CC BY
10
tukasz Dudzinskia)*, Dominik Wysockib), Lukasz Czyzewskic)
'> Municipal Headquarters of the State Fire Service in Lublin / Komenda Miejska PSP Lublin b) Provincial Headquarters of the State Fire Service in Lublin / Komenda Wojewodzka PSP Lublin c Medical University of Warsaw, Department of Nephrology Nursing / Warszawski Uniwersytet Medyczny,
Zaklad Pielqgniarstwa Nefrologicznego * Corresponding author / Autor korespondencyjny: lukasz_dudzinski@o2.pl
Health Hazards in Combat Division in the State Fire Service as Assessed by Officers of the Lubelskie Voivodeship
Zagrozenia zdrowotne w podziale bojowym w Panstwowej Strazy Pozarnej w ocenie funkcjonariuszy wojewodztwa lubelskiego
ABSTRACT
Purpose: The aim of the study is to analyse health threats and occupational risk based on the assessment of the State Fire Service (SFS) officers depending on the nature of the service performed in the combat division (commander, rescuer, driver).
Material and methods: The questionnaire survey which was carried out included 181 officers serving in SFS units across the Lubelskie Voivodeship. An original questionnaire consisting of 16 questions was used as a research tool. The opening questions concerned the age and service experience of the respondents. The remaining questions with a 5-point Likert scale, a point-rating scale and single-choice questions (YES/NO) referred to how the officers assess health threats in their service and the risk level for individual professional duties.
Results: 50.8% of the respondents served as SFS rescuers, 32.1% as commanders, and 17.1% as drivers. One incident of damage to the skeletal system in the year before the survey was reported by 30 (16.6%) firefighters (including 19 rescuers). 26 (14.4%) firefighters (12 commanders) declared from 2 to 4 injuries. None of the firefighters declared more than 15 skeletal injuries per year. It was shown that firefighting activities were associated with the highest risk of health hazards - they concerned 20 (11.1%) firefighters. Sports activities were characterised by a high risk of injury, which was confirmed by 14 (7.7%) firefighters in the survey. 31 (17.1%) firefighters (14 rescuers, 12 commanders and 5 drivers) experienced stress reactions 2-4 times a year, while 6 (3.3%) officers (3 rescuers, 3 drivers) declared them to happen more than 15 times a year.
Conclusions: The analysis showed that health risks of firefighters occupying various positions in the combat division is at a similar level. Numerous health risks in the form of bodily injuries occur as a consequence of sports activities. At the same time participation in operational readiness inspections and training classes is considered as posing the least risk. The use of personal protective equipment and proper protection of the rescuers' respiratory system have an impact on reducing the health risk during the service.
Keywords: accident at work, rescue and firefighting activities, State Fire Service, health hazards Type of article: original scientific article
Received: 13.07.2020; Reviewed: 06.08.2020; Accepted: 02.09.2020;
Authors" ORCID IDs: t. Dudzinski - 0000-0002-8255-7608; D. Wysocki - 0000-0001-6144-0198; t. Czyzewski - 0000-0001-9473-9954;
Percentage contribution: t. Dudzinski - 70%; D. Wysocki - 20%; t. Czyzewski - 10%;
Please cite as: SFT Vol. 56 Issue 2, 2020, pp. 110-125, https://doi.org/10.12845/sft.56.2.2020.7;
This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
ABSTRAKT
Cel: Celem pracy jest analiza zagrozen zdrowotnych oraz ryzyka zawodowego w ocenie funkcjonariuszy Panstwowej Strazy Pozarnej w zaleznosci od charakteru pelnionej sluzby w podziale bojowym (dowödca, ratownik, kierowca).
Material i metody: Przeprowadzono badanie ankietowe, ktörym objçto 181 funkcjonariuszy pelniqcych sluzbç w jednostkach PSP wojewödztwa lubelskiego. Narzçdziem badawczym by! autorski kwestionariusz ankiety skladajqcy siç z 16 pytan. Metryczka dotyczyla wieku i stazu sluzby ankietowanych. Pozostale pytania z piçciostopniowq skalq Likerta, punktowq skalq oceny oraz pytania jednokrotnego wyboru (TAK/NIE) dotyczyly tego, jak funkcjona-riusze oceniajq zagrozenia zdrowotne w sluzbie oraz poziom ryzyka dla poszczegölnych obowiqzköw sluzbowych.
Wyniki: 50,8% wszystkich respondentöw stanowili ratownicy PSP, 32,1% - dowödcy, natomiast 17,1% - kierowcy. Jednokrotne uszkodzenia w ukladzie kostno-szkieletowym w ciqgu roku poprzedzajqcego badanie zglosilo 30 strazaköw, czyli 16,6% respondentöw (w tym 19 ratowniköw). Od 2 do 4 urazöw zadeklarowalo 26 strazaköw, tj. 14,4% respondentöw (w tym 12 dowödcöw). Powyzej 15 uszkodzen w ukladzie kostno-szkieletowym rocznie nie dekla-rowal zaden funkcjonariusz. Wykazano, ze dzialania gasnicze byly obciqzone najwiçkszym ryzykiem wystqpienia zagrozen zdrowotnych - dotyczyly
20 strazakow (11,1% ankietowanych). Zaj^cia sportowe cechowaly si§ duzym ryzykiem kontuzji, co potwierdzilo w ankiecie 14 strazakow (7,7% badanych). Reakcje na stres pojawily si§ u 31 strazakow (17,1% ankietowanych, w tym 14 ratownikow, 12 dowodcow i 5 kierowcow) z cz^stotliwosciq od 2 do 4 razy w roku, natomiast ich wystqpienie powyzej 15 razy w ciqgu roku deklarowalo 6 funkcjonariuszy (3,3% ankietowanych, w tym 3 ratownikow i 3 kierowcow). Wnioski: Jak wykazala analiza, zagrozenie zdrowotne strazakow zajmujqcych rozne stanowiska w podziale bojowym ksztaltuje si§ na podobnym po-ziomie. Liczne zagrozenia dla zdrowia w postaci obrazen ciala wyst^pujq podczas zaj^c sportowych, natomiast jako najmniej ryzykowne aktywnosci uznano udzial w inspekcjach gotowosci operacyjnej i zaj^cia szkoleniowe. Na zmniejszenie ryzyka zagrozenia zdrowotnego podczas sluzby ma wplyw stosowanie srodkow ochrony indywidualnej oraz wlasciwe zabezpieczenie ratownikow w zakresie ochrony drog oddechowych. Stowa kluczowe: wypadek w pracy, dzialania ratowniczo-gasnicze, Panstwowa Straz Pozarna, zagrozenie zdrowotne Typ artykutu: oryginalny artykul naukowy
Przyj?ty: 13.07.2020; Zrecenzowany: 06.08.2020; Zaakceptowany: 02.09.2020;
Identyfikatory ORCID autorow: t. Dudzinski - 0000-0002-8255-7608; D. Wysocki - 0000-0001-6144-0198; t. Czyzewski - 0000-0001-9473-9954; Procentowy wklad merytoryczny: t. Dudzinski - 70%; D. Wysocki - 20%; t. Czyzewski - 10%; Prosz? cytowac: SFT Vol. 56 Issue 2, 2020, pp. 110-125, https://doi.org/10.12845/sft.56.2.2020.7; Artykul udost^pniany na licencji CC BY-SA 4.0 (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).
Introduction
Health hazards of officers of the State Fire Service (SFS) are mainly associated with rescue and firefighting activities. There are numerous risk factors and burdens during such operations. Worse still, they are intensified by various work conditions, time pressure and stress. Rescuers focused on saving lives, often put their own safety in second place.
Ensuring the safety of firefighters is extremely important, so that they can effectively perform their duties, maintain good condition and health - both during and after the service. In order to minimize the risk of health hazards during official duties personal protective equipment and protective clothing are used in the State Fire Service. There are also binding procedures, legal requirements in the form of acts, regulations and standards. Officers also take part in training courses in occupational health and safety (OHS). Everything that affects the safety of a firefighter's work must be of the highest quality, because this profession is classified as high-risk [1-3].
In addition to rescue works, firefighters perform many other duties which may lead to injuries or other health hazards. During their service, firefighters participate in trainings, exercises, undergo operational readiness inspections, perform equipment maintenance, participate in sports activities, and keep the barracks in order. All obligations translate into a large number of psy-chophysical burdens that are harmful or onerous to health. They are included in an annual referral for periodic firefighter examinations [4]:
- shift service,
- mental stress,
- night work,
- work at height,
- work in smoke,
- work in high and low temperatures,
- physical burden,
Wst^p
Zagrozenia zdrowotne funkcjonariuszy Panstwowej Strazy Pozar-nej (PSP) kojarzone sq gtownie z prowadzeniem dziatan ratowniczo--gasniczych. Czynnikow ryzyka i obciqzen podczas takich dziatan jest bardzo duzo. Dodatkowo pot?gowane sq przez prac? w roznych warunkach, presj? czasu oraz stres. Ratownicy skupieni na ratowa-niu zycia cz?sto na drugim miejscu stawiajq bezpieczenstwo wtasne.
Zapewnienie bezpieczenstwa strazakow jest niezwykle istotne, aby mogli oni skutecznie wykonywac swoje obowiqzki oraz zachowac dobrq kondycj? i zdrowie - zarowno podczas stuzby, jak i po jej zakonczeniu. W celu zminimalizowania ryzyka zagrozenia zdrowotnego podczas petnienia obowiqzkow stuzbowych w PSP stosowany jest sprz?t ochrony osobistej oraz ubrania ochronne. Obowiqzujq rowniez procedury post?powania, wymogi prawne w postaci ustaw, rozporzqdzen i norm. Funkcjonariusze odbywajq takze szkolenia z bezpieczenstwa i higieny pracy (BHP). Wszystko, co wptywa na bezpieczenstwo pracy strazaka, musi charakteryzo-wac si? najwyzszq jakosciq, poniewaz zawod ten jest kwalifiko-wany jako grupa wysokiego ryzyka [1-3].
Strazacy oprocz wyjazdow do zdarzen wykonujq wiele innych zadan, ktore mogq doprowadzic do kontuzji lub innego zagrozenia zdrowotnego. Podczas stuzby uczestniczq oni w szkoleniach, cwi-czeniach, przechodzq inspekcje gotowosci operacyjnej, wykonujq konserwacje sprz?tu, biorq udziat w zaj?ciach sportowych, dbajq o porzqdek na terenie koszar. Wszystkie obowiqzki przektadajq si? na znacznq ilosc obciqzen psychofizycznych, ktore sq szkodliwe lub uciqzliwe dla zdrowia. Uwzgl?dnia si? je w corocznym skiero-waniu na badania okresowe strazaka [4]:
- stuzba w systemie zmianowym,
- obciqzenia psychiczne,
- praca w porze nocnej,
- praca na wysokosci,
- praca w zadymieniu,
- praca w wysokich i niskich temperaturach,
- contact with water,
- biological factors: viral hepatitis B and C, HIV virus, tetanus, tuberculosis, rabies, avian flu,
- chemical agents - smoke, carbon monoxide (CO), vapours,
- physical fitness tests.
The opinion of officers on health hazards related to, i.a., direct rescue operations is a source of knowledge that comes from practitioners - firefighters who, during rescue and firefighting operations and performing other official duties, are exposed to various threats and are subjected to extreme situations in reality. Information obtained directly from the officers of the combat division may contribute to the change in procedures and applied security measures. It can also be helpful in determining possible preventive actions reducing occupational risk.
- obciqzenie fizyczne,
- kontakt z wodq,
- czynniki biologiczne: wirusowe zapalenie wqtroby (WZW) B i C, wirus HIV, tçzec, gruzlica, wscieklizna, ptasia grypa,
- czynniki chemiczne - dym, tlenek wçgla (CO), opary,
- testy sprawnosci fizycznej.
Opinia funkcjonariuszy na temat zagrozen zdrowotnych zwiq-zanych m.in. z bezposrednimi dziataniami ratowniczymi jest zrö-dtem wiedzy od praktyköw - strazaköw, ktörzy podczas dziatan ratowniczo-gasniczych i realizowania innych obowiqzköw stuz-bowych narazeni sq na zröznicowane zagrozenia i poddawani sq ekstremalnym sytuacjom. Informacje uzyskane prosto od funkcjonariuszy podziatu bojowego mogq wptynqc na zmianç proce-dur i stosowanych srodköw bezpieczenstwa. Mogq röwniez byc pomocne w okresleniu mozliwych przedsiçwziçc prewencyjnych zmniejszajqcych ryzyko zawodowe.
Material and methods
The survey covered the officers of the State Fire Service serving in the combat division of the Rescue and Fire Fighting Units (RFFU) of the Lubelskie Voivodeship.
To achieve the aim of the study a diagnostic survey method was used. The research tool was the original questionnaire containing 16 questions. The survey was conducted from September to November 2019 at the Training Center of the Provincial Headquarters (PHTC) of the State Fire Service, where officers from all subordinate units undergo training, courses, thematic workshops, exams and recertifications in the field of qualified first aid (QFA). The results obtained from the questionnaire were analysed. The data of the officers was fully anonymous and participation in the survey was voluntary, of which the respondents had been informed. The selection of the group subjected to the study was random, not related to a specific shift in the service of the State Fire Service [1], [5].
Material i metody
Badaniem ankietowym objçto funkcjonariuszy PSP petniq-cych stuzbç w podziale bojowym jednostek ratowniczo-gasni-czych (JRG) wojewodztwa lubelskiego.
Do realizacji celu badania zastosowano metodç sondazu dia-gnostycznego. Narzçdzie badawcze stanowit autorski kwestio-nariusz ankiety obejmujqcy 16 pytan. Badanie przeprowadzono w okresie od wrzesnia do listopada 2019 roku w Osrodku Szko-lenia Komendy Wojewödzkiej (OSKW) PSF; gdzie funkcjonariusze ze wszystkich podlegtych jednostek odbywajq szkolenia, kursy, warsztaty tematyczne, egzaminy i recertyfikacjç z zakresu kwa-lifikowanej pierwszej pomocy (KPP). Otrzymane wyniki poddano analizie. Dane funkcjonariuszy byty w petni anonimowe, a udziat w badaniu dobrowolny, o czym poinformowano ankietowanych. Dobör grupy badawczej byt losowy, niezwiqzany z konkretnq zmianq stuzbowq PSP [1], [5].
Survey characteristics
Questions 1-5 ("about you") referred to: 1) age, 2) gender, 3) length of service in the State Fire Service, 4) type of command in which the respondent works (city / district), 5) character of service (commander / rescuer / driver ).
In questions 1 and 3, the respondents were asked to choose values in time ranges, i.e.: the age of the respondents (Table 1) in ten-year ranges. The minimum value was the age of 20 years and the maximum value was over 50 years. The respondents could define their service experience (Table 2) in five-year ranges with a minimum value of less than 1 year and a maximum value of more than 25 years. Such a solution was applied after the suggestions of the respondents from the first group. The respondents asked not to provide exact values. In their opinion, such a solution provided a sense of greater anonymity.
Question 6 referred to an average number of rescue departures during a 24-hourservice. Questions 7-12 were based on a 5-point Likert scale and a point rating scale.
Charakterystyka ankiety
Pytania 1-5 (metryczka) dotyczyty: 1) wieku, 2) ptci, 3) stazu stuzby w PSP 4) rodzaju komendy, w ktörej ankietowany petni stuzbç (komenda miejska/powiatowa), 5) petnionego charakteru stuzby (dowödca/ratownik/kierowca).
W pytaniach 1 i 3 zaprezentowano ankietowanym do wyboru wartosci w zakresach czasowych tj.: wiek ankietowanych (tabela 1) w dziesiçcioletnich zakresach. Jako wartosc minimalnq przyjçto wiek do 20 lat, a maksymalnq - powyzej 50 lat. Na pytanie o staz stuzby (tabela 2) mozna byto udzielic odpowiedzi w piçcioletnich zakresach. Jako wartosc minimalnq ustalono okres ponizej 1 roku, natomiast maksymalnq powyzej 25 lat. Taki zapis zastosowano po sugestiach samych ankietowanych z pierwszej grupy. Osoby badane prosity, aby nie podawac doktadnych wartosci. W ich ocenie takie rozwiqzanie zapewnito poczucie wiçkszej anonimowosci.
Pytanie 6 odnosito siç do sredniej liczby wyjazdöw ratowni-czych w ciqgu jednej dobowej stuzby. Z kolei pytania 7-12 oparte byty na piçciostopniowej skali Likerta oraz punktowej skali oceny.
Question 7 tackled the issue of health hazards that occurred during the service in the last 12 months. The hazards listed in Table 2 were presented to the respondents based on the safety data sheet of the State Fire Service firefighter [6]. The threats selected to the questionnaire were those deemed by the authors as the most frequent in the SFS service. The respondents could enter other health risks (not included in the table) under the item: "other (please write what)". The respondents could enter any type of threat that occurred in practice and the officer considers it real.
Question 8 referred to the activities which led to health risks, whereas question 9 referred to the probability of the occurrence of health hazards at the workplace listed in the table. In question 10, the respondents were asked to indicate the type of treatment that took place after the occurrence of one of the health risks mentioned in the survey. Question 11was as follows: Do the currently used procedures of conduct during rescue and firefighting operations minimize the risk of health hazards? In question 12, the respondents were asked whether the currently used personal protective equipment minimize the risk of health hazards.
Questions 13-16 (single choice YES/NO, and in case of question 14 YES/NO/I DON'T know) included additional health burdens not related to professional duties and concerned:
- (13) smoking,
- (14) allergies,
- (15) chronic diseases,
- (16) medications taken on a regular basis.
Description of the research area
Organizational structure of the State Fire Service in the Lubel-skie Voivodeship:
- provincial headquarters (PH) with a training center,
- 4 city commands (CM),
- 16 district headquarters (DH).
More than 1,500 firefighters are on duty in the State Fire Service in the Lubelskie Voivodeship, of which 226 serve an eight-hour duty and 1,367 work in shifts. In the Lubelskie Voivodeship, CM are located in cities with municipal rights (township district). The CM includes more than one rescue and fire fighting unit, respectively: Biata Podlaska - 3, Chetm - 2, Zamosc - 2 and Lublin as a voivodeship city - 6 [1], [7-8]. Randomly selected shift system officers constituted the sample group.
Objective
The aims of the study were as follows:
- an analysis of health threats in the combat division of the State Fire Service on the basis of theofficers' assessment;
- an analysis of occupational risk depending on the nature of the service performed in the combat division: commander, rescuer, driver - as assessed by officers.
Pytanie 7 dotyczyto zagrozen zdrowotnych, które wystqpity u ankietowanego podczas petnienia stuzby w ciqgu ostatnich 12 mie-siçcy. Wymienione w tabeli 2 zagrozenia zostaty zaczerpniçte z karty charakterystyki zagrozen zawodowych strazaka PSP [6]. Wybrane zostaty te, które w ocenie autorów wystçpujq podczas stuzby najczç-sciej. Jednoczesnie, pozostawiono ankietowanym mozliwosc wpisa-nia niewymienionego w tabeli zagrozenia zdrowotnego pod pozycjq „inne (proszç wpisac, jakie)". Ankietowani mogli podac dowolny rodzaj zagrozenia, które wystqpito lub wystçpowato w praktyce, a funkcjo-nariusz uwaza je za realne.
Pytanie 8 dotyczyto dziatan, podczas których wystqpito zagrozenie zdrowotne. Pytanie 9 odnosito siç do prawdopodobienstwa wystqpienia wymienionych w tabeli zagrozen zdrowotnych na swoim stanowisku pracy. W pytaniu 10 ankietowani proszeni byli o wskazanie rodzaju leczenia, które nastqpito po wystqpieniu któ-regos z wymienionych w ankiecie zagrozen zdrowotnych. Pytanie 11 brzmiato: Czy stosowane obecnie procedury postçpowania podczas dziatan ratowniczo-gasniczych minimalizujq ryzyko wystqpie-nia zagrozenia zdrowotnego? W pytaniu 12 poproszono o odpo-wiedz, czy stosowane obecnie srodki ochrony osobistej podczas dziatan minimalizujq ryzyko wystqpienia zagrozenia zdrowotnego.
Pytania 13-16 (jednokrotnego wyboru TAK/NIE, a w przypadku pytania 14 TAK/NIE/NIE WIEM) obejmowaty dodatkowe obciqze-nia zdrowotne, niezwiqzane z obowiqzkami stuzbowymi i dotyczyty:
- (13) palenia papierosów,
- (14) alergii,
- (15) chorób przewlektych,
- (16) przyjmowanych na state leków.
Opis obszaru badan
Struktura organizacyjna PSP w województwie lubelskim:
- komenda wojewódzka (KW) z osrodkiem szkolenia,
- 4 komendy miejskie (KM),
- 16 komend powiatowych (KP).
W PSP w województwie lubelskim petni stuzbç ponad 1500 strazaków, z czego 226 w systemie codziennym (osmiogo-dzinnym), a 1367 w systemie zmianowym. Komendy miejskie na terenie województwa lubelskiego zlokalizowane sq w miastach na prawach powiatu (powiatach grodzkich). W sktad kazdej KM wchodzi wiçcej niz jedna jednostka ratowniczo-gasnicza (JRG), w: Biatej Podlaskiej - 3, Chetmie - 2, Zamosciu - 2 oraz Lublinie (jako miescie wojewódzkim) - 6 JRG [1], [7-8]. Grupç badawczq stanowili losowo wybrani funkcjonariusze systemu zmianowego.
Cel
Celem badania byty:
- analiza zagrozen zdrowotnych w podziale bojowym Panstwowej Strazy Pozarnej na podstawie ocen funkcjo-nariuszy;
- analiza ryzyka zawodowego w zaleznosci od charakteru petnionej stuzby w podziale bojowym: dowódca, ratow-nik, kierowca - na podstawie ocen funkcjonariuszy.
For the purposes of the work, two research hypotheses were adopted:
1. The type of health risk differs depending on the function performed in the staff of the State Fire Service during rescue and firefighting operations (commander, rescuer, driver).
2. The currently adopted procedures and personal protective equipment during rescue and firefighting operations protect firefighters against bodily injuries and other health hazards and are assessed by firefighters as sufficient.
Na potrzeby realizacji pracy przyj?to dwie hipotezy badawcze:
1. Rodzaj zagrozenia zdrowotnego rozni si? w zaleznosci od petnionej funkcji w obsadzie zast?pu PSP podczas dzia-tan ratowniczo-gasniczych (dowodca, ratownik, kierowca).
2. Przyj?te obecnie procedury post?powania i srodki ochrony osobistej podczas dziatan ratowniczo-gasni-czych dobrze zabezpieczajq strazakow przed obraze-niami ciata i innymi zagrozeniami zdrowotnymi i sq oce-niane przez strazakow jako wystarczajqce.
Results
N = 181 officers of the State Fire Service took part in the survey: 180 men and 1 woman. The officers participating in the survey constituted 13.2% of all firefighters in the combat division of the Lubelskie Voivodeship, the number of which in the shift system is 1367 [9].
The results regarding the age and length of service are presented in Table 1 and Table 2
Wyniki
W przeprowadzonym badaniu ankietowym wzi?to udziat 181 funkcjonariuszy PSP (n = 181). W badaniu uczestniczyli m?z-czyzni (180) i kobieta (1). Ankietowana grupa stanowita 13,2% wszystkich strazakow podziatu bojowego wojewodztwa lubel-skiego, ktorych liczba w systemie zmianowym wynosi 1367 [9].
Wyniki dotyczqce wieku i stazu stuzby przedstawiajq tabele 1 oraz 2.
Table 1. Age of respondents Tabela 1. Wiek ankietowanych
No. / Lp. Age of respondents in years / Wiek ankietowanych w latach Number of officers / Liczba funkcjonariuszy Percentage share in the sample group [%] / Udziat procentowy w badanej grupie [%]
1 do 20 2 1.1
2 21-30 63 34.8
3 31-40 91 50.3
4 41-50 25 13.8
5 above 50 0 0
Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
The most numerous group of respondents were officers aged Najliczniejszq grup? wsrod badanych stanowity osoby
31-40 (50.3%). No firefighter over 50 took part in the study. w wieku 31-40 lat (50,3%). W badaniu nie wziqt udziatu zaden
strazak powyzej 50 roku zycia.
Table 2. Service experience of the respondents in the State Fire Service Tabela 2. Staz stuzby ankietowanych w PSP
No. / Lp. Service experience in the State Fire Service in years / Staz stuzby w PSP w latach Number of officers / Liczba funkcjonariuszy Percentage share in the sample group [%] / Udziat procentowy w badanej grupie [%]
1 <1 5 2.8
2 1-5 45 24.9
3 6-10 45 24.9
4 11-15 55 30.4
5 16-20 15 8.2
6 21-25 15 8.2
7 >25 1 0.6
Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
Firemen with 11-15 years of service experience dominated among the respondents. This value was chosen by 30.4% of the respondents. Only 1 firefighter had over 25 years of service.
Wsröd ankietowanych dominowali strazacy ze stazem stuzby w zakresie 11-15 lat. Tç odpowiedz wybrato 30,4% badanych. Tylko jeden ankietowany osiqgnqt staz stuzby powyzej 25 lat.
The nature of the service performed by the respondents
Charakter sluzby petnionej przez respondentöw
In question 4, the respondents were asked to indicate the nature of the service from the following: commander, rescuer, driver. In many firefighting and rescue units, firefighters perform different duties depending on the needs and human resources during the service, therefore a firefighter who is, for example, a driver during one service, during the next can act as a lifeguard in the crew. Similarly, in case of commanders, if there are more commanders than manned combat vehicles in one service, a commander with lower seniority or rank will man the vehicle as a rescuer. Therefore, in the question about the nature of the service performed, the word "most often" was added.
The most numerous group were SFS rescuers 92 (50.8%), then commanders 58 (32.1%), and drivers 31 (17.1%). The results are presented in Figure 1.
50,8%
Drivers / Kierowcy
Rescuers / Ratownicy
Figure 1. Percentage of commanders, rescuers and drivers of the State Fire Service in the sample group Rycina 1. Udziat procentowy dowodcow, ratownikow i kierowcow PSP w badanej grupie
Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
W pytaniu 4 poproszono o wskazanie najczçsciej petnionej funkcji sposröd wymienionych: dowödca, ratownik, kierowca. W wielu JRG strazacy wykonujq rözne obowiqzki w zaleznosci od potrzeb i mozliwosci kadrowych podczas stuzby, dlatego strazak, ktöry jest np. kierowcq podczas jednej stuzby, podczas kolejnej moze petnic obowiqzki ratownika w obsadzie zastçpu. Przykta-dowo, gdy jest wiçcej dowödcöw niz wprowadzonych do podziatu bojowego wozöw, to dowödca z nizszym stazem obsadza wöz jako ratownik. Dlatego w pytaniu o charakter petnionej stuzby dodano stowo „najczçsciej".
Najliczniejszq grupç stanowili ratownicy PSP - 92 osoby (50,8%), nastçpnie dowödcy 58 osöb (32,1%), oraz kierowcy 31 osöb (17,1%). Wyniki prezentuje rycina 1.
Commanders / Dowödcy
Place of service
Miejsce pelnienia sluzby
In the analysed group of respondents, 58% served in one of the four MCs of the State Fire Service in the Lubelskie Voivodeship. The remaining 42% are officers from DH SFS. The results are graphically presented in Figure 2.
W analizowanej grupie 58% respondentöw petnito stuzbç w jednej z czterech KM PSP w wojewödztwie lubelskim. Pozo-state 42% to funkcjonariusze z KP PSP. Wyniki w sposöb gra-ficzny prezentuje rycina 2.
City Command / Komenda Miejska PSP
Figure 2. Respondents' place of service
Rycina 2. Podziat respondentow ze wzgl^du na miejsce petnienia stuzby Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
District Headquarter / Komenda Powiatowa PSP
Daily number of departures
Dobowa liczba wyjazdów
The results for question 6 i.e. the number of interventions (rescue and firefighting departures) during one service are presented in Figure 3. Most of the respondents indicated 1, 2 or 3 rescue and firefighting operations during one service as the average in the last 12 months. No respondent indicated neither 9 nor more than 10 departures.
60
Wyniki dotyczqce pytania 6, tzn. liczby interwencji (wyjazdöw ratowniczo-gasniczych) podczas jednej stuzby, prezentuje rycina 3. Wiçkszosc ankietowanych wskazato 1, 2 lub 3 wyjazdy ratowni-czo-gasnicze w ciqgu jednej stuzby jako sredniq w ostatnich 12 miesiqcach. Zaden ankietowany nie wskazat w ciqgu stuzby 9 wyjazdöw ani wiçcej niz 10 wyjazdöw.
52
56
(D •—
e"
с re
5G
4G
3G
2G
IG
G
42
15
■
0
123456789 10 Average number of intervendons in one day / Srednia liczba interwencji podczas jednej stuzby
Figure 3. Average number of departures as assessed by the respondents during one service in the last 12 months Rycina 3. Srednia liczba wyjazdöw w ocenie ankietowanych podczas jednej stuzby w ciqgu ostatnich 12 miesiçcy
Source / Zrödlo: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
6
5
2
2
1
Health threats during service in the last 12 months
The results related to question 7, in which the respondents were asked to indicate the estimated frequency of occurrence of certain health hazards during their service in the State Fire Service, are presented in Table 3. The results are presented by the nature of the service: commander, rescuer, driver.
Zagrozenia zdrowotne podczas sluzby w ostatnich 12 miesiqcach
Wyniki odnoszqce siç do pytania 7, w ktörym poproszono respondentöw o zaznaczenie szacunkowej czçstotliwosci wystç-powania okreslonych zagrozen dla zdrowia podczas stuzby w PSP prezentuje tabela 3. Wyniki przedstawiono z podziatem na charakter petnionej stuzby: dowödca, ratownik, kierowca.
Table 3. Health hazards that occurred during the last 12 months to the respondents
Tabela 3. Zagrozenia zdrowotne, ktöre miaty miejsce u respondentöw w ciqgu 12 miesiçcy poprzedzajqcych badanie
Body injuries and others health risks / Obrazenia ciala i inne zagrozenia zdrowotne
Estimated number of threats in the last 12 months / Szacunkowa liczba zagrozen w ostatnich 12 miesiqcach
Total / Suma
0
Rescuer / Ratownik 65 19 7 0 1 0 92
Damage in the system -
bone-skeletal / Uszkodze- Commander / Dowodca 36 7 12 2 1 0 58
nia w uktadzie kostno- -
szkieletowym Driver / Kierowca 20 4 7 0 0 0 31
Total 121 30 26 2 2 0 181
Rescuer / Ratownik
Contusions / Sttuczenia
Commander / Dowódca 22 12 14 5 4 1 58
Driver / Kierowca 14 9 2 4 0 2 31
Total / Suma 99 31 21 18 5 7 181
б3
5
9
4
92
Rescuer / Ratownik 58 13 14 4 0 3 92
Stress / Stres Commander / Dowódca 25 6 12 7 5 3 58
Driver / Kierowca 14 9 5 2 1 0 31
Total / Suma 97 28 31 13 6 6 181
Rescuer / Ratownik 71 12 8 1 0 0 92
Burns / Oparzenia Commander / Dowódca 39 1 10 7 0 0 57
Driver / Kierowca 21 3 6 1 0 0 31
Total / Suma 131 16 24 9 0 0 180
Rescuer / Ratownik 81 6 4 1 0 0 92
Commander / Dowódca 48 3 5 2 0 0 58
Wounds / Rany
Driver / Kierowca 24 4 2 1 0 0 31
Total / Suma 153 13 11 4 0 0 181
Rescuer / Ratownik 82 1 7 2 0 0 92
Exposure to inhalation poisoning / Narazenie na zatrucie Commander / Dowódca 49 4 0 3 1 1 58
wziewne Driver / Kierowca 25 3 2 1 0 0 31
Total / Suma 156 8 9 6 1 1 181
Rescuer / Ratownik 89 1 1 1 0 0 92
Injury to the eyeball / Obrazenia Commander / Dowódca 50 5 3 0 0 0 58
gatki ocznej Driver / Kierowca 30 1 0 0 0 0 31
Total / Suma 169 7 4 1 0 0 181
Rescuer / Ratownik 82 7 2 1 0 0 92
Commander / Dowódca 46 3 4 1 4 0 58
Allergies / Alergie
Driver / Kierowca 23 2 5 1 0 0 31
Total / Suma 151 12 11 3 4 0 181
Other (please enter what) / Inne (proszç wpisac, jakie)
Source / Zródto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
Damage to the skeletal system were experienced by
30 firefighters, including 19 rescuers, once in the year preceding the survey. From 2 to 4 injuries happened to 26 firefighters (12 of them were commanders). No firefighter declared more than 15 sprains/fractures per year.
The contusions that occurred 2-4 times a year concerned 21 (11.6%) firefighters (including 14 rescuers, 5 commanders, 2 drivers). Bruises over 15 a year were declared by 7 (3.9%) firefighters (4 rescuers, 1 commander, 2 drivers).
Reactions to stress that repeated 2-4 times a year occurred in
31 (17.1%) firefighters (14 rescuers, 12 commanders and 5 drivers), while 6 (3.3%) officers (3 rescuers, 3 drivers) declared more than 15 times a year.
Burns in the number from 5 to 10 annually were declared by 9 (5%) respondents, including 1 rescuer, 7 commanders and 1 driver.
Moreover, three officers chose the answer "Other", entering accordingly:
- "overheating of the body",
- "hypertension",
- "lack of comfort while operating in protective clothing (pressure)".
Uszkodzen w uktadzie kostno-szkieletowym doswiadczyto 30 strazaköw, w tym 19 ratowniköw, jeden raz w ciqgu roku poprzedzajqcego badanie. Od 2 do 4 urazöw wystqpito w tym okresie u 26 strazaköw (12 sposröd nich to dowödcy). Powyzej 15 skrçcen/ztaman rocznie nie deklarowat zaden strazak.
Sttuczenia wystçpujqce 2-4 razy w roku dotyczyty 21 (11,6%) strazaköw (w tym 14 ratowniköw, 5 dowödcöw, 2 kierowcöw). Sttuczenia w liczbie powyzej 15 rocznie deklarowato 7 (3,9%) strazaköw (4 ratowniköw, 1 dowödca, 2 kierowcöw).
Reakcje na stres powtarzajqce siç od 2 do 4 razy w roku wystqpity u 31 (17,1%) strazaköw (14 ratowniköw, 12 dowödcöw i 5 kierowcöw), natomiast powyzej 15 razy w ciqgu roku u 6 funkcjonariuszy (3,3%, w tym 3 ratowniköw i 3 kierowcöw).
Oparzenia w liczbie od 5 do 10 rocznie zadeklarowato 9 ankie-towanych (5%), w tym 1 ratownik, 7 dowödcöw i 1 kierowca.
Ponadto trzech funkcjonariuszy wybrato odpowiedz „inne", wpisujqc odpowiednio:
- „przegrzanie organizmu",
- „nadcisnienie",
- „brak wygody podczas dziatania w ubraniu ochronnym (ucisk)".
Professional duties and health risk
The respondents were asked to assess the frequency of health hazards which occurred during their service related to both rescue and firefighting activities and other official duties. The frequency of injuries / health threats in relation to specific types of activities was rated on a 5-point scale (RARE 1 - 2 - 3 - 4 - 5 OFTEN). The results are presented in Table 4.
Obowiqzki sluzbowe a zagrozenie zdrowotne
Ankietowanych poproszono o ocenç czçstotliwosci wystçpo-wania zagrozen zdrowotnych zwiqzanych zaröwno z dziataniami ratowniczo-gasniczymi, jak i innymi obowiqzkami stuzbowymi. Czçstotliwosc obrazen ciata/zagrozen zdrowotnych w odniesieniu do konkretnych rodzajöw dziatan ankietowani oceniali w piçcio-stopniowej skali (RZADKO 1 - 2 - 3 - 4 - 5 CZÇSTO). Wyniki pre-zentuje tabela 4.
Table 4. Type of activities in which health hazards of firefighters occurred in the combat division in the last 12 months
Tabela 4. Czçstotliwosc poszczegölnych rodzajöw zagrozen zdrowotnych strazaköw stuzqcych w podziale bojowym w ostatnich 12 miesiqcach poprzedzajqcych badanie
Type of action (percentage) / _Frequency (1-5) / C^otiwosc wys^wama (1-5)
Rodzaj dziatania (udziat procentowy) 1 2 3 4 5
Firefighting activities (%) / Dziatania gasnicze (%) 28 (15.5) 50 (27.6) 59 (32.6) 24 (13.3) 20 (11)
Traffic accidents (%) / Wypadki komunikacyjne (%) 40 (22.1) 49 (27.1) 62 (34.3) 18 (9.9) 12 (6.6)
Windbreaks (%) / Wiatrotomy (%) 53 (29.3) 50 (27.6) 49 (27.1) 23 (12.7) 6 (3.3)
Other local threats (%) / Inne miejscowe zagrozenia (%) 49 (27.1) 62 (34.3) 45 (24.9) 18 (9.9) 7 (3.9)
Demolition works (%) / Prace rozbiorkowe (%) 57 (31.5) 60 (33.1) 44 (24.3) 17 (9.4) 3 (1.7)
Sports (%) / Zajçcia sportowe (%) 75 (41.4) 34 (18.8) 40 (22.1) 18 (9.9) 14 (7.7)
Training classes (%) / Zajçcia szkoleniowe (%) 117 (64.6) 31 (17.1) 15 (8.3) 13 (7.2) 5 (2.8)
Operational readiness inspections (%) / Inspekcje gotowosci operacyjnej (%) 108 (59.7) 38 (21.0) 16 (8.8) 10 (5.5) 9 (5.0)
Others in SRG action (%) * / Inne w ramach dziatan SGR PSP* (%) 105 (58) 34 (18.8) 35 (19.3) 4 (2.2) 3 (1.6)
Source / Zrödlo: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
* Specialist SFS Rescue Group (SRG) - larger units of SFS rescuers dispatched to the scene when the local forces and resources at the SFS Command Post (CP) are insufficient. In the Lubelskie Voivodeship, there are several SRG units with different specializations: chemical-ecological, altitude, technical, water-diving, search and rescue [10-11]./
* Specjalistyczna Grupa Ratownicza PSP - wiçksze pododdziaty ratowniköw PSP dysponowanych do zdarzen, w przypadku gdy lokalne sity i srodki dysponowane przez Stanowi-sko Kierowania (SK) PSP sq niewystarczajqce. W wojewödztwie lubelskim funkcjonuje kilka SGR o röznych specjalizacjach: chemiczno-ekologiczna, wysokosciowa, techniczna, wodno-nurkowa, poszukiwawczo-ratownicza [10-11].
It was shown that firefighting activities were associated with the highest risk of health hazards - they concerned 20 (11.0%) firefighters. Sports activities were assessed by 14 (7.7%) firefighters as often conducive to injuries.
The lowest risk was attributed to the operational readiness inspections of 108 (59.7%) officers and training classes 117 (64.6%), but the survey did not divide into practical and theoretical training classes, which explains the good result in the assessment of the respondents.
Wykazano, ze dziatania gasnicze byty obciqzone najwiçkszym ryzykiem wystqpienia zagrozen zdrowotnych - dotyczyty 20 (11,0%) strazakow. Zajçcia sportowe zostaty ocenione przez 14 (7,7%) strazakow jako czçsto sprzyjajqce kontuzjom. Najmniejszym ryzykiem byty obciqzone inspekcje gotowosci operacyjnej (wykazato to 108 funkcjonariuszy - 59,7% grupy) i zajçcia szkoleniowe (117 strazakow, 64,6% grupy). Nalezy przy tym dodac, ze w ankiecie nie doko-nano podziatu na zajçcia szkoleniowe praktyczne i teoretyczne, co ttumaczy dobry wynik w ocenie respondentow.
Treatment of the resulting health risks
The respondents were asked to indicate the type of treatment, if it took place after the occurrence of a health risk. The type of treatment and frequency of occurrence were selected by the respondents from those given in a table according to a 5-point scale: 1 - did not occur, 2 - was rare, 3 - was common, 4 - was most common, 5 - was always present. The results are presented in Table 5.
Leczenie powstatych zagrozen zdrowotnych
Ankietowanych poproszono o wskazanie rodzaju leczenia, jesli takie przechodzili po wystqpieniu zagrozenia zdrowotnego. Do kazdego rodzaju przypisywali czçstotliwosc wedtug piçcio-stopniowej skali: 1 - nie wystqpito, 2 - wystçpowato rzadko, 3 -wystçpowato czçsto, 4 - wystçpowato w wiçkszosci, 5 - wystç-powato zawsze. Wyniki zaprezentowane sq w tabeli 5.
Table 5. Types of treatment indicated by officers that occurred as a result of the health hazards (listed in Table 3)
Tabela 5. Odpowiedzi funkcjonariuszy na pytanie o rodzaj leczenia w wyniku powstatych u nich zagrozen zdrowia (wymienionych w tabeli 3)
Percentage / Czçstotliwosc Liczba odpowiedzi (Procent ankietowanych)
Type of treatment / Rodzaj leczenia 1 2 3 4 5
Not occured / Nie wystqpito Rarely / Rzadko Often / Czçsto Mostly / W wiçkszosci Always / Zawsze
Homemade (%) / Domowe 100 (55.2) 44 (24.3) 18 (9.9) 14 (7.7) 5 (2.8)
Outpatient (%) / Ambulatoryjne 136 (75.1) 25 (13.8) 10 (5.5) 3 (1.7) 7 (3.9)
Inpatient (%) / Szpitalne 151 (83.4) 23 (12.7) 2 (1.1) 2 (1.1) 3 (1.7)
Treatment (%) / Zabiegowe 150 (82.9) 21 (11.6) 5 (2.8) 1 (0.6) 4 (2.2)
Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
As a result of health hazards on the job, 5 firefighters indicated home treatment (2.8%) as the most common type of treatment, 7 (3.9%) outpatient treatment, and 3 (1.7%) inpatient treatment. The answer "did not occur" was indicated by 100 respondents (55.2%) in case of home treatment, 136 (75.1%) in case of outpatient consultations, 151 (83.4%) in the case of inpatient treatment, and 150 (82.9%) in case of surgical treatment. At the same time, as the respondents rightly noticed, minor procedures are also possible as part of outpatient treatment. The survey made it possible to select the frequency of occurrence of each type of treatment separately, individual responses were not related to each other.
W wyniku zagrozenia zdrowia na stuzbie jako najczçstszy rodzaj leczenia 5 strazakow wskazato kuracje domowe (2,8%), 7 (3,9%) leczenie ambulatoryjne, a 3 (1,7%) szpitalne. Leczenie szpitalne zabiegowe jako najczçstszq formç terapii zadeklaro-wato 4 funkcjonariuszy (2,2%). Odpowiedz „nie wystqpito" na pytanie o leczenie domowe wybrato 100 ankietowanych (55,2%). Tç samq odpowiedz 136 strazakow (75,1) wskazato w przy-padku porady ambulatoryjnej, 151 badanych (83,4%) odnosnie do pobytu w szpitalu, a 150 badanych (82,9%) w stosunku do leczenia zabiegowego. Przy czym - jak stusznie zauwazyli sami ankietowani - drobne zabiegi mozliwe sq rowniez w ramach pro-cedur ambulatoryjnych. Ankieta umozliwiata wybor czçstotliwo-sci wystçpowania kazdego rodzaju leczenia osobno, poszcze-golne odpowiedzi nie byty ze sobq powiqzane.
Procedures vs safety during rescue and firefighting operations
In the next two questions, the respondents expressed their opinion on health risks according to a 5-point scale:
- -2 - strongly disagree
- -1 - rather disagree,
- 0 - have no opinion
- +1 - rather agree,
- +2 - definitely agree.
The respondents expressed their opinion on the question: do the adopted procedures during rescue and firefighting activities minimize the risk of health hazards? The results are presented in Figure 4.
Procedury a bezpieczenstwo podczas dziatan ratowniczo-gasniczych
W kolejnych dwoch pytaniach ankietowani wyrazali swojq opiniç na temat zagrozen zdrowotnych wedtug piçciostopnio-wej skali:
- -2 - zdecydowanie siç nie zgadzam,
- -1 - raczej siç nie zgadzam,
- 0 - nie mam zdania,
- +1 - raczej siç zgadzam,
- +2 - zdecydowanie siç zgadzam.
Ankietowani odpowiedzieli na nastçpujqce pytanie: „Czy przyjçte procedury postçpowania podczas dziatan ratowniczo--gasniczych minimalizujq ryzyko wystqpienia zagrozenia zdro-wotnego"? Wyniki prezentuje rycina 4.
90 80 70 60 50 40 30 20 10
85
36 ■ 34 ■
24 1
1 1 1
2 l
-1 0
Rating scale / Skala oceny
Figure 4. Respondents' opinion on the effectiveness of procedures in minimizing the risk of health hazards during rescue activities
Rycina 4. Opinia ankietowanych na temat skutecznosci procedur post^powania majgcych na celu minimalizaj ryzyka zagrozenia zdrowia podczas dziatan Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
0
2
The analysis of the respondents' choices showed that the majority of them positively assessed the procedures adopted in the State Fire Service. A positive answer (+1, +2) was given by a total of 119 officers. 26 people expressed a negative opinion on the adopted procedures (answers -2, -1) and they constitute 14.3% of the respondents.
Analiza wskazan respondentow pozwala stwierdzic, ze wiçkszosc pozytywnie ocenia przyjçte procedury postçpowania w PSP. Odpowiedz pozytywnq (+1, +2) dato w sumie 119 funk-cjonariuszy. 26 osob wyrazito negatywnq opiniç na temat przyjç-tych procedur postçpowania (odpowiedzi -2, -1) i stanowiq tqcz-nie 14,3% ankietowanych.
Personal protection measures and the safety of rescue and firefighting activities
Figure 5 illustrates responses of the respondents to the question: "Does the personal protective equipment currently used in the State Fire Service minimize the risk of health hazards?"
Srodki ochrony osobistej a bezpieczenstwo dziatan ratowniczo-gasniczych
Rycina 5 prezentuje odpowiedzi respondentow na pytanie: „Czy stosowane obecnie w PSP srodki ochrony osobistej podczas dziatan ratowniczo-gasniczych minimalizujq ryzyko wystqpienia zagrozenia zdrowotnego?"
90
<D
"a
91
80
70
% 60
50
40
30
26
20
13
10
1
t
17
ft
34
-2
-1
Rating scale / Skala oceny
Figure 5. Respondents' opinion on the effectiveness of personal protective equipment in minimizing the risk of health hazards during rescue activities Rycina 5. Opinia ankietowanych na temat skutecznosci srodkow ochrony osobistej w minimalizacji ryzyka zagrozenia zdrowia podczas dziatan Source / Zrodto: Own elaboration / Opracowanie wtasne.
0
2
In total, 125 respondents, constituting 69% of the entire sample, express a positive opinion on the personal protective equipment used in the State Fire Service. For 39 (21%) officers personal protective equipment does not ensure adequate safety during rescue operations.
Summary
The aim of the study was to analyze the health hazards of officers in the combat division of the State Fire Service from the perspective of the firefighters themselves. The study found that exposure to different health hazards among officers - regardless the nature of their service (commander, rescuer, driver) - is at a similar level. These hazards involve both personal injuries (sprains, fractures, burns) and non-traumatic hazards (e.g. reactions to stress).
The assessment of the service as stressful, according to the respondents occupying individual positions in the State Fire Service, is at a similar level. One stressful situation in the last 12 months was indicated by 13 rescuers, 6 commanders, 9 drivers, and 5 to 10 stressful situations per year were indicated by 4 rescuers, 7 commanders, 2 drivers. Indication of stress during the service by respondents occupying various positions in the State Fire Service results from the fact that each position is associated with particular duties and responsibilities. A driver drives a heavy fire vehicle in an emergency mode. He is responsible for the safety of the crew, the technical condition of expensive equipment. He must watch out for unusual reactions of other road users. A rescuer in the State Fire Service is the person who works directly in the danger zone, being closest to the danger,
W sumie 125 respondentow, stanowiqcych 69% ogotu bada-nych, wyraza pozytywnq opinio na temat srodkow ochrony osobistej stosowanych w PSP. Z kolei 39 (21% wszystkich ankietowanych) uwaza, ze srodki ochrony osobistej nie zapewniajq odpowiedniego bezpieczenstwa podczas dziatan.
Podsumowanie
Celem badania byta analiza zagrozen zdrowotnych dla funk-cjonariuszy podziatu bojowego PSP z perspektywy samych stra-zakow. Badanie wykonano z zastosowaniem metody ankietowej. Stwierdzono, ze narazenie na wybrane zagrozenia zdrowotne poszczegolnych grup strazakow - niezaleznie od charakteru pet-nionej stuzby (dowodca, ratownik, kierowca) - ksztattuje si? na podobnym poziomie. Zagrozenia te dotyczq zarowno obrazen ciata (skr?cenia, ztamania, oparzenia), jak i problemow nieurazo-wych (np. reakcje na stres). Podobnie ocena stuzby jako stresujq-cej przez ankietowanych zajmujqcych poszczegolne stanowiska w PSP jest bardzo zblizona. Jednq sytuacj? stresowq w ostat-nich 12 miesiqcach wskazato 13 ratownikow, 6 dowodcow i 9 kie-rowcow. Od 5 do 10 sytuacji stresowych rocznie zadeklarowato 4 ratownikow, 7 dowodcow i 2 kierowcow. Potwierdzenie obecno-sci stresu podczas stuzby przez ankietowanych zajmujqcych rozne stanowiska w PSP mozna wyttumaczyc tym, ze kazdy ma swoje obowiqzki i przypisanq do nich odpowiedzialnosc. Kierowca pro-wadzi ci?zkie auto pozarnicze. Jezdzi w trybie alarmowym i odpo-wiada za bezpieczenstwo zatogi, stan techniczny kosztownego sprz?tu. Dodatkowo musi uwazac na nietypowe reakcje innych uczestnikow ruchu. Ratownik w PSP jest osobq, ktora dziata bez-posrednio w strefie zagrozenia. Znajduje si? najblizej jego zrodta
potentially bearing the greatest risk of losing health. A commander also operating in the danger zone is responsible for the manner and effectiveness of rescue and firefighting operations, for the safety of his crew. He corresponds with the SK, cooperates with other services, prepares reports on rescue actions, which are often the subject of later analysis.
However, in the opinion of the respondents, stress is not the dominant health problem. Only 3 rescuers and 3 commanders showed more than 15 stressful situations per year. As indicated by the State Sanitary Inspection of the Ministry of Interior and Administration, based on the results of research obtained by the Institute of Occupational Medicine in Lodz [12], stress in the work of firefighters is a constant exposure related to the daily requirements of the service. Less frequently, it takes the form of traumatic stress as a result of critical events. After such events, the technique of critical incident stress debriefing is often practiced. It is a method of psychological help. It should be added here that PH SFS Lublin employs a psychologist to work with officers of the State Fire Service, but the questions regarding psychological help of respondents now or in the past has not been analysed.
Interesting are the respondents' answers concerning the health risk in the form of burns (Table 3, burns). Currently, fires are not the most common type of threat to which the State Fire Service is dispatched, as the name of the uniformed formation might suggest. Therefore, in the opinion of the respondents, burns are not the dominant or one of the most frequent health threats. The low rate of burns among the respondents during the service is due to the high-quality protective equipment, procedures adopted during firefighting. It also results from the statistics of rescue and firefighting operations for the Lubelskie voivodship and for the entire territory of Poland presented on the example of 2018 in Table 6.
i potencjalnie ponosi najwi?ksze ryzyko utraty zdrowia. Dowodca, rowniez dziatajqcy w strefie zagrozenia, ponosi odpowiedzialnosc za sposob i skutecznosc prowadzenia dziatan ratowniczo-gasni-czych, za bezpieczenstwo swojej zatogi. Prowadzi takze korespon-dencj? z SK, wspotpracuje z innymi stuzbami, sporzqdza meldunki z wyjazdow, ktore sq cz?sto przedmiotem pozniejszej analizy.
Jednak w ocenie ankietowanych stres nie jest dominujqcym problemem zdrowotnym. Powyzej 15 sytuacji stresowych rocz-nie wykazato tylko 3 ratownikow i 3 dowodcow. Jak wskazuje Panstwowa Inspekcja Sanitarna MSWiA na podstawie wynikow badan uzyskanych przez Instytut Medycyny Pracy w Lodzi [12] stres w pracy strazakow jest narazeniem ciqgtym, zwiqzanym z codzien-nymi wymaganiami stuzby. Rzadziej przyjmuje form? stresu trauma-tycznego wskutek zdarzen krytycznych. Po tego typu zdarzeniach cz?sto praktykuje si? technik? ponownego omowienia zdarzenia kry-tycznego - debriefing (ang. critical incident stress debriefing). Jest to metoda pomocy psychologicznej. Nalezy w tym miejscu dodac, ze KW PSP Lublin zatrudnia psychologa do pracy z funkcjonariuszami PSP jednak pytania dotyczqce pomocy psychologicznej responden-tow obecnie lub w przesztosci nie byty przedmiotem analizy.
Ciekawe okazujq si? odpowiedzi respondentow na temat zagrozenia zdrowia ankietowanych w postaci oparzen (tabela 3, oparzenia). Pozary nie sq obecnie najcz?stszym rodzajem zagrozen, do ktorych dysponowana jest PSP (inaczej niz wskazuje to nazwa formacji umundurowanej). Wobec tego oparzenia w oce-nie ankietowanych nie sq dominujqcym lub jednym z cz?stszych zagrozen zdrowotnych. Niski wskaznik oparzen wsrod ankieto-wanych podczas stuzby jest zastugq wysokiej jakosci sprz?tu ochronnego, przyj?tych procedur post?powania podczas gasze-nia pozarow, ale rowniez wynika ze statystyk wyjazdow jednostek ratowniczo-gasniczych dla woj. lubelskiego i catej Polski zapre-zentowanych na przyktadzie 2018 roku w tabeli 6.
Table 6. Types of rescue and firefighting events in 2018
Tabela 6. Podziat na rodzaj zdarzen ratowniczo-gasniczych w 2018 roku
All events in the thousands / Local Threats in the thousands / Fires in the thousands /
2018 year / 2018 rok Wszystkie zdarzenia Miejscowe zagrozenia Pozary
[w tysi^cach] [w tysi^cach] [w tysi^cach]
Whole Poland / Cata Polska 502 354 149
Lublin voivodeship / Lubelskie 21 13,6 6,7
Source / ZrOdto: Dane statystyczne KG PSP, https://danepubliczne.gov.pl/ organization/komenda-glowna-panstwowej-strazy-pozarnej [13].
A. Pawlak et al. [14] in a publication from 2016 analysing accidents in the work environment of SFS firefighters noted that the State Fire Service officers, due to the specific nature of their work and a wide range of hazards, are more likely than other professional groups to be at risk of accidents at work. The group most exposed to accidents in this profession are firefighters working in rescue and firefighting units. The results obtained by the authors partially coincide with the results of this analysis in terms
A. Pawlak i wsp. [14] w publikacji z 2016 roku analizujqcej wypadki w srodowisku pracy strazakow PSP zauwazyli, ze funk-cjonariusze Panstwowej Strazy Pozarnej (PSP) ze wzgl?du na spe-cyfik? pracy i szeroki wachlarz zagrozen cz?sciej niz inne grupy zawodowe sq narazeni na ryzyko wystqpienia wypadku przy pracy. Grupq najbardziej narazonq na wypadki w zawodzie strazaka sq czynni strazacy, pracujqcy w jednostkach ratowniczo-gasniczych. Uzyskane przez tych autorow wyniki cz^sciowo pokrywajq si?
of sports activities as a common cause of injuries. In the aforementioned publication, the dominant cause of events was incorrect behaviour or carelessness. The most common injuries from accidents were multiple fractures, bone fractures and sprains. However, safety during sports activities is not only influenced by caution. It is of great importance to perform an appropriate warm-up for a given activity. The infrastructure and sports equipment used for a given exercise also play a key role. In the authors' opinion, the technical condition of the facilities and equipment used for broadly understood sports activities (including fire sports, individual sports and team sports) often leaves much to be desired. Since "sports activities" category was included in the survey (see Table 4) only in general terms, a thorough analysis of sports activities as exposure to health risks should be the subject of future research.
M. Wejnman et al. in a publication of 2013 [15] and W. Andruszkiewicz et al. in the publication of 2011 [16] describe the firefighter profession as classified to the group with a very high risk level. While performing their professional duties, firefighters are often exposed to considerable workload which adversely affects their health and is often life threatening. Moreover, the authors mention factors harmful to the health of firefighters: air pollution, noise, physical stress, occupational stress, changing daily work rhythm, working at heights, activities in the SGR. Most of the listed threats coincide with these analysed in this paper (Table 3).
In addition, Kokot Gora S. et al. in a publication of 2019 [17], as well as GK LeMasters et al. in a study of 2006 [18] analysed the health risks of officers. The authors enumerated worrying trends in the area of cancer incidence among firefighters and smoke hazards - both from a firefighting and health perspective. Hazardous substances that arise as a result of an uncontrolled combustion process, including toxic and carcinogenic substances, have not yet been fully identified.
Conclusions
The analysis showed that the majority of firefighters positively assess the adopted procedures and personal protective equipment, despite accidents that occur during the activities of the State Fire Service. As the responses of the respondents showed, the sports infrastructure in JRG should be improved due to numerous injuries shown by the respondents. The lowest risk to the health of firefighters comes from the operational readiness inspections and training classes. It should be stated, however, that the analysis did not involve a distinction between theoretical and practical classes. All groups, regardless of their positions (commander, rescuer, driver) are susceptible to particular health hazards at a similar level. However, in order to better illustrate the health hazards of firefighters, the research should be extended to other provinces in order to compare health hazards depending on the location (field, demographic, financial conditions). For the
z rezultatami niniejszego badania w zakresie zajçc sportowych jako czçstej przyczyny kontuzji. We wspomnianej publikacji domi-nujqcq przyczynq zdarzen byto nieprawidtowe zachowanie lub nieostroznosc. Najczçstszymi urazami w wyniku wypadków byty liczne ztamania, pçkniçcia kosci i zwichniçcia. Jednak na bezpie-czenstwo podczas zajçc sportowych wptyw ma nie tylko zachowanie ostroznosci. Duze znaczenie ma wykonanie odpowiedniej dla danych zajçc rozgrzewki, jak równiez infrastruktura oraz sprzçt sportowy, który uzytkowany jest do cwiczen. W ocenie autorów stan techniczny obiektów i sprzçtu wykorzystywanego do szeroko rozumianych zajçc sportowych (w tym sport pozarniczy, zajçcia sportowe indywidualne, druzynowe) pozostawia niejednokrot-nie wiele do zyczenia. Biorqc pod uwagç, ze w obecnym badaniu ankietowym tylko ogólnikowo zostata zawarta kategoria „zajçcia sportowe" (zob. tabela 4), zdaniem autorów wnikliwa analiza zajçc sportowych jako znaczqcego czynnika narazenia na zagrozenia zdrowotne powinna byc przedmiotem badan w przysztosci.
M. Wejnman i wsp. w pracy z 2013 roku [15] oraz W. Andruszkiewicz i wsp. w publikacji z 2011 roku [16] opisujq zawód stra-zaka jako zakwalifikowany do grupy o bardzo wysokim poziomie ryzyka. Podczas wykonywania obowiqzków stuzbowych strazacy czçsto sq narazeni na znaczne obciqzenia zawodowe, które nie-korzystnie wptywajq na ich zdrowie, a niejednokrotnie zagrazajq zyciu. Ponadto autorzy wymieniajq czynniki szkodliwe dla zdrowia strazaków: zanieczyszczenia powietrza, hatas, obciqzenie fizyczne, stres zawodowy, zmienny dobowy rytm pracy, praca na wysoko-sciach, dziatania w SGR. Wymienione zagrozenia w wiçkszosci pokrywajq siç z tymi analizowanymi w niniejszej pracy (tabela 3).
Ponadto badaniem zagrozen zdrowotnych funkcjonariuszy zajçli siç S. Kokot Góra i wsp. w publikacji z 2019 roku [17], jak równiez G. K. LeMasters i wsp. w pracy z 2006 roku [18]. Autorzy przeanalizowali niepokojqce trendy w sferze zachorowalno-sci na nowotwory wsród strazaków i zagrozenia ze strony dymu - zarówno z perspektywy dziatan gasniczych, jak i ochrony zdrowia. Substancje niebezpieczne, które powstajq w wyniku niekontrolowanego procesu spalania, w tym toksyczne oraz rako-twórcze, nie zostaty jeszcze do konca rozpoznane.
Wnioski
Analiza wykazata, ze wiçkszosc strazaków pozytywnie oce-nia przyjçte procedury postçpowania i srodki ochrony osobistej, pomimo wypadków, jakie zdarzajq siç podczas dziatan PSP. Jak wykazaty odpowiedzi ankietowanych, infrastruktura sportowa w JRG powinna zostac poprawiona ze wzglçdu na liczne urazy wykazywane przez respondentów. Najmniejsze ryzyko dla zdrowia strazaków niosq inspekcje gotowosci operacyjnej i zajç-cia szkoleniowe, przy czym analiza nie weryfikowata szkolen z podziatem zajçc na teoretyczne i praktyczne. Wszystkie grupy -niezaleznie od zajmowanych stanowisk (dowódca, ratownik, kierowca) - sq podatne na poszczególne zagrozenia zdrowotne na podobnym poziomie. Jednak dla lepszego zobrazowania zagro-zen zdrowotnych strazaków badania nalezy rozszerzyc na inne województwa w celu porównania zagrozen zdrowotnych zalez-nych od lokalizacji (warunki terenowe, demograficzne, finansowe).
purpose of reducing the risk of health hazards occurring in the State Fire Service, it is necessary for firefighters to properly use personal protective equipment. Close attention should be paid to the fact whether the rescuers are properly secured in terms of skin and respiratory system.
List of abbreviations
OHS - occupational health and safety
CO - carbon monoxide
RFFU - rescue and fire fighting unit
HIV - human immunodeficiency virus
CC - city commands
DH - district headquarters
QFA - qualified first aid
PH - provincial headquarters
TCPH - training center of the provincial headquarters
SFS - State Fire Service
CD - combat division
SRG - Specialist Rescue Group
CP - Command Post
VH - viral hepatitis
Literature I Literatura
[1] Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Admini-stracji z dn. 3.07.2017 r. w sprawie szczegótowej organi-zacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gasniczego (Dz. U. 2017, poz. 1319).
[2] Sawicki T., Bezpieczenstwo strazaków a ryzyko zawodowe, „W akcji" 2012, 2, 46.
[3] Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Admini-stracji z dnia 16 wrzesnia 2008 roku w sprawie szczegó-towych warunków bezpieczenstwa i higieny stuzby stra-zaków Panstwowej Strazy Pozarnej (Dz. U. 2008 Nr 180, poz. 1115).
[4] Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Admini-stracji z dnia 27 pazdziernika 2005 r. w sprawie zakresu, trybu i czçstotliwosci przeprowadzania okresowych pro-filaktycznych badan lekarskich oraz okresowej oceny sprawnosci fizycznej strazaka Panstwowej Strazy Pozar-nej (Dz.U. 2005 Nr 261, poz. 2191).
[5] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Panstwowej Strazy Pozarnej (t.j.: Dz. U. 2019, poz. 1499, 1635, 1726, 2020).
[6] http://www.ciop.pl/, Centralny Instytut Ochrony Pracy -Panstwowy Instytut Badawczy, Miçdzynarodowa karta cha-rakterystyki zagrozen zawodowych [dostçp: 10.12.2019].
[7] http://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_pozarna/jed-nostki_psp [dostçp: 1.10.2019].
Aby zmniejszyc ryzyko wystqpienia zagrozen zdrowotnych w PSF; konieczne jest prawidtowe stosowanie przez strazakow srodkow ochrony indywidualnej. Nalezy tez zwiçkszyc dbatosc o wtasciwe zabezpieczenie ratownikow w zakresie ochrony skory i drog oddechowych.
Wykaz skrötöw
BHP - bezpieczenstwo i higiena pracy
CO - tlenek wçgla
JRG - jednostka ratowniczo-gasnicza
HIV - (ang. human immunodeficiency virus) ludzki
wirus niedoboru odpornosci
KM - komenda miejska
KP - komenda powiatowa
KPP - kwalifikowana pierwsza pomoc
KW - komenda wojewódzka
OSKW - osrodek szkolenia komendy wojewódzkiej
PSP - Panstwowa Straz Pozarna
PB - podziat bojowy
SGR - specjalistyczna grupa ratownicza
SK - stanowisko kierowania
WZW - wirusowe zapalenie wqtroby
[8] Plan PRM w woj. lubelskim wersja VIII, Jednostki Ratow-niczo-Gasnicze PSP w woj. lubelskim, 2008, s. 236.
[9] KW PSP Lublin - dane kadrowe dotyczqce pracowników systemu codziennego i zmianowego [dostçp: 1.03.2020].
[10] Rozkaz nr 48.2018 Lubelskiego Komendanta Wojewódz-kiego Panstwowej Strazy Pozarnej z dnia 11 czerwca 2018 w sprawie Organizacji Lubelskiej Brygady Odwodowej.
[11] Rozkaz nr 19 Komendanta Gtównego PSP z dnia 29 maja 2018 roku w sprawie organizacji centralnego odwodu opera-cyjnego krajowego systemu ratowniczo-gasniczego.
[12] Korenkiewicz I., Narazenie zawodowe funkcjonariuszy Panstwowej Strazy Pozarnej, PIS MSWiA, Biatystok 2004, http://www.pis.mswia.gov.pl/is/materialy-szkoleniowe/ higiena-pracy [dostçp: 1.12.2019].
[13] Dane statystyczne KG PSP https://danepubliczne.gov.pl/ organization/komenda-glowna-panstwowej-strazy-pozar-nej [dostçp: 1.06.2019].
[14] Pawlak A., Gotlib J., Gatqzkowski R., Analiza wystçpowa-nia i skutków wypadków w srodowisku pracy strazaków Panstwowej Strazy Pozarnej w latach 2008-2013, „Medy-cyna Pracy" 2016,67(1), 1-9, https://doi.org/10.13075/ mp.5893.00086.
[1 5] Wejnman M., Przybylski K., Identyfikacja zagrozen na stano-wiskach pracy strazaków zawodowych, „Zeszyty Naukowe Politechniki Poznanskiej" 2013, 59, 69-84.
[16] Andruszkiewicz W., Kapusta M., Nowak-Senderowska D., Identyfikacja i ocena typowych zagrozen na stanowisku pracy strazaka-ratownika, Wyd. AGH, Krakow 2011.
[17] Kokot Gora S., Porowski R., Stupik D., Zapobieganie nowo-tworom cz. I. Warsztat Ratownika, „Przeglqd Pozarniczy" 2019, 1.
[18] LeMasters G. K., Ash M. i in., Cancer Risk Among Firefighters: A Review and Meta-analysis of 32 Studies, "Journal of Occupational Environmental Medicine" 2006, 48(11), 1189-1202, https://doi.org/10.1097/01.jom.0000246229.68697.90.
tUKASZ CZYZEWSKI, M.D., D.SC. - assistant professor at the Department of Nephrology Nursing, Medical University of Warsaw.
tUKASZ DUDZINSKI, DOCTOR OF HEALTH SCIENCES - State Fire Service officer, serves at Municipal Headquarters of the State Fire Service in Lublin. He is a SFS medical rescue trainer and a rescuer emplyed at Independent Public Complex of Health Care in tukow.
DOMINIK WYSOCKI, M.ENG. - Chief oficer of a Training Centre at the Provincial Headquarters of the State Fire Service in Lublin.
DR HAB. N. MED. tUKASZ CZYZEWSKI - adiunkt w Zaktadzie Pielçg-niarstwa Nefrologicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny.
DR N. O ZDR. tUKASZ DUDZINSKI - funkcjonariusz Panstwowej Strazy Pozarnej, petni stuzby w Komendzie Miejskiej PSP w Lublinie. Jest instruktorem ratownictwa medycznego w PSP oraz ratowni-kiem medycznym w Samodzielnym Publicznym Zaktadzie Opieki Zdrowotnej w tukowie.
MGR INZ. DOMINIK WYSOCKI - naczelnik Osrodka Szkolenia Komendy Wojewodzkiej Panstwowej Strazy Pozarnej w Lublinie.
