The Concept of Systemic Solutions in the State Fire Service in the Context of Terrorist Threats Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

SFT VOL. 55 ISSUE 1, 2020, PP. 62-81

Wojciech Wroblewskia)*

a) The Main School of Fire Service / Szkola Glowna Sluzby Pozarniczej *Corresponding author / Autor korespondencyjny: wwroblewski@sgsp.edu.pl

The Concept of Systemic Solutions in the State Fire Service in the Context of Terrorist Threats

Koncepcja systemowych rozwi^zan w Panstwowej Strazy Pozarnej w kontekscie zagrozen terrorystycznych

ABSTRACT

Aim: The goal of the study is to present the current state of preparedness of the PSP as an element of the protective subsystem in the context of terrorist threats and the concept of improvement of the PSP activities in the area under consideration, in the organizational, technical, and training sphere. Introduction: The modern world is characterized by a multi-faceted and diverse dynamic of development. This gives rise to the fact that, along with the development of individual areas, the subject matter of common security changes as well. The acquired knowledge and modern solutions enable increasingly better protection of the society; however, in the face of the variables mentioned above, the subject matter of threats is becoming increasingly complex, also including such a peculiar kind of threats as crimes of terrorist nature. Therefore, the multi-dimensional nature of such threats generates the need for multi-faceted response to the new type thereof and poses a significant challenge to the modern system of national security, which, as defined by the Strategy of National Security, includes forces, means and resources allocated by the state for implementation of tasks in this area. Consequently, in order to be able to respond adequately and optimally, all resources should be appropriately organized, maintained and prepared. The National Security System consists of the control subsystem and executive subsystems, including operational defense and protection subsystems as well as support subsystems. Since this article does not examine the entire national security system, only the operational subsystem with protective tasks are outlined in the area under consideration.

Methodology: The goal of the study was analysis of the literature on the subject, the available documents, as well as legal acts. The study also utilizes the author's own experience as well as interviews with specialists in the areas of rescue and civil protection as well as terror prevention. Conclusions: The subject matter under consideration seems not to be fully explored. The reason for this state of affairs may be the lack of awareness of the necessity of centralization and of a systemic solution with regard to threats of terrorist nature. Dispersed tasks often cause jurisdictional chaos, whereas they should constitute a uniform mechanism featuring "precise response". Definitely, the basis for stability of the state of security is optimal preparedness of all components of the security system for a terrorist threat. Keywords: civil protection, rescue, protective capacity, terrorist threats Type of article: review article

Received: 06.02.2020; Reviewed: 04.03.2020; Accepted: 04.03.2020; Author's ORCID ID: W. Wroblewski - 0000-0003-3415-9485;

Please cite as: SFT Vol. 55 Issue 1, 2020, pp. 62-81, https://doi.Org/10.12845/sft.55.1.2020.5;

This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.Org/licenses/by-sa/4.0/).

ABSTRAKT

Cel: Celem opracowania jest zaprezentowanie obecnego stanu przygotowania elementu podsystemu ochronnego, jakim jest Panstwowa Straz Pozarna (PSP), w kontekscie zagrozen terrorystycznych oraz koncepcji doskonalenia dzialan PSP w przedmiotowym obszarze - zaröwno w sferze organizacyjnej, technicznej, jak i szkoleniowej.

Wprowadzenie: Wspölczesny swiat charakteryzuje wielowqtkowa i zröznicowana dynamika rozwoju. W konsekwencji - wraz z rozwojem poszczegölnych obszaröw - zmienia siç röwniez problematyka dotyczqca bezpieczenstwa powszechnego. Zdobywana wiedza oraz nowoczesne rozwiqzania pozwalajq coraz lepiej chronic spoleczenstwo, jednakze w obliczu wspomnianych wyzej zmiennych coraz bardziej zlozona staje siç problematyka zagrozen, w tym ich szczegölnego rodzaju - przestçpstw o charakterze terrorystycznym. Wielowymiarowosc tych zagrozen generuje zatem potrzebç wieloplaszczy-znowej odpowiedzi, co stanowi wyzwanie dla wspölczesnego systemu bezpieczenstwa narodowego, ktöry - jak definiuje go Strategia Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej - obejmuje sily, srodki oraz zasoby przeznaczone przez panstwo do realizacji zadan w tym obszarze. Tak wiçc, aby mozna bylo adekwatnie i optymalnie reagowac, wszystkie zasoby powinny byc odpowiednio zorganizowane, utrzymane i przygotowane. System

bezpieczertstwa narodowego sklada si§ z podsystemu kierowania i podsystemów wykonawczych, w tym: operacyjnych obronno-ochronnych i wspar-cia. Poniewaz artykul nie stawia sobie za cel badanie calego systemu bezpieczertstwa narodowego, w przedmiotowym zakresie zarysowano jedynie podsystem operacyjny o zadaniach ochronnych.

Metodología: Celem pracy byla analiza literatury przedmiotu, dost^pnych dokumentów i aktów prawnych. Wykorzystano takze doswiadczenie wlasne oraz rozmowy ze specjalistami z zakresu ratownictwa, ochrony ludnosci i prewencji terrorystycznej.

Wnioski: Przedmiotowa problematyka, zdaniem autora, nie jest w pelni opracowana. Powodem takiego stanu rzeczy moze bye brak swiadomosci co do koniecznosci scentralizowania oraz systemowego podejscia do zagrozert o charakterze terrorystycznym. Rozproszone zadania cz^sto powodujq chaos kompetencyjny, a powinny stanowie jednolity mechanizm z „precyzyjnq reakcjq". Zdecydowanie podstawq stabilnosci stanu, jakim jest bezpieczertstwo, jest optymalne przygotowanie wszystkich elementów systemu bezpieczertstwa na zagrozenie o charakterze terrorystycznym. Stowa kluczowe: ochrona ludnosci, ratownictwo, potencjal ochronny, zagrozenia terrorystyczne Typ artykutu: artykul przeglqdowy

Przyjçty: 06.02.2020; Zrecenzowany: 04.03.2020; Zaakceptowany: 04.03.2020; Identyfikator ORCID autora: W. Wroblewski - 0000-0003-3415-9485;

Proszç cytowac: SFT Vol. 55 Issue 1, 2020, pp. 62-81, https://doi.Org/10.12845/sft.55.1.2020.5;

This is an open access article under the CC BY-SA 4.0 license (https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/).

The protective capacity of the Republic of Poland

Referencing one of the fundamental state security documents, namely, the Strategy of National Security of the Republic of Poland, it should be noted that an internally diverse protective capacity supports the state in implementation of the tasks determined by the area of national security. "The protective subsystem comprises: the judiciary; special services; state services; guards and inspectorates; rescue and civil protection services; crisis management elements; the Border Guard; the Customs Service; private sector entities and non-government organizations". The following sentence reads that a significant role is played by "entities responsible for cybernetic security as well as prevention and combatting of terrorism and extremism" [1, p. 14]. All the mentioned elements jointly comprise the protective potential of the Republic of Poland. The quality of this potential is determined by the effectiveness and efficiency of protective subsystems of the Polish national security system.

The essence of protective activities is to provide conditions under which the constitutional order remains stable and each state security category is preserved, whereas the basis for protective actions is comprised by activities undertaken to rescue life, health, property and environment from natural and humanmade disasters or other local threats. One of the kinds of security is common security in which a leading role is played by the State Fire Service (PSP) "as a professional formation established to combat fires, natural disasters and other local threats. Within the subsystem of rescue and civil protection, the State Fire Service is supported by other services, guards and state institutions, as well as by a network of non-government organizations. Since the moment of establishment of the State Fire Service, the scope of its tasks has been greatly expanded. It is no longer limited to the original task of firefighting but also includes organization and conduct of rescue operations in crisis situations, including during traffic, construction or chemical disasters and accidents [2, p. 66].

Potencjal ochronny Rzeczypospolitej Polskiej

Powotujqc si? na jeden z fundamentalnych dokumentow z obszaru bezpieczenstwa panstwa, jakim jest Strategia bezpieczertstwa narodowego RP nalezy zauwazyc, iz zroznicowany wewn?trz-nie potencjat ochronny wspiera panstwo w realizacji zadan wyzna-czanych przez obszar bezpieczenstwa narodowego. Na kartach dokumentu Strategia bezpieczenstwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej znajdujemy stwierdzenie, iz „potencjat ochronny two-rzq: wymiar sprawiedliwosci; stuzby specjalne; panstwowe stuzby; straze i inspekcje, stuzby ratownictwa i ochrony ludnosci; elementy zarzqdzania kryzysowego; Straz Graniczna; Stuzba Celna; podmioty sektora prywatnego oraz organizacje pozarzqdowe", a istotnq rol? odgrywajq „podmioty odpowiedzialne za bezpieczenstwo cyber-netyczne oraz przeciwdziatanie i zwalczanie terroryzmu i ekstre-mizmu" [1, s. 14]. Wszystkie przywotane elementy tqcznie two-rzq potencjat ochronny Rzeczypospolitej Polskiej. O jakosci tego potencjatu decyduje sprawnosc i efektywnosc podsystemow ochronnych polskiego systemu bezpieczenstwa narodowego.

Istot? dziatan ochronnych stanowi zapewnienie takich warun-kow, w ktorych stabilny pozostaje tad konstytucyjny oraz zacho-wany jest kazdy z rodzajow bezpieczenstwa panstwa. Podstawq zadan ochronnych sq natomiast dziatania podejmowane dla rato-wania zycia, zdrowia, mienia i srodowiska przed kl?skami zywioto-wymi oraz spowodowanymi dziatalnosciq cztowieka czy tez innymi miejscowymi zagrozeniami. W bezpieczenstwie powszechnym wiodqcq rol? odgrywa Panstwowa Straz Pozarna (PSP), „b?dqca zawodowq formacjq powotanq do walki z pozarami, kl?skami zywio-towymi i innymi miejscowymi zagrozeniami. W podsystemie ratownictwa i ochrony ludnosci PSP wspierana jest przez inne stuzby, straze i instytucje panstwowe oraz przez siec organizacji pozarzq-dowych. Zakres zadan PSP od czasu jej utworzenia zostat znacznie rozszerzony. Nie ogranicza si? juz, jak pierwotnie, do gaszenia poza-row, ale obejmuje takze organizowanie i prowadzenie akcji ratowni-czych w sytuacjach kryzysowych, w tym podczas katastrof i wypad-kow komunikacyjnych, budowlanych czy chemicznych" [2, s. 66].

Functioning of the State Fire Service in the face of terrorist threats

The goal of preparedness of State Fire Service as an element of the protective subsystem is the progressiveness of the operational strategy. This refers to the organizational, technical and training level alike.

Currently, the tasks and powers of fire services in many countries in which incidents of terrorist nature had occurred have been expanded by the extent under consideration. Analyzing the solutions hitherto functioning in Poland, one can admit that, along with the change of the environment of terrorist threats, a need has arisen to undertake broader study in the area of terrorist threats in the context of rescue actions conducted by State Fire Service officers. A considerable share of available studies has been devoted to actions by State Fire Service officers in the area of biological and chemical threats; however, there is a need to perform a comprehensive study of this subject matter, broadening the powers of the officers. The goal of the study is to prove the need to introduce systemic solutions. This study is, obviously, not a comprehensive solution of the subject matter under consideration but just a concept, an attempt at answering the question how such solutions should look like. The issue under examination will be considered from the viewpoint of a systemic solution based on preventive assumptions consisting in provision of necessary knowledge and development of awareness resulting in evolution of attitudes before, during and after a threat of terrorist nature.

Due to the modern dimension of this phenomenon, no community is resistant to this threat. Even the best-prepared states with a considerable defense and protection capacity are unable to contain terrorists. Therefore, effective forms of action at the stage of preparation for an incident should be developed in such a way as to minimize the results at the moment of occurrence thereof. As pointed out by Tomasz Safjanski and Damian Szlachter, "the hybrid and asymmetric nature of terrorist threats has forced international entities to reorient their systemic anti-terrorist solutions" [3, pp. 367-368]. Thus regarded terrorist threat determines new challenges to State Fire Service officers as well. It seems that the knowledge of CBRNE biological and chemical threats is already insufficient today. Joseph Pfeifer notes that the subject matter increasingly needs to be undertaken in a systemic way, since, as exemplified by the example of September 9, 2001 and other crisis situations, firefighters are the first to arrive at the place of incident and it is their actions on which the life of both victims and the officers themselves often depends [4].

The legal and organizational conditioning of the State Fire Service in the context of terrorist threats

The current operational tasks of State Fire Service officers during incidents of terrorist nature are not systemic solutions, which may significantly affect the nature of the taken actions. Moreover,

Funkcjonowanie PSP w obliczu zagrozen terrorystycznych

Celem przygotowania elementu podsystemu ochronnego, jakim jest PSP jest progresywnosc strategii operacyjnej. Powyz-sze odnosi siç zaröwno do sfery organizacyjnej, technicznej, jak i szkoleniowej.

Wspötczesnie zadania i kompetencje strazy pozarnej w wielu krajach, w ktörych dochodzito do zdarzen o charakterze terrory-stycznym, zostaty poszerzone o przedmiotowy zakres. Podda-jqc analizie dotychczasowe rozwiqzania obowiqzujqce w Polsce, mozna uznac, iz wraz ze zmianq otoczenia zagrozen terrorystycznych, istnieje potrzeba podjçcia poszerzonych badan w dziedzi-nie zagrozen terrorystycznych w kontekscie dziatan ratowni-czych prowadzonych przez funkcjonariuszy PSP. Znaczqca czçsc dostçpnych opracowan zostata poswiçcona dziataniom podej-mowanym przez funkcjonariuszy PSP w obszarze zagrozen bio-logiczno-chemicznych, jednak istnieje potrzeba opracowania pro-blematyki w sposöb kompleksowy i rozszerzajqcy kompetencje funkcjonariuszy. Celem artykutu jest wykazanie potrzeby wpro-wadzenia rozwiqzan systemowych. Autor nie przedstawia kom-pleksowego rozwiqzania podejmowanej problematyki, a jedynie pewnq koncepcjç. Podejmuje prôbç odpowiedzi na pytanie, jak powinny wyglqdac takie rozwiqzania. Podjçte zagadnienie bçdzie rozwazane z perspektywy systemowego rozwiqzania opartego na zatozeniach prewencyjnych, ktöre polegajq na dostarczaniu niezbçdnej wiedzy oraz ksztattowaniu swiadomosci prowadzqcej do ewolucji postaw przed, w trakcie i po zagrozeniu o charakterze terrorystycznym.

Wspötczesny wymiar terroryzmu sprawia, iz nie ma spotecz-nosci odpornej na to zagrozenie. Nawet najlepiej przygotowane panstwa, posiadajqce znaczny potencjat obronno-ochronny, nie sq w stanie powstrzymac terrorystöw. Nalezy zatem tak wypra-cowac efektywne formy przygotowywania siç na zdarzenie, aby gdy do niego dojdzie, zminimalizowac jego skutki. Jak zauwa-zajq Tomasz Safjanski i Damian Szlachter: „hybrydowosc i asy-metrycznosc zagrozen terrorystycznych sprawity, iz podmioty miçdzynarodowe musiaty przeorientowac systemowe rozwiqza-nia antyterrorystyczne" [3, s. 367-368]. Tak ujçte zagrozenie ter-rorystyczne determinuje nowe wyzwania takze dla funkcjonariuszy PSP. Dzis - jak siç wydaje - nie wystarcza wiedza z zakresu zagrozen biologiczno-chemicznych CBRN. Jak zauwaza Joseph Pfeifer, problematykç tç nalezy podejmowac systemowo. Przy-ktad z 11 wrzesnia 2001 roku oraz inne sytuacje kryzysowe poka-zujq, ze to strazacy sq pierwszymi, ktörzy przybywajq na miejsce zdarzenia. Nierzadko od ich dziatan zalezy zycie zaröwno poszko-dowanych, jak i samych funkcjonariuszy [4].

Uwarunkowania prawno-organizacyjne w PSP w kontekscie zagrozen terrorystycznych

Aktualnie obowiqzujqce zadania operacyjne podejmowane przez funkcjonariuszy PSP podczas zdarzen terrorystycznych nie majq cech rozwiqzan systemowych, co znaczqco moze wptywac na

officers are exposed to such factors during rescue actions as secondary event, multi-dimensional event, or active shooter. Therefore, it seems significant to prepare State Fire Service officers comprehensively for incidents of terrorist nature, which, consequently, requires considerable broadening of the officers' scope of powers. This is corroborated by an analysis of legal acts and training programmes of State Fire Service officers in the area of terrorist threats.

The first document to be analyzed for the purposes of the undertaken discussion was the Act on the State Fire Service of 24 August 1991, indicating, among other things, the tasks of this service, including:

- "recognition of fire threats and other local threats;

- organization and conduct of rescue actions during fires, natural disasters or elimination of local threats;

- performance of auxiliary specialist rescue actions during natural disasters or elimination of local threats by other rescue services;

- education of personnel for the needs of the State Fire Service and other fire protection formations as well as the general civil protection system;

- supervision of compliance with fire protection regulations;

- conducting of scientific and research works in the area of fire protection and civil protection;

- cooperation with the Head of the National Centre of Criminal Information in the area necessary for implementation of his statutory tasks;

- cooperation with fire and rescue services of other states as well as their international organizations pursuant to international agreements binding to the Republic of Poland as well as separate regulations;

- implementation of other tasks resulting from international agreements binding to the Republic of Poland, pursuant to the principles and within the scope specified therein" [5].

The following legal act subject to analysis is the Act on Fire Protection of 24 August 1991. Chapter 3 of this document indicates that the State Fire Service "is one of the leading components of the National Firefighting and Rescue System (KSRG) and, within the scope of its forces and means, it cooperates with relevant authorities and entities during emergency situations caused by a biological factor, as well as incidents of terrorist nature" [6].

The issue above is considered in detail in the Regulation by the Minister of the Interior and Administration of 3 July 2017 on the detailed organization of the National Firefighting and Rescue System. Chapter 1(2)(16) reads, among other things, that "an act of terror should be understood as an emergency situation the consequences of which threaten the life or health of a large number of persons, property in large amounts, or the environment in large areas, whereas aid and protection may only be effectively undertaken applying extraordinary measures and through cooperation between different authorities, institutions, specialist services and formations acting under unified leadership" [7]. Chapter 6 of this regulation includes a provision of "cooperation, within the extent of the available forces and means, with relevant authorities and entities during emergency situations caused by a biological risk, including during incidents of terrorist nature". The principles of this cooperation are governed by Section 31(1),

charakter tych dziatan. Ponadto funkcjonariusze podczas akcji ratow-niczych sq narazeni m.in. na takie czynniki, jak: zdarzenie wtórne, zda-rzenie wielowymiarowe czy aktywny strzelec. Zatem istotne, zdaniem autora, jest wszechstronne przygotowywanie funkcjonariuszy PSP do incydentów terrorystycznych. Wymaga to znacznego poszerzenia zakresu kompetencyjnego funkcjonariuszy. Potwierdzeniem powyz-szego jest analiza aktów prawnych i programów szkoleniowych funkcjonariuszy PSP w obszarze zagrozen terrorystycznych.

Na potrzeby podjçtych rozwazan, jako pierwszq przeanalizowano ustawç o Panstwowej Strazy Pozarnej z dnia 24 sierpnia 1991 roku, w której zostaty m.in. wskazane zadania tejze formacji. Nalezq do nich:

- „rozpoznawanie zagrozen pozarowych i innych miejsco-wych zagrozen;

- organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pozarów, klçsk zywiotowych lub likwidacji miejscowych zagrozen;

- wykonywanie pomocniczych specjalistycznych czynno-sci ratowniczych w czasie klçsk zywiotowych lub likwidacji miejscowych zagrozen przez inne stuzby ratownicze;

- ksztatcenie kadr dla potrzeb Panstwowej Strazy Pozarnej i innych jednostek ochrony przeciwpozarowej oraz powszechnego systemu ochrony ludnosci;

- nadzór nad przestrzeganiem przepisów przeciwpozarowych;

- prowadzenie prac naukowo-badawczych w zakresie ochrony przeciwpozarowej oraz ochrony ludnosci;

- wspótpraca z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kry-minalnych w zakresie niezbçdnym do realizacji jego zadan ustawowych;

- wspótdziatanie ze strazami pozarnymi i stuzbami ratowni-czymi innych panstw oraz ich organizacjami miçdzynarodo-wymi na podstawie wiqzqcych Rzeczpospolitq Polskq umów miçdzynarodowych oraz odrçbnych przepisów;

- realizacja innych zadan wynikajqcych z wiqzqcych Rzecz-pospolitq Polskq umów miçdzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich okreslonych" [5].

Z kolei ustawa o ochronie przeciwpozarowej z dnia 24 sierpnia 1991 r. w rozdziale trzecim wskazuje, iz PSP „jest jednym z wio-dqcych elementów KSRG (Krajowy System Ratowniczo-Gasniczy) i w ramach posiadanych sit i srodków wspótpracuje z wtasciwymi organami oraz podmiotami podczas zdarzen nadzwyczajnych, które zostaty wywotane czynnikiem biologicznym, jak i zdarzen

0 charakterze terrorystycznym" [6].

Gruntownie powyzsze zagadnienie omawia rozporzqdze-nie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Administracji z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie szczegótowej organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gasniczego. W pierwszym rozdziale, par 2., ust. 16, zde-finiowano akt terroru jako „zdarzenie nadzwyczajne, którego skutki zagrazajq zyciu lub zdrowiu duzej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo srodowisku na znacznych obszarach, zas pomoc

1 ochrona mogq byc skutecznie podjçte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych srodków oraz we wspótdziataniu róznych organów, insty-tucji, specjalistycznych stuzb i formacji dziatajqcych pod jednolitym kierownictwem" [7]. Natomiast w rozdziale szóstym powyzszego roz-porzqdzenia znalazt siç zapis o „wspótpracy w ramach posiadanych sit i srodków z wtasciwymi organami i podmiotami podczas zdarzen nadzwyczajnych wywotanych zagrozeniem czynnikiem biologicznym,

stating that the cooperation of the National Firefighting and Rescue System with relevant authorities and entities during emergency situations caused by a biological risk, including during incidents of terrorist nature, consists in:

- "providing assistance by the National Firefighting and Rescue System entities in the area of the conducted actions in order to preserve their continuity and effectiveness,

- exchange of information with relevant authorities and entities on the occurring threats, the required personal protective equipment and the manner of securing of the area of operations.

The cooperation with relevant authorities and entities is implemented subject to the priority of conducting of rescue actions and with participation of a representative of the relevant authority or entity at the place of operation" [7].

Section 32(1) specifies the actions implemented by the National Firefighting and Rescue System during incidents of terrorist nature, which actions include the following components:

- "aid in securing of the area of operations, in preliminary delineation and marking of the danger zone,

- aid in preparation of disinfection mats when conducting actions intended to contain the spread of a biological factor,

- conducting of preliminary decontamination under supervision of a representative of the competent authority or entity at the site of operations" [7].

The actions mentioned in paragraph 1 are performed by National Firefighting and Rescue System entities, depending on their training and specialist equipment as well as personal protective equipment.

The Act of 10 June 2016 on anti-terrorist actions, Chapter 6, Articles 30(1) and 30(2), references the National Firefighting and Rescue System as well as its cooperation with the competent authorities during emergency situations caused by a biological factor, including during incidents of terrorist nature, and states in section 2(2) that "The minister competent for internal affairs shall specify by regulation the detailed organization of the National Firefighting and Rescue System; in particular, in the following extent: operation at the county, provincial and national level; combatting fires and other natural disasters; technical, chemical, ecological and medical rescue; dispatch for rescue actions; command of a rescue action; cooperation mentioned in par. 1a; maintenance of documentation of incidents specified in Article 2(2); and documentation of the functioning of the National Firefighting and Rescue System, organization of operational reserves, organization of command posts. The above is governed by the parliamentary acts referenced above" [8].

From the viewpoint of response in case of an incident of terrorist nature, a significant area of regulation of the Act on anti-terrorist actions is comprised by normative acts concerning operational activities at the site of incident. Until the entry into force of the Act on anti-terrorist actions, one of the most crucial documents was the Agreement of 21 January 2014 on the cooperation and management of actions at the site of an incident of terrorist nature. The agreement was signed by the Head of the Internal Security Agency, the Chief Commandant of the Police, the Chief Commandant of the Border Guard, and the Chief Commandant of

w tym podczas zdarzen o charakterze terrorystycznym". Jej zasady reguluje par. 31, ust.1, ktöry möwi, iz wspötpraca KSRG z wtasciwymi organami i podmiotami podczas zdarzen nadzwyczajnych wywota-nych zagrozeniem czynnikiem biologicznym, w tym podczas zdarzen

0 charakterze terrorystycznym, polega na:

- „udzieleniu pomocy przez podmioty KSRG w zakresie prowadzonych dziatan w celu zachowania ich ciqgtosci i skutecznosci,

- wymianie informacji z wtasciwymi organami i podmiotami o wystçpujqcych zagrozeniach, wymaganych srodkach ochrony osobistej oraz o sposobie zabezpieczeniu terenu dziatan".

Dodatkowo wspötpraca ta „jest realizowana z zachowaniem priorytetu prowadzenia dziatan ratowniczych, oraz przy udziale przedstawiciela wtasciwego organu lub podmiotu na miejscu prowadzenia dziatan" [7].

W par. 32, ust. 1, wymieniono czynnosci realizowane przez KSRG w czasie zdarzen o charakterze terrorystycznym. Obejmujq one nastçpujqce sktadowe:

- „pomoc w zabezpieczaniu terenu dziatan we wstçpnym wyznaczaniu i oznakowywaniu strefy zagrozenia,

- pomoc w przygotowywaniu mat dezynfekcyjnych przy prowadzeniu dziatan majqcych na celu ograniczenie roz-przestrzeniania siç czynnika biologicznego,

- prowadzenie dekontaminacji wstçpnej pod nadzorem przedstawiciela wtasciwego organu lub podmiotu na miejscu prowadzenia dziatan" [7].

Czynnosci, o ktörych mowa w ust. 1, prowadzq podmioty KSRG z uwzglçdnieniem ich wyszkolenia oraz wyposazenia w sprzçt specjalistyczny i srodki ochrony indywidualnej.

Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 roku o dziataniach antyter-rorystycznych w rozdz. 6, art. 30, ust. 1 i 2 odnosi siç do KSRG

1 jego wspötpracy z wtasciwymi organami podczas zdarzen nad-zwyczajnych wywotanych czynnikiem biologicznym, w tym podczas zdarzen o charakterze terrorystycznym oraz stwierdza w pkt. 2, ust. 2, iz „minister wtasciwy do spraw wewnçtrznych okresli w drodze rozporzqdzenia szczegötowq organizacjç KSRG w szczegölnosci w nastçpujqcym zakresie: funkcjonowania na obszarze powiatu, wojewödztwa i kraju, walki z pozarami i innymi klçskami zywiotowymi, ratownictwa technicznego, chemicznego, ekologicz-nego i medycznego, dysponowania do dziatan ratowniczych, kiero-wania dziataniem ratowniczym, wspötpracy, o ktörej mowa w ust. 1a, prowadzenia dokumentacji zdarzen okreslonych w art. 2, pkt 2 oraz dokumentacji funkcjonowania krajowego systemu ratowniczo-gas-niczego, organizacji odwodöw operacyjnych, organizacji stanowisk kierowania. Powyzsze regulujq przytaczane wczesniej ustawy" [8].

Istotny obszar regulacji ustawy o dziataniach antyterrorystycz-nych z perspektywy reagowania w przypadku zdarzenia o charakterze terrorystycznym stanowiq akty normatywne dotyczqce dziatan operacyjnych na miejscu zdarzenia. Do czasu wejscia w zycie ustawy o dziataniach antyterrorystycznych jednym z najwazniej-szych dokumentöw byto porozumienie z dnia 21 stycznia 2014 r. w sprawie wspötdziatania i zarzqdzania czynnosciami na miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Porozumienie zostato podpisane przez szefa Agencji Bezpieczenstwa Wewnçtrznego, komendanta gtöwnego Policji, komendanta gtöwnego Strazy Gra-nicznej i komendanta gtöwnego Panstwowej Strazy Pozarnej.

the State Fire Service. In 2015, this agreement has been supplemented by an annex concerning establishment of a team supporting procedural actions at the site of an incident of terrorist nature, caused by usage of explosives which may contain a chemical, radioactive or biological substance or factor. The annex includes procedures in case of such an incident [9].

The concluded agreement assumes a principle that "in case of occurrence or suspicion of an incident of terrorist nature, each formation, including the State Fire Service, shall perform actions within the extent of its granted powers and cooperate with other formations in order to optimize the conducted actions as well as to minimize potential losses and costs. The agreement assigns the management of rescue actions within the meaning of the Act on fire protection of 24 August 1991" [9, p. 291].

To sum up, it seems that the missing piece is a provision pointing out the necessity of systemic preparation of State Fire Service officers so that they would be able to utilize the operational and protective capacity optimally during the conducted operational actions.

The training system of the State Fire Service in the area of terrorist actions

The scope of trainings in the area of terrorist threats has been indicated by the Bureau of Training of the National Headquarters of the State Fire Service [10]. Some of them have been indicated by Jerzy Telak [11]. The training cycle has been divided into three spheres: cognitive, practical and motivational.

Figure 1. Division of the spheres of the training cycle Rycina 1. Podziat stref cyklu szkoleniowego Source: Own elaboration. Zrodto: Opracowanie wtasne.

Different training types have been analyzed

Specialist training in the area of counteraction to chemical, biological, radiological, nuclear and explosive hazards

The goal of this course is to prepare the students to perform rescue actions in a situation of a threat caused by chemical, biological, radiological or nuclear factors as well as explosives (CBRNE).

W 2015 r. do powyzszego porozumienia dodano aneks dotyczqcy powotania zespotu wspierajqcego czynnosci procesowe na miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym, spowodowanego uzyciem materiatów wybuchowych, mogqcych zawierac substancjç lub czyn-nik chemiczny, radioaktywny lub biologiczny. Aneks podaje proce-dury postçpowania w przypadku takiego zdarzenia [9].

Zawarte porozumienie przyjmuje zasadç, „iz w przypadku zdarzenia o charakterze terrorystycznym lub jego podejrzenia, kazda z formacji, a wiçc i PSP wykonuje dziatania w zakresie przydzielonych uprawnien oraz wspótdziata z innymi forma-cjami w celu optymalizacji prowadzonych czynnosci oraz mini-malizacji potencjalnych strat i kosztów. Porozumienie przypisuje zarzqdzanie czynnosciami ratowniczymi w rozumieniu ustawy o ochronie przeciwpozarowej z 24 sierpnia 1991 r." [9, s. 291].

Reasumujqc, wydaje siç, iz brakujqcym elementem istnie-jqcych regulacji jest zapis wskazujqcy na koniecznosc sys-temowego przygotowania funkcjonariuszy PSP aby podczas prowadzonych dziatan operacyjnych zapewnic im optymalne wykorzystanie potencjatu operacyjnego oraz ochronnego.

System szkolenia w PSP w obszarze dziatañ terrorystycznych

Zakres szkolen w obszarze zagrozen terrorystycznych zostat okreslony przez Biuro Szkolenia Komendy Gtównej PSP [10]. Nie-które ze szkolen wymienia takze Jerzy Telak [11]. Cykl szkole-niowy zostat podzielony na trzy sfery: poznawczq, praktycznq oraz motywacyjnq.

Motivational sphere / Sfera motywacyjna

Analiza wybranych typów szkolen

Szkolenie specjalistyczne w zakresie przeciwdziatania zagroze-niom chemicznym, biologicznym, radiologicznym, nuklearnym i wybuchowym

Celem tego kursu jest przygotowanie stuchaczy do wykony-wania czynnosci ratowniczych w sytuacji zagrozenia czynnikami

In the cognitive sphere, officers after the completed training should demonstrate: the ability to characterize sources of threats; recognition of symptoms of occurrence of a threat; knowledge of the principles of selection of personal protective equipment; knowledge of manners of detection of CBRNE agents; knowledge of the equipment for measurement and evaluation of the threat scale and type; knowledge of the principles of organization of a rescue action in case of CBRNE threats; as well as principles of cooperation between services involved in elimination of consequences of CBRNE incidents; the awareness of the impact of psychological aspects caused by CBRNE incidents on rescuers and the society; the ability to explain the results of emissions of substances which may cause threats classified as CBRNE.

In the practical sphere, officers completing a training are required to be able to: recognize the symptoms of presence of CBRNE factors; collect samples of substances and materials; undertake threat identification; select personal protective equipment appropriately for a given threat; organize evacuation of injured and exposed persons; provide qualified first aid to the injured; organize decontamination of people and equipment; cooperate with services involved in elimination of consequences of CBRNE incidents.

The motivational sphere, in turn, assumes efficient development of the officers' attitudes of responsibility for their own life and health as well as for the life and health of other rescuers and exposed persons, responsibility for the technical condition of the equipment, and for the condition of the natural environment [12].

Chemical and ecological rescue training

In the indicated area, there are two scopes of training. The first one is the basic scope, implemented by the National Firefighting and Rescue System, whereas the second one is the specialist scope.

The basic scope of the training is intended to prepare a rescuer for performance of actions in the area of chemical and ecological rescue implemented by the National Firefighting and Rescue System in the basic extent. As a result of completion of the training cycle, an officer, in the cognitive sphere, should be able to discuss: the principles of organization of chemical and ecological rescue under the National Firefighting and Rescue System and the threats caused by hazardous materials, as well as to present: the manners of recognition of hazardous materials; the principles of conducting of chemical and ecological rescue operations; the manners of reduction of hazardous substance emissions; and to enumerate the OHS principles applicable during chemical and ecological rescue actions.

In the practical sphere, an officer completing the course should demonstrate such skills as: selection of personal protective equipment; operation of measurement instruments and reading of their indications; application of techniques of control of hazardous substance emissions; conducting of rescue operations during incidents in the area of chemical and ecological rescue; decontamination of people and equipment.

In the motivational sphere, the officer should manifest the attitude of responsibility for his own and other people's health

o charakterze chemicznym, biologicznym, radiologicznym, nukle-arnym oraz materiatami wybuchowymi (CBRNE). Funkcjona-riusze po ukonczeniu szkolenia powinni w sferze poznawczej wykazac siç: umiejçtnosciq charakteryzowania zródet zagrozen, rozpoznawaniem oznak wystqpienia zagrozenia, znajomo-sciq zasad doboru srodków ochrony indywidualnej i sposobów wykrywania srodków CBRNE, znajomosciq sprzçtu przeznaczo-nego do pomiaru i oceny skali oraz rodzaju zagrozenia, znajomosciq zasad organizacji akcji ratowniczej w przypadku zagrozen

0 charakterze CBRNE, oraz zasad wspótdziatania stuzb zaanga-zowanych w likwidacjç skutków incydentów CBRNE, swiadomo-sciq wptywu aspektów psychologicznych wywotywanych przez incydenty CBRNE na ratowników i spoteczenstwo, a takze umie-jçtnosciq wyjasnienia skutków emisji substancji mogqcych stwa-rzac zagrozenia kwalifikowane jako CBRNE.

W sferze praktycznej od funkcjonariuszy konczqcych szko-lenie wymaga siç umiejçtnosci: rozpoznawania symptomów obecnosci czynników CBRNE, pobierania próbek substancji

1 materiatów, przeprowadzania identyfikacji zagrozenia, dobierania srodków ochrony indywidualnej odpowiednich do danego zagrozenia, organizowania ewakuacji osób poszkodowanych i zagrozonych, zapewnienia kwalifikowanej pierwszej pomocy poszkodowanym, organizowania dekontaminacji ludzi i sprzçtu, wspótpracy ze stuz-bami zaangazowanymi w likwidacjç skutków incydentów CBRNE.

W sferze motywacyjnej natomiast zaktadane jest skuteczne ksztattowanie w funkcjonariuszach postaw odpowiedzialnosci za zdrowie i zycie wtasne, innych ratowników oraz osób zagrozonych; odpowiedzialnosci za stan techniczny sprzçtu oraz za stan srodowiska naturalnego [12].

Szkolenie z ratownictwa chemicznego i ekologicznego

We wskazanym obszarze dostçpne sq dwa zakresy szkolenia - podstawowy (realizowany przez KSRG) i specjalistyczny.

Pierwszy ma na celu przygotowanie ratownika do wykonywa-nia zadan z obszaru ratownictwa chemicznego i ekologicznego realizowanego przez KSRG w zakresie podstawowym. W wyniku ukonczenia cyklu szkoleniowego funkcjonariusz powinien w sferze poznawczej umiec omówic zasady organizacji ratownictwa chemicznego i ekologicznego w KSRG, zagrozenia powodowane przez materiaty niebezpieczne, a takze przedstawic sposoby roz-poznania materiatów niebezpiecznych, zasady prowadzenia dzia-tan ratownictwa chemicznego i ekologicznego, sposoby ograni-czania emisji substancji niebezpiecznych oraz wymienic zasady BHP podczas dziatan ratownictwa chemicznego i ekologicznego.

W sferze praktycznej konczqcy szkolenie funkcjonariusz powinien wykazac siç umiejçtnosciami, takimi jak: dobieranie srodków ochrony indywidualnej, obstuga urzqdzen pomiarowych i odczytywanie ich wskazan, stosowanie technik kontrolowania emisji substancji niebezpiecznych, prowadzenie dziatan ratowni-czych w zdarzeniach z zakresu ratownictwa chemicznego i eko-logicznego, prowadzenie dekontaminacji ludzi i sprzçtu.

W sferze motywacyjnej funkcjonariusz powinien przejawic postawy odpowiedzialnosci za: zdrowie i zycie swoje i innych, stan techniczny sprzçtu oraz stan srodowiska naturalnego [12].

Zakres drugi to specjalistyczne szkolenie z ratownictwa chemicznego i ekologicznego z 2014 r., które zastqpito wczesniej

and life; the technical condition of the equipment; as well as the condition of natural environment [12].

The second scope is the specialist chemical and ecological rescue training of 2014, which has replaced the previously existing programme of specialist training in the area of chemical and ecological rescue for non-commissioned officers of the State Fire Service, as approved on 6 January 2005.

The goal of this course is to prepare the student for efficient and safe conduct of rescue actions in the area of chemical and ecological rescue during incidents involving hazardous chemical, biological and radioactive substances.

The requirements for an officer upon completion of this cycle of classes are as follows:

In the cognitive sphere, the officer has to demonstrate the knowledge of organization of chemical and ecological rescue under the National Firefighting and Rescue System; know the safety principles applicable in chemical and ecological rescue actions; be able to define the parameters of hazardous materials; know the impact of hazardous materials on human organism and the environment; be able to enumerate personal protective equipment of a rescuer and to know the principles of its application; know the structure and principles of operation of containers and packages; understand and know the principles of marking of tanks, vehicles, packages, containers, cylinders, pipelines and danger zones; know the structure and principles of operation of measurement instruments; learn the principles and techniques of collection and securing of samples; be able to describe the methods of reduction and elimination of hazardous substance emissions; know and understand the operation principles of pumps used in chemical and ecological rescue actions; as well as discuss the principles of decontamination of rescuers and the equipment used, the principles of containment of oil spills on water and soil, and the principles of conducting of chemical and ecological rescue actions.

In the practical sphere, the officer should: select personal protective equipment; read the markings of tanks, vehicles, packages, containers, cylinders, pipelines and danger zones; prepare measurement instruments for work; collect and secure samples as well as read and interpret the measurement results; apply sealants, sealing equipment as well as substitute and emergency packaging for reduction and elimination of hazardous substance emissions; apply sorbents, dispersers, neutralizers, ventilators, water curtains, foams and barriers in chemical and ecological rescue actions; build, secure, activate and disassemble pump systems; decontaminate rescuers and equipment; build, secure, activate and disassemble barriers, collectors and separators; conduct reconnaissance and determine danger zones; move safely across danger zones; conduct communication in the area of operation; monitor the working time of rescuers in danger zones.

In the motivational sphere, officers should manifest the developed attitudes of: responsibility for health and life of their own, other rescuers and exposed persons; responsibility for the technical condition of the equipment; responsibility for the condition of natural environment [12].

Training in triage in multiple and mass incidents

The goal of this training is to prepare medical rescue junior instructor / instructor candidates under the National Firefighting

istniejqcy program szkolenia specjalistycznego w zakresie ratow-nictwa chemicznego i ekologicznego dla podoficeröw Panstwo-wej Strazy Pozarnej, zatwierdzony 6 stycznia 2005 r.

Celem kursu jest przygotowanie stuchacza do skutecznego i bezpiecznego prowadzenia dziatan ratowniczych z zakresu ratownictwa chemicznego i ekologicznego podczas zdarzen z udziatem niebezpiecznych substancji chemicznych, biologicz-nych i promieniotwörczych.

Wymagania wobec funkcjonariusza po zakonczeniu tego cyklu zajçc przedstawiajq siç nastçpujqco:

W sferze poznawczej musi: wykazac siç znajomosciq organizacji ratownictwa chemicznego i ekologicznego w KSRG; znac zasady bezpieczenstwa obowiqzujqce w dziataniach ratownic-twa chemicznego i ekologicznego; umiec zdefiniowac parame-try materiatöw niebezpiecznych; znac wptyw materiatöw niebezpiecznych na organizm ludzki i srodowisko; umiec wymieniac srodki ochrony indywidualnej ratownika oraz znac zasady ich stosowania; znac budowç oraz zasady uzytkowania zbiorniköw i opakowan; rozumiec i znac zasady oznakowania cystern, pojaz-döw, opakowan, zbiorniköw, butli, rurociqgöw i stref zagrozenia; znac budowç oraz zasady dziatania urzqdzen pomiarowych; przyswoic zasady i techniki poboru oraz zabezpieczania pröbek, umiec omöwic metody ograniczania oraz likwidacji emisji substancji niebezpiecznych, znac i rozumiec zasady dziatania pomp wykorzystywanych w dziataniach ratownictwa chemicznego i ekologicznego, a takze omöwic zasady prowadzenia dekonta-minacji ratowniköw i uzytego sprzçtu, zasady ograniczania roz-lewöw olejowych na wodzie i gruncie oraz zasady prowadzenia dziatan ratownictwa chemicznego i ekologicznego.

W sferze praktycznej funkcjonariusz powinien: dobierac srodki ochrony indywidualnej; odczytywac oznakowania cystern, pojazdöw, opakowan, zbiorniköw, butli, rurociqgöw i stref zagrozenia; przygotowywac do pracy urzqdzenia pomiarowe; pobie-rac i zabezpieczac pröbki, a takze odczytywac i interpretowac wyniki tych pomiaröw; stosowac uszczelniacze, sprzçt uszczel-niajqcy oraz opakowania zastçpcze i awaryjne do ograniczania oraz likwidacji emisji substancji niebezpiecznych; stosowac sorbenty, dyspergenty, neutralizatory, wentylatory, zastony wodne, piany i zapory w dziataniach ratownictwa chemicznego i ekologicznego; budowac, zabezpieczac, uruchamiac i demon-towac uktady pompowe; prowadzic dekontaminacjç ratowniköw i sprzçtu; budowac, zabezpieczac, uruchamiac i demonto-wac zapory, zbieracze i separatory; prowadzic rozpoznanie oraz wyznaczac strefy zagrozenia; bezpiecznie poruszac siç po stre-fach zagrozenia; prowadzic tqcznosc na terenie akcji; monitoro-wac czas pracy ratowniköw w strefach zagrozenia.

W sferze motywacyjnej oczekuje siç od funkcjonariusza uksztattowanych postaw: odpowiedzialnosci za zdrowie i zycie wtasne, innych ratowniköw oraz osöb zagrozonych; odpowiedzialnosci za stan techniczny sprzçtu; odpowiedzialnosci za stan srodowiska naturalnego [12].

Szkolenie w zakresie segregacji w zdarzeniach mnogich i masowych

Celem szkolenia jest przygotowanie kandydatöw na mtodszych instruktoröw / instruktoröw ratownictwa medycznego w KSRG do

and Rescue System to implement tasks in the area of medical rescue in mass and multiple incidents. After the completion of the course, a participant should demonstrate competencies in three spheres.

In the cognitive sphere, they should demonstrate the knowledge of: principles of preliminary (initial) triage; principles of psychological support; and the ability to enumerate the symptoms of stress, to describe the manners of prevention of results thereof and modes of panic prevention.

In the practical sphere, they should be able to manage medical rescue actions until the arrival of the State Medical Rescue (PRM) teams; to conduct preliminary triage; to apply crowd control operations; to provide psychological support to the injured; to conduct a "briefing" reducing the adverse effects of stress.

In the motivational sphere, they are expected to manifest responsibility for their own and other people's safety and for the technical condition of the equipment; concern for continuous enhancement of knowledge; concern for the psychophysical condition [13].

Another training recommended by the Bureau of Training of the National Headquarters of the State Fire Service in the area of terrorist threats is a refresher training in the area of command in rescue operations on the tactical level. This training is intended to enhance the knowledge and to improve skills in the area of command in rescue operations during diverse emergency incidents the scope and nature of which requires application of rescue resources of no more than one battalion or a force including specialist rescue groups.

Unlike other training types, this specific training is not characterized by tripartite division of spheres, and the scope includes the following subjects: organization and command of tactical-level rescue actions; organization of communication; organization of a point of receipt of forces and means as well as logistic facilities; systems of water supply as well as supply of extinguishing and neutralizing media; coordination with cooperating entities [14].

As pointed out by Jerzy Telak, terrorists increasingly apply hazardous materials which could have been transported before [11]. Consequently, the National Headquarters of the State Fire Service has developed a programme of specialist training concerning transportation of hazardous materials. The goal of this training is to prepare the officers for efficient and safe reconnaissance and conducting of rescue and firefighting actions during incidents in transport of dangerous goods (ADR, RID, ICAO, ADN, IMDG). The assumptions of the training envisage an officer to demonstrate specific skills after completion thereof, as mentioned below.

In the cognitive sphere, an officer should: be able to enumerate legal acts governing road, rail, air, inland and maritime transport of dangerous goods; know the safety obligations of parties involved in transport of dangerous goods; know the classification of dangerous goods, as specified in reference to transport of dangerous goods, and explain the principles of packaging selection; indicate exemptions allowing transport of dangerous goods under simplified conditions; be oriented in the documentation required in transport of dangerous goods; know the manners of transport and marking of vehicles and consignment packages in

realizacji zadan z zakresu ratownictwa medycznego w zdarzeniach masowych i mnogich. Po zakonczeniu zajçc ich uczestnik powinien wykazac siç kompetencjami w trzech sferach.

W sferze poznawczej powinien miec wiedzç na temat zasad prowadzenia wstçpnej (pierwotnej) segregacji medycznej oraz udzielania wsparcia psychicznego, a takze umiec wymieniac objawy stresu, omówic sposoby zapobiegania jego skutkom oraz sposoby zapobiegania panice.

W sferze praktycznej powinien potrafic pokierowac dzia-taniami z zakresu ratownictwa medycznego do czasu przyby-cia zespotów Panstwowego Ratownictwa Medycznego (PRM), prowadzic wstçpnq segregacjç medycznq, stosowac dziatania pozwalajqce zapanowac nad ttumem, udzielac wsparcia psychicznego poszkodowanym, prowadzic „odprawç" zmniejszajq-cq niekorzystne nastçpstwa stresu.

W sferze motywacyjnej oczekuje siç od niego wykazania siç odpowiedzialnosciq za bezpieczenstwo swoje i innych oraz za stan techniczny sprzçtu, dbatosci o ciqgte pogtçbianie wiedzy, dbatosci o kondycjç psychofizycznq [13].

Kolejne szkolenie rekomendowane przez Biuro Szkolenia Komendy Gtównej PSP w obszarze zagrozen terrorystycznych dotyczy poszerzania kompetencji w kierowaniu dziataniami ratow-niczymi na poziomie taktycznym. Szkolenie to ma na celu poszerze-nie wiedzy i doskonalenie umiejçtnosci z zakresu kierowania dzia-taniami ratowniczymi podczas róznego typu zdarzen ratowniczych, których rozmiar i charakter wymaga wykorzystania zasobów ratow-niczych w sitach nieprzekraczajqcych wielkosciq jednego batalionu lub sity, w sktad której wchodzq specjalistyczne grupy ratownicze.

W tym konkretnym szkoleniu nie wystçpuje - jak w innych typach szkolen - trójpodziat sfer, a zakres tematyki obejmuje nastç-pujqce tresci: organizacja i kierowanie dziataniami ratowniczymi poziomu taktycznego, organizacja tqcznosci, organizacja punktu przyjçcia sit i srodków oraz zaplecza logistycznego, systemy zaopa-trzenia wodnego oraz zabezpieczenia w srodki gasnicze i neutrali-zujqce, wspótpraca z podmiotami wspótdziatajqcymi [14].

Jak zauwazyt Jerzy Telak, terrorysci coraz czçsciej wykorzystujq materiaty niebezpieczne, które wczesniej wymagajq transportu [11]. Dlatego tez Komenda Gtówna PSP opracowata program specjali-stycznego szkolenia dotyczqcego transportu materiatów niebezpiecznych. Celem tego szkolenia jest przygotowanie funkcjonariuszy do skutecznego i bezpiecznego rozpoznania oraz prowadzenia dziatan ratowniczo-gasniczych podczas zdarzen w transporcie towarów niebezpiecznych (ADR, RID, ICAO, ADN, IMDG). W zatozeniach szkolenia przewidziano, ze funkcjonariusz po jego ukonczeniu wykaze siç kon-kretnymi kompetencjami, o których mowa ponizej.

W sferze poznawczej funkcjonariusz powinien: umiec wymieniac akty prawne regulujqce transport drogowy, kolejowy, lotniczy, sródlqdowy i morski towarów niebezpiecznych; znac obowiqzki uczest-ników transportu towarów niebezpiecznych w zakresie bezpieczenstwa; znac klasyfikacjç towarów niebezpiecznych okreslonq w odnie-sieniu do transportu towarów niebezpiecznych oraz wyjasnic zasady doboru opakowan; wskazywac zwolnienia pozwalajqce przewozic towary niebezpieczne na uproszczonych warunkach; orientowac siç w dokumentacji wymaganej przy transporcie towarów niebez-piecznych; znac sposoby przewozu oraz oznakowanie srod-ków transportu i sztuk przesytki w ramach transportu towarów

transport of dangerous goods; know the requirements concerning the structure, equipment and marking of vehicles, tanks and containers as well as bulk transport vehicles in road transport of dangerous goods; know the equipment and accessories used in vehicles for transport of dangerous goods; explain the manners of filling and emptying of tanks used for road transport of dangerous goods under technological conditions; present the possible manners of emergency handling of tank content during emergency situations on road; discuss the coding and hierarchy of tanks and portable tanks for road transport of dangerous goods; identify and explain the nameplates of tanks; explain the principles of transport in a transport chain (multimodal and combined transport).

In the practical sphere, a training participant should demonstrate the abilities to: recognize and evaluate a threat resulting from incidents connected with transport of dangerous goods; identify dangerous goods; intervene in tank filling/emptying systems for the purposes of emergency handling during emergency situations on roads; perform selective chamber emptying of tanks for road transport of dangerous goods; perform cargo handling; select packaging for the purpose of reloading or transport in the area of firefighting and rescue operations; assess the possibility of handling of a vehicle jointly with the cargo.

In the motivational sphere, an officer should manifest the attitude of awareness and understanding of the nature of the threat related to transport of dangerous goods, responsibility for own and other people's health and life, and responsibility for the natural environment [11].

Other mandatory trainings beside those mentioned above include trainings which have been utilized, above all, during preparations for Euro 2012, namely: the training in assembly and disassembly of complete decontamination kits and the training in operation of equipment of a light chemical reconnaissance vehicle.

Thematically related documents also include: Principles of organization of chemical and ecological rescue under the National Firefighting and Rescue System; Standard procedure during incidents involving radioactive materials - rescue activities at the basic level; as well as Principles of organization of decontamination under conditions of CBRN agent contamination in case of mass incidents during the World Youth Day 2016 [10].

niebezpiecznych; znac wymagania dotyczqce konstrukcji, wyposazenia i znakowania pojazdöw, cystern i konteneröw oraz srodköw trans-portu do przewozu luzem w transporcie drogowym towaröw niebezpiecznych; znac wyposazenie oraz osprzçt srodköw transportu w transporcie towaröw niebezpiecznych; wyjasnic sposoby napet-niania oraz oprözniania cystern uzywanych do transportu drogowego towaröw niebezpiecznych w warunkach technologicznych; przed-stawic mozliwe sposoby awaryjnego przemieszczania zawartosci cystern podczas zdarzen awaryjnych na drogach; omawiac kodo-wanie oraz hierarchiç cystern oraz cystern przenosnych uzywanych do transportu drogowego towaröw niebezpiecznych, identyfikowac i objasniac tabliczki znamionowe cystern, wyjasniac zasady przewozu w tancuchu transportowym (transport multimodalny, kombinowany).

W sferze praktycznej uczestnik szkolenia powinien siç wykazac umiejçtnosciami: rozpoznawania i oceny zagrozenia wynikajqcego ze zdarzen zwiqzanych z transportem towaröw niebezpiecznych; iden-tyfikacji towaru niebezpiecznego; ingerencji w uktady napetniania/ oprözniania cystern dla celöw awaryjnego przemieszczania podczas zdarzen awaryjnych na drogach; selektywnego oprözniania komör cystern przeznaczonych do transportu drogowego towaröw niebez-piecznych; przemieszczania towaru; dobierania opakowania w celu przetadunku lub transportu na terenie dziatan ratowniczo-gasniczych, oceny mozliwosci przemieszczenia pojazdu wraz z tadunkiem.

W sferze motywacyjnej od funkcjonariusza oczekuje siç postawy swiadomosci i zrozumienia charakteru zagrozenia zwiqzanego z transportem towaröw niebezpiecznych, odpowiedzialnosci za wtasne zdrowie i zycie, a takze zdrowie i zycie innych osöb oraz odpowiedzialnosci za srodowisko naturalne [11].

Poza opisanymi powyzej szkoleniami obowiqzujq röwniez szkolenia przeprowadzane w przesztosci przede wszystkim podczas przygotowan do Euro 2012, tj.: szkolenie z zakresu montazu i demontazu zestawöw do dekontaminacji catkowitej oraz szkolenie z zakresu obstugi sprzçtu bçdqcego na wyposazeniu lekkiego samochodu rozpoznania chemicznego.

Dokumentami powiqzanymi tematycznie sq takze: Zasady organizacji ratownictwa chemicznego i ekologicznego w KSRG, Standardowe zasady postqpowania podczas zdarzen z udziafem materia-\ôw promieniotwôrczych - czynnosci ratownicze na poziomie pod-stawowym oraz Zasady organizacji dekontaminacji w warunkach skazenia srodkami CBRN w przypadku zdarzen masowych podczas Swiatowych Dni Mlodziezy 2016 [10].

Recommendations, including an original concept of systemic solutions

When analyzing the system of trainings for State Fire Service officers in the area of terrorist threats, it should be noted that most of the presented issues relate to the subject of CBRN and CBRNE as well as the area of rescue. In case of occurrence of an asymmetric scenario, restriction of preparedness of State Fire Service officers only to certain forms of terrorist threats results in a risk of disruption of rescue operations, particularly, compromising of the security of rescuers and the injured. Therefore, such a model of preparation of State Fire Service officers seems insufficient for at least several reasons. Firstly, State Fire Service

Rekomendacje wraz autorskg koncepcjg rozwiqzan systemowych

Analiza systemu szkolen funkcjonariuszy PSP w obszarze zagrozen terrorystycznych pozwolata zauwazyc, iz wiçkszosc z prezentowanych tresci dotyczy tematyki CBRN i CBRNE oraz ratownictwa. Zawçzanie przygotowania funkcjonariuszy PSP jedynie do niektörych form zagrozen o charakterze terrorystycznym powoduje, iz w przypadku wystqpienia scenariusza asy-metrycznego, istnieje prawdopodobienstwo zaktöcenia dziatan ratowniczych - zwtaszcza bezpieczenstwa ratowniköw i poszko-dowanych. Zatem taki model przygotowania funkcjonariuszy PSP wydaje siç niewystarczajqcy. Po pierwsze, funkcjonariusze PSP

officers during operational actions are exposed to multi-faceted hazards caused by terrorist activities, may be involved in a secondary event, or may also become a potential target for terrorists aiming at crippling of firefighting and rescue operations. In many cases, State Fire Service officers will be the first unit to arrive at a site of an incident of terrorist nature; therefore, they should be able to effectively support systemic operational actions through analytics until the arrival of other services. After all, the perpetrator may await nearby, observing the unfolding situation. For this exact purpose, and also considering other areas in the field of threats of terrorist nature, it seems that a systemic solution preparing State Fire Service officers for all aspects associated with such incidents should be introduced. Under such approach, preparation becomes a significant preventive tool.

Assessing the risk of a terror attack, one can state that the most probable kinds of activity of perpetrators of such acts may include:

- actions of persons employing a mechanical vehicle to perform an attack in communication routes with large numbers of people,

- actions of persons employing firearms or other dangerous objects (e.g. a knife) against people and public utility objects,

- actions of persons employing chemical and biological substances (CBRN agents) against people and public utility objects,

- actions of persons employing explosives against people and public utility objects.

podczas dziatan operacyjnych sq narazeni na wielowqtkowe zagrozenia dziataniami terrorystycznymi, mogq uczestniczyc w zdarze-niu wtornym, mogq byc rowniez potencjalnym celem terrorystow, ktorzy dqzq do sparalizowania dziatan ratowniczo-gasniczych. Na miejsce zdarzenia o charakterze terrorystycznym funkcjo-nariusze PSP w wielu przypadkach przybçdq jako pierwsza jed-nostka, a zatem do czasu pojawienia siç innych stuzb powinni umiec skutecznie wesprzec systemowe dziatania operacyjne poprzez analitykç. Moze siç przeciez zdarzyc, ze zamachowiec oczekuje w poblizu, obserwujqc rozwoj sytuacji. Wtasnie z tego wzglçdu, a takze majqc na uwadze inne obszary z zakresu zagrozen o charakterze terrorystycznym, wydaje siç, iz nalezy wprowa-dzic systemowe rozwiqzanie przygotowujqce funkcjonariuszy PSP do wszystkich aspektow towarzyszqcych takim zdarzeniom. Tak ujçte przygotowanie staje siç istotnym narzçdziem prewencyjnym.

Oceniajqc ryzyko zamachu terrorystycznego mozna uznac, iz naj-bardziej prawdopodobnymi rodzajami takiej aktywnosci mogq byc:

- dziatania osob wykorzystujqcych pojazd mechaniczny do przeprowadzenia zamachu w ciqgach komunikacyjnych z duzq liczbq ludzi,

- dziatania osob wykorzystujqcych bron palnq lub inne niebezpieczne przedmioty (np. noz) wobec osob i obiektow uzytecznosci publicznej,

- dziatania osob wykorzystujqcych substancje chemiczne i biologiczne (czynniki CBRN) wobec osob i obiektow uzy-tecznosci publicznej,

- dziatania osob wykorzystujqcych materiaty wybuchowe wobec osob i obiektow uzytecznosci publicznej.

Figure 2. Diagram of probable tools used to carry out a terrorist attack

Rycina 2. Schemat prawdopodobnych narz?dzi do przeprowadzenia zamachu terrorystycznego Source: Own elaboration. Zrodto: Opracowanie wtasne.

Beside social prevention, consisting in provision of necessary knowledge and development of awareness affecting the evolution of attitudes before, during and after a terrorist threat, the primary task is preparation of members of uniformed services responsible for the internal security of the country in this regard. Every state concerned with security should put all efforts into optimal preparation of all state structures for an incident of terrorist nature, especially considering that almost every such event has features of a mass incident.

As mentioned before, members of the State Fire Service should be important recipients of trainings in this area, since it is firefighters who, due to e.g. the nature of their service and the short time of arrival, will probably be one of the first services, if not the first one, to arrive at the site of incident, also in case of an incident of terrorist nature. Consequently, they will be the first - depending on the course of the situation - to undertake rescue actions. Therefore, their knowledge of terrorist threats seems very significant. After terrorist attacks perpetrated in many countries, representatives of anti-terrorist structures of those countries have included the issues from the area of combatting of terrorism into their processes of education of fire service officers, which has increased the effectiveness of implementation of the statutory tasks and prepared the officers for proper reactions during such incidents.

Secondly, firefighters may become witnesses of terrorist incidents in places unrelated to their service. Due to their higher awareness of threats compared to the general public, since they learn the principles of procedure during an attack, they will become the most competent persons with regard to proper recognition of a threat. Therefore, they will significantly increase the odds of proper recognition of a threat, and consequently, the odds of appropriately early activation of the rescue procedure. As a result, possible consequences, such as loss of life and health, will be minimized to an extent.

The issue under consideration is connected with another important component. Namely, Article 3 of the Act on anti-terrorist actions, adopted by the Polish Parliament in 2016, imposes an obligation to prevent terrorist incidents in the territory of Poland on the Head of the Internal Security Agency. In order to perform this task, the Head coordinates exchange of information concerning terrorist incidents, transferred to the Internal Security Agency by the State Fire Service, among other entities. A considerable part of such information consists, most probably, of knowledge concerning incidents involving CBRNE factors in the territory of Poland. However, this kind of threat is only one of several areas of terrorist threats to the internal security of the Republic of Poland, as identified by the services. Therefore, it is appropriate for the purpose of optimization of rescue actions conducted by State Fire Service officers to implement a concept of an extended training programme based on the following substantive issues:

Poza prewencjq spotecznq, ktöra polega na dostarczaniu nie-zbçdnej wiedzy oraz ksztattowaniu swiadomosci wptywajqcych na ewolucjç postaw przed, w trakcie i po zagrozeniu o charak-terze terrorystycznym, wiodqcym zadaniem panstwa jest przy-gotowanie przedstawicieli formacji umundurowanych odpowie-dzialnych za bezpieczenstwo wewnçtrzne kraju do dziatan w tym obszarze. Kazde panstwo, ktöremu zalezy na bezpieczenstwie, powinno dotozyc wszelkich staran, aby optymalnie przygotowac wszystkie struktury panstwa na zdarzenie o charakterze terrorystycznym, zwtaszcza, ze prawie kazdy taki incydent posiada zna-miona zdarzenia masowego.

Jak zostato to juz wczesniej powiedziane, grupç docelowq szkolen powinni stanowic przedstawiciele PSP. To strazacy (ze wzglçdu m.in. na specyfikç stuzby oraz krötki czas dojazdu), bçdq prawdopodobnie pierwszq stuzbq na miejscu zdarzenia - takze tego o charakterze terrorystycznym - a zatem jako pierwsi, w zaleznosci od przebiegu sytuacji, podejmq dziatania ratownicze. Ich wiedza dotyczqca zagrozen terrorystycznych wydaje siç wiçc nader istotna. Po zamachach terrorystycznych przeprowadzonych na terenach wielu panstw przedstawi-ciele struktur antyterrorystycznych tych krajöw, wtqczyli w proces ksztatcenia funkcjonariuszy strazy pozarnej zagadnienia z zakresu zwalczania terroryzmu, co podniosto skutecznosc reali-zacji ustawowych zadan i przygotowato do prawidtowych reakcji podczas ich trwania.

Dodatkowo, strazacy mogq stac siç swiadkami zdarzen o charakterze terrorystycznym w miejscach niemajqcych zwiqzku z petnionq przez nich stuzbq. Ze wzglçdu na fakt, iz w poröwnaniu do ogötu obywateli bçdq bardziej swiadomi zagrozen, stanq siç osobami najbardziej kompetentnymi w zakresie rozpoznania zagrozenia we wtasciwy sposöb. Dziçki temu zwiçk-szq znaczqco szansç prawidtowej identyfikacji zagrozenia, a co za tym idzie röwniez szansç na odpowiednio wczesne urucho-mienie procedury ratunkowej. W wyniku tego ewentualne skutki, takie jak utrata zdrowia lub zycia, zostanq w pewnym stopniu zminimalizowane.

Z przedmiotowym zagadnieniem wiqze siç kolejny wazny element. Otöz uchwalona w 2016 r. przez polski parlament ustawa o dziataniach antyterrorystycznych w art. 3 naktada na szefa ABW obowiqzek zapobiegania zdarzeniom o charakterze terrorystycznym na terenie Polski. W celu realizacji tego zadania koordynuje on wymianç informacji dotyczqcych zdarzen o charakterze terrorystycznym przekazywanych do ABW m.in. przez Panstwowq Straz Pozarnq. Znacznq czçsc tych informacji stanowi najprawdopodobniej wiedza dotyczqca zdarzen z uzy-ciem czynnika CBRN na terenie RP. Jednak - jak juz podkre-slano - ten rodzaj zagrozenia jest jedynie jednym z kilku iden-tyfikowanych przez stuzby obszaröw zagrozen terrorystycznych dla bezpieczenstwa wewnçtrznego RP. Dlatego w celu optyma-lizacji dziatan ratowniczych prowadzonych przez funkcjonariuszy PSP zasadnym jest wdrozenie koncepcji rozszerzonego programu szkoleniowego opartego na nastçpujqcych zagadnie-niach merytorycznych:

Table 1. An original suggestion of the substantive scope of trainings Tabela 1. Autorska propozycja zakresu merytorycznego szkolen

Module / Modut

Cognitive effect I Efekt poznawczy

History of terrorism I Historia terroryzmu

The issues of the history of terrorism will enable learning the development of this phenomenon over the years, as well as the mechanisms of action of perpetrators of such acts, and consequently, understanding of the process that has caused the occurrence of its modern form. / Zagadnienia dotyczqce historii terroryzmu pozwolq poznac rozwoj tego zjawiska na przestrzeni lat, a takze przeanalizowac mechanizmy dziatania sprawcow tych zdarzen, a co za tym idzie zrozumiec proces, ktory doprowadzit do powstania jego wspotczesnej formy.

International legal regulations in the area of combatting of terrorism

Cooperation in the area of prevention and combatting of terrorism within the EU and NATO /

Miçdzynarodowe uregulowania prawne w zakresie zwalczania terroryzmu

Wspotpraca w zakresie przeciwdziatania terroryzmowi i jego zwalczania w ramach UE i NATO

Explanation of the term "terrorism", including numerous controversies related to the definition. Familiarization with international legal regulations functioning in the area of the issue and presentation of areas of Poland's cooperation with international structures for the sake of increasing of efficiency of combatting of terrorism in the territory of the Republic of Poland (cooperation with organizations and institutions involved in this issue in the area of the EU, UN, OSCE, NATO). /

Wyjasnienie terminu „terroryzm" z uwzgl^dnieniem wielu kontrowersji wokot definicji tego poj^cia. Przyblizenie mi^dzynarodowych regulacji prawnych funkcjonujqcych w obr^bie zagadnienia oraz przedstawienie obszarow wspotpracy Polski ze strukturami mi^dzynarodowymi na rzecz wzmocnie-nia efektywnosci zwalczania zjawiska, jakim jest terroryzm, na terytorium RP (wspotpraca z organi-zacjami i instytucjami zajmujqcymi si§ tym zagadnieniem na obszarze UE, ONZ, OBWE, NATO).

Characteristic of assorted terrorist organizations, their origin, development, international activity (Al-Qaeda, Hezbollah, Hamas, Islamic State, Caucasus Emirate, Lashkar-e-Taiba)

Symbolism of terrorist organizations - examples (principal symbols, their meaning and application, tattoos) / Charakterystyka wybranych organizacji terrorystycznych, geneza ich powstania, rozwoj, aktywnosc na arenie miçdzynarodowej (Al Kaida, Hezbollah, Hamas, Panstwo Islamskie, Emirat Kaukaski, Laskar a Taiba)

Symbolika organizacji terrorystycznych - przyktady (gtowne symbole, ich znaczenie i zastosowanie, tatuaze)

Presentation and characterization of the most important terrorist organizations currently active in the world. Their origin, most important values in their process of functioning, objectives. Understanding of the manner and tactics of operation of their members.

Presentation and explanation of the symbolism used by such organizations, including tattoos placed on the terrorists' bodies. This issue is important due to the fact that State Fire Service officers are often the first to arrive at the site of a terrorist incident - therefore, if they know the symbolism, they would be able to identify the persons' affiliation with specific terrorist groups. / Przedstawienie i charakterystyka najistotniejszych organizacji terrorystycznych dziatajqcych na swiecie w chwili obecnej. Ich geneza, najwazniejsze wartosci w procesie ich funkcjonowania, cele. Zrozumienie sposobu i taktyki postçpowania ich cztonkow.

Przedstawienie i rozszyfrowanie symboliki, ktôrq postugujq siç te organizacje, w tym tatuazy umieszcza-nych na ciatach terrorystow. Zagadnienie istotne ze wzglçdu na fakt, ze funkcjonariusze PSP czçsto po-jawiajq siç jako pierwsi na miejscu zdarzenia terrorystycznego i jesli bçdq znali symbolikç, bçdq w stanie identyfikowac przynaleznosc osob do poszczegolnych formacji terrorystycznych.

Characteristics and course of major terrorist attacks

Role of fire service units in securing of the incident site /

Charakterystyka i przebieg najwiçkszych zamachow terrorystycznych

Rola jednostek strazy pozarnej w zabezpieczeniu miejsca zdarzenia

The course of major terrorist attacks which have taken place worldwide enables discovering the operational tactics of terrorists, their planning, sequence of events, as well as measures taken by anti-terrorist services in order to eliminate the threat and secure the incident site upon the end of the attack. The analysis of the role of firefighting units present at the incident site with regard to securing thereof and conducting of rescue actions under difficult conditions is important as well. / Przebieg najwiçkszych zamachow terrorystycznych, ktore miaty miejsce na swiecie, pozwala zapo-znac siç z taktykq dziatania terrorystow, planowaniem, sekwencjq wydarzen oraz z podejmowanymi przez stuzby antyterrorystyczne dziataniami zmierzajqcymi do eliminacji zagrozenia i zabezpie-czenia miejsca zdarzenia po zakonczeniu ataku. Wazna jest rowniez analiza roli jednostek strazy pozarnej obecnych na miejscu zdarzenia pod kqtem jego zabezpieczenia i prowadzenia dziatan ratowniczych w trudnych warunkach.

Ideology, cultural and civilization differences, characterization of representatives of assorted countries with high risk of terrorism /

Ideologia, róznice kulturowo-cywilizacyjne, charakterystyka przedstawicieli wybranych krajów podwyzszonego ryzyka terrorystycznego

In order to properly understand the behaviour of terrorist incident perpetrators, it is necessary to learn the cultural and civilization differences in countries identified as countries of high risk of terrorism. Such differences usually result from confessing another religion, professing different values, development of interpersonal relations on the basis of different principles. Their approach to people from countries of a different culture and behavior is varied. The understanding of such mechanisms will often allow explanation of attitudes of persons identified as terrorists. This extremely important knowledge of niche nature should be transferred to every person responsible for safety of public utility objects. / Aby wtasciwie zrozumiec zachowania sprawcow zdarzen o charakterze terrorystycznym, konieczne jest zapoznanie siç z roznicami kulturowo-cywilizacyjnymi, z ktorymi spotykamy siç w krajach identyfikowanych jako kraje podwyzszonego ryzyka terrorystycznego. Odmiennosci te sq na ogot wynikiem wyznawania innej religii, uznawania odmiennych systemow wartosci, konstruowania na in-nych zasadach stosunkow pomiçdzy ludzmi. Rozne jest w nich podejscie do przedstawicieli panstw o innej kulturze i sposobie postçpowania. Zrozumienie tych mechanizmow czçsto pozwala wyjasnic postawy osob identyfikowanych jako terrorysci. Ta niestychanie istotna wiedza, majqca charakter niszowy, powinna byc przekazywana kazdej osobie odpowiedzialnej za bezpieczenstwo obiektow uzytecznosci publicznej.

The anti-terrorist system in the territory of Poland (system areas: strategic, operational, tactical) /

System antyterrorystyczny na terytorium RP (obszary systemu - strategiczny, operacyjny, taktyczny)

Three areas can be distinguished under the anti-terrorist system in force in Poland:

1. Strategic - under which the Prime Minister and the Council of Ministers undertake crucial actions of systemic nature in the area of anti-terrorist protection of the country. Creation of the state anti-terrorist policy is also among the tasks of consultative and advisory bodies, i.e. the Inter-Ministerial Team for Terrorist Threats, the Special Services Committee and the Government Crisis Management Team (RZZK). Furthermore, a particular role in the system is played by the minister competent for internal affairs.

2. Operational - under which tasks are implemented in order to coordinate the exchange of information between individual services and institutions comprising the anti-terrorist system of Poland, as well as ongoing monitoring and analysis of terrorist threats is conducted. Tasks in this area are coordinated by the Anti-Terrorist Centre of the Internal Security Agency and, in the area of issues related to crisis management, by the Government Centre for Security (RCB).

3. Tactical - performed by individual services, authorities and institutions whose jurisdiction includes anti-terrorist protection of the country.

When discussing individual system areas, it is necessary to reference in detail the tasks and obligations of individual services and institutions comprising the system. I

W przyjçtym w Polsce systemie antyterrorystycznym wyróznic mozna trzy obszary

1. Strategiczny - w ramach którego podejmowane sq przez Prezesa Rady Ministrów i Radç Ministrów kluczowe dziatania o charakterze systemowym w zakresie ochrony antyterrorystycznej kraju. Two-rzenie polityki antyterrorystycznej panstwa nalezy równiez do zadan organów opiniodawczo-dorad-czych, tj. Miçdzyresortowego Zespotu do Spraw Zagrozen Terrorystycznych, Kolegium ds. Stuzb Specjalnych i Rzqdowego Zespotu Zarzqdzania Kryzysowego (RZZK). Szczególnq rolç w systemie odgrywa takze minister wtasciwy do spraw wewnçtrznych.

2. Operacyjny - w ramach którego realizowane sq zadania stuzqce koordynacji wymiany informacji miçdzy poszczególnymi stuzbami i instytucjami wchodzqcymi w sktad systemu antyterrorystycz-nego RP a takze prowadzony jest biezqcy monitoring i analiza zagrozen o charakterze terrorystycznym. Zadania w tym obszarze koordynuje Centrum Antyterrorystyczne Agencji Bezpieczenstwa Wewnçtrznego oraz - w odniesieniu do kwestii zwiqzanych z zarzqdzaniem kryzysowym

- Rzqdowe Centrum Bezpieczenstwa (RCB).

3. Taktyczny - wykonywany przez poszczególne stuzby, organy i instytucje, w których zakresie wtasciwosci pozostaje antyterrorystyczna ochrona kraju.

Podczas omawiania poszczególnych obszarów systemu konieczne jest szczegótowe odniesienie siç

do zadan i obowiqzków poszczególnych stuzb i instytucji wtqczonych w system.

Act on Anti-Terrorist Actions - legislative solutions and assumptions aimed at increasing the activity of authorities and services in the field of combatting of terrorism /

On 2 July 2016, the Parliament of Poland adopted the Act on anti-terrorist actions (Journal of Laws, item 904), the basic goal of which is to increase the efficiency of the Polish anti-terrorist system, and thus to increase the safety of citizens of the Republic of Poland. The legislative solutions introduced by the act should be known to members of the State Fire Service, since, as shown by the experience and practice, their knowledge in this regard is insufficient. Therefore, they should learn the content of the document and the introduced legal regulations in order to be able to distinguish between activities at the stage of anti-terrorist and counter-terrorist actions, and thus to increase the efficiency of action. /

W dniu 2 lipca 2016 roku polski parlament uchwalit ustawe o dziataniach antyterrorystycznych (DzU,

poz. 904), której podstawowym celem jest podniesienie efektywnosci polskiego systemu antyterro-Ustawa o dziataniach antyterrorystycznych . , . , ,

..............rystycznego, a tym samym zwiekszenie bezpieczenstwa obywateli RP. Wprowadzone przez ustawe

- zatozenia i rozwiqzania legislacyjne stuzqce ..... ....

, ■ , , rozwiqzania legislacyjne powinny byc znane cztonkom PSP a jak pokazuje doswiadczenie i praktyka,

zwiekszeniu aktywnosci organów i stuzb . , . , ....

ich wiedza w tym zakresie jest niewystarczajqca. Powinni zatem poznac tresc dokumentu i wprowa-

w zwalczaniu terroryzmu

dzone regulacje prawne, tak by móc rozróznic dziatania na etapie czynnosci antyterrorystycznych i kontrterrorystycznych, a tym samym zwiekszyc efektywnosc dziatania.

The Act on anti-terrorist actions has introduced alert states related to terrorist threat in the territory of Poland. The Regulation by the Prime Minister of 25 July 2016 on the scope of activities performed under specific alert states and CRP alert states has provided public administration bodies as well as heads of services and institutions competent in matters of security and crisis management with a detailed scope of undertakings performed as a part of their statutory powers under individual alert states. Due to the fact that the role of security specialists in public utility objects is often played by firefighters, inclusion of knowledge in this regard seems necessary in their education system. I Ustawa o dziataniach antyterrorystycznych wprowadzita stopnie alarmowe odnoszqce sie do zagrozenia terrorystycznego na terytorium RP. Rozporzqdzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2016 r. w sprawie zakresu przedsiewziec wykonywanych w poszczególnych stopniach alarmowych i stopniach alarmowych CRP natozyto na organy administracji publicznej oraz kierowników stuzb i instytucji wtasciwych w sprawach bezpieczenstwa i zarzqdzania kryzysowego szczegótowy zakres przedsiewziec wykonywanych w ramach ich kompetencji ustawowych w poszczególnych stopniach alarmowych. Z uwagi na fakt, iz role specjalistów ds. bezpieczenstwa w obiektach uzytecznosci publicznej wielokrotnie petniq strazacy, uwzglednienie wiedzy w tym zakresie wydaje sie konieczne w systemie ich edukacji.

Polish anti-terrorist services diagnose a range of terrorist threats to the internal and external security of the Republic of Poland (such as: persons travelling to the war zones in Syria and Iraq, illegal migration, radicalization of attitudes, "lone wolves", involvement in organized crime structures of persons from backgrounds originating from countries with high risk of terrorism, attacks on military contingents and diplomats stationed outside the territory of the Republic of Poland). Learning of different categories of terrorist incidents enables better understanding of the anti-terrorist system in force in Poland, classification of possible targets of such actions, skillful recognition of needs resulting from anti-terrorist protection. /

Polskie stuzby antyterrorystyczne diagnozujq szereg zagrozen terrorystycznych dla bezpieczenstwa wewnçtrznego i zewnçtrznego RP (m.in. osoby wyjezdzajqce w strefç walki na terenie Syrii i Iraku, nielegalna migracja, radykalizacja postaw, samotne wilki, udziat osób ze srodowisk z krajów podwyzszonego ryzyka terrorystycznego w strukturach zorganizowanych grup przestçpczych, ataki na kontyngenty wojskowe i dyplomatów stacjonujqcych poza granicami RP). Poznanie róznych kategorii zdarzen o charakterze terrorystycznym pozwala lepiej rozumiec istniejqcy w Polsce system antyterrorystyczny, sklasyfikowac mozliwe cele takich dziatan, umiejçtnie rozpoznawac potrzeby wynikajqce z zabezpieczenia antyterrorystycznego.

The procedures under consideration have been developed by the Government Centre for Security in case of:

- explosion of an explosive device/terrorist attack (in this case, the State Fire Service as well),

- aircraft hijacking,

- water craft hijacking,

- hostage situation,

- epidemiological contamination / biological weapon attack,

- chemical/ecological contamination,

. . ., - radioactive contamination, including so-called "dirty bomb" attack,

Procedures of response to terrorist incidents / , ,. , ,

- attack on a Polish representation abroad,

- threat to Polish citizens abroad,

- threat to the security of IT networks/cyberattack,

- attack on a person, device, facility protected by the State Protection Service (SOP).

All the procedure categories mentioned above are related to the process of exchange of information, tasks undertaken by individual formations at the site of a terrorist incident. The procedures describe the details of the legal basis governing the powers of individual services in this area. Knowledge in this area enables acquainting oneself with the kind of services and institutions involved in securing of such incidents. /

Alert states

Obligations of authorities and institutions in case of announcement and introduction of alert states /

Stopnie alarmowe

Obowiqzki organów i instytucji

w przypadku ogtoszenia i wprowadzenia stopni

alarmowych

Essential categories of terrorist threats in the internal and external aspect - characteristics of soft and hard targets

Categories of terrorist incidents - types Podstawowe kategorie zagrozen o charakterze terrorystycznym w aspekcie wewnçtrznym i zewnçtrznym - charakterystyka celow miçkkich i twardych

Kategorie zdarzen o charakterze terrorystycznym - rodzaje

Przedmiotowe procedury zostaty opracowane przez Rzqdowe Centrum Bezpieczenstwa na wypadek:

- eksplozji tadunku wybuchowego / zamachu terrorystycznego (w tym przypadku równiez PSP),

- uprowadzenia statku powietrznego,

- uprowadzenia srodka transportu komunikacji wodnej,

- sytuacji zaktadniczej,

- skazenia epidemiologicznego / ataku z uzyciem broni biologicznej,

- skazenia chemicznego/ekologicznego,

- skazenia promieniotwórczego, w tym ataku tzw. „brudnq bombq", Procedury reagowania na zdarzenia o charakterze , , ,. . . ,

- zamachu na polskie przedstawicielstwo za granicq,

terrorystycznym

- zagrozenia dla obywateli polskich za granicq,

- zagrozenia dla bezpieczenstwa sieci teleinformatycznych / cyberatak,

- zamachu na osobç, urzqdzenie, obiekt ochranianych przez SOP.

Wszystkie wymienione kategorie procedur dotyczq procesu wymiany informacji, zadan podejmowa-nych przez poszczególne formacje na miejscu zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Procedury szczegótowo opisujq podstawy prawne regulujqce kompetencje poszczególnych stuzb w tym obszarze. Wiedza w tym zakresie pozwala zapoznac siç z rodzajem stuzb i instytucji zaangazowanych w zabezpieczenie ww. zdarzen.

Practical knowledge concerning specific behaviour during incidents of terrorist nature is not common in the Polish society. Therefore, it is necessary to propagate it among the citizens of the Republic of Poland, so that they would be able to minimize the risk of loss of life or health through proper behaviour during potential terrorist incidents. The practical element is important as well, in the form of conducting of drill (simulated incidents), as it will allow verification of the existing theoretical

Procedure in case of a threat of a terrorist attack /

knowledge with regard to actual skills.

A firefighter should know the principles and be able to apply them, not only during rescue actions but also in various everyday situations, off-duty. Therefore, the procedures concerning the following aspects will require discussion:

- rendering a person with a firearm harmless,

- incidents involving explosives,

- incidents involving chemical, biological, radioactive factors.

Another important component of emergency response to terrorist incidents will be learning of the procedures connected with a hostage situation, a counter-terrorist situation, a situation concerning an unidentified parcel being left in public. /

Wiedza praktyczna dotyczqca konkretnych zachowan podczas zdarzen o charakterze terrorystycznym nie jest w polskim spoteczenstwie powszechna. Istnieje zatem potrzeba jej propagowania wsröd obywateli RP tak by podczas ewentualnych zdarzen o charakterze terrorystycznym potrafili zminimalizowac ryzyko utraty zycia lub zdrowia poprzez wtasciwe zachowanie. Wazny jest röwniez element praktyczny - przeprowadzenie cwiczen (symulowanych zdarzen) pozwoli zweryfikowac posiadanq wiedzç teoretycznq pod kqtem rzeczywistych umiejçtnosci. Strazak powinien znac zasady i umiec je zastosowac, nie tylko podczas akcji ratowniczych, ale röwniez w röznych sytuacjach zycia codziennego, poza stuzbq. Omöwienia wymagac bçdq zatem

... procedury dotyczqce:

Postçpowanie w przypadku zagrozenia atakiem .... ...

- neutralizacji dziatan osoby posiadajqcej bron palnq, terrorystycznym , , . .

- zdarzen z wykorzystaniem materiatöw wybuchowych,

- zdarzen z wykorzystaniem czynniköw chemicznych, biologicznych, radioaktywnych.

Waznym elementem w reagowaniu kryzysowym na zdarzenia o charakterze terrorystycznym bçdzie röwniez poznanie procedur zwiqzanych z sytuacjq zaktadniczq, sytuacjq kontrterrorystycznq, sytu-acjq dotyczqcq pozostawienia w miejscu publicznym niezidentyfikowanej przesytki.

Procedure of coordination of a protection plan of areas, objects and facilities subject to mandatory protection against terrorist threats /

Procedura uzgadniania planu ochrony obszaröw, obiektöw i urzqdzen podlegajqcych obowiqzkowej ochronie w zakresie zagrozen o charakterze terrorystycznym

The hitherto binding procedure of coordination of protection plans of areas, objects and facilities listed in the provincial registry of areas, objects and facilities subject to mandatory protection, hereinafter referred to as "protection plans", has been expanded by participation of the Internal Security Agency in coordination of such plans with regard to terrorist threats. Therefore, this component is worth including in the education process of future firefighters/students of civilian faculties of fire service. If such persons obtain knowledge in this area, they will be able not only to evaluate fire safety issues but also to take a broader look at the manner of securing of a given object. / Dotychczasowa procedura uzgadniania planow ochrony obszarow, obiektow i urzqdzen wymienionych w wojewodzkiej ewidencji obszarow, obiektow i urzqdzen podlegajqcych obowiqzkowej ochronie, zwanych dalej „planami ochrony", zostata rozszerzona o udziat ABW w uzgadnianiu tych planow w zakresie zagrozen o charakterze terrorystycznym. Dlatego element ten warto wtqczyc w proces dydaktyczny przysztych strazakow/studentow kierunkow cywilnych stuzby pozarniczej. Jesli wymienione osoby uzyskajq wiedzç w tym zakresie, bçdq miaty mozliwosc nie tylko oceny kwestii zwiqzanych z bezpieczenstwem przeciwpozarowym, ale rowniez szerszego spojrzenia na sposob zabezpieczenia danego obiektu.

Fire service officers may become subjects of interest of members of crime groups, intelligence structures, terrorist groupings. Due to their performance of tasks related to broadly understood security, they have sensitive (often classified) knowledge in this area. Such information, illicitly Firefighter / civilian fire protection expert - subject disclosed to third parties, may be utilized e.g. in planning of terrorist incidents. Therefore, of interest of terrorist groups / students should be acquainted with the methods which can be used by members of terrorist

organizations to obtain such information about them, and informed about the procedures intended to avoid the risk of unauthorized disclosure of such knowledge. / Funkcjonariusze strazy pozarnej mogq byc podmiotem zainteresowania cztonkow grup przestçpczych, struktur wywiadowczych, grup terrorystycznych. Ze wzglçdu na wykonywanie zadan dotyczqcych szeroko rozumianego bezpieczenstwa dysponujq oni wrazliwq wiedzq w tym Strazak / cywilny ekspert ds. zagrozen obszarze (czçsto jest to wiedza o charakterze niejawnym). Informacje takie, udostçpnione

przeciwpozarowych - podmiot zainteresowania w sposob nieuprawniony osobom trzecim, mogq zostac wykorzystane na przyktad podczas

grup terrorystycznych planowania zdarzen o charakterze terrorystycznym. Nalezy zatem wskazac stuchaczom metody,

jakimi cztonkowie organizacji terrorystycznych mogq uzyskiwac przedmiotowe informacje na ich temat, oraz poinformowac ich o sposobach postçpowania w celu unikniçcia ryzyka nie-uprawnionego ujawnienia takiej wiedzy.

An important part of work - in particular, of firefighter teams, also including persons responsible for security of public utility objects - is the ability to analyze information concerning the course of

..........terrorist incidents, especially in situations when fire services were present at the incident site. In the

Open-source intelligence, analysis of information ...

.... work of firefighter rescue teams, this part constitutes an important factor, both from the viewpoint of

with regard to terrorist incidents I

the course of such attacks and in the context of drawing conclusions concerning change of hitherto existing procedures of response to crisis situations. This part should be used in everyday work of persons responsible for ensuring of security in a given object. I

Waznym elementem pracy - w szczególnosci zespotów strazackich, w tym równiez osób odpowie-dzialnych za bezpieczenstwo obiektów administracji publicznej - jest umiejetnosc analizy informa-cji na temat przebiegu zdarzen o charakterze terrorystycznym, zwtaszcza w takich sytuacjach, gdzie

...... ■■ ,, , na miejscu zdarzenia obecne byty stuzby pozarnicze. W pracy strazackich zespotów ratowniczych

Biaty wywiad, analiza informacji pod kqtem zdarzen ...

element ten stanowi istotny czynnik, zarówno z punktu widzenia wiedzy o przebiegu takich ataków,

o charakterze terrorystycznym . , , ..........,

jak równiez w kontekscie wyciqgania wniosków dotyczqcych zmiany dotychczasowych procedur

reagowania na sytuacje kryzysowe. Taka analiza informacji powinna byc wykorzystywana

w codziennej pracy osób odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczenstwa w danym obiekcie.

Source: Own elaboration. Zródto: Opracowanie wtasne.

Conclusions

The original concept of a substantive scope, as presented above, may serve as a basis for implementation of a systemic solution at successive stages. A three-module division of activities may be introduced in this solution:

- comprehensive education of officers, both in the theoretical and practical area;

- development of procedures taking account of hybrid development of terrorist threat scenarios;

- implementation of a systemic solution for all officers of the State Fire Service.

Podsumowanie i wnioski

Przedstawiona powyzej autorska koncepcja zakresu meryto-rycznego moze stanowic podstawç do wdrozenia na kolejnych etapach rozwiqzania systemowego. W rozwiqzaniu tym mozna wprowadzic trójmodutowy podziat aktywnosci:

- kompleksowo ksztatcic funkcjonariuszy, zarówno w zakresie teoretycznym, jak i praktycznym;

- opracowac procedury z uwzglçdnieniem hybrydo-wego rozwoju scenariuszy zagrozen o charakterze terrorystycznym;

- wdrozyc systemowe rozwiqzanie dla wszystkich funkcjo-nariuszy PSP.

Figure 3. Diagram of division of activities under the systemic concept Rycina 3. Schemat podziatu aktywnosci w koncepcji systemowej

Source: Own elaboration. Zrodto: Opracowanie wtasne.

The concept has been based on linear training, enabling preservation of continuity of the implemented subject matter, and it would constitute a unified mechanism of systemic solutions in preparation of State Fire Service officers for incidents of terrorist nature. The proposed model is a construct of three modules.

The analytic and educational module would comprise the mode described under the substantial concept, supplemented by analytics.

The procedural (operational) module would consist of four components: explosive disposal, tactical rescue, personal protection of an officer, and psychotraumatology. These components would constitute areas which will probably be faced most frequently by officers during terrorist incidents. The task of individual factors is: for the explosive disposal component, to implement knowledge in the area of explosives and structure of explosive devices; for tactical rescue, to gain the ability to secure lacerations, stab wounds and gunshot wounds. The other two components would be correlated with each other. Personal protection of an officer would be supported by psychotraumatology, enabling the officer to learn the techniques of management of oneself and others under intense stress or in life-threatening situations.

The third module would consolidate the previous two, simultaneously working out schemes of systemic solutions for each of the indicated orders.

The indications above may significantly affect the increase in efficiency of operation of the State Fire Service officers during a terrorist incident. Optimization of the area under consideration will also enable maintenance of individual safety of State Fire Service officers, additionally taking account of securing technological solutions in case of impossibility of reporting to the commander. Moreover, an officer thus prepared may adequately respond to an arisen terrorist threat while off-duty.

The concept above would complement the potential central terrorism prevention office. The essence of such an organizational system would be interdepartmental cooperation at the preparatory (preventive) stage. Although the Inter-Ministerial Team for Terrorist Threats has been established by the Prime Minister in 2006, as an advisory body to the Council of Ministers [15], an

Koncepcja zostata oparta na planowaniu liniowym, pozwalajq-cym na zachowanie ciqgtosci wdrazanej problematyki i mogqcym stanowic ujednolicony mechanizm systemowych rozwiqzan w przy-gotowaniu funkcjonariuszy PSP na zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Proponowany model to konstrukt trzech modutów.

Modut analityczno-dydaktyczny stanowitby tryb opisany w koncepcji merytorycznej, wzbogacony o analitykç.

Modut proceduralny (operacyjny) sktadatby siç z czterech ele-mentów: pirotechnicznego, ratownictwa taktycznego, ochrony osobistej funkcjonariusza i psychotraumatologicznego. Powyz-sze komponenty tworzytyby obszary, z którymi funkcjonariusze prawdopodobnie spotkajq siç najczçsciej podczas zdarzen o charakterze terrorystycznym. Zadaniem poszczególnych faktorów jest: w przypadku komponentu pirotechnicznego - wdrozenie wiedzy w zakresie materiatów wybuchowych oraz konstrukcji tadunków wybuchowych, w przypadku ratownictwa taktycznego - zdobycie umiejçtnosci zabezpieczenia ran szarpanych, ktutych oraz postrzatowych. Kolejne dwa komponenty bytyby ze sobq skorelowane. Ochrona osobista funkcjonariusza zostataby wsparta przez psychotraumatology, dziçki czemu funkcjonariusz poznatby techniki zarzqdzania sobq oraz innymi w sytuacji sil-nego stresu oraz zagrozenia zycia.

Modut trzeci konsolidowatby dwa poprzednie moduty, jedno-czesnie wypracowujqc schematy rozwiqzan systemowych dla kazdego ze wskazanych porzqdków.

Powyzsze wskazania mogq znaczqco wptynqc na zwiçksze-nie efektywnosci dziatania funkcjonariuszy PSP podczas zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Optymalizacja przedmioto-wego obszaru pozwoli równiez na zachowanie bezpieczenstwa indywidualnego funkcjonariuszy PSP uwzglçdniajqc dodatkowo zabezpieczajqce rozwiqzania technologiczne na wypadek braku mozliwosci przekazania meldunku dowódcy. Ponadto tak przy-gotowany funkcjonariusz moze adekwatnie zareagowac na zaist-niate zagrozenie o charakterze terrorystycznym w sytuacji, kiedy znajduje siç poza stuzbq.

Koncepcja ta mogtaby stanowic dopetnienie potencjal-nego centralnego osrodka prewencji terrorystycznej. Istotq takiego systemu organizacyjnego bytaby miçdzyresortowa

integrated system of a central terrorism prevention office would enable compatibility of all entities included in the system as well as in defensive and protective subsystems, already at the level of prevention. The organizational model of the solution above is a structure enabling development of joint preventive models in the analytical, substantive, operational and technological area. Dispersed tasks often cause jurisdictional chaos, whereas they should constitute a precise mechanism. Countries where acts of terror have occurred, e.g. the USA, have understood such shortcomings and, as mentioned above, have drawn conclusions, both increasing the scope of powers of fire service officers and creating uniform systemic solutions.

It may seem that terrorist incidents are unlikely in Poland, yet the state of anti-terrorist awareness should be raised and the tasks implemented by individual services in the area of operational and reconnaissance, analytical, tactic (counter-terrorist), or rescue activities should be supported and corrected. Action towards raising of anti-terrorist awareness as well as knowledge and skills aimed at more professional preparation also applies to students of civilian faculties, learning within the structure of the Main School of Fire Service, as well as in educational establishments of other uniformed services, as future security specialists responsible for ensuring the security of public utility facilities and persons present therein. Representatives of state administration bodies, performing the function of supervision over the services, should receive support for their actions in the area of implementation, among other things, legislative activities concerning combatting of terrorism, aimed at improvement of the quality and efficiency of the subordinate anti-terrorist services in the area under consideration.

Definitely, the basis for stability of the state of security is optimal preparedness of all components of the security system for a terrorist threat. This would enable minimization of losses and optimization of the forces and means allocated for incidents of such nature.

List of abbreviations

PSP - State Fire Service

KSRG - National Firefighting and Rescue System ABW - Internal Security Agency CBRN - chemical, biological, radiological, and nuclear weapons

CBRNE - threat of chemical, biological, radiological, nuclear and explosive nature

wspótpraca na etapie przygotowawczym (prewencyjnym). Wprawdzie w 2006 roku przez Prezesa Rady Ministrów zostat powotany Miç-dzyresortowy Zespót do spraw Zagrozen Terrorystycznych, bçdqcy organem doradczym Rady Ministrów [15], jednakze zintegrowany system centralnego osrodka prewencji terrorystycznej pozwolitby na kompatybilnosc wszystkich podmiotów bedqcych w systemie oraz podsystemach obronno-ochronnych juz na poziomie prewencji. Model organizacyjny powyzszego rozwiqzania to struktura pozwala-jqca na wypracowanie wspólnych modeli prewencyjnych w nastçpu-jqcych obszarach: analitycznym, merytorycznym, operacyjnym oraz technologicznym. Rozproszone zadania czçsto powodujq chaos kompetencyjny, a powinny dziatac jak precyzyjny mechanizm. Panstwa, w których doszto do zamachów, np. Stany Zjednoczone, zrozu-miaty braki tej natury i - jak juz zostato wspomniane - wyciqgnçty wnioski, zwiçkszajqc zarówno zakres kompetencyjny funkcjonariuszy strazy pozarnej, jak i tworzqc jednolite rozwiqzania systemowe.

Moze sie wydawac, iz w Polsce zdarzenia o charakterze terrorystycznym sq mato prawdopodobne. Mimo to nalezy podnosic stan swiadomosci antyterrorystycznej oraz wspierac i poprawiac realizowane przez poszczególne formacje zadania w obszarze czynnosci operacyjno-rozpoznawczych, analitycznych, taktycz-nych (kontrterrorystycznych), ratowniczych. Dziatanie na rzecz podnoszenia swiadomosci antyterrorystycznej oraz wiedzy i umiejçtnosci pod kqtem bardziej profesjonalnego przygotowa-nia dotyczy równiez studentów kierunków cywilnych ksztatcq-cych sie w strukturze SGSP oraz w placówkach dydaktycznych innych stuzb mundurowych. Sq to przyszli specjalisci odpowie-dzialni za zapewnienie bezpieczenstwa obiektów uzytecznosci publicznej i przebywajqcych w nich osób. Przedstawiciele organów administracji panstwowej petniqcy funkcje nadzoru nad stuzbami powinni otrzymac wsparcie w obszarze realizacji m.in. czynnosci legislacyjnych w zakresie zwalczania terroryzmu stu-zqcych poprawie jakosci i skutecznosci dziatania podlegtych stuzb antyterrorystycznych w przedmiotowym zakresie.

Zdecydowanie podstawq stabilnosci systemu bezpieczen-stwa jest optymalne przygotowanie wszystkich jego elementów na zagrozenie o charakterze terrorystycznym. Pozwoli to na mini-malizacje strat oraz optymalizacje sit i srodków zadysponowa-nych do zdarzen o takim charakterze.

Wykaz skrótów

PSP - Panstwowa Straz Pozarna

KSRG - Krajowy System Ratowniczo-Gasniczy ABW - Agencja Bezpieczenstwa Wewnetrznego CBRN - bron chemiczna, biologiczna, radiologiczna i nuklearna

CBRNE - zagrozenie czynnikami o charakterze che-micznym, biologicznym, radiologicznym, nuklearnym oraz materiatami wybuchowymi

Literature I Literatura

[1] Strategia Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2014.

[2] Biafa Ksiqga Bezpieczenstwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2013.

[3] Safjanski T., Szlachter D., Koordynacja dziatan wobec zagrozen terroryzmem w wymiarze wewnqtrznym i miqdzynarodo-wym, w: Jatoszynski K., Aleksandrowicz T., Wiciak K., Bezpieczenstwo panstwa a zagrozenie terroryzmem, Wydawnictwo Wyzszej Szkoty Policji w Szczytnie, Szczytno 2016, 367-368.

[4] FDNY Terrorism Preparedness & Response Training, Issue 8 and Volume 6, https://www.firerescuemaga-zine.com/articles/print/volume-6/issue-8/training-0/ fdny-terrorism-preparedness-response-training.html. [dostçp: 30.07.2019].

[5] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Panstwowej Strazy Pozarnej (Dz.U. z 2013 r., poz. 1340 z pozn. zm.).

[6] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie pozarowej (Dz.U. z 2017 r., poz. 736).

[7] Rozporzqdzenie Ministra Spraw Wewnçtrznych i Admini-stracji w sprawie szczegotowej organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo-Gasniczego (Dz.U. z 2017 r., poz. 1319)

[8] Ustawa z dnia 10 czerwca 2016 roku o dziataniach antyterrorystycznych (Dz.U. z 2016 r., poz. 904).

[9] Cichomski M., Horoszko M., Idzikowska I., Przygotowanie do przejmowania kontroli nad zdarzeniami o charakterze terrorystycznym oraz reagowanie w przypadku wystqpienia takich zdarzen w swietle rozwiqzan ustawy o dziataniach

antyterrorystycznych, w: Zubrzycki W., Jatoszynski K., Babinski A. (red.), Polska ustawa antyterrorystyczna - odpo-wiedz na zagrozenia wspotczesnym terroryzmem, Wydawnictwo Wyzszej Szkoty Policji w Szczytnie, Szczytno 2016.

[10] Informacje otrzymane drogq e-mail z Biura Szkolenia Komendy Gtownej PSP z dnia 05.08. 2019 [dostçp: 06.08.2019].

[11] Telak J., Straz pozarna wobec zagrozenia terroryzmem, w: Jatoszynski K., Aleksandrowicz T., Wiciak K., Bezpieczenstwo panstwa a zagrozenie terroryzmem, Wydawnictwo Wyzszej Szkoty Policji w Szczytnie, Szczytno 2016, 128-140.

[12] Informacje z Biura Szkolenia Komendy Gtownej PSP z dn. 05.08.2019 https://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_ pozarna/Zak_res_podstawowy [dostçp: 06.08.2019].

[13] Informacje z Biura Szkolenia Komendy Gtownej PSP z dn. 05.08.2019 https://www.straz.gov.pl/panstwowa_straz_ pozarna/SzkolenieJnstruktorow [dostçp: 06.08.2019].

[14] Informacje z Biura Szkolenia Komendy Gtownej PSP z dn. 05.08.2019 https://www.straz.gov.pl/panstwowa_

straz_pozarna/Inne__szkolenia_doskonalace [dostçp:

06.08.2019].

[15] Zarzqdzenie nr 162 Prezesa Rady Ministrow z dnia 25 paz-dziernika 2006 r. w sprawie utworzenia Miçdzyresortowego Zespotu do Spraw Zagrozen Terrorystycznych, par. 2.1, ust. 2 [online], https://bip.kprm.gov.pl/kpr/bip-rady-ministrow/ organy-pomocnicze/organy-pomocnicze-rady/128, Mie-dzyresortowy-Zespol-do-Spraw-Zagrozen-Terrorystycz-nych.html [dostçp: 30.07.2019].

WOJCIECH WROBLEWSKI, PH.D. - doctor in social sciences, in the discipline of defense science. Assistant professor at the Institute of Internal Security at the Main School of Fire Service. In his research and teaching activities, the author specializes in the issues concerned with state protection systems and a multi-faceted approach to terrorist threats.

DR WOJCIECH WROBLEWSKI - doktor w dziedzinie nauk spotecz-nych, w dyscyplinie nauki o obronnosci. Adiunkt w Instytucie Bezpieczenstwa Wewnçtrznego Szkoty Gtownej Stuzby Pozarniczej. W ramach dziatalnosci naukowo-badawczej i dydaktycznej spe-cjalizuje siç w problematyce dziatalnosci systemow ochronnych panstwa oraz wieloaspektowego podejscia do zagrozen terrorystycznych.