 ïïftSig»-fflffi 1997^. Biss^.

13 M&m. ïïttOTMfè. 2004. msi-54^.

14 ym6y acocaH x,O3Mpm 3aMOHHM H^oga^auga rçy^HaraH, myHMHrgeK, öof^aMa ^aM caHa^raH 6y Ba3M^acwga y ^o3Mprw XMTOM TM^Mflam "®"ra Tyfpw Ke^agw.

ME^^tt- 2017. B2S^. 125

acanumuga $aon umTupoK этнm xpnara, MacanaH, xhtoh Tunu KynnaHaguraH "M zhàn"cy3H acnu MyHrynna "Jam" cy3HHUHr ^OHeTHK KantKacu xucoSnaHagH16.

By gaBpga xaTTO aöpuM Kyn KynnaHaguraH xHTofina cy3nap xaM MyHFyn thhh Tatcupura ynparaH Ba aÖHH Tatcupu Mhh cynonacu SomKapyBHHUHr KeÖHHru gaBpnapuga geapnu Ky3aranMaögH. XycycaH, Mhh gaBpu SupuHHu apMuga KumunuK onMomnapuHHHr KynnuK maKnu " ^ mêf'Mop^eMacu SunaH xpcun KunuHraH, Ma3Kyp Ba3u$aga "ill men"cy$$HKcan Mop^eMaHUHr KynnaHum xpnara HuxnaTga KaM Ky3aranagu. By MaHt gaBpu Tun xycycuaTura KaHnanuK moc Kenca, ^aHyôufi CyH gaBpu Tun xycycuaTnapura myHnanuK Tepc xpnargHp17. ^ron fflycaH ( 6yHu myHgafi rooxgaögu: "6y ypuHga 6upo3 xaKUKarra aKHH $apa3

myHgaKu, " ^ me/"Ba" ill men" cy3napu hkkh xnn guaneKTan rypyxra MaHcyö. ...roaHt Ba CyH cynonanapu gaBpnapuga ffluMonufi guaneKTnapga "^ mêi"Ba ^aHyö guaneKTnapuga " ill men"Mop$eManapu KynnaHraH ge6 TaxMUH Kunum acocnu Synapgu. ffluMonnö CyH cynonacu gaBpuga ^^yHroaHt meBacu ^aHyö guaneKTan rypyxnra MaHcyS SynraH, xp3Hpru ffluMonnö guaneKTnap rypyxn, ryaHbxyaHUHr acocu эca ^hb^hh xygygnapu meBacu caHanraH. ^hhb Ba MaHt cynonanapu gaBpuga ^^yHroaHt MapKa3 cu^araga KapanuS, y epra axpnuHUHr KaTTa Kynumnapu aManra omupunraH my Souc muMonuH guaneKTan rypyx, atHH ryaHtxya Хэнaнb muMonuga MyoManara KupraH, ^aHyö SomKapyB Tunu эca aKcuHuna, aHaga ^aHyöpoKKa "cun^HraH" ... MaHt cynonacu gaBpura KenuS, ffluMon guaneKTan rypyxnra acocnaHraH SomKapyB Tunu ryaHtxya MetëpuH (cTaHgapT) Tun MaKOMura эгa SynraH Ba my TapuKa mêi" Mop^eMacu muMon

meBanapura xoc Ba3H$acuga agaSuH Tunga xaM KynnaHa öomnaraH.....Mhh gaBpu

ôupuHHH apMuga xaM Ma3Kyp Mop^eMa aÖHH my Ba3H$acuga KynnaHuS, $aKar Mhh gaBpu ypTanapura KenuS, yHra Ba3u$agom Mop^eManap KynafiraHUHu Ky3aTum MyMKHH."18 ^aHyôufi CyH cynonacugaH Mhh cynonacu SupuHHu apMura Kagap SynraH KapuHuS yn ro3 HunnuK gaBpga MaMnaKarauHr cuëcHH MapKa3u yn MapoTaöa y3rapgu, 6y öopagu ^o ryaHmyHt myHgaö geögu: "MaMnaKaT cuëcHH Ba öomKapyB MapKa3HHHHr ^aHyögaH muMonra Ba aHa muMongaH ®;aHy6ra Kynumu yn gaBpHHHr öomKapyB Tunu (ryaHtxya)ra y3 TatcupuHH yTKa3raHH TaSuufi. Ymöy gaBpnap TunuHu afipuM neKcuK, rpaMMaraK xogucanapuHH Ky3aTum myHH

ŒttffiŒâffi^fô^lEffî^.-mm: ME^^tt- 2017. m26^.

ME^^tt- 2017. B27^.

KypcaTaguKH, CyH gaBpuga KynnaHraH ëKH KynnaHum gapa^acu roKopu SynraH cy3nap (ëKH SomKa Tun SupnuKnapu), MaHt gaBpura KenuS MyoManagaH HHKKaH ëxyg KaM KynnaHraH, Mhh gaBpugaH KeHHH эca aHa KaHTa THKnaHraH. MKopuga KenTupunraH KumunuK onMomu KynnuK maKnuHH xpcun KunyBHH Mop^eManap xaM aHHH my ^HKpHUHr aKKon ganunugup."19

2) OF3aKH HyTK xaMga meBara xoc cy3napHUHr KaTTa MUKgopga agaSuH (ë3Ma) Tunra KupuS Kenumu Ba yMyMMunnuH Tunra cuHrumu. ffleBara xoc cy3napHHHr xygyguH ^apKnapHu y3uga HaMOëH этнm xycycuaTH. Kyn MUKgopga cy3namyB ycnySura xoc, guaneKTan neKcuKaHHHr agaSuH Tunra KupuS Kenumu aKHH gaBp xhtoh Tunu neKcuKacu TapaKKHëTHHHHr y3ura xoc ^uxarnapugaH caHanagu20. Mhh gaBpura KenuS, OF3aKH cy3namyB Tunu эneмeнтnapн, xycycaH, geaneKTan SupnuKnap Ha^aKaT SagunH agaSuëTra, SanKH xy^^arnap Ba TapuxuH KaHgnapra xaM KupuS Sopgu21.

3) Heonoru3Mnap coHHHUHr opTumu, aHru cy3nap acanumuga KymMa cy3nap acocuH khcmhh TamKun Kuna Somnamu. ^aMuaT TapaKKuëTura y3BHH SoFnuK xonga Tunga aHru cy3nap maKnnaHa Sopagu. By gaBp Heonoru3MnapuHHHr y3ura xoc ^uxara myHgaKH, aHHH Mhh gaBpu Shphhhh apMura KenuS acocaH hkkh SyFHHnu (hkkh y3aK Mop^eManu) cy3nap maKnnaHraH. gaBp ëgropnuKnapuga SyHgaH cy3nap KapuHuS 93%hh TamKun Kunagu22. XycycaH, miânhua "naxTa",

miânbù "naxTa Maro", föM hua rong "naxTa Tonacu" KaSu cy3nap xaM ymSy gaBpga maKnnaHraH SynuS, ynap Mhh gaBpu Shphhhh apMuga naxTanunuK SunaH Sup Karopga naxTa caHoaru, ymSy xom amëgaH MaTO TaHëpnam, Tona onumHHHr xaM puBO^naHuS SomnaraHugaH ganonaT Sepagu23.

4) "fT" dä cy3H xaMga "JL er" , zi" cy^HKcnapuHHHr cy3 acanumuga umTHpoKHHHHr ^aonnamyBH Ky3aranagH. " ^ wu" ong KymuMnacu xaMga" ^ sheng' KymHMHanapuHHHr KynnaHHmgaH HUKumn. By gaBpra KenuS " fT dä" cy3HHHHr cy3 acanumugaru $aon umTupoKH Ky3aranagH. MacanaH, fT^ dä chà> ÎT^ dädiän^fj^ däfa^fJW däjiäo> ^J'M däjm^fji^ dä huà> fJW dälao> fT^ dä song^:^ dätàn^:H^ däting KaSu cy3nap mynap ^yMnacugaHgup.

19 wmi. //^S^Ä- 1987. nrn.

20 fà». -tt» : rn^W^Mi, 1993. n607

ŒttffiŒâffi^fô^Effî^.-mm: ME^^tt- 2017. n28^.

ME^^tt- 2017. n31^.

ŒttffiŒâffi^fô^Effî^.-mm: ME^^tt- 2017. n32^.

127

CC I t CC S

A er , — zi KyfflHMHanapuHHHr cy3 acanumgaru ypHHHUHr opTumu xaM my gaBpga Ky3aTunagu. cy3ra cy3 Kymu6 acamgaH TarnKapu a^^HKcan Mop^eManapHHHr W3ara Kenumu Ba ynapHHHr cy3 acamgaru umTupoKH Tunga acocaH my hkkh xun ycynga cy3 acanraHugaH ganonar 6epagu. "A er " a^^HKcan Mop^eMacu umTupoKuga acanraH cy3nap MA dào er^^^A yixië er> ^^A youshu xiao hâi'ér> ^ÀA xiao rén xiao jün er> f^A

xlng er > A ying er Ba 6. fflyHHHrgeK, ym6y KymuMna BOCHTacuga W3ara KenguraH '^pnamum" ^apaëHH acocaH ffluMonufi guaneKTnap rypyxura xoc xoguca 6ynu6, 6yHgaö cy3nap aÔHHKça, « ^ ^ ® ^ Yuânchâo mishï » ("MyHFyn cynonacuHHHr cupnu Tapuxu ) acapuga Kyn ynpangu24. — zi zi KymuMnacu BOCHTacuga acanraH cy3nap эсa acocaH, "ot zi" Ty3unHmura эra MacanaH: ^^ chéngzi^H— ménzi^M— dàozigwzi>fê— mànzi^}%— miân — ma'an zi Ba 6. KaM MHKgopga "$etn+ — zi" CTpyKTypacugaru cy3nap xaM ynpaögu: yi mo zi Ka6u25.

■HyFar TapKu6uHHHr xhco6 cy3nap 6unaH 6oHHmu, xycycaH, KymMa xhco6 cy3napHHHr W3ara Kena 6omnamu. Mhh gaBpu 6upuHHH apMH neKCHKacu xhco6 cy3nap 6unaH ce3unapnu 6oHuraH. X,O3Hpru xhtoh Tunu 6unaH KHëc KHnuHaguraH 6ynca, yma gaBpga maKnnaHraH aKcap xhco6 cy3nap 6yryHru KyHga xaM HCTetMongaH HHKKaHu HyK. 6) cy3nap ypTacuga paKo6aTHHHr Ky^nunuru, Heonoru3MnapHHHr HCTetMongaH hhkh6 KeTum gapa^acuHHHr opTumu. 7) cy3 TapKu6uHHHr Metëpra conuHMaraHnuru, HOKartHHnuK. Mhh gaBpu 6upuHHH apMura xoc neKCHKaHUHr KaTTa MHKgopuga maKn ^uxargaH Typnuna ë3unumH xaMga KymMa cy3 KOMnoHeHTnapuHHHr y3apo ypuH anMamraH xonga KynnaHHmu Ka6u hkkh xoguca Ky3aTunagu26.

Xynoca Kunu6 aÖTaguraH 6yncaK, Mhh gaBpu Ha^aKar CHëCHH, xap6uH, HKTHCoguH, MagaHHH ^uxargaH MyxuM gaBp 6anKH, xhtoh Tunu TapaKKHëTuga xaM xan KunyBHH axaMuaTra эra 6ynraH 6ockhh cu^aruga Xhtoh Tapuxuga anoxuga эtтнpо$ этнnagн. Mhh gaBpura Kenu6, Tun nyFaT 6oönurHHHHr aHru cy3nap 6unaH hhkh Ba TamKH OMunnap Tatcupuga 6oHumu, cy3 Ty3HnumHHHHr y3rapumu, rpaMMaTHK KypcaTKH^napHHHr opTumu, cy3nap ceMaHTHKacuga W3 6epraH y3rapumnap, aHpuM rpaMMaTHK KareropuanapHHHr TaKOMunu, rannapHHHr

2017. B32^.

2017. B32^.

2017. B3S-3S^.

тузилиши, уларнинг богланишига хизмат килувчи воситаларнинг купайиши, пунтацион коидалардаги узгаришлар каби катор лексик, семантик, грамматик сатхлардаги узгаришлар ва уларнинг кейинги боскич хитой адабий тили, колаверса, хозирги хитой меъёрий тили такомилига таъсири даражасини аниклаш ва даллилаш учун хам Мин даври хитой тилининг давр ёдгорликлари мисолида монографик планда тадкик этилиши бугунги тилшуносликда, хусусан хитой ва унга кардош тиллар тадкикида мухим масала саналади.

Адабиётлар:

1. тш. 2017.

2. ЩШШ. -^Ж: шш&ть 2005.

3. шт. 2005.

4. кштмш. -тт:ттт~йШ1±, 1997

5. 2004.

6. ЗШ. Й^ШШ^Ш 1985.

7. ШГШ. 1987. Ш 4 т.

8. ш. ши^к. 1993.

9. Abbasi, S., & Mirzakhmedova, K. (2021). THE CULTURAL COMMONALITIES OF IRAN AND UZBEKISTAN (From the perspective of the Persian language and literature history). Journal of Central Asian Social Studies, 2(01), 1-8.

10. Abdullaevna, N. S. (2020). Lexical-semantic and cognitive specifics of political discourse (based on si jinping's speeches). ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 1086-1092.

11. Abdullayevna, H. S. (2020). Peculiarities of the formation of animated non-significant using suffixing in the modern chinese language. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(5), 1504-1511.

12. Hashimova, S. A., & Nasirova, S. A. (2021). FEATURES OF FORMING OF ANIMATED NOUNS WITH THE AFFIXES IN MODERN CHINESE LANGUAGE. Journal of Central Asian Social Studies, 2(04), 1-10

13. Khalmurzaeva, N. T. (2020). Peculiarities of intercultural understanding in Uzbek and japanese verbal communication. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(11), 1473-1481.

14. Mirzakhmedova, H. V., Omonov, K. S., & Khalmurzaeva, N. T. (2021). METHODS OF IMPROVING LANGUAGE SKILLS USING MEDIA SOFTWARE. Journal of Central Asian Social Studies, 2(03), 47-55.

15. Mirzaxmedova, H. (2020). TERMS MADE FROM THE ORIGINAL IRANIAN VOCABULARY IN PERSIAN. Philology Matters, 2020(1), 137-145.

16. Nasirova, S. A. (2020). CONCEPTS OF ФШ &Ш" CHINESE DREAM" AND Ш ЛИ" COMMUNITY OF THE ONE FATE OF HUMANITY"-A LINGUISTIC AREA. Journal of Central Asian Social Studies, 7(01), 05-14.

17. Nasirova, S. A., Hashimova, S. A., & Rikhsieva, G. S. (2021). THE INFLUENCE OF THE POLITICAL SYSTEM OF CHINA ON THE FORMATION OF SOCIAL AND POLITICAL TERMINOLOGY. Journal of Central Asian Social Studies, 2(04), 10-17.

18. Омонов, К. Ш. (2019). Stereotype phrases and their place in providing formality to the text. Молодой ученый, (28), 259-261

19. Рихсиева, Г. Ш. (2014). ОЛИЙ ТАЪЛИМ МУАССАСАЛАРИ РЕЙТИНГИ-СИФАТ ВА ТАРАККИЁТ ОМИЛИ. Oliy ta'lim taraqqiyoti istiqbollari= Perspectives of higher education development= Перспективы развития высшего образования: To 'plam № 2/ma 'sul muharrir MA Rahmatullayev.-Издательство: Vita Color Т.: 2014.-161 b., 29.

20. Халмурзаева, Н. Т. (2020). ТИПОЛОГИЯ ЯПОНСКОГО КОММУНИКАТИВНО-ДЕЛОВОГО ЭТИКЕТА. Вестник науки и образования, (14-2 (92)).

21. Хашимова, С. (2019). On some features of teaching foreign language for students of non-philological areas at the initial stage. Евразийское Научное Объединение, (1-6), 334-338.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.