Научная статья на тему 'ХАЛҚ ТАЪЛИМИ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ СИФАТИНИ БАҲОЛАШ: PISA МИСОЛИДА'

ХАЛҚ ТАЪЛИМИ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ СИФАТИНИ БАҲОЛАШ: PISA МИСОЛИДА Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

251
34
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим тизими / халқаро баҳолаш / тадқиқот / PISA / PIRLS / система образования / международная оценка / исследования / PISA / PIRLS.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Отабек Назиржанович Носиров, Дилноза Орзиқуловна Норбоева

Ушбу мақолада халқ таълими тизимида таълим сифатини баҳолашда халқаро баҳолаш тизимини жорий қилинаганлиги, ундан кўзланган мақсад ва натижалари хусусида фикр юритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ОЦЕНКА КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ В СИСТЕМЕ ГОСУДАРСТВЕННОГО ОБРАЗОВАНИЯ: НА ПРИМЕРЕ PISA

В статье рассматривается внедрение международной системы оценивания при оценке качества образования в системе народного образования, ее цели и результаты.

Текст научной работы на тему «ХАЛҚ ТАЪЛИМИ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ СИФАТИНИ БАҲОЛАШ: PISA МИСОЛИДА»

ХАЛК ТАЪЛИМИ ТИЗИМИДА ТАЪЛИМ СИФАТИНИ БАХОЛАШ:

PISA МИСОЛИДА

Отабек Назиржанович Носиров

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти

доценти, т.ф.н.

Дилноза Орзикуловна Норбоева

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика институти

2- боскич талабаси

Аннотатция: Ушбу маколада хал; таълими тизимида таълим сифатини бахолашда халкаро бахолаш тизимини жорий килинаганлиги, ундан кузланган максад ва натижалари хусусида фикр юритилган.

Калит сузлар: таълим тизими, халкаро бахолаш, тадкикот, PISA, PIRLS

ОЦЕНКА КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ В СИСТЕМЕ

ГОСУДАРСТВЕННОГО ОБРАЗОВАНИЯ: НА ПРИМЕРЕ PISA

Аннотатция :В статье рассматривается внедрение международной системы оценивания при оценке качества образования в системе народного образования, ее цели и результаты.

Ключевые слова: система образования, международная оценка, исследования, PISA, PIRLS.

EVALUATION OF THE QUALITY OF EDUCATION IN THE PUBLIC

EDUCATION SYSTEM: IN THE EXAMPLE OF PISA

Abstract: This article discusses the introduction of an international assessment system in the assessment of the quality of education in the public education system, its objectives and results.

Keywords: education system, international assessment, research, PISA, PIRLS

Таълим сохаси, уни ривожлантириш бугунги кунда давлат сиёсатига кутарилган масалалардан бири булиб келмокда. Таълим тизимини ислох килиш маънавиятли, етук кадрларни тайёрлаш асосий вазифалардан бирига

afinaHraH. PecnyônnKaMroga ^opun KunnHraH TatnnM TH3HMHHH aHaga pHBO^naffrapHffl, yHHHr caMapagopnuruHH omnpnm, xara; TatnuMH TH3HMuga TatnuM cu^aTHHH ôaxonam coxacngara xa^Kapo TagKHKOTnapHu Tammn этнm, xa^Kapo anoKanapHM ypHarnm, yKyBHE-emnapHMHr нпмнн-тagкнкoт Ba нннoвaцнa ^aonnaTEHn, энг aBBano, ëm aBnogHMHr n^ognô roanapn Ba н®;ogкopпнгннн xap TOMoHnaMa Ky.nnaô-KyBBaraam xaMga paFSaraaHTnpnm MaKcagnga ropraMroga Typnn KoHyH Ba Kapopnap Kaôyn KunnHraH. ^yMnagaH, ^SeKncTOH PecnyônnKacn Пpeзнgeнтннннг 2019-finn 29-anpengara "^ôeKMCTOH pecnyônnKacn xa^K TatnaMM T^nM^n 2030 Hnnrana pнвo^пaнтнpнm кoнцепцнacннн TacgnK^am тyFpнcнga" nO-5712-coHnn OapMoHn xaMga y^eKncTOH PecnyônnKacn Ba3npnap MaxKaMacnHEHr 2018-finn 8-geKaôpgara "XanK TatHKMn TronMnga TatnnM cn^araHn ôaxonam coxacngarn xa^Kapo TagKuKoTnapHn TamKnn этнm Hopa-TagSnpnapn TyFpncnga" 997-cohhk K^apopnapn ^nKpnMro gannnngnp. Ymôy ^apMoH Ba KapopnapHEHr acocnfi MaKcagn ropraMroga xa^Kapo TatnnM cn^araapnra ^aBoô ôepagnraH TatnKM T^nM^n ^opnn ^.^mg^. Ymôy Ky3naHraH MaKcagnga Kyfingarn xa^Kapo ôaxonam gacTypnapn SyfinHa xa^Kapo TagKuKoTnapHn aManra omnpnm fiynra Kyfinngn:

❖ Progress in International Reading and Literacy Study (PIRLS) — ôomnaHFEH 4-CBH^ yKyBHEnapBHEHr MarnHn yKum Ba TymyHnm gapa^acnHn ôaxonam ynyH;

❖ Trends in International Mathematics and Science Study (TIMSS) — 4 Ba 8-CBH$ yKyBHEnapBHEHr MaTeMaTEKa Ba TaSnnH нyнaпнmgaгн ^aHnapgaH yзпamтнpнm gapa^acnHn ôaxonam ynyH;

❖ The Programme for International Student Assessment (PISA) — 15 ëmnn Укyвннпapнннг yKum, MareMaraKa Ba TaSnnH нyнaпнmдaгн ^aHnapgaH caBogxoHnnK gapa^acnHn ôaxonam ynyH;

❖ The Teaching and Learning International Survey (TALIS) — paxôap Ba negaror KagpnapHnHr yMyMnfi ypTa TatnnM Myaccacanapnga yKffram Ba TatnnM onnm My^T^n xaMga yкнтyвннпapнннг um maponT-nap^n ypraHnm ynyH.[1]

Ymôy xa^Kapo Tag^KoTnapHn aManra omnpnm Harn^acnga TatnnM cn^araHn ôaxonam coxacnga xa^Kapo anoKanapHn ypHarnm, xa^Kapo noHnxanapHn nmnaô nn^m Ba aManra omnpnm, xa^Kapo nnMnfi aH^yMaHnap Ba cнмпoзнyмпapнн Tammn этнm Ba yTKasnmga nmrapoK этнm, TatnnM cn^araHn ôaxonam coxacnga ^yHgaMeHTan Ba aMannfi Tag^Kornap yTKasnm, TatnnM cn^araHn ôaxonam ôy^nna TagKuKoTnapHn nnMnfi Ba ycnyônn ^uxaTgaH Kynnaô-KyBBaTnamga WKopn HaTn^anapra эpнmнm MyMKnH. TatnnM тнзнмнga

ислохотларни кенг кулами амалга ошириш учун таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш буйича махсус Концепсия ишлаб чикилди. Унга кура,

❖ Узбекистон Республикасининг 2030 йилга келиб PISA (The Programme for International Student Assessment) Халкаро микёсда укувчиларни бахолаш дастури рейтинги буйича жахоннинг биринчи 30 та илгор мамлакати каторига киришига эришиш;

❖ узлуксиз таълим тизими мазмунини сифат жихатидан янгилаш, шунингдек профессионал кадрларни тайёрлаш, кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш;

❖ укитиш методикасини такомиллаштириш, таълим-тарбия жараёнига индивидуаллаштириш тамойилларини боскичма-боскич татбик этиш;

❖ халк таълими сохасига замонавий ахборот-коммуникация технологиялари ва инновацион лойихаларни жорий этиш;

❖ халк таълими муассасаларининг моддий-техника базасини мустахкамлаш ва бюджетдан маблаг билан таъминлашнинг самарадорлигини ошириш;

❖ ёшларни тарбиялаш ва уларнинг бандлигини таъминлашда мактабдан ташкари таълимнинг замонавий усуллари ва йуналишларини жорий этиш;

❖ давлат-хусусий шерикликни ривожлантириш хисобига давлат таълим тизимида ракобат мухитини кенгайтириш;

❖ ёшлар таълим-тарбияси учун кушимча шароитлар яратишга каратилган комплекс чора-тадбирларни уз ичига олган бешта ташаббусни амалиётга татбик этиш;

❖ халк таълими тизимида фаолият курсатишнинг жозибадорлигини ошириш максадида умумий урта таълим муассасалари ходимларининг мехнатига хак тулаш, моддий рагбатлантириш ва ижтимоий химоя килиш даражасини боскичма-боскич ошириб бориш. [2]

Ушбу консепцияни амалиётга кенг жорий килиш буйича турли амалий ишлар йулга куйилган. Жумладан, PISA бахолаш дастурида 85 та давлат катори Узбекистон хам илк маротаба катнашди ва кузланган максадларга эришди.

1990-йилларнинг охирида таълим сохасида амалга оширилган аник илмий ёндашувлар гояси Иктисодий хамкорлик ва тараккиёт ташкилоти томонидан укувчиларнинг таълимдаги ютукларини бахолаш буйича халкаро - дастур - PISA тадкикоти яратилишига олиб келди. PISA тадкикотида бахолашнинг асоси, бу - математика, укиш, табиий фанлар ва катор

иннавацион сохалар буйича жахон микиёсида мувофиклаштирилган топшириклар тупламидир. Бундай бахолаш хар 3 йилда иштирокчи мамлакатларнинг 15 ёшли укувчилари орасида тасодифий танлов асосида утказилади. PISA фанларга оид билимларни, шунингдек, укувчиларнинг шу билимларни хатто нотаниш контекстда хам ижодий куллаш кобилятини бахолайди. Шунингдек, бу дастур 16 ёшдан 65 ёшгача булган инсонлар уртасида укиш саводхонлиги, математик саводхонлик хамда ахборот коммуникатсия техналогияси сохасидаги билимларни улчайдиган PIAAC дастури билан чамбарчас боглик.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2018-йил 8-декабрдаги "Халк таълими тизимида таълим сифатини бахолаш сохасидаги халкаро тадкикотларни ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида" 997-сонли Карори. Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 10.12.2018 й., 09/18/997/2289-сон

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2019-йил 29-апрелдаги "Узбекистон республикаси халк таълими тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепциясини тасдиклаш тугрисида" ПФ-5712-сонли Фармони. Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 29.04.2019 й., 06/19/5712/3034-сон.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.